Chủ Thể Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Theo Định Hướng Giáo Dục Stem Cho

người học.

Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề: Bồi dưỡng cho GV dạy học theo định hướng giáo dục STEM đề cao đến việc hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho người học.

PPDH dựa trên dự án: Chủ thể bồi dưỡng thực hiện các dự án học tập để lồng ghép các bài học trong thế giới thực, đó là thể hiện tính thực tiễn và tính ứng dụng kiến thức thống nhất kết hợp với quy trình tìm tòi khám phá, thiết kế kỹ thuật trong việc giải quyết các vấn đề thực tế. Như vậy, không có rào cản việc học kiến thức hàn lâm với ứng dụng thực tiễn, các nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM hướng đến các dự án học tập để tăng cường các hoạt động thực hành và vận dụng kiến thức để tạo ra sản phẩm hoặc giải quyết các vấn đề của thực tế cuộc sống.

PP dạy học tìm tòi khám phá: Tìm tòi khám phá là quá trình nhà khoa học tìm hiểu các quy luật của thế giới tự nhiên, HS tự xây dựng kiến thức thông qua tìm tòi khám phá qua đó chiếm lĩnh tri thức và phát triển năng lực của HS.

PPDH dựa trên trải nghiệm: Dạy học theo định hướng giáo dục STEM chú trọng thực hành, trải nghiệm, sáng tạo ra sản phẩm cá nhân, của nhóm, do vậy, tạo ra hứng thú cho HS. Trong hoạt động trải nghiệm STEM, HS được khám phá các thí nghiệm, ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong thực tiễn đời sống. Qua đó, nhận biết được ý nghĩa của khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học đối với đời sống con người, nâng cao hứng thú học tập đối với môn học STEM.

Về hình thức bồi dưỡng: Bồi dưỡng thông qua hội nghị, hội thảo, xêmina, sinh hoạt tổ chuyên môn; bồi dưỡng dài hạn; bồi dưỡng ngắn hạn; Tự bồi dưỡng.

Bồi dưỡng thông qua hội nghị, hội thảo, xêmina là cơ hội cho các giáo viên và các nhà nghiên cứu có thể trình bày kết quả nghiên cứu của họ và thảo luận về các vấn đề dạy học, giáo dục.

Bồi dưỡng thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn bằng việc thông qua dạy và dự giờ minh họa, phân tích, thảo luận để mỗi giáo viên rút ra được những kinh nghiệm, bài học vận dụng vào thực tế dạy học của mình.

Bồi dưỡng dài hạn: Bồi dưỡng dài hạn thường là có thời gian kéo dài trong năm, các trường THPT phải có kế hoạch phù hợp với từng khóa bồi

dưỡng dài hạn này tương ứng với từng đối tượng người học.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.

Bồi dưỡng tại chỗ: là hình thức bồi dưỡng tại nhà trường thông qua các tổ chuyên môn, thảo luận nhóm, sinh hoạt tổ chuyên môn, báo cáo chuyên đề ứng dụng, tư vấn đồng nghiệp, sinh hoạt câu lạc bộ và các hoạt động chuyên môn khác…

Bồi dưỡng ngắn hạn: để nâng cao kiến thức, kĩ năng cho GV THPT thông qua việc họ có được các kiến thức kĩ năng về năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM.

Tự bồi dưỡng: là hình thức GV tự rèn luyện mình về các mặt, mỗi GV tự xem mình còn thiếu những gì, cần những gì để tự chủ động phấn đấu rèn luyện, mặt khác đối với nhà trường, cán bộ quản lý cần tạo mọi điều kiện, quan tâm và hỗ trợ cả thời gian, cơ sở vật chất để cho GV tự bồi dưỡng có hiệu quả.

1.3.5. Chủ thể bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

Đội ngũ chuyên gia STEM của Trường Đại học Sư phạm, trường Cao đẳng Sư phạm, Sở Giáo dục & Đào tạo gồm các thành viên là giảng viên thuộc các khoa Toán - tin, Vật lý, Hóa học, Sinh học, công nghệ thông tin,… Đây là đội ngũ có kiến thức chuyên sâu và có kinh nghiệm trong các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học sẽ cung cấp cho GV kiến thức về nội dung, kỹ năng dạy học theo định hướng giáo dục STEM để giải quyết một tình huống dạy học STEM hoặc giúp GV có kiến thức và kỹ năng tổ chức các hoạt động dạy học theo định hướng giáo dục STEM.

Đội ngũ giáo viên cốt cán có kiến thức, kỹ năng cơ bản về dạy học theo định hướng giáo dục STEM đã được tập huấn về năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM.

