Quản Lý Công Tác Sinh Viên Ở Trường Cao Đẳng Sư Phạm

+ “Nghiên cứu hiện trạng lối sống sinh viên, những biểu hiện tiêu cực, phương hướng và biện pháp giáo dục sinh viên trong hoàn cảnh hiện nay” của Trần Đình Hậu, luận văn thạc sỹ, 1996.

+ “Những biện pháp cải tiến công tác quản lý học viên ở Trường Đại học Cảnh sát nhân dân” của Đinh Văn Quyết, Luận văn thạc sỹ, 2001.

+ “Một số biện pháp quản lý giáo dục cho sinh viên nội trú trường Giao thông vận tải 3 TP. HCM”, của Nguyễn Văn Toàn, luận văn thạc sỹ, 2004.

+ “Các biện pháp đổi mới quản lý sinh viên nội trú ở Cao đẳng Sư phạm Cao Bằng”, của Sầm Hùng Rảnh, luận văn thạc sỹ, 2004.

+ “Các biện pháp tăng cường quản lý SV tại Trường Đại học dân lập Văn Lang- TP. HCM, của Bạch Thanh Sơn, luận văn thạc sỹ, 2005.

Có thể nói tất cả các công trình nghiên cứu trên đã phản ánh những góc độ và khía cạnh khác nhau của công tác giáo dục thế hệ trẻ nói chung và giáo dục sinh viên nói riêng và quản lý CTSV là rất quan trọng, cần thiết. Trong quá trình quản lý tùy theo từng đối tượng khác nhau chủ thể quản lý cần có nội dung và cách thức quản lý khác nhau. Đối với sinh viên các trường Cao đẳng sư phạm ,với đặc thù nghề nghiệp thì cần có những biện pháp, cách thức quản lý nào cho phù hợp, đây là vấn đề còn ít công trình đề cập tới. Vì vậy chúng tôi đi sau nghiên cứu vấn đề này.

1.2. Các khái niệm công cụ của đề tài

1.2.1. Quản lý

Quản lý (QL) là thuộc tính xã hội, là hoạt động có ý thức của con người nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Tuỳ theo cách tiếp cận khác nhau, những nhà nghiên cứu về QL có cách diễn đạt định nghĩa khác nhau về QL.

Quản lý là một hiện tượng XH có từ rất lâu đời, được nảy sinh trong quá trình lao động chung của loài người. Quản lý vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật, các nhà nghiên cứu đã có nhiều cách định nghĩa về khái niệm quản lý dựa trên những cách tiếp cận khác nhau.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 113 trang tài liệu này.

Theo từ điển Giáo dục học: Quản lý là hoạt động hay tác động có định hướng có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức.

Theo Từ điển Tiếng Việt: QL là tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị [41]

Theo Haorl Konz: “QL là hoạt động thiết yếu đảm bảo sự nỗ lực của các cá nhân nhằm đạt được các mục tiêu của tổ chức”[15].

Trong thời đại công nghiệp các nhà quản lý phương Tây rất chú ý đến khía cạnh hiệu quả và kinh tế của hoạt động quản lý, Frederick.Winslow. Taylor (1856

- 1925) nhà thực hành quản lý lao động và nghiên cứu quá trình lao động, cho rằng: Quản lý là biết được chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất.

Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học quản lý và khoa học giáo dục đưa ra các định nghĩa khác nhau về quản lý như sau:

Với tác giả Trần Kiểm: “QL là nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người, sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã hội”. “QL là những tác động của chủ thể QL trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực trong và ngoài tổ chức một cách tối ưu, nhằm đạt mục đích của tổ chức cao nhất” [26].

Theo tác giả Trần Quốc Thành: “QL là sự tác động có ý thức của chủ thể QL để chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội, hành vi và hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí nhà QL, phù hợp với quy luật khách quan” [37].

“QL là một quá trình định hướng, quá trình có mục tiêu. QL một hệ thống là một quá trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong muốn” [18].

Qua các định nghĩa trên có thể khẳng định, dù ở góc độ tiếp cận khác nhau, các nhà nghiên cứu đã có cách diễn đạt định nghĩa quản lý có khác nhau, nhưng chúng đều có một số điểm chung, đó là:

Quản lý là một thuộc tính bất biến nội tại của mọi quá trình lao động xã hội. Lao động quản lý là điều kiện quan trọng để làm cho xã hội loài người tồn tại và phát triển.

