Nghiên cứu văn bản Quốc sử di biên - 33

Lấy Thông phán Hà Nội là Đỗ Trọng Viêm làm Quyền thự Đồng Tri phủ Vĩnh Tường (lị sở của phủ Vĩnh Tường trước

kia ở Yên Nhân, sau chuyển sang Bình Định).

Không chép

139b

Quan Chủ khảo trường thi Nghệ An là Nguyễn Vĩnh Lại, Nguyễn Dung bị giải

về kinh chờ thẩm tra.

Không chép

140a

Khoa ấy, do Thanh Hoa nước to nên sĩ tử đến Hà Nội thi.

Tham bổ: Sĩ tử trường Thừa Thiên có người vì gặp mưa bão nên không kịp nhập trường thi. Vua lệnh cho quan ở Quốc Tử giám khảo duyệt, người nào xuất sắc thì được coi là Thự Cử nhân. Những người được bình tiếp theo thì được ban Tú tài (trước đây, quan giám khảo và bọn sĩ tử tên là Dao, Đình có hẹn riêng với nhau. Dung không phát giác nên bị quan Ngự sử tố cáo... Tên Dao bị xử đi lưu. Sau đến

năm Tân Sửu, Dung được tha cho làm binh).

Không chép

140b

Triệu Tri phủ Thuận An là Nguyễn Văn Lý (Nhâm Thìn) làm Viên Ngoại lang bộ Lại. Lấy Chánh bảng Võ Công Độ thay

chức đó [tức Tri phủ Thuận An].

Không chép

140b

Tuần phủ Hưng Hóa là Nguyễn Nhuận mất.

Không chép

140b

Vua hạ chiếu rằng những người bị cách chức cho về làm dân hạng tráng thì dân chúng không được tùy tiện gọi theo

chức tước cũ.

Không chép

140b

Tháng 11, mé tây bắc mây đùn như thành.

Không chép

140b

Tặng cho Tổng đốc An Định tên là Đặng

Đình Hòa kỷ lục tam tư

Không chép

141a

Ngày 12, tháng 12, chuẩn định thể lệ

văn từ giao dịch qua lại giữa nha môn trong ngoài kinh.

(xem thêm tập 4 mục tháng 4 năm 1834)

141a

Định lệnh niêm phong tài sản nếu trốn thuế.

Không chép

Khu vực Thuận Thành, Cao Man đều là châu huyện, nên mới đặt thêm tỉnh. Tìm

đổi thành tỉnh Tây Trấn. Đưa Lê Đại Cương đi Hiệu lực ở Tây Trấn.

Không chép

141b

Đặt Giao tử vụ để bổ sung việc biên

thùy.

Bổ: Tri huyện Tiên Du là Nguyễn Kim Xuyên thường từ phủ trở về nhà vào ban đêm, trên đường qua nhà bọn Tổng Lạc, bị bọn chúng đuổi bắt, bỏ nghi

trượng chạy trốn xuống ao, nhân đó mà xin giết Lạc.

Không chép

141b-

142a

Ngày 17, tháng Giêng, mùa xuân, bọn trộm cướp là Phạm Bá Mật xâm phạm Yên Phong [142a], đốt phá Trần Xá, Yên

Lãng...

(sự kiện này được chép vào tháng 2 năm 1835)

Chép khác thời

gian

142b

Án sát Lạng Sơn bị cách chức.

Không chép

143a

Tu sửa thành Hà Nội.

Không chép

143b

Nguyễn [Công] Trứ dâng tấu nói bọn võ biền lâm trận, không luyện tập cưỡi ngựa, gặp địch không thể chạy nhanh, nay xin đợi chỉ cho cưỡi ngựa, không được đi

xe. Vua nghe theo.

Không chép

143b

Ngày mồng 9, tháng 3, quan tỉnh Bắc Ninh bắt được Phạm Bá Mật ở huyện Lang Tài, giết đi.

Phạm Bá Mật đầu đảng giặc ở Bắc Ninh, ngụy xưng Trung quân quận công, họp đang hơn 800 tên, cướp bóc ở hạt Yên Phong…Nho gặp giặc ở xã Tiêu Sơn, đốc quân giao chiến, Mật bị thương chạy thoát…

(sự kiện này được chép

vào tháng 2 năm 1835)

Chép khác nội dung

Tướng đóng đồn lưu thủ ở Cao Bằng là Trịnh Định Vũ mất, cho về an táng ở Hà Nội, ban cho quân sĩ ở đó mỗi người một

xâu tiền.

Không chép

144a

Lấy Hoàng Văn Trạm làm Tổng đốc Ninh Thái.

