Một Số Biện Pháp Bồi Dưỡng Năng Lực Quản Lý Hành Chính Nhà Nước Về Giáo

Chương 3

CÁC BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ

HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN‌

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

3.1.1. Bảo đảm tính đồng bộ

Biện pháp xây dựng đòi hỏi phải đảm bảo sự đồng bộ, liên tục ăn khớp nhau trong việc sắp xếp, lựa chọn để quá trình tổ chức thực hiện các biện pháp không chồng chéo, không mâu thuẫn nhau cả về nội dung lẫn tư tưởng chỉ đạo. Yêu cầu cơ bản của nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ khi đề xuất các biện pháp là sự nối tiếp thông suốt giữa các biện pháp, sự phối hợp giữa các biện pháp với quá trình tổ chức thực hiện.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi

Biện pháp đặt ra phải đảm bảo sát với thực tiễn phù hợp với đối tượng, điều kiện kinh tế, xã hội, điều kiện về CSVC, tâm lý, đặc thù. Mặt khác do định hướng phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương và đặc điểm của các Nhà trường chi phối trực tiếp đến yêu cầu của quản lý bồi dưỡng kỹ năng quản lý nên các biện pháp phải có tính đón đầu, với mục tiêu nâng cao chất lượng GD theo hướng bền vững và lâu dài. Các biện pháp đề xuất phải thể hiện sự cần thiết và tính khả thi cao.

Tính thực tiễn quy định nội dung bù đắp những chỗ yếu và thiếu, điều chỉnh những chỗ chưa đúng hoặc chưa phù hợp, đối chiếu những yêu cầu đổi mới quản lý giáo dục với nội dung bồi dưỡng, kế thừa vốn kỹ năng, cải thiện những kỹ năng thấp, phát triển những hình thức mới của kỹ năng quản lý.

Theo nguyên tắc trên, luận văn đã tiến hành khảo sát thực trạng kỹ năng quản lý, thực trạng quản lý bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho hiệu trưởng trường THCS huyện Đồng Hỷ. Trên cơ sở đó đưa ra các biện pháp đều phải cân nhắc đến tính vừa sức và cân đối với điều kiện thực tiễn. Biện pháp đề xuất phải đem

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 118 trang tài liệu này.

lại chất lượng, hiệu quả cho sự phát triển của Nhà trường; đem lại hiệu quả cao nhất với một đơn vị đầu tư nhỏ nhất.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý

Biện pháp đặt ra phải đảm bảo tính hợp hiến; trên cơ sở các quy định của pháp luật cho phép, những quy định của địa phương cả về nội dung, trình tự các bước thực hiện. Không được áp dụng những văn bản đã hết hiệu lực hoặc sắp được thay thế.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Để đảm bảo nguyên tắc này, trong quá trình xây dựng các biện pháp cần phải tính đến hiệu quả của biện pháp đó khi thực hiện và phải đáp ứng được các yêu cầu của thực tiễn. xây dựng biện pháp cần phải tường tận các vấn đề cần phải giải quyết, nắm được các lợi thế của nhà trường và của địa phương. Nguyên tắc này đảm bảo giải quyết được các vấn đề vướng mắc của địa phương một cách thấu đáo, tiết kiệm được thời gian và công sức.

3.2. Một số biện pháp bồi dưỡng năng lực quản lý hành chính nhà nước về giáo dục và đào tạo cho Hiệu trưởng trường THCS Huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên

3.2.1. Nâng cao năng lực chính trị cho Hiệu trưởng trường THCS

3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp

Quản lý hành chính nhà nước về giáo dục là việc thực thi đường lối quan điểm của Đảng và Nhà nước về Giáo dục - Đào tạo trên địa bàn, vì vậy nâng cao năng lực chính trị cho cán bộ quản lý trường THCS chính là nâng cao năng lực quản lý nhà trường cho cán bộ quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ chính trị của nhà trường.

3.2.1.2. Nội dung và cách thực hiện

Một trong những giải pháp mà Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, được Đảng ta chú trọng là: đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn. Đưa vào nền nếp việc

bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, trong đó Hiệu trưởng trường THCS là người trực tiếp lãnh đạo các hoạt động của nhà trường thực hiện dạy học và giáo dục theo chủ trường, đường lối của Đảng; chính sách pháp luật của Nhà nước.

Để góp phần nâng cao công tác giáo dục lý luận chính trị cho Hiệu trưởng, Đảng bộ huyện đã có những chủ trương đối với lĩnh vực quan trọng này: Đối với tiêu chuẩn bổ nhiệm CBQL một trong các tiêu chuẩn là “phải có bằng Trung cấp lý luận chính trị”. Trong phạm vi nghiên cứu vấn đề này, theo tôi, cần quan tâm chú trọng thực hiện một số biện pháp sau:

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ đối với việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên nói chung và Hiệu trưởng trường THCS nói riêng.