Đội ngũ CBQL như Hiệu trưởng các trường THPT, cán bộ quản lý cấp sở GD &ĐT có kinh nghiệm trong quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM sẽ linh hoạt trong tổ chức bồi dưỡng và chỉ đạo bồi dưỡng, đội ngũ GV cốt cán có kinh nghiệm trong dạy học theo định hướng giáo dục STEM sẽ chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng cho GV trong quá trình dạy học

theo định hướng giáo dục STEM.

1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

Trong việc quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường trung học phổ thông, lập kế hoạch bồi dưỡng là việc đầu tiên và quan trọng mà người quản lý phải thực hiện nhằm để tính toán, xác định phương hướng hoạt động và phát triển đội ngũ GV trong một thời gian nhất định, đề ra các kết quả cần đạt được. Muốn lập kế hoạch bồi dưỡng đảm bảo hiệu quả, đạt được mục tiêu đã đề ra và đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện, CBQLcần phải thực hiện một số nhiệm vụ sau đây:

Phân tích thực trạng hoạt động dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên để thấy đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại cần khắc phục và nguyên nhân của những tồn tại trong hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM.

CBQL xác định nhu cầu bồi dưỡng và mục tiêu bồi dưỡng để đánh giá đội ngũ GV trong nhà trường có nhu cầu bồi dưỡng về những nội dung gì và xây dựng mục tiêu bồi dưỡng nhằm bổ sung, cập nhật nội dung kiến thức về dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho GV THPT. CBQL tiến hành rà soát, đánh giá, phân loại đội ngũ thực hiện tổ chức bồi dưỡng dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên.

Hiệu trưởng trường THPT thành lập Ban chỉ đạo bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM, trong Ban chỉ đạo có sự phân cấp quản lý, phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên trong Ban chỉ đạo.

Tiến hành xây dựng chương trình bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên và xác định hình thức, phương pháp bồi dưỡng. Xác định cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, kinh phí phục vụ bồi dưỡng năng lực tổ chức bồi dưỡng dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên.

Xác định các nguồn lực cần thiết để thực hiện kế hoạch bồi dưỡng: Dự kiến đội ngũ CBQL phụ trách công tác bồi dưỡng, lựa chọn giảng viên, chuyên gia; lựa chọn

đội ngũ GV và tuyển chọn những lực lượng khác liên quan; đề xuất các phương án chuẩn bị cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, công nghệ thông tin; xác định các nguồn kinh phí và khả năng đáp ứng cho các hoạt động diễn ra một cách thuận lợi.

Giao cho Tổ Tự nhiên chủ trì xây dựng kế hoạch, tổ trưởng phải chủ động lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM phù hợp với yêu cầu thực tế và nhu cầu bồi dưỡng của GV.

1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

Việc tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường trung học phổ thông phụ thuộc nhiều vào tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của các Hiệu trưởng trường THPT trong đổi mới hoạt động bồi dưỡng bằng những biện pháp khắc phục ngay những bất cập trong công tác tổ chức hoạt động bồi dưỡng, đặc biệt là phải gắn mục tiêu bồi dưỡng sao cho phù hợp với điều kiện cụ thể của trường mình và phù hợp với chủ trương, chính sách của các cấp quản lý.

Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường trung học phổ thông là quá trình CBQL phân công nhiệm vụ cho cá nhân phụ trách, chỉ đạo chuẩn bị các điều kiện và chỉ đạo mời chuyên gia, giảng viên để thực hiện bồi dưỡng, cụ thể gồm các công việc sau:

Phân công lãnh đạo nhà trường phụ trách công tác tổ chức dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên. Hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý các công việc liên quan đến việc xác định và phân chia công việc cho các thành viên trong Ban chỉ đạo phải làm, Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn chịu trách nhiệm trong tổ chức bồi dưỡng, Phó Hiệu trưởng phụ trách cơ sở vật chất chịu trách nhiệm đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất như phòng học, máy tính, máy chiếu… cho hoạt động bồi dưỡng, Tổ trưởng chuyên môn và GV báo cáo kết quả đạt được trong quá trình thực hiện.

Mặt khác, CBQL phân công công tác giáo viên thực hiện tổ chức dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên, lựa chọn chuyên gia bồi dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ tốt để đảm bảo chất lượng các nội dung bồi dưỡng.