(tháng 4 năm 1835 Hoàng Văn Trạm đã làm

Tổng đốc Ninh Thái)

Chép khác

thời

gian

144a

Tháng 5, thi Đình, ban Tiến sĩ cho bọn Nguyễn Hữu Cơ gồm 11 người, ban

Phó bảng 2 người, và bọn Xuất thân theo thứ bậc khác nhau.

(sự kiện này chép vào tháng 6 năm 1835)

Chép khác thời gian

144b

Ngày 14, Bắc Kì mưa to. Trên đất

bằng mà nước sâu 1 thước. Nông dân đang bị khô hạn lại được mưa mà thu lợi lớn.

Không chép

144b

Tháng 6, Thanh Hoa đói kém, phát

gạo ở Nam Định gồm 1 vạn phương để cứu giúp.

Không chép

144b

Hạ chiếu cho Tổng Lý không được tiến cử sai người.

Không chép

145a

Tháng nhuận, Án sát Trần Thế Nho bị giáng cấp, đưa đi Hiệu lực

(sự kiện này được chép vào tháng 7 năm 1835)

Chép khác thời

gian

145a

Tri huyện Gia Bình là Ngô Cảnh Chấn mắc tội, bị giải về kinh.

Án sát Bắc Ninh Trần Thế Nho có tội bị miễn chức… Lại riêng nghe lời tri huyện Ngô Cảnh Chấn mạo tâu nằm dưỡng bệnh, dặn tri huyện Nguyễn Văn Ức gìm án mạng, rồi xui người phạm tội tiêu xưng gây nên bắt bớ lung tung, nhiều người bị liện

lụy….

Chép khác nội dung

146b

Ngày mồng 1, tháng 8, giảm nửa tiền tô cho dân.

Không chép

146b

Lấy Tri huyện Lang tài là Trần Danh Lâm làm Đốc học Quốc tử giám.

Không chép

147a

Ngày 20, Gia Bình dời trị sở sang Đông Bình.

Không chép

147a

Ngày 21, mưa rét. Đêm ấy, sao chổi hiện ở phía tây bắc, đuôi chỉ sang hướng chính đông, dần dần chuyến sang phía

sông Ngân hà. Giữa tháng 9 mới mất. Cộng lại là 20 ngày.

Không chép

147a

Tháng 9, dựng đàn cúng để tế tướng

Không chép

sĩ trận vong ở cửa biển Tiếu Hải.

147b

Tuyển cao tăng tinh thông kinh giới của hai kỳ chủ trì việc thi hành pháp sự. Những người vào tuyển đều được ban độ điệp về giới lực. Ban cấp lương bổng cho

hòa thượng.

Không chép

147b

Ban chiếu cho những người đang làm quan được thăng một cấp rồi giải nhiệm thì đều được khôi phục. [Những người] phạm Ngũ hình đều bị giáng một cấp. Bọn ra đầu thú hạn đến cuối năm. Những người thanh liêm, con hiếu, cháu ngoan, những người "Nghĩa phu tiết phụ" (chồng trung

nghĩa vợ trinh tiết) thì ban cho cờ biển treo cửa.

Ghi đủ 10 điều ân điển (sự kiện này được chép vào tháng 8 năm 1835)

Chép khác thời gian

147b

Khôi phục chức Phủ doãn phủ Thừa Thiên cho Hồ Bảo Định.

Không chép

147b

Ngày 11, sấm đánh vang động, đêm ấy sao lớn lặn.

Không chép

147b

Ngày 20, mưa ở Thuận An, có loại sâu đỏ, nhỏ tựa tằm, khi rớt xuống đất lập tức nhẩy lên.

Không chép

148a

Ngày 24, giờ Sửu, có ngôi sao băng sáng như ngọn đuốc.

Không chép

148a

Tuần phủ Hưng Hóa là Ngô Huy Duệ bị giáng cấp nhưng vẫn được ở nhiệm sở.

Không chép

148a

Tuần phủ Ninh Bình là Nguyễn Hy bị giáng cấp đợi tra xét.

Không chép

148b

Tổng đốc Hải Dương là Nguyễn [Công] Trứ bị giáng cấp, đưa đi Hiệu lực.

(sự kiện này chép vào tháng 11 năm 1835)

Chép khác

thời gian

149a

Ngày 30 Ất Dậu, sấm lại đánh ầm

ầm.

Không chép

149a

Lấy Danh Huy làm Chủ sự. [Danh

Huy] tên là Nhi, cháu của Bưu, người Bảo Triện.

Không chép

149b

Lấy Nguyễn Trung làm Án sát Hưng Yên (Nguyễn Trung là người Văn Thai), lấy Đào Đình Hoa làm Át sát Hưng Hóa

(Đào Đình Hoa người Đại Toán).

Không chép

Ngự sử Hoàng Danh Ban bị miễn.

