Thực Hiện Đúng Quy Trình Tín Dụng

Việc phân tích rủi ro tại NHTMCP BIDV, nợ quá hạn tập trung chủ rơi vào một số doanh nghiệp lớn như Hoàng Anh Gia Lai vừa qua. Do vậy, NHTMCP BIDV cần phải có biện pháp thích hợp để mở rộng cho vay các thành phần kinh tế, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tư nhân cá thể... và hạn chế cho trứng vào một giỏ.

Đa dạng hóa lĩnh vực đầu tư

Trong nền kinh tế thị trường, các lĩnh vực kinh doanh đều có chu kỳ tăng trưởng và suy thoái. Đa dạng hóa các lĩnh đầu tư sẽ giúp cho BIDV phân tán rủi ro tín dụng, nguồn tiền của ngân hàng được đầu tư vào nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Để đa dạng hóa lĩnh vực đầu tư có hiệu quả và an toàn, BIDV cần có chiến lược kinh doanh lâu dài ổn định dựa trên các vấn đề sau:

+ Bám sát định hướng tín dụng, những lĩnh vực khuyến khích đầu tư của Ngân hàng để xây dựng kế hoạch, lĩnh vực cần đầu tư.

+ Trên cơ sở định hướng hoạt động tín dụng của BIDV tại một số vùng kinh tế.

Căn cứ vào thực tế, thuận lợi khó khăn trên địa bàn để xác định lĩnh vực đầu tư.

5.1.2.2. Thực hiện bảo hiểm tín dụng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 108 trang tài liệu này.

Đây chính là biện pháp nhằm san sẻ rủi ro tín dụng, nó thường được thực hiện dưới các loại như: bảo hiểm hoạt động cho vay, bảo hiểm tài sản, bảo hiểm tiền vay. Hiện nay, tại Việt Nam mới chỉ có bảo hiểm tài sản được thực hiện, để hạn chế rủi ro đối với tài sản bảo đảm ngân hàng, BIDV nên mua bảo hiểm toàn bộ tài sản đã làm bảo đảm cho ngân hàng BIDV và người hưởng quyền bồi thường là BIDV.

5.1.3. Giải pháp về nghiệp vụ

5.1.3.1. Thực hiện đúng quy trình tín dụng

Giải pháp này được coi là thường trực trong hoạt động tín dụng, không thể coi nhẹ hay vì lý do cạnh tranh, thu hút khách hàng, giữ khách hàng mà bỏ qua một khâu nào. Nhằm thắt chặt và thực hiện tốt quy trình tín dụng thì cốt lõi quan trọng nhất là

phải thực hiện tốt công tác thẩm định tín dụng cũng như kiểm tra, giám sát trong suốt quy trình tín dụng. Nội dung của giải pháp này được đề xuất như sau:

Nâng cao chất lượng công tác thẩm định

Xu hướng hiện nay, quy mô vốn cho vay mỗi hợp đồng tín dụng, mỗi khách hàng ngày càng lớn hơn. Các dự án vay vốn có mục đích đa dạng hơn. Lĩnh vực kinh doanh phức tạp hơn, cạnh tranh cao hơn và thị trường diễn biến thất thường hơn. Do đó, công tác thẩm định lại càng quan trọng hơn trước khi quyết định cho vay. Việc thẩm định dự án, phương án sản xuất kinh doanh chính là việc đưa ra những nhận định về khả năng trả nợ của dự án, phương án đó. Để chất lượng thẩm định dự án, phương án đạt chất lượng tín dụng, NHTMCP BIDV cần bố trí những cán bộ có trình độ, kinh nghiệm trong nghiệp vụ tín dụng, thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận và khóa học về thẩm định dự án để cập nhật thông tin, cách thẩm định dự án.

Áp dụng công nghệ phần mềm về thẩm định dự án, trên cơ sở đó đưa ra các kết quả chính xác và nhanh chóng. Đối với thẩm định dự án, NHTMCP BIDV không chỉ nên thẩm định khi cho vay mà cần tái thẩm định sau cho vay để đánh giá hiệu quả của dự án đã đầu tư, từ đó rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự án sau được tốt hơn.Thẩm định các dự án có nhiều lĩnh vực khác nhau, cán bộ làm công tác thẩm định cần tham khảo và tìm hiểu các thông tin, dự án cùng lĩnh vực đầu tư để đưa ra các nhận định chính xác.

Công tác thẩm định cần được thực hiện đối với hai đối tượng sau:

+ Đối với thẩm định khách hàng: Trong quá trình thẩm định dự án cần thẩm định uy tín, khả năng tài chính của khách hàng. Trong thực tế, còn nhiều khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật, trong khi công tác thẩm định này chủ yếu dựa trên báo cáo tài chính của khách hàng. Thẩm định tài chính sẽ giúp cho ngân hàng NHTMCP BIDV đánh giá đúng thực trạng tài chính của khách hàng trước khi có quyết định đầu tư,

chẳng hạn chỉ xét duyệt cho vay đối với các dự án khả thi và khách hàng có đủ nguồn vốn tự có tham gia như cam kết sẽ hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng.