Con người giữ vai trò trung tâm của hoạt động quản lý.

QL bao giờ cũng nhằm để đạt được một mục tiêu đó được định trước.

QL luôn được thực hiện trong một không gian, thời gian, với các nguồn lực nhất định.

QL luôn có chủ thể QL và đối tượng QL. Quản lý vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật. Chính vì vậy, trong hoạt động quản lý người quản lý phải hết sức sáng tạo, linh hoạt, mềm dẻo để chỉ đạo hoạt động của tổ chức đi tới đích.

Từ các định nghĩa trên có thể hiểu:

QL là sự điều khiển, phối hợp, tác động của chủ thể QL tới đối tượng QL trong quá trình hoạt động (lao động, học tập, nghiên cứu, ứng dụng…) của một tổ chức, đơn vị với các điều kiện nhất định (không gian, thời gian, nguồn lực…) nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

Quản lý là một quá trình tác động có định hướng hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý bằng các giải pháp phát huy tác dụng của các phương tiện quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn lực trong điều kiện môi trường biến động để hệ thống ổn định, phát triển đạt được những mục tiêu đã định.

Mục tiêu quản lý có vai trò định hướng toàn bộ hoạt động quản lý đồng thời là công cụ để đánh giá hoạt động của quản lý. Để thực hiện mục tiêu đó quản lý phải thực hiện tốt chức năng kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.

Các định nghĩa trên đã cho chúng ta thấy sự phong phú trong cách sử dụng thuật ngữ, trong cách diễn đạt, trong những cách tiếp cận khác nhau…Theo tác

giả, có thể hiểu khái niệm quản lý như sau: Quản lý là quá trình tác động có kế hoạch, có tổ chức, định hướng, kiểm tra, điều chỉnh của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý nhằm thực hiện những mục tiêu đã dự kiến.

* Chức năng quản lý

Trong quản lý, chức năng quản lý là kết quả của quá trình phân công lao động và là bộ phận tạo thành hoạt động quản lý tổng thể, được tách riêng và có tính chuyên môn hóa. Các chức năng cơ bản của quản lý gồm: Kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.

Hiểu được khái niệm quản lý, chức năng quản lý giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về công tác quản lý, đồng thời đây là cơ sở quan trọng để nắm được khái niệm quản lý trên một lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như quản lý công tác sinh viên ở trường cao đẳng.

1.2.2. Khái niệm sinh viên

Thuật ngữ "sinh viên" có nguồn gốc từ tiếng La tinh "Students", có nghĩa là người làm việc học tập nhiệt tình, người tìm kiếm khai thác tri thức. Nó được dùng nghĩa tương đương với "Student" trong tiếng Anh để chỉ những người đang theo học ở bậc Đại học, cao đẳng - những người đang học tập và rèn luyện để lĩnh hội một trình độ cao. Trong từ điển Tiếng Việt do Hoàng Phê (chủ biên), sinh viên được hiểu là những người đang học ở bậc đại học. Theo các nhà Tâm lý học, sinh viên là những người thuộc lứa tuổi tù 18 - 25 đã đạt đến mức dộ trưởng thành cả về thể chất và tinh thần. Sự hoàn thiện này cho phép sinh viên có thể lựa chọn và thực hiện những vấn đề có ảnh hưởng quan trọng mang tính chất quyết định đến sự phát triển nhân cách của họ một cách độc lập.

1.2.3. Công tác sinh viên

Có thể xác định: Công tác sinh viên là cụm từ chỉ hoạt động tổ chức giáo dục, rèn luyện học sinh, sinh viên trong các trường dạy nghề, Trung học chuyên nghiệp, Cao đẳng, Đại học theo mục tiêu, nội dung, phương thức được Bộ Giáo dục và Thể Thao Lào quy định. Công tác sinh viên được tổ chức, quản lý thực hiện theo đơn vị giáo dục là nhà trường.

Đơn vị làm công tác sinh viên có chức năng tham mưu và giúp Hiệu trưởng trong việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ công tác sinh viên của trường theo các văn bản quản lý hành chính nhà nước và các quy chế hiện hành.

- Trực tiếp tổ chức và việc thực hiện các nội quy, quy chế, các chủ trương chính sách đối với sinh viên bảo đảm dân chủ công khai và công bằng xã hội ở tất cả các khâu có liên quan đến sinh viên, tổ chức các biện pháp thích hợp nhằm đưa công tác SV vào nề nếp, bảo đảm cho SV thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình.