CBQL linh hoạt các hình thức tổ chức thực hiện chương trình bồi dưỡng để

tạo điều kiện về thời gian cho GV tham gia bồi dưỡng như tổ chức bồi dưỡng trực tuyến qua mạng internet kết hợp với việc trực tiếp giải đáp thắc mắc, hướng dẫn thực hành kỹ năng dạy và học. Tổ chức phát triển năng lực của người được bồi dưỡng qua các hoạt động phối hợp giữa lý thuyết và thực hành.

1.4.3. Chỉ đạo bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

Chỉ đạo xây dựng mục tiêu bồi dưỡng: Căn cứ vào mục tiêu chung về đổi mới giáo dục, thực trạng bồi dưỡng và nhu cầu bồi dưỡng để xác định mục tiêu bồi dưỡng. Mục tiêu bồi dưỡng phải liên kết với mục tiêu đạt được nhu cầu phát triển chuyên môn của giáo viên và mục tiêu phát triển giáo dục trung học ở địa phương.

Chỉ đạo xây dựng nội dung bồi dưỡng: căn cứ vào mục tiêu bồi dưỡng của khóa học để lựa chọn những nội dung bồi dưỡng cho các khóa hay lớp bồi dưỡng theo từng chủ đề, từng lĩnh vực, từng mô đun.

Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức bồi dưỡng. Về phương pháp: lựa chọn, tích hợp sử dụng các phương pháp một cách phù hợp, chú trọng đến các phương pháp thực hành theo điều kiện hiện có tại nơi bồi dưỡng. Về hình thức bồi dưỡng: lựa chọn các hình thức bồi dưỡng phù hợp theo nội dung, PP bồi dưỡng.

Chỉ đạo GVCN tự bồi dưỡng bằng các con đường khác một cách có hiệu quả Chỉ đạo chuẩn bị cơ sở vật chất đầy đủ phục vụ hoạt động bồi dưỡng.

Phát huy vai trò Tổ chuyên môn, Tổ trưởng chuyên môn trong bồi dưỡng và tự bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên vào các hoạt động chủ yếu sau: Giúp GV thực hiện chương trình dạy học; hoạt động giúp giáo viên chuẩn bị bài dạy có chất lượng tốt; hoạt động nâng cao chất lượng giờ dạy trên lớp của GV; Tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.

Chỉ đạo bồi dưỡng, phát triển đội ngũ GV bộ môn cốt cán nhằm hỗ trợ, dẫn dắt hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM.

Chỉ đạo phối hợp với các trường sư phạm nhằm bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho GV.

Chỉ đạo quản lý quy trình bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM.

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

Xây dựng các tiêu chí kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng nhằm đánh giá năng lực

của GV THPT đã đạt được ở mức độ nào, kết quả phù hợp đến đâu so với dự kiến. Kiểm tra, đánh giá công tác thực hiện các yêu cầu, quy định đối với hoạt động bồi dưỡng. Cụ thể:

- Xây dựng các tiêu chí kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên. Các tiêu chí kiểm tra có thể theo các tiêu chí về mục tiêu bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng, hình thức bồi dưỡng, các lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên.

- Đo đạc, đánh giá mức độ thực hiện các nhiệm vụ bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên theo kế hoạch. Hiệu trưởng cần phải phân tích kết quả, căn cứ vào chuẩn, vào các chỉ số đã được xác định trong tiêu chí để đưa ra các kết luận về mức độ thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở mỗi một bộ phận trong nhà trường và mỗi một thành viên trong công tác bồi dưỡng. Điều này đòi hỏi những người thực hiện phải có chuyên môn về năng lực đánh giá, có tính khách quan trung thực và công bằng trong đánh giá bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên.

- Kiểm tra việc thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên đã xác định theo các hình thức khác nhau: kiểm tra trực tiếp, kiểm tra gián tiếp thông qua các lực lượng tham gia bồi dưỡng, các hình thức khác nhau; kiểm tra báo trước và kiểm tra đột xuất việc thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên.

- Kiểm tra, đánh giá cơ sở vật chất phục vụ hoạt động bồi dưỡng.

- Xây dựng bộ công cụ đánh giá năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho GV các trường THPT.

- Phát hiện điều chỉnh các sai lệch khi tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên. Hiệu trưởng phải thường xuyên theo dõi chặt chẽ mọi hoạt động của các bộ phận, của các thành viên tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên trong nhà trường để phát hiện ra những sai sót, sửa chữa những sai sót; điều chỉnh bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên phù hợp với tình hình thực tiễn mà vẫn đảm bảo yêu cầu của kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học

theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên.