Không chép

149b

Thượng thư bộ Hình người Thịnh Liệt là Bùi Phổ, Bố chánh người Nội Duệ là Bính đều thôi chức về hưu trí.

Không chép

149b

Tuyển Cử nhân, Tú tài để sung vào làm ở phủ huyện.

Không chép

150a

Tháng 11, châu Tụ Long có tin cấp báo. Trưởng châu tên là Dưỡng đi đánh dẹp được. Hạ chiếu cho tỉnh quan Hải Dương, Bắc Ninh đóng ở Cao Bằng, điều

chuyển quân đội và lương thực để đề phòng bị biên thùy.

Không chép

150a

Ngày 20, hạ chiếu cầu người tinh thông xem thiên văn, lịch pháp.

Không chép

150a

Ngày mồng 1, Ất Mão, tháng 12, (giờ Dần), Bắc Ninh có động đất, tiếng đánh như sấm. Đêm ấy có sao băng rơi

xuống đất.

Không chép

150a

Hạ chiếu lệnh cho những việc kiện tụng nhỏ không được kiện vượt cấp.

Không chép

150b

Triệu quan về trí sĩ là Nguyễn Đăng Tuân làm Thái tử Thiếu bảo.

(tháng 1 năm 1836 Nguyễn Đăng Tuân mới làm Thái tử Thiếu bảo)

Chép khác

thời gian

150b

Án sát Hưng Yên là Nguyễn Trung bị cách chức, đưa đi Hiệu lực.

Không chép

151a

Tháng Giêng, mùa xuân, Đồng (Tri phủ) Từ Sơn là Nguyễn Mậu bị cách chức.

Không chép

151b

Triệu Nguyễn Viên Ngoại lang.

Trực

Phương

làm

Không chép

152a

Ngày 15, mặt trăng đỏ như lửa.

Không chép

152a

Ngự sử là Bùi Cung Tiên dâng tấu xin sửa sang lại phong tục dân Bắc kỳ. Như các lễ thờ thần, tang ma, quần áo và ăn uống.

ghi ông là Bùi Mậu Tiên. Khi dâng sớ xin sửa đổi phong tục dân Bắc Kỳ ông đang giữ chức Giám

sát Ngự sử đạo Thuận- Khánh

Chép khác nội dung

152a

Tháng 3, lại sai Bố chánh Bắc Ninh là Nguyễn Đăng Giai làm Giám sát việc tu sửa nhánh sông [cảng] Bố Trì.

Rút bố chính Bắc Ninh là Nguyễn Đăng Giai về Thanh Hoa, tiếp tục việc

đào sông (không nói đến

Chép khác nội

dung

sông Bố Trì)

152b

Tháng 4, mùa hạ, nước sông ở Nghệ An dâng lên, các huyện ở Hưng Yên đều bị nước ngập.

(không nói đến các sông Nghệ An bị nước dâng lên)

Chép khác nội

dung

153a

Ngự sử Bùi Cung Tiên dâng tấu xin thi hành lệnh cấm đặt chức quan

(sự kiện này được chép vào tháng 2 năm 1836)

Chép khác

thời gian

153a

Tháng 5, Tổng đốc Hà Ninh là Đặng Đình Hòa tâu lập hạn việc cung đốn chính.

Không chép

153a

Định các điều lệ về việc báo thiên tai, tra khám xét.

Không chép

153b

Ngày mồng 5, tháng 6, hoàn thành

việc mở nhánh sông Bố Vệ, Nguyễn Đăng Giai lại về giữ chức quan ở Bắc Ninh.

Không chép

154a

Tháng 7, mùa thu, Tri huyện Gia

Bình là Nguyễn Trọng Côn được miễn chức.

Không chép

154a

[Nguyễn Trọng] Côn vì bị bệnh nên xin nghỉ hưu. Có chỉ sai Nguyễn Thân tạm giữ ấn tín của huyện. Tháng 5 năm sau,

Côn về quê, tháng 6 cùng năm thì mất.

Không chép

154a

Ngày mồng 9, tháng 9, (giờ Mão) có ba dải khí vàng ùn lên bắt đầu từ phía đông nam. Qua 1 giờ thì biến thành mây

đen rồi mưa xuống.

Không chép

154b

Nguyễn Đăng Giai bắt được bọn phỉ ẩn nấp là Đoàn Đóa Lại ở Gia Lâm.

Chép là Đoàn Danh Lại

Chép khác

nội dung

154b

Ngày 20, ngày Canh Tý, nửa đêm, phía đông, sấm đánh như pháo nổ.

Không chép

154b

Tổng đốc Sơn – Hưng – Tuyên là Lê Văn Đức dâng biểu tấu xin lập chức Cai tổng phải qua khảo xét kỹ lưỡng.