Các cấp ủy cần nâng cao nhận thức về việc tổ chức học tập lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên nói chung và Hiệu trưởng các nhà trường nói chung; thường xuyên nâng cao ý thức tự giác học tập lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ của Hiệu trưởng và cán bộ Đảng viên trong trường. Thực hiện tốt yêu cầu, định hướng chiến lược cán bộ gắn với công tác quy hoạch, sử dụng, đánh giá cán bộ của ngành nhằm đáp ứng yêu cầu về kiến thức, nâng cao năng lực chuyên môn, phẩm chất chính trị của đội ngũ CBQL trong tình hình mới. Thường xuyên tổ chức các hình thức thi hiểu biết về lý luận chính trị ở các tổ chức đảng, hệ thống chính trị từ cơ sở đến cấp huyện, tạo không khí thi đua học tập, để mọi cán bộ, đảng viên trong đó có Hiệu trưởng (có đồng chí là Bí thư chi bộ) được tham gia. Thông qua đó tìm ra những điển hình, những người có khả năng làm nòng cốt cho phong trào học tập, nghiên cứu lý luận chính trị trong cán bộ, đảng viên, hoặc bổ sung cho đội ngũ nghiên cứu những nhân tố mới.

Đối với Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện: phải cải tiến cơ cấu chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị. Tăng cường

tính thực tiễn và khả năng thực hành trong nội dung chương trình giáo dục lý luận chính trị. Thực hiện yêu cầu giáo dục lý luận phải gắn liền với đời sống thực tiễn chính là thực hiện nguyên lý quan trọng của chủ nghĩa Mác - Lênin về lý luận nhận thức, đó là sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong hoạt động xã hội. Có những chuyên đề bài giảng riêng cho đội ngũ CBQL, cần sử dụng các sự kiện hiện thực, thực tế để minh họa khi phân tích hay lý giải và vận dụng lý luận để phân tích thực tiễn, có phê phán cái đúng cái sai trong tư tưởng nhận thức và trong việc làm, làm cho đội ngũ CBQL. Ngoài ra, trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng cho lớp bồi dưỡng Hiệu trưởng, cần nâng cao khả năng thực hành cho học viên như nghe, đọc, nói, viết, xử lý tình huống, … Thường xuyên nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ giảng viên so với yêu cầu nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính cho cán bộ hiện nay.

Cần rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống cho Hiệu trưởng các trường THCS trong quá trình chỉ đạo dạy học và giáo dục tại cơ sở. Các bài giảng trên cơ sở nâng cao nhận thức lý luận phải xác định rõ yêu cầu giáo dục tư tưởng, đạo đức và rèn luyện kỹ năng công tác. Nâng cao chất lượng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập trong quá trình dạy học nhằm phản ánh được mức độ tiếp thu kiến thức, kỹ năng của Hiệu trưởng, phát hiện các thiếu sót của học viên trong học tập để kịp thời điều chỉnh, uốn nắn.

Thứ hai, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa trong phương thức, phương tiện truyền đạt nội dung nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị đối với CBQL các trường THCS

Lựa chọn về nội dung, chương trình, hình thức giáo dục lý luận chính trị: về cấu tạo chương trình học vẫn phải dựa trên mục tiêu cơ bản, đảm bảo tất cả các loại lớp vẫn phải thực hiện chương trình cơ bản về lý luận chính trị, bao gồm các môn học thuộc lý luận Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Sự khác biệt này chính là nhằm đáp ứng sát yêu cầu của từng loại đối tượng khác nhau trong từng loại lớp. Do đó, trong chương trình giáo dục chính trị, ngoài chương

trình chung, còn cần có phần phụ là kiến thức hỗ trợ (bao gồm những chuyên đề phục vụ cho từng loại lớp khác nhau). Như vậy có thể hình dung trong chương trình trung cấp lý luận chính trị đối với cán bộ, đảng viên sẽ phải có hai phần: phần chính gồm những môn học cơ bản về lý luận chính trị và phần phụ là kiến thức bổ trợ phục vụ cho các chuyên ngành khác nhau, từ đó sẽ có điều kiện thực hiện hiện đại hóa chương trình giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ theo từng chuyên ngành có chất lượng, hiệu quả cao hơn. Đẩy mạnh hình thức thảo luận, xêmina không những là khâu cơ bản trong học tập lý luận chính trị mà còn là một phương pháp phù hợp hiện nay. Điều này thực tế đã xác nhận thông qua việc trao đổi thảo luận, học viên mới có điều kiện bổ sung kiến thức cho nhau, nắm vững những kiến thức đã học, đồng thời phát huy được khả năng suy nghĩ, sáng tạo trong học tập. Đặc biệt đối với cán bộ chỉ đạo hoạt động thực tiễn đây chính là điều kiện để họ trao đổi kinh nghiệm qua công tác thực tế ở địa phương, là phương pháp học tập tốt nhất nhằm thực hiện phương pháp kết hợp chặt chẽ giữa học và hành, giữa lý luận và thực tiễn. Mặt khác, dưới góc độ lý luận dạy học, đây chính là phương pháp học tập hiệu quả nhất.