Để đánh giá tính hiệu quả của dự án, trong quá trình thẩm định cần đánh giá dự án trên phương án động, các tình huống có thể xảy ra, trên cơ sở đó so sánh và đánh giá độ “nhạy” của dự án đó để xem xét quyết định cho vay.

Trong thẩm định dự án đồng thời NHTMCP BIDV cũng cần tư vấn cho khách hàng trong việc vay vốn làm sao cho đồng vốn phát huy hiệu quả cao nhất, mối tương quan giữa lợi nhuận và rủi ro phù hợp.

+Thẩm định tài sản bảo đảm

Hiện nay, tình hình kinh tế, thị trường có nhiều diễn biến phức tạp, hoạt động tín dụng đang chứa đựng rất nhiều tiềm ẩn, nguy cơ rủi ro cao. Một trong những biện pháp để đảm bảo an toàn và hạn chế tổn thất khi rủi ro xảy ra là tăng cường cho vay có đảm bảo, đây chính là nguồn thứ cấp thu hồi nợ sau xử lý. Tuy nhiên, việc xác định giá trị tai sản bảo đảm cần được NHTMCP BIDV thực hiện khách quan, đảm bảo tài sản có đủ khả năng chuyển nhượng, đủ điều kiện pháp lý. Cán bộ tín dụng NHTMCP BIDV cũng cần thường xuyên theo dõi tài sản bảo đảm, nắm bắt thông tin về tài sản bảo đảm, nếu có biến động lớn cần xem xét định lại giá trị tài sản.

Thường xuyên thu thập thông tin về tài sản cùng loại qua thị trường và trung tâm bán đấu giá để có cơ sở định giá tài sản bảo đảm.

Với định hướng tăng cường cho vay có bảo đảm bằng tài sản, trong khi thực tế tài sản của khách hàng, nhất là đối với doanh nghiệp nhà nước, rất thấp so với dư nợ tại ngân hàng; đồng thời, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp ngoài quốc doanh hoạt động có hiệu quả, nhưng tài sản đủ cơ sở pháp lý để đảm bảo tiền vay không nhiều. Vì vậy, để tăng tài sản bảo đảm trong cho vay NHTMCP BIDV cần áp dụng các biện pháp sau:

+ Yêu cầu khách hàng bổ sung tài sản bảo đảm, ngoài tài sản của khách hàng có thể dùng tài sản cá nhân. Chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, kế toán trưởng, thành viên hội đồng quản trị... có thể đứng ra bảo lãnh để vay vốn ngân hàng, áp dụng các biện pháp cầm cố quyền đòi nợ, bảo lãnh của Tổng công ty.

+ Giảm dần dư nợ nếu khách hàng không đáp ứng đủ điều kiện tài sản đảm bảo theo quy định của ngân hàng.

Đối với việc nhận tài sản bảo đảm, ngân hàng cần thường xuyên xem xét tính hợp lệ, hợp pháp và tính thị trường của tài sản đó. Linh hoạt trong phạm vi cho phép đối với doanh nghiệp có tín nhiệm, kinh doanh có hiệu quả.

Nâng cao vai trò kiểm tra, kiểm soát nội bộ

Công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ trong hoạt động tín dụng là vô cùng quan trọng, thông qua hoạt động kiểm soát có thể phát hiện, ngăn ngừa và chấn chỉnh những sai sót trong quá trình thực hiện nghiệp vụ tín dụng. Bên cạnh đó, hoạt động kiểm soát cũng phát hiện, ngăn ngừa những rủi ro do đạo đức cán bộ tín dụng gây ra. Để nâng cao vai trò của công tác kiểm soát nhằm hạn chế RRTD theo yêu cầu của chuẩn mực Basel II, ngân hàng NHTMCP BIDV cần thực hiện một số biện pháp như sau:

Kiểm tra:

Trong thực hiện quy trình tín dụng cần tuân thủ đúng quy trình, việc xét duyệt cho vay phải đảm bảo khả năng thu hồi vốn. Thông thường cán bộ tín dụng phải kiểm tra trước, trong và sau khi cho vay.

+ Kiểm tra trước khi cho vay: kiểm tra các điều kiện vay vốn của khách hàng như hồ sơ pháp lý, tình hình tài chính, nhu cầu vay...

+ Kiểm tra trong khi cho vay giúp cho cán bộ tín dụng cho vay đúng đối tượng, nhu cầu vay của khách hàng, việc kiểm tra trên thông thường dựa trên các hóa đơn tài chính, hợp đồng kinh tế,...

