Thực Trạng Công Tác Chăm Sóc Sức Khỏe Tâm Thần Học Sinh 6-15 Tuổi Thành Phố

Bảng 3.3. Đặc điểm các sang chấn tâm lý của học sinh

Các loại stress

Số lượng (n=142)	Tỷ lệ (%)
Bố mẹ đánh, mắng	74	52,1
Thầy cô phạt	52	36,6
Điểm kém	84	59,2
Bị người khác dọa nạt	30	21,1
Có người thân mất	23	16,2
Có người thân bị bệnh nặng	25	17,6
Bản thân mắc bệnh	22	15,5
Anh, em ruột mắc nghiện	10	7,0
Bố, mẹ mắc nghiện	16	11,3
Bố mẹ bất hòa	24	16,9
Bố mẹ ly hôn	14	9,9
Các stress khác	13	9,2

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 150 trang tài liệu này.

Nhận xét: Các sang chấn tâm lý liên quan đến học tập chiếm tỷ lệ cao nhất là: Bị điểm kém: 59,2%; bị bố mẹ đánh mắng do học kém: 52,1%; bị thầy cô phạt: 36,6 %. Các sang chấn như bị người khác dọa nạt; có người thân mất hoặc bị bệnh nặng; bản thân bị bệnh; bố mẹ nghiện, bất hòa cũng chiếm tỷ lệ tương đối cao.

3.1.2. Thực trạng công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần học sinh 6-15 tuổi thành phố Thái Nguyên

Bảng 3.4. Thực trạng truyền thông CSSKTT học sinh cho cha mẹ

Thực trạng

Số lượng (n=419)	(%)
Được tham dự các buổi truyền thông CSSKTTTE		36	8,6
Nhận được tài liệu, tờ rơi về CSSKTTTE		20	4,8
Nguồn thông tin về CSSKTT học sinh của cha mẹ	Qua đài, vô tuyến	352	84,0
	Qua sách báo	272	64,9
	Qua mạng internet	105	25,1
	Qua các kiến thức được học	107	25,5
	Qua bạn bè, người thân	243	58,0
	Qua kinh nghiệm nuôi dạy con	268	64,0
	Từ y tế học đường	0	0
	Từ cán bộ y tế địa phương,	77	18,4

Nhận xét : Chỉ có 8,6% cha mẹ học sinh được tham dự các buổi truyền thông về CSSKTTTE ; 4,8% cha mẹ học sinh nhận được tài liệu, tờ rơi tuyên truyền về CSSKTTTE. Về nguồn thông tin phòng chống RLTT & HV cho học sinh của cha mẹ hàng đầu có được từ các phương tiện thông tin đại chúng (84%), qua kinh nghiệm nuôi dạy con (64%), qua bạn bè, người thân (58%). Hiểu biết đến từ cán bộ y tế chỉ chiếm 18,4%.

Bảng 3.5. Kiến thức về sức khỏe tâm thần học sinh của cha mẹ

Kiến thức

Số lượng (n=419)	Tỷ lệ (%)
Không biết trẻ em có thể có rối loạn SKTT		129	30,8
Biết tên các RL tâm thần- hành vi ở học sinh	Không biết tên rối loạn nào	130	31,0
	Chỉ biết tên 1 rối loạn	58	13,8
	Chỉ biết tên 2 rối loạn	36	8,6
	Chỉ biết tên 3 rối loạn	34	8,1
Nguyên nhân gây các rối loạn sức khỏe tâm thần của học sinh	Không biết nguyên nhân	18	4,3
	Không cho rằng môi trường gia đình có thể là nguyên nhân	86	20,5
	Không cho rằng môi trường xung quanh bất lợi có thể là nguyên nhân	106	25,3
	Không cho rằng môi trường giáo dục bất lợi có thể là nguyên nhân	196	46,8
Hậu quả	Không biết hậu quả trước mắt	124	29,6
Hậu quả	Không biết hậu quả lâu dài	126	30,1

Nhận xét: 30,8% CMHS không biết học sinh cũng có thể có các rối loạn SKTT. Đa số cha mẹ không thể kể tên hoặc chỉ kể được từ 1 đến 3 loại rối loạn (61,5%). 4,3% cha mẹ học sinh không biết tại sao học sinh lại mắc bệnh. Khoảng 21 – 47% cha mẹ không biết rằng các yếu tố của môi trường sống và giáo dục lại là nguyên nhân gây nên các rối loạn SKTT học sinh. Trên 29% cha mẹ không biết về hậu quả trước mắt cũng như lâu dài của các rối loạn này đối với học sinh.