- Nắm chắc tình hình SV về các mặt học tập và rèn luyện, tình hình tư tưởng và đời sống, hiểu rõ tâm tư nguyện vọng và giải quyết kịp thời những yêu cầu bức xúc mà SV quan tâm. Định kỳ tổ chức đối thoại với SV để giải quyết và cung cấp kịp thời cho SV những thông tin cần thiết.

- Bảo đảm các điều kiện vật chất và cơ chế để phát huy vai trò của tổ chức Đoàn thanh niên, Hội sinh viên trong công tác SV và các mặt công tác khác của trường. Tổ chức các hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, nếp sống, giáo dục truyền thống, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động tự quản của sinh viên.

1.2.4. Quản lý công tác sinh viên ở trường cao đẳng sư phạm

Xét về chức năng quản lý có thể định nghĩa: “Quản lý công tác sinh viên là công việc của chủ thể quản lý gồm: Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra - đánh giá cũng như tạo các điều kiện để thực hiện công tác này đạt được những mục tiêu đã xác định”.

Quản lý Công tác sinh viên là hoạt động của các nhà quản lý giáo dục, các lực lượng giáo dục và tổ chức sư phạm trong trường học tham gia, lập và thực hiện kế hoạch, tổ chức lãnh đạo, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các yêu cầu, nội dung của CTSV theo chương trình, kế hoạch giáo dục đào tạo của nhà trường nhằm góp phần đạt được mục tiêu giáo dục đào tạo của nhà trường.

Trong lĩnh vực Giáo dục nói chung và trong các trường Đại học, cao đẳng sư phạm nói riêng thì công tác quản lý SV góp phần hỗ trợ tích cực cho giảng dạy (thầy) và học tập (trò), cũng như đảm nhận mọi mặt của công tác quản lý. Quản lý SV từ các khâu hành chính, giáo vụ, đến giáo dục ngoài giờ lên lớp giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức và tổ chức phong trào SV (kết hợp với Đoàn thanh niên, hội sinh viên...) sẽ hỗ trợ và tạo điều kiện về vật chất và tinh thần học tập để SV rèn luyện trở thành nguồn nhân lực có chất lượng và trình độ cao. Công tác quản lý SV có ý nghĩa quyết định trong việc đổi mới và phát triển bền vững yếu tố con người về chất lượng nhận thức tri thức và hành động. Quản lý SV là mảng công tác trọng tâm thiết yếu của nền giáo dục đại học nước ta trong việc đảm bảo kỷ cương pháp luật nhà trường và rèn luyện SV. Công tác này do Phòng (Ban) chính trị và công tác sinh viên (hoặc Phòng Quản lý SV), Phòng (Ban) đào tạo phụ trách (đơn vị tham mưu cho Ban Giám hiệu trong công tác SV).

1.3. Một số vấn đề lý luận về công tác sinh viên ở trường CĐSP

1.3.1. Ý nghĩa của công tác sinh viên

CTSV là một trong những hoạt động trọng tâm của Hiệu trưởng nhà trường, nhằm đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục là đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, trí thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp. Do đó công tác sinh viên phải được quan tâm và thực hiện suốt quá trình sinh viên học tập trong nhà trường. Thực hiện tốt công tác sinh viên mang lại ý nghĩa sau:

- Góp phần đào tạo toàn diện SV với các tiêu chuẩn về chính trị, tư tưởng - đạo đức, văn hoá, khoa học - kỹ thuật, công nghệ, tay nghề thực hành và thể chất được quy định trong mục tiêu đào tạo. Quản lý tốt công tác sinh viên càng góp phần thực hiện tốt hơn mục tiêu giáo dục SV.

- Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên:

Quản lý công tác sinh viên là để tạo ra môi trường học tập, tác động xã hội, gia đình theo hướng tích cực nhằm phát triển động cơ học tập, để SV học

tập tốt hơn. Một khi SV ý thức được việc học thì họ sẽ tự giác, hứng thú học tập và chính nó sẽ góp phần hỗ trợ tích cực cho hoạt động giảng dạy của thầy. Ngược lại, thầy sẽ có trách nhiệm hơn với trò và trò chủ động tích cực trong học tập và rèn luyện nâng cao hiệu quả giáo dục, giảng dạy của thầy. Lao động sư phạm mà giáo viên đem lại kết quả cao hơn trong quá trình thầy và trò gắn kết hoạt động. Mặt khác quá trình giáo dục (sư phạm) trong nhà trường là một hệ thống hoàn chỉnh bao gồm nhiều nhân tố tồn tại trong sự tác động qua lại và ảnh hưởng lẫn nhau.