- Tổng hợp kết quả thực hiện nhiệm vụ kiểm tra các bộ phận thực hiện nhiệm vụ tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên. Sau khi kiểm tra cần có sự tổng kết rút kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên, từ đó sử dụng kết quả kiểm tra như một chỉ báo trong việc đánh giá giáo viên và phát triển nghề nghiệp cho giáo viên trung học phổ thông.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên các trường trung học phổ thông

1.5.1. Yếu tố chủ quan

Nhận thức và nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên THPT: Nhận thức của giáo viên về bồi dưỡng là yếu tố tạo nên kết quả bền vững của 58 hoạt động bồi dưỡng. Mỗi giáo viên hiểu được bồi dưỡng là nghĩa vụ và quyền lợi của mình, từ đó xác định được nhu cầu thực sự, tích cực, chủ động, sáng tạo với lòng đam mê học tập và tự học hướng tới hoàn thiện nhân cách nhà giáo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ dạy học, giáo dục trong nhà trường. Nhận thức của GV THPT có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giảng dạy về giáo dục STEM. Khi người giáo viên nhận thức đúng thì họ sẽ nỗ lực trong việc tìm kiếm tư liệu, tích lũy kiến thức, xác định những phương pháp và kĩ năng sư phạm cần thiết để tổ chức hoạt động bồi dưỡng cho người dân một cách hiệu quả.

Nhận thức của CBQL và GV THPT thể hiện ở các khía cạnh sau:

(1) Nhận thức về mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM;

(2) Nhận thức về các phương pháp giảng dạy, hình thức bồi dưỡng ;

(3) Nhận thức kiểm tra, đánh giá nội dung bồi dưỡng;

(4) Nhận thức về những biện pháp quản lý trong đó gồm có những biện pháp như: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng cho GV THPT.

Năng lực giáo viên thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM: GV có năng lực sẽ giúp cho các giáo viên thưc hiện có hiệu quả hoạt động bồi dưỡng tại các trường THPT. Do vậy GV phải có năng lực

tự bồi dưỡng, tích cực tham gia hoạt động bồi dưỡng do nhà trường tổ chức.

Năng lực của CBQL: Năng lực là yếu tố quyết định hiệu quả hoạt động của con người. Khi CBQL có năng lực quản lý tốt thì họ sẽ xác định được những mục tiêu, phương hướng hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM một cách phù hợp. Khi CBQL có năng lực tốt thì họ sẽ biết động viên, tập hợp, sử dụng đội ngũ giáo viên một cách hiệu quả trong hoạt động bồi dưỡng. Năng lực của CBQL cũng thể hiện ở các khía cạnh như: CBQL biết đánh giá năng lực, sở trường, sở đoản của từng giáo viên, phân công cho họ những công việc phù hợp trong hoạt động bồi dưỡng tại trường. Năng lực của CBQL cũng thể hiện ở chỗ người lãnh đạo biết nắm bắt nhu cầu bồi dưỡng của GV để chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt hoạt động bồi dưỡng. Năng lực của CBQL còn thể hiện ở khả năng chỉ đạo, kiểm tra, giám sát các hoạt động giảng dạy của giáo viên cũng như hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM, đồng thời khắc phục những nhược điểm, thiếu sót và hạn chế nảy sinh trong quá trình tổ chức hoạt động bồi dưỡng.

Năng lực của đội ngũ báo cáo viên: Trình độ và tinh thần trách nhiệm của báo cáo viên ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả bồi dưỡngGV. Báo cáo viên phải là những người có kiến thức trong lĩnh vực dạy học theo định hướng giáo dục STEM, là những chuyên gia về lí luận và thực tiễn dạy học, giáo dục. Họ phải là những người tiên phong trong đổi mới giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá. Vì vậy, báo cáo viên là yếu tố quan trọng hàng đầu tác động trực tiếp đến kết quả bồi dưỡng. Đội ngũ báo cáo viên tham gia bồi dưỡng có năng lực, nhiệt tình sẽ góp phần quan trọng trong việc hướng dẫn, hỗ trợ đồng nghiệp trong bồi dưỡng, tự bồi dưỡng một cách hiệu quả.

1.5.2. Yếu tố khách quan

Kinh phí phục vụ cho hoạt động bồi dưỡng: Kinh phí cho công tác đào tạo, bồi dưỡng do ngân sách Nhà nước cấp, được phân bổ cho các cấp chính quyền, các bộ, ngành, địa phương và tiếp tục được phân bổ đến các cơ quan, đơn vị trong hệ thống hành chính nhà nước. GV được cử đi đào tạo, bồi dưỡng được hưởng nguyên lương. Như vậy, Nhà nước bao cấp toàn bộ kinh phí cho công tác đào tạo,