Bảng 3.6. Kết quả khảo sát KAP của cha mẹ học sinh

Các đặc điểm

Số lượng (n=419)	Tỷ lệ (%)
Kiến thức	Tốt	22	5,3
	Trung bình	71	16,9
	Kém	326	77,8
Thái độ	Tốt	178	42,5
Thái độ	Chưa tốt	241	57,5
Thực hành	Tốt	6	1,4
Thực hành	Chưa tốt	413	98,6

Nhận xét:

- Kiến thức về SKTTTE của cha mẹ học sinh chủ yếu ở mức độ kém (77,8%). Rất ít cha mẹ có hiểu biết tốt về CSSKTTTE (5,3%).

- Thái độ đối với SKTTTE của cha mẹ học sinh ở mức độ chưa tốt chiếm tỷ lệ cao hơn (57,5%).

- Thực hành CSSKTT trẻ em của cha mẹ học sinh chủ yếu ở mức ở độ chưa tốt (98,6%). Mức độ tốt chỉ chiếm 1,4%.

Bảng 3.7. Thực trạng tuyên truyền, giáo dục CSSKTT học sinh cho giáo viên

Thực trạng

Số lượng (n=84)	Tỷ lệ (%)
Được tham dự các buổi truyền thông về CSSKTT HS		15	17,9
Nhận được tài liệu, tờ rơi về CSSKTTHS		12	14,3
Hiểu biết về CSSKTT học sinh của giáo viên có được từ các nguồn	Qua đài, vô tuyến	75	89,3
	Qua sách báo	73	86,9
	Qua mạng internet	41	48,8
	Qua các kiến thức được học	16	19,0
	Qua bạn bè, người thân	52	61,9
	Qua kinh nghiệm nuôi dạy con	60	71,4
	Từ cán bộ y tế	18	21,4

Nhận xét : Chỉ có 17,9% giáo viên (GV) đã được tham dự các buổi truyền thông về CSSKTT học sinh ; 14,3% GV nhận được tài liệu, tờ rơi tuyên truyền

về CSSKTT. Đa số hiểu biết về CSSKTT học sinh của GV có được từ các phương tiện thông tin đại chúng (> 86%), qua kinh nghiệm nuôi dạy con (71,4%), qua bạn bè, người thân (61,9%). Hiểu biết đến từ cán bộ y tế chỉ chiếm 21,4%.

Bảng 3.8. Kết quả khảo sát KAP về chăm sóc sức khỏe tâm thần học sinh của giáo viên

Các đặc điểm

Số lượng (n=84)	Tỷ lệ (%)
Kiến thức	Tốt	0	0
	Trung bình	11	13,1
	Kém	73	86,9
Thái độ	Tốt	37	44,0
Thái độ	Chưa tốt	47	56,0
Thực hành	Tốt	13	15,5
Thực hành	Chưa tốt	71	84,5

Nhận xét:

- Kiến thức về CSSKTT học sinh của giáo viên chủ yếu ở mức độ kém (86,9%). Không có giáo viên có kiến thức tốt về SKTT học sinh.

- Thái độ đối với CSSKTT học sinh của giáo viên ở mức độ tốt chiếm 44,0%, chưa tốt chiếm 56,0%.

- Thực hành CSSKTT học sinh của giáo viên chủ yếu ở mức độ chưa tốt (84,5%). Mức độ tốt chỉ chiếm 15,5%.

3.1.3. Một số yếu tố liên quan đến rối loạn tâm thần và hành vi trẻ em

Bệnh Các yếu tố		Có bệnh		Không bệnh		2 , p
Bệnh Các yếu tố		SL	%	SL	%	2 , p
Tuổi	6-11 tuổi	98	6,0	1540	94,0	2 = 24 P < 0,01
Tuổi	12-15 tuổi	135	11,1	1077	88,9	2 = 24 P < 0,01
Giới	Nam	127	8,9	1306	91,1	2 = 1,8 p > 0,05
Giới	Nữ	106	7,5	1311	92,5	2 = 1,8 p > 0,05
Dân tộc	Thiểu số	35	7,8	416	92,2	2 = 0,1 p > 0,05
Dân tộc	Kinh	198	8,3	2201	91,7	2 = 0,1 p > 0,05

Bảng 3.9. Mối liên quan giữa yếu tố tuổi, giới, dân tộc và các rối loạn tâm thần và hành vi ở học sinh

Nhận xét:

- Có mối liên quan giữa lứa tuổi với các RLTT & HV ở học sinh. Với p < 0,01 cho ta thấy nhóm tuổi 12 – 15 tuổi mắc các rối loạn tâm thần và hành vi cao hơn nhóm tuổi 6 – 11 tuổi.