Công tác sinh viên góp phần giúp SV hoàn thành các nhiệm vụ học tập, rèn luyện; chuẩn bị một cách toàn diện để đi vào cuộc sống đáp ứng yêu cầu của xã hội. Trong quá trình tổ chức điều chỉnh hoạt động của SV bản thân giáo viên cũng trưởng thành về mọi mặt và ở đây quản lý có vai trò quan trọng.

- Nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của SV:

Chỉ đạo, tổ chức quản lý các hoạt động công tác sinh viên tốt tức là đã thực hiện tốt các chủ trương chính sách của Đảng pháp luật của Nhà nước, các quy định của Bộ giáo dục và đào tạo, ngành, địa phương trong công sinh viên một cách cụ thể, thiết thực:

- Đảm bảo cho hoạt động học tập và rèn luyện của SV diễn ra thuận lợi.

- Bảo đảm công bằng công khai minh bạch và dân chủ trong công tác sinh viên.

- Tiến hành các biện pháp thích hợp đưa các hoạt động học tập, sinh hoạt của SV vào nề nếp.

- Bảo đảm cho SV thực hệin đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình một cách tốt nhất phù hợp với pháp luật, quy chế. Mặt khác việc quản lý tốt SV về các mặt học tập và rèn luyện, tư tưởng đời sống hiểu rõ tâm tư nguyện vọng và giải quyết kịp thời những vướng mắc của SV… ngay từ khi mới nhập học vào trường cũng như trong suốt quá trình đào tạo cho đến khi ra trường tức là chúng ta đã giúp , SV học tập và rèn luyện thành người có đức có tài.

Tóm lại quản lý tốt công tác sinh viên từ các khâu hành chính giáo vụ, học tập đến giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục chính trị tư tưởng đạo đức và tổ chức phong trào… sẽ góp phần hỗ trợ tích cực cho giảng dạy của thầy và học tập của trò. Đồng thời nó cũng hỗ trợ và tạo điều kiện vật chất và tinh thần học tập để SV rèn luyện thành người tài, đức có ích cho xã hội, cho Tổ quốc… Công tác sinh viên có ý nghĩa lớn trong việc đổi mới và phát triển bền vững chất lượng đào tạo SV; đó là mảng công tác thiết yếu không chỉ của quá trình đào tạo của nhà trường mà của cả nền giáo dục đại học nước nhà trong việc đảm bảo kỷ cương pháp luật nhà trường và rèn luyện nhân cách sinh viên.

1.3.2. Nội dung công tác sinh viên ở trường Cao đẳng sư phạm

Căn cứ vào “Quy chế công tác học sinh, sinh viên trong các trường đào tạo” (Ban hành kèm theo quyết định số 1768/GD-TT của Bộ trưởng Bộ giáo dục và Thể Thao nước Cộng hòa dân chủ Nhân dân Lào. Nội dung công tác sinh viên bao gồm:

1.3.2.1. Các hoạt động đầu khóa học

Sau khi sinh viên trúng tuyển vào trường, Trường phải tổ chức tiếp nhận sinh viên. Quá trình tổ chức tiếp nhận sinh viên cần phải thực hiện các công việc sau:

- Làm thủ tục hồ sơ nhập học, thu học phí và lệ phí ở ký túc xá (nếu sinh viên có nhu cầu ở ký túc xá).

- Sắp xếp bố trí vào các lớp SV theo đúng ngành nghề được tuyển chọn.

- Chỉ định ban cán sự lớp SV lâm thời trong thời gian đầu khoá học để đưa lớp vào học tập.

- Làm thẻ SV, thẻ thư viện.

- Tổ chức tiếp nhận cho SV vào ở khu nội trú.

- Tổ chức tốt “Tuần sinh hoạt SV” đầu khoá.

- Thống kê tổng hợp dữ liệu quản lý hồ sơ SV.

- Quản lý hành chính sinh viên (chuyển ngành, chuyển trường).