+ Kiểm tra sau khi cho vay: Sau khi giải ngân, NHTMCP BIDV cần yêu cầu các cán bộ tín dụng của mình kiểm tra thường xuyên xem khách hàng có sử dụng tiền vay đúng mục đích đề nghị vay hay không, thường kiểm tra thực tế tài sản sau khi vay để tránh việc khách hàng ký hợp đồng và hóa đơn khống để chuyển tiền vào tài khoản của người thụ hưởng rồi rút tiền mặt, không có tài sản thực tế.

Ngoài ra trong quá trình cho vay, NHTMCP BIDV cần phải thường xuyên kiểm tra tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng, việc kiểm tra có thể định kỳ hay đột xuất. Việc kiểm tra giúp cho cán bộ tín dụng đánh giá chính xác hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng vầ tránh việc bố trí khi có sự kiểm tra từ phía ngân hàng. Do vậy, cần không ngừng hoàn thiện và đổi mới phương pháp kiểm tra, áp dụng linh hoạt các biện pháp kiểm tra tuỳ thuộc vào từng thời điểm, từng đối tượng và mục đích của đợt kiểm tra. Đối với những khách hàng là doanh nghiệp vay lần đầu hay khách hàng cá nhân vay lớn đều phải thông qua hội đồng tín dụng, qua đó sàng lọc lựa chọn khách hàng có khả năng tài chính, kinh doanh hiệu quả để hạn chế rủi ro.

Kiểm soát:

Tổ chức thực hiện và nâng cao năng lực của hệ thống kiểm soát trong quy trình hoạt động tín dụng và hệ thống kiểm toán nội bộ, đảm bảo tính độc lập của bộ phận kiểm toán nội bộ. Đặc biệt chú ý đến quy chế kiểm soát và phòng ngừa rủi ro chặt chẽ trong nội bộ NHTM, có tính đến các yếu tố cạnh tranh, tự do hóa các giao dịch tài chính, ngân hàng. Tăng cường giám sát sử dụng vốn vay và các luồng tiền thanh toán của khách hàng, cụ thể là:

+/ Đối với vốn vay: Trong quá trình xét duyệt cho vay, việc kiểm tra trước khi cho vay là việc cần thiết, tuy nhiên, sau khi phát tiền vay ngân hàng NHTMCP BIDV cũng cần kiểm tra việc sử dụng tiền vay, kiểm tra xem khách hàng có sử dụng đúng mục đích vay vốn. Nếu sau khi phát tiền vay, cán bộ tín dụng không kiểm tra, khách

hàng có thể sử dụng không đúng mục đích vay vốn, mượn tài khoản để thanh toán, sau đó rút tiền mặt để chi tiêu không đúng mục đích dẫn đến rủi ro cao cho ngân hàng.

NHTMCP BIDV cũng cần hạn chế cho vay tiền mặt, chỉ cho vay những khoản bắt buộc như

tiền lương, vật tư nhỏ lẻ, đối với vật liệu chính như sắt thép, xi măng... yêu cầu khách hàng vay chuyển khoản, trả thẳng cho người thụ hưởng.

+/ Đối với thanh toán: Bên cạnh việc kiểm tra vốn vay, cán bộ tín dụng NHTMCP BIDV cũng cần quan tâm đến nguồn tiền thanh toán của khách hàng, yêu cầu khách hàng, chủ đầu tư, người mua khi thanh toán chuyển khoản về tài khoản khách hàng tại NHTMCP BIDV để trả nợ tiền vay, không cho rút tiền mặt. Các cán bộ tín dụng NHTMCP BIDV cũng nên kiểm soát tiền gửi của khách hàng và việc chi tiêu từ tài khoản tiền gửi cần có sự đồng ý của ngân hàng, tránh hiện tượng tiền thanh toán về khách hàng không trả nợ mà lại sử dụng vào việc khá, khi nợ đến hạn không có khả năng trả.

- Xây dựng bộ máy, đội ngũ kiểm soát, kiểm toán nội bộ NHTM làm việc đạt hiệu quả cao, hoạt động độc lập tăng cường kiểm soát trực tuyến, cập nhật kịp thời những lĩnh vực có rủi ro cao, phòng ngừa trước những lĩnh vực nhạy cảm có thể gây rủi ro đến hoạt động ngân hàng.

- Tăng cường những cán bộ có trình độ, đã qua nghiệp vụ tín dụng để bổ sung cho bộ phận Kiểm soát.Trong quá trình kiểm tra hoạt động tín dụng có thể tăng cường cán bộ trực tiếp từ bộ phận Tín dụng hoặc Thẩm định và Quản lý tín dụng cùng kiểm tra.