(sự kiện này được chép vào tháng 10 năm 1836)

Chép khác

thời gian

155a

Ngày 23, Quý Hợi, tháng 10, mùa

đông, phía tây nam, mây đen ùn lên như thành.

Không chép

155a

Sáng ngày 24, Giáp Tuất, phía tây nam

Không chép

mây ráng đỏ ùn lên như thành.

155a

Tỉnh Ninh Bình có việc biến. Sai Bố chánh Bắc Ninh là Nguyễn Đăng Giai đi đánh dẹp.

Vua lại mật dụ Tạ Quang Cự rằng : “ Nay ủy cho ngươi cùng Hà Duy Phiên đi kinh lý Ninh Bình , mượn tiếng là đi sắp xệp lỵ sở 2 huyện An Hóa, Lạc Thổ, chiêu dụ nhân dân,nhưng chuyển đi phủ Thiên Quang hoặc đồn Ninh Cương, trù tính

cơ mưu bắt kẻ tội phạm”

Chép khác nội dung

155a

Tháng 11, Án sát Bắc Ninh là Trần Thế Nho bị cách chức, đợi tra xét.

(sự kiện này chép vào tháng 7 năm 1835)

Chép khác

thời gian

156b

Quan tỉnh Hải Dương tâu mở cảng Trang Liệt ở Đường An, thông xuống hạ lưu sông Ngọc Cầu, dựng đê mới, lập tuần

ty ở Pháp Chế (Pháp Chế là tên xã, thuộc Đường An).

Không chép

156b

Hạ chiếu cho những nơi có binh lính chiêu mộ được phải đăng kí hộ tịch.

Không chép

157a

Tháng 12, định các lệ về thần hiệu, đồ nghi trượng.

Không chép

157b

Lấy Hoàng giáp Bạch Đông Ôn làm Tri phủ phủ Lạng Giang.

Không chép

157b

Hạ chiếu, những người nào có tội ra đầu thú đều sung vào quân đội.

Không chép

158b

Nguyễn Đăng Giai đến Ninh Bình, bọn trộm cắp đều tan.

Không chép

158b

Ngày mồng 1, tháng Giêng mùa xuân, nhân lễ Đại khánh của Thái hậu nên ân xá 8 điều.

Chép chi tiết, tỉ mỉ

Chép giản lược

nội dung

159a

Ngày mồng 6, đưa đinh phu ở Thuận An ra tu sửa đê Văn Giang.

Không chép

159b

Tháng 3, sai Viện Đô sát đi tuần tra Bắc kỳ.

Không chép

159b

Ngày 22, Tuần phủ Hưng Hóa là

Không chép

Ngô Duy Duệ mất.

159b

Không được trao đổi buôn bán lụa gấm Nam với nước ngoài.

Không chép

160a

Ngày 23, cháy lớn ở Hà Nội (từ huyện thị cho đến phố bến Đậu).

Không chép

160a

Tháng 4, mùa hạ, cấm thợ đúc, thợ thêu không được cho bọn phỉ cướp làm thuê (các Tổng, Lý sở tại phải chú ý quản

thúc).

Không chép

160a

Tháng 5, ban quan thư đến các Học thần

Không chép

160b

Bắc Kỳ lúa chín (giá thóc 1 quan 5 mạch 1 gánh).

Không chép

160b

Ngày 19, hạ chiếu cầu những sách hay, lạ.

Không chép

160b

Năm sau có viên quan Tuần phủ, bị xử tội vì tâu lời thô ý tục, bị quan Ngự sử là Vũ Thành, Phong Địch, Nhật Chiêu tố

cáo, cho là tội báng bổ, những được miễn nghị.

Không chép

160b

Tháng 6, mưa. Đê Quan Châu vỡ, sông Cửu Yên nước ngập mênh mông.

(sự kiện này được chép vào tháng 6)

Chép khác thời

gian

161a

Cấm ngoa truyền hủy tiền long văn.

(sự kiện này được chép vào tháng 5 năm 1837)

Chép khác thời

gian

161a

Tổng đốc Ninh Thái là Hoàng Văn

Trạm tâu xin lệnh cho dân chiết sắc thóc gạo.

Không chép

161b

Hạ chiếu đòi Tổng đốc các tỉnh vào triều yết kiến.

Không chép

161b

Tháng 7, mùa thu, Bố chánh Bắc

Ninh là Nguyễn Đăng Giai bắt được tên phỉ Phan.

Không chép

161b

Tri phủ Thuận An là Vũ Công Độ bị giáng cấp

Không chép

161b

Tri phủ Từ Sơn là Ngô Nhật Tỉnh bị cách chức chờ tra xét.

Không chép

162a

Lập cục Mậu tài

Không chép