Giáo dục lý luận phải gắn liền với đời sống thực tiễn: trong nội dung giáo dục, cần phải tăng cường tính thực tiễn trong bài giảng, hướng vào năng lực giải quyết vấn đề, tập trung vào những năng lực chuyên môn chủ yếu nhằm cung cấp cho học viên những phương tiện chuyển dịch từ lĩnh vực học tập sang lĩnh vực hoạt động thực tiễn. Một trong những thực tiễn quan trọng nhất phải quan tâm đến và xuyên suốt nội dung giảng dạy là đường lối, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Mặc khác, muốn thực hiện yêu cầu trên cần đổi mới phương pháp giảng dạy, vận dụng những phương pháp thích hợp nhằm nâng cao hơn hiệu quả về mặt này. Những phương pháp đã được vận dụng và đang trong quá trình thử nghiệm để nâng cao tính thực tiễn trong giáo dục lý luận chính trị là nghiên cứu thực tế và giảng dạy theo tình huống. Mặt khác, để có tài liệu giảng dạy phải tiến hành hệ thống hóa một số tình huống đặc trưng

cơ bản, dự kiến những tình huống có thể phát sinh trong thực tế và những giải pháp giải quyết các tình huống này. Phương pháp này có thể vận dụng xen kẽ vào trong các bài giảng dưới hình thức minh họa. Nhưng cũng có thể coi là một phần độc lập trong chương trình nhằm giúp học viên nâng cao khả năng vận dụng và xử lý các tình huống trong thực tế.

Đổi mới quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục, lấy tự học là chính: cần tạo cho người học có khả năng tự học sẽ giúp họ hình thành phong cách độc lập trong nghiên cứu và chủ động hoàn toàn trong quá trình học tập. Chỉ trên cơ sở này, người học mới có thể hiểu biết một cách sâu sắc và nắm vững những vấn đề đã học. Do đó, muốn học tập đạt hiệu quả cao, nắm vững được những vấn đề lý luận cơ bản, có khả năng vận dụng nó một cách nhuần nhuyễn trong thực tiễn thì người học phải thực hiện chủ yếu bằng con đường tự học. Nếu học viên thực hiện được điều này thì việc giảng dạy trên lớp chỉ còn đóng vai trò thứ yếu là hướng dẫn, hỗ trợ cho việc học tập của học viên. Đối với công tác giáo dục lý luận chính trị, đây chính là phương pháp hiệu quả nhất, có khả năng đáp ứng, phù hợp với tất cả các đối tượng học viên ở các trình độ khác nhau. Vì thế, để thực hiện được điều này, học viên không thể tự mình thực hiện một cách có hiệu quả mà phải có sự chủ động hướng dẫn của giảng viên từ khâu giảng bài cho đến việc hướng dẫn đọc tài liệu, tự học ở nhà.

Kết hợp tối ưu các phương pháp dạy - học trong giảng dạy: trong dạy học có nhiều phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp đều mang lại những hiệu quả riêng, song cũng có những mặt hạn chế nhất định. Chẳng hạn, phương pháp giảng dạy bằng lời nói và chữ theo kiểu phương pháp thông báo, tái hiện thực hiện bằng các phương pháp cụ thể như thuyết trình, vấn đáp, sử dụng sách, tài liệu giúp cho việc truyền đạt thông tin nhanh, giúp cho học viên một khối lượng thông tin lớn trong một thời gian ngắn, bồi dưỡng cho học viên năng lực dự đoán có tư duy phân tích, phê phán, nhưng dễ làm cho học viên thụ động trong học tập không kết hợp được giữa học với thực tế; hay phương pháp trực

quan theo kiểu phương pháp giải thích: tìm kiếm bộ phận được thực hiện bằng các phương pháp cụ thể như trình bày trực quan, trình bày thí nghiệm, sử dụng băng ghi âm, ghi hình, có ưu điểm giúp cho học viên tiếp thu được kinh nghiệm sáng tạo; năng lực tư duy độc lập, song lại có hạn chế chỉ cho phép học viên lĩnh hội từng bộ phận, không thấy được cái toàn thể; hoặc phương pháp thực tiễn theo kiểu phương pháp nêu vấn đề nghiên cứu thực hiện bằng các phương pháp cụ thể như quan sát, tham quan thực tế độc lập nghiên cứu, viết thu hoạch đóng vai trò tích cực trong việc củng cố mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn, giúp học viên nắm vững hơn về lý luận, nhưng sẽ dẫn đến sự không đồng đều trong trình độ của học viên. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả trong giảng dạy, cần có sự kết hợp một cách tối ưu tất cả các phương pháp trên.

Thứ ba, nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên lý luận chính trị của huyện.

Tăng cường rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị tư tưởng, đạo đức cho đội ngũ báo cáo viên: thường xuyên nâng cao phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức cho giáo viên giảng dạy lý luận chính trị. Đặc biệt trong điều kiện hiện nay, trước những diễn biến phức tạp của tình hình chính trị trên thế giới, là những cán bộ làm công tác giáo dục, tuyên truyền của Đảng trên mặt trận tư tưởng, đòi hỏi đội ngũ này càng phải vững vàng hơn. Bên cạnh đó, cần phải xây dựng một chiến lược giảng viên, báo cáo viên cho huyện, đảm bảo đủ sức giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Đội ngũ này phải được xây dựng toàn diện, đồng bộ đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và trình độ học vấn, có năng lực và phương pháp sư phạm tốt, có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt và lối sống lành mạnh, yêu nghề, am hiểu hoạt động thực tiễn ở cơ sở.

Nâng cao tri thức và năng lực chuyên môn: không ngừng bổ sung, nâng cao trình độ học vấn, trình độ khoa học, tri thức ngoài chuyên ngành cho giảng viên. Đồng thời, khuyến khích các giảng viên phải tự đào tạo, bồi dưỡng thêm cho mình những tri thức khoa học ngoài chuyên ngành. Trên cơ

sở không ngừng bổ sung, nâng cao trình độ học vấn, trình độ khoa học cho giảng viên, phải tiến đến việc tiêu chuẩn hóa đối với đội ngũ giảng viên, báo cáo viên của huyện.

Tăng cường bồi dưỡng vốn kinh nghiệm thực tiễn cho cán bộ báo cáo viên: điều này hết sức quan trọng, vì chỉ trên cơ sở có vốn kinh nghiệm thực tiễn cao, lý luận chính trị cũng như các khoa học cụ thể khác phải được gắn liền với thực tiễn. Từ thực tiễn sẽ làm sáng tỏ các vấn đề lý luận, đồng thời từ thực tiễn, với những kinh nghiệm quý báu sẽ cung cấp cho người học khả năng vận dụng lý luận vào thực tiễn cao hơn. Muốn người học có thể nắm vững những vấn đề lý luận một cách sâu sắc và vận dụng chúng một cách có hiệu quả trong thực tiễn, đòi hỏi cán bộ giảng dạy phải có vốn kinh nghiệm thực tiễn phong phú, phải bằng nhiều con đường khác nhau: có thể đưa cán bộ thường xuyên đi tham quan, nghiên cứu thực tế; đồng thời cũng có thể tăng cường những cán bộ có trình độ học vấn cao, đã trải qua công tác thực tiễn về làm báo cáo viên... trước mắt, cần tăng cường tập huấn cho đội ngũ giảng viên, báo cáo viên theo các chuyên đề mà họ đang giảng dạy, đồng thời xây dựng quy chế để các giảng viên, báo cáo viên có thời gian đi thực tế ở cơ sở một cách thực chất và thường xuyên. Mở rộng việc tổ chức cho giảng viên đi tham quan, nghiên cứu, giao lưu; tham gia các lớp đào tạo ngắn hạn, dài hạn trong và ngoài nước để tiếp thu lý luận và kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý tiên tiến nhằm nâng cao chất lượng bài giảng.

Tạo điều kiện về cơ chế, chính sách cho đội ngũ báo cáo viên: cần phải xây dựng cơ chế về chế độ, chính sách thể hiện được lợi ích vật chất và tinh thần cuộc sống để tạo điều kiện cán bộ phát triển tài năng, cống hiến. Chỉ có như vậy mới động viên, tạo điều kiện cho cán bộ giảng dạy yên tâm công tác, phát huy năng lực, sở trường, nghề nghiệp và khuyến khích nhân tài chuyển đến huyện làm công tác giáo dục chính trị lâu dài.