- Thường xuyên đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ, luật pháp cho cán bộ phòng Kiểm soát. Cần quy định trách nhiệm đối với cán bộ kiểm soát, có chế độ khuyến khích thưởng phạt để nâng cao trách nhiệm trong hoạt động kiểm soát.

5.1.3.2. Phân loại, thu hồi và xử lý nợ

Thực hiện tốt quy định phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro hướng tới đáp ứng quy định về tỷ lệ an toàn vốn theo của chuẩn mực Basel II

NHTMCP BIDV cần tiếp tục phát huy, tuân thủ Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý RRTD trong hoạt động ngân hàng của TCTD ban hành theo quyết định số 493/ 2005/QĐ - NHNN ngày 22/4/2005 của thống đốc NHNN. Việc tuân thủ quy định này không những từng bước đưa hoạt động của NHTMCP BIDV xích gần tới các thông lệ quốc tế trong lĩnh vực hoạt động kinh doanh ngân hàng mà còn nâng cao chất lượng cho hoạt động ngân hàng nói chung và giảm thấp RRTD nói riêng. Đây chính là một tiền đề quan trọng giúp NHTMCP BIDV có thể từng bước đạt đến tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo yêu cầu của Hiệp ước Basel II vì cùng với giảm thấp RRTD thì lượng vốn yêu cầu duy trì để đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu sẽ thấp xuống. Ngoài ra, bản thân việc dự phòng rủi ro cũng có ý nghĩa tương tự như duy trì an toàn vốn tối thiểu là để đối phó với rủi ro trong đó có rủi ro tín dụng[12], nên NHTMCP BIDVphải thực hiện tốt phân loại nợ và trích lập rủi ro để từ đó hỗ trợ từng bước tiến tới đạt yêu cầu hệ số an toàn vốn tối thiểu theo yêu cầu Basel

II. Một đề xuất là NHTMCP BIDV cần mạnh dạn thực hiện trích lập dự phòng RRTD theo phân loại mức độ rủi ro thích hợp gắn với việc đánh giá xếp loại doanh nghiệp chứ không phân theo thời gian quá hạn trên cơ sở tham khảo và học tập kinh nghiệm quốc tế và vận dụng phù hợp cho các NHTM Việt Nam.

Tận thu Nợ ngoài bảng và nợ khoanh Nợ ngoài bảng

Nợ khoanh chính là những khoản nợ không sinh lời, thông thường được ngân hàng chuyển ra Ngoại bảng hoặc không tính lãi. Khoản nợ trên có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh của ngân hàng, do phải lấy từ nguồn dự phòng RRTD để bù đắp, đây chính là lợi nhuận của ngân hàng. Nếu nợ Ngoại bảng tăng thì ngân hàng có thể không có lãi do phải trích dự phòng nhiều, vì vậy, việc tận thu nợ ngoại bảng, nợ

khoanh sẽ góp phần lành mạnh hoá tài chính của NHTMCP BIDV. Sau đây là một số biện pháp có thể áp dụng để thu hồi số nợ trên.

+ Đối với khách hàng còn tồn tại, NHTMCP BIDV cần tiếp tục bám sát khách hàng, đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng, giải thích thuyết phục khách hàng hiểu để có thiện chí trả nợ số tiền còn vay của ngân hàng; đồng thời cùng với khách hàng xây dựng phương án, kế hoạch trả nợ cụ thể trong thời gian tới.

Phối hợp cùng các cơ quan chức năng đơn vị chủ quản của khách hàng, công an, thi hành án, trung tâm bán đấu giá... sẽ giúp NHTMCP BIDV có biện pháp thu hồi nợ phù hợp với từng đối tượng khách hàng như phát mại tài sản, đôn đốc khách hàng trả nợ cho ngân hàng...

+ Đối với khoản nợ chỉ định, NHTMCP BIDV cần phối hợp với các cơ quan chức năng có biện pháp thu hồi vốn như phát mại tài sản và đồng thời phải trình Chính phủ và NHNN cho xử lý.

Xử lý nợ quá hạn, nợ xấu, nợ khó đòi

Đây là biện pháp quan trọng bậc nhất nhằm hạn chế tối đa những khoản thiệt hại đã xảy ra. Việc xử lý nợ quá hạn cần NHTMCP BIDV phải thực hiện những nội dung như:

- Phân tích nguyên nhân nợ quá hạn cuả từng khách hàng, từ đó có biện pháp tháo gỡ. Đối với những khách hàng có tính chất tạm thời, hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường, NHTMCP BIDV cần xem xét khả năng trả nợ và phương án sản xuất kinh doanh trong thời gian tới để quyết định cho vay. Việc cho vay bảo đảm thu hồi vốn, giúp khách hàng vượt qua khó khăn và có biện pháp trả nợ, chẳng hạn có thể áp dụng phương pháp sau: