Nội Dung Giáo Dục Tình Yêu Biển, Đảo Cho Hoc Sinh Trung Học Cơ Sở

Với phân tích như trên, thì mục tiêu của giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL đó là trên cơ sở các kiến thức khoa học, các kiến thức về biển, đảo mà HS đã có được, tổ chức các hoạt động GDNGLL có các nội dung giáo dục tình yêu biển, đảo nhằm bổ sung thêm các kiến thức khoa học, xã hội về biển, đảo Việt Nam. Thông qua các hoạt động này, HS được trao đổi thông tin, học tập kinh nghiệm lẫn nhau, thảo luận một cách sâu sắc, bày tỏ quan điểm cá nhân. Từ đó, hình thành cho các em tình cảm, thái độ tích cực và tình yêu quê hương, đất nước, trong đó thể hiện tình yêu biển, đảo một cách cụ thể. Mục tiêu cụ thể là:

* Về kiến thức:

- Trên cơ sở những kiến thức về biển, đảo đã học ở THCS, tổ chứ c hoaṭ đôṇ g GDNGLL làm cho kiến thức về biển, đảo của HS thành một hệ thống sâu sắc và phong phú.

- HS có nhận thức đúng đắn tình cảm, niềm tin, ý thức của con người lao động, chiến đấu và học tập trên vùng biển, hải đảo của Tổ quốc.

- HS hiểu biết được tình yêu biển, đảo của nhân dân ta trong suốt lịch sử dựng nước và giữ nước.

* Về kĩ năng:

- HS phát huy năng lực tự học, tự phát hiện, tự tìm hiểu các kiến thức mở rộng về biển, đảo.

- HS tự tổ chức và thực hiện các hoạt động học tập kiến thức biển, đảo trong giờ ngoài giờ lên lớp dưới sự định hướng và chỉ đạo của GV.

- HS vận dụng các kiến thức về biển, đảo đã học vào giải thích được tình yêu biển, đảo của dân tộc Việt Nam trong cuộc sống hiện tại.

* Về thái độ:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 145 trang tài liệu này.

- Khơi gợi cho HS lòng yêu nước, yêu biển, đảo quê hương. Phẩm chất này không chỉ được thể hiện trong đấu tranh chống ngoại xâm mà còn thể hiện trong quyết tâm xây dựng và bảo vệ biển, đảo Tổ quốc trong thời bình.

- Bồi dưỡng lòng tự hào, tự tôn dân tộc về lịch sử tranh đấu và chế ngự biển khơi, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc cũng như trong lao động sản xuất, xây dựng biển, đảo của đất nước.

- Củng cố niềm tin cho HS vào truyền thống yêu nước, yêu biển, đảo của dân tộc, từ đó bồi dưỡng cho các em niềm tin vào con đường mà Đảng và Bác đã chọn.

- Giúp HS có ý thức tốt đối với nghĩa vụ, trách nhiệm của một công dân về biển, đảo của quốc gia.

- Giúp HS biết bày tỏ tình yêu biển bảo bằng hành động cụ thể, thiết thực như học tập, rèn luyện bản thân ngay trên ghế nhà trường.

Để đạt được những mục tiêu trên, cần nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động GDNGLL trong giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS, góp phần thực hiện tốt mục tiêu đề ra.

1.4.5. Nội dung giáo dục tình yêu biển, đảo cho hoc sinh Trung học cơ sở

thông qua tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Lứa tuổi HS THCS đã có khả năng tư duy tốt, do vậy nội dung hoạt động GDNGLL cần phù hợp với lứa tuổi, phong phú, đa dạng cập nhật được các thông tin mở rộng kiến thức cho các môn học sẽ làm cho HS hào hứng, có tác dụng bổ trợ kịp thời giờ học trên lớp và giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ

cho HS. Hơn nữa, nội dung hoạt động GDNGLL còn cần khơi dậy ở các em nhu cầu ham học hỏi, tự tìm tòi kiến thức như vậy nội dung kiến thức sẽ được mở rộng, phong phú và cập nhật.

Giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức các hoạt động GDNGLL với mục tiêu trang bị cho HS một cách sâu sắc và toàn diện hơn về kiến thức biển, đảo, những giá trị kinh tế do biển mang lại, về cuộc đấu tranh của cha ông ta chế ngự và bảo vệ biển, đảo, chủ quyền biển, đảo, về những thành tựu của đất nước trong việc khai thác nguồn lợi biển phục vụ công cuộc xây dựng đất nước. Vì vậy, nội dung giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS

THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL cần phải khơi dậy ở HS trách nhiệm công dân đối với biển, đảo, chủ quyền biển, đảo Việt Nam. Trước hết là nhận thức về biển, đảo, về chủ quyền biển, đảo của đất nước. Sau đó bày tỏ thái độ đối với việc bảo vệ biển, đảo, chủ quyền biển, đảo. Cao hơn nữa là thể hiện hành động cụ thể trong việc bảo vệ biển, đảo, chủ quyền biển, đảo của đất nước, luôn nuôi dưỡng khát vọng trách nhiệm với biển, đảo của Tổ quốc.

Trên cơ sở phân tích như trên có thể xác định nội dung của giáo dục giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL gồm:

- Giáo dục cho HS có được nhận thức đúng đắn về chủ quyền biển, đảo của quốc gia.

- Giáo dục cho HS hiểu biết về bản sắc văn hóa mang đậm tính độc đáo của nhân dân gắn liền với biển cả và hải đảo.

- Giáo dục cho HS niềm tự hào về những truyền thống tốt đẹp của nhân dân mình trong lao động, sản xuất, chiến đấu và học tập trên biển, đảo quê hương, ... Ngoài ra, còn giáo dục cho HS niềm tự hào về những cảnh trí thiên nhiên bình dị và thơ mộng của biển, đảo Tổ quốc.

- Giáo dục cho HS ý thức giữ gìn, bảo vệ và phát huy những truyền thống tốt đẹp của nhân dân đối với biển, đảo một cách tự giác, bằng những hành động, việc làm cụ thể.

Để thực hiện những nội dung trên, cần phải đa dạng hóa các phương pháp và hình thức tổ chức các hoạt động GDNGLL trong giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS.

1.4.6. Phương pháp giáo dục tình yêu biển, đảo cho hoc̣ sở thông qua tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

sinh Trung học cơ

Các phương pháp giáo dục có một vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS, vì bằng các phương pháp tổ chức nhà giáo dục sẽ có sự tác động trực tiếp đến ý thức, tình cảm của các em HS. Chính

vì vậy, các phương pháp giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL cần được GV vận dụng một cách linh hoạt, tránh máy móc. Trong một hoạt động có thể dùng đan xen nhiều phương pháp khác nhau có thể mang lại hiệu quả cao hơn và quan trọng là người tổ chức luôn phải lấy HS làm trung tâm cho mọi hoạt động. Có thể kể một số phương pháp giáo dục điển hình như sau:

* Phương pháp thảo luận:

Trong giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL thì việc sử dụng phương pháp nhằm hướng tới sự tương tác nhóm đặc biệt mà trong đó các HS đều giải quyết một vấn đề chung đó là những kiến thức về biển, đảo được chính HS khám phá dưới sự chỉ đạo của GV. Đồng thời sử dụng phương pháp này tạo cơ hội cho HS kiểm chứng ý kiến của mình, có cơ hội làm quen với nhau, để hiểu nhau hơn.

Phương pháp này cần được sử dụng nhằm khuyến khích sự tham gia suy nghĩ và phát biểu tích cực của mọi HS vào các nội dung tri thức liên quan đến biển, đảo; giúp cho chính HS có cơ hội được bàn luận sâu sắc và kĩ lưỡng, sử dụng nhiều kiến thức và kinh nghiệm bản thân để đánh giá, kết luận về một vấn đề, hay sáng tạo ý tưởng mới.

Ví dụ: Trong hoạt động GDNGLL với chủ đề tìm hiểu về biển, đảo nước ta, có thể sử dụng phương pháp thảo luận nhóm về các đề tài “làm thế nào để gìn giữ môi trường biển, đảo hiện nay?” hay đề tài “thảo luận về vai trò của HS trong việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc”.

* Phương pháp đóng kịch:

Đây là phương pháp thực hành trong giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL. Qua phương pháp này của HS có cơ hội được trải nghiệm trong một số tình huống ứng xử cụ thể nào đó trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em HS.

Bằng việc thực hiện các vở kịch lịch sử, mà HS có thể tái hiện lại những trang sử hào hùng của dân tộc trong việc chế ngự và chinh phục biển khơi, gây

dựng được hình ảnh trong quá khứ và hiện tại của con người lao động và chiến đấu trên biển, đảo tổ quốc, các em có thể hiểu được thêm lịch sử ra khơi của dân tộc và tự hào thêm truyền thống và tình yêu biển, đảo của cha ông.

Phương pháp này rất có tác dụng trong việc tác đôṇ g tới thái độ, tình cảm và lòng tự hào của HS về truyền thống vẻ vang của dân tộc. Giúp cho nhà giáo dục đạt mục tiêu thay đổi tâm tư, tình cảm của HS HS đối với biển, đảo Tổ quốc.

* Phương pháp giao nhiệm vụ:

Với phương pháp này, nhà giáo dục tiến hành giao nhiệm vụ cho HS, tức là đặt HS vào vị trí nhất định buộc các em phải thực hiện trách nhiệm cá nhân. Giao nhiệm vụ cũng là tạo cơ hội để HS thể hiện khả năng của mình, là dịp để các em nâng cao và mở rộng hiểu biết và đồng thời được rèn luyện tính chủ động, sáng tạo và khả năng đáp ứng mọi tình huống nhằm tích lũy thêm kinh nghiệm cho bản thân.

Trong việc tổ chức hoạt động GDNGLL với chủ đề giáo dục tình yêu biển, đảo, GV có thể giao các nhiệm vụ cho từng cá nhân sao cho nhiệm vụ đó phù hợp với đặc điểm và khả năng của các em.

Ví dụ: GV có thể giao các nhiệm vụ tìm hiểu “các vùng biển, đảo của nước ta”, nhiệm vụ tìm hiểu “các làng nghề cá truyền thống của nước ta”, tìm hiểu về “lịch sử khai thác hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của dân tộc ta từ quá khứ đến hiện tại” hay nhiệm vụ “lập niên biểu các dấu mốc quan trọng trong lịch sử dân tộc có liên quan với biển, đảo của Tổ quốc”...

Có thể nói với phương pháp này, đáp ứng việc nâng cao nhận thức cho HS, từ đó góp phần nâng cao tình yêu biển, đảo cho HS.

* Phương pháp trò chơi:

Trong việc tổ chức hoạt động GD NGLL với chủ đề giáo dục tình yêu biển, đảo, việc tổ chức cho HS vui chơi là một phương pháp hiệu quả được vận dụng phổ biến và có ý nghĩa tích cực. Phương pháp trò chơi có những thuận lợi như: phát huy tính sáng tạo; hấp dẫn và gây hứng thú cho HS trong việc tìm

hiểu các kiến thức về biển, đảo, nhất là mở rộng được các kiến thức biển, đảo ngoài sách giáo khoa; giúp tạo được bầu không khí thân thiện; tạo cho HS tác phong nhanh nhẹn.

Các trò chơi về chủ đề tình yêu biển, đảo vì thế cần được tổ chức đa dạng, nhiều hình thức mới mẻ, sôi động, không nhàm chán và phức tạp, cần thu hút được sự quan tâm, hứng thú của HS. Thực tế, có nhiều dạng trò chơi như: “Ô chữ”, “sắm vai”, “thi đua”, ....

Để thực hiện những phương pháp này trong việc tổ chức các hoạt động GDNGLL, GV cần sử dụng nhuần nhuyền các phương pháp, phù hợp với bối cảnh, mục tiêu cần hình thành cho HS đó là xây dựng được tình yêu biển, đảo cho HS.

1.4.7. Hình thức giáo dục tình yêu biển, đảo cho hoc sinh Trung học cơ sở

thông qua tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Do những yêu cầu thực tiễn, đặc biệt đối với lứa tuổi HS THCS cần tập trung vào hai hình thức cơ bản của hoạt động GDNGLL thông qua tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp và hoạt động cao điểm trong tháng. Giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL cũng cần thực hiện bằng các hình thức trên, tùy thuộc vào nội dung giáo dục cần thực hiện.

* Hình thức sinh hoạt dưới cờ đầu tuần và sinh hoạt lớp cuối tuần.

Tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần là một dạng hoạt động GDNGLL có tính chất tổng hợp, nhằm giáo dục ý thức HS trong học tập, rèn luyện, xác định được trách nhiệm của mình trong học tập vì Tổ quốc. Tiết sinh hoạt dưới cờ được tổ chức theo quy mô toàn trường với sự tham gia điều khiển của ban lãnh đạo nhà trường, Tổng phụ trách Đội, của GV và HS.

Đối với việc giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL, các nội dung giáo dục cần gắn với chủ điểm giáo dục tuần, tháng. Nhờ hình thức này việc giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS

được thực hiện phong phú và đa dạng dưới các dạng như: báo các kết quả thi đua, rèn luyện các tập thể và cá nhân trong trường; phát động thi đua theo một chủ đề tình yêu biển, đảo; tổ chức hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí gắn với tình yêu biển, đảo; nghe nói chuyện chuyên đề gắn với giáo dục tình yêu biển, đảo; giao lưu giữa các tập thể lớp tìm hiểu kiến thức về biển, đảo quê hương; tổ chức lễ tưởng niệm các anh hùng, nghĩa sĩ đã anh dũng hi sinh bảo vệ biển, đảo của Tổ quốc, ... Bên cạnh đó còn kết hợp tuyên truyền, phổ biến về quyền, nghĩa vụ của HS đối với luật và chủ quyền biển, đảo quốc gia.

Đối với tiết sinh hoạt cuối tuần là một dạng hoạt động GDNGLL ở quy mô lớp học, đây cũng là dịp GV có thể đan xen nhiều phương pháp tổ chức giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS nhằm giúp các em phát triển các kĩ năng cơ bản và cần thiết như các hình thức thi tìm hiểu kiến thức biển, đảo giữa các tổ trong lớp, đóng kịch, hùng biện với chủ đề biển, đảo.

* Hình thức tổ chức các hoạt động cao điểm từng tháng:

Để sử dụng hình thức này nhằm giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS, nhà giáo dục cần tìm hiểu Quy định của Bộ GD&ĐT về việc thực hiện các chủ điểm của chương trình hoạt động GDNGLL ở bậc THCS. Từ đó có hình thức lồng ghép nội dung và hoạt động giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS. Hiện nay, theo quy định mỗi tháng HS THCS có 2 tiết để tổ chức sinh hoạt theo chủ đề hoạt động GDNGLL đó là:

- Tháng 9: chủ điểm “Truyền thống nhà trường”;

- Tháng 10: chủ điểm “Chăm ngoan học giỏi”;

- Tháng 11: chủ điểm “Tôn sư trọng đạo”;

- Tháng 12: chủ điểm “Uống nước nhớ nguồn”;

- Tháng 1, 2: chủ điểm “Mừng Đảng, mừng xuân”;

- Tháng 3: chủ điểm “Tiến bước lên đoàn”;

- Tháng 4: chủ điểm “Hòa bình hữu nghị”;

- Tháng 5: chủ điểm “Bác Hồ kính yêu”;

- Tháng 6, 7, 8: chủ điểm “Hè vui khỏe và bổ ích”. [28]

Căn cứ vào các chủ điểm và các yêu cầu từng chủ điểm, nhà giáo dục xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai trong năm học. Hình thức mà GV có thể tổ chức theo lớp, theo khối lớp hoặc theo quy mô toàn trường tùy từng chủ điểm và mục tiêu đạt được.

Với các chủ điểm trên, thì việc giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS có thể được tiến hành thông qua lồng ghép theo nội dung các hoạt động ở nhiều chủ điểm khác nhau, đặc biệt là chủ điểm “Uống nước nhờ nguồn” hay “Mừng Đảng, mừng xuân” là những chủ điểm có ưu thế trong việc triển khai các nội dung giáo dục tình yêu biển, đảo.

Ngoài hai hình thức cơ bản nêu trên, hoạt động GDNGLL còn có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức hoạt động khác như hội thi, hội vui, diễn đàn giao lưu, thảo luận theo chuyên đề, câu lạc bộ, tham quan du lịch, cắm trại,... Tùy theo yêu cầu đối với từng khối học, điều kiện cụ thể của nhà trường THCS, của tập thể lớp, nguyện vọng của HS mà GV cần có sự phối hợp linh hoạt các loại hình hoạt động sao cho hoạt động GDNGLL được tổ chức hấp dẫn, thu hút được sự tham gia nhiều nhất của HS.

1.4.8. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc giáo dục tình yêu biển, đảo cho hoc̣ sinh Trung học cơ sở thông qua tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan trong quá trình giáo dục, song có những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình giáo dục này, cụ thể là:

* Nhận thức của các lực lượng giáo dục:

Giáo dục tình yêu biển, đảo cho HS THCS thông qua tổ chức hoạt động GDNGLL được được diễn ra trong và ngoài nhà trường, để việc thực hiện quá trình giáo dục đạt hiệu quả thì nhận thức của lực lượng giáo dục có ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình tổ chức. Lực lượng giáo dục bao gồm: các đoàn thể, tổ chức xã hội trong và ngoài nhà trường, phụ huynh HS, GV, cán bộ quản lí giáo