- Không có mối liên quan giữa giới tính của học sinh với các RLTT & HV (p > 0,05).

- Không có mối liên quan giữa yếu tố dân tộc và tỷ lệ mắc các RLTT & HV ở học sinh (p > 0,05).

Bảng 3.10. Mối liên quan giữa sang chấn tâm lý với các RLTT & HV

Bệnh

Stress

Có bệnh	Không bệnh	Tổng
Có stress	106	36	142
Không có stress	127	172	299
Tổng	233	208	441
2 , p	2 = 39 ; p < 0,001

Nhận xét: Có mối liên quan rõ rệt giữa yếu tố stress tâm lý với các RLTT & HV ở học sinh. Với p < 0,001 cho ta thấy các học sinh có stress tâm lý thì khả năng mắc các rối loạn sẽ cao hơn.

Bảng 3.11. Mối liên quan giữa kiến thức của cha mẹ học sinh về CSSKTT với các RLTT & HV học sinh

Bệnh

KT của cha mẹ

Có bệnh	Không bệnh	Tổng
Kiến thức chưa tốt	91	306	397
Kiến thức tốt	1	21	22
Tổng	92	327	419
2 , p	2 = 4,11 ; p < 0,05

Nhận xét: Có mối liên quan rõ rệt giữa kiến thức về CSSKTT của cha mẹ với các RLTT & HV ở học sinh. Với p < 0,05 cho thấy cha mẹ học sinh có kiến thức về CSSKTT chưa tốt thì khả năng mắc các rối loạn sẽ cao hơn.

Bảng 3.12. Mối liên quan giữa thái độ của cha mẹ học sinh về CSSKTT với các RLTT & HV học sinh

Bệnh

TĐ của cha mẹ

Có bệnh	Không bệnh	Tổng
Thái độ chưa tốt	79	162	241
Thái độ tốt	13	165	178
Tổng	92	327	419
2 , p	2 = 38,7 ; p < 0,001

Nhận xét: Có mối liên quan rõ rệt giữa thái độ về CSSKTT học sinh của cha mẹ với các RLTT & HV ở học sinh. Với p < 0,001 cho thấy cha mẹ học sinh có thái độ về CSSKTT học sinh chưa tốt thì khả năng mắc các rối loạn sẽ cao hơn.

Bảng 3.13. Mối liên quan giữa thực hành của cha mẹ học sinh về CSSKTT với các RLTT & HV học sinh

Bệnh

TH của cha mẹ

Có bệnh	Không bệnh	Tổng
Thực hành chưa tốt	92	321	413
Thực hành tốt	0	6	6
Tổng	92	327	419
2 , p	2 = 1,71 ; p > 0,05

Nhận xét: Chưa tìm thấy mối liên quan giữa thực hành CSSKTT học sinh của cha mẹ với các RLTT & HV ở học sinh (p > 0,05).

3.1.4. Nhu cầu về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh

Điều tra 419 cha mẹ học sinh ở các điểm trường nghiên cứu thuộc TPTN chúng tôi thu được một số kết quả sau:

96.4

Tài liệu Tư vấn

Khám, can thiệp

Biểu đồ 3.3. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh của cha mẹ

Nhận xét: Nhu cầu về CSSKTT cho học sinh cao. Trong đó, tỷ lệ cha mẹ ủng hộ việc khám, phát hiện sớm và can thiệp dự phòng cho con mình cao nhất (96,4%). Tỷ lệ cha mẹ mong muốn nhận được tài liệu hướng dẫn về CSSKTT học sinh và muốn được tư vấn về các biện pháp CSSKTT cho con mình đều chiếm 89%.

98.8

91.7

90.5

100

Tài liệu Tư vấn

Khám, can thiệp

Biểu đồ 3.4. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em của giáo viên

Nhận xét: Trên 90% giáo viên được hỏi mong muốn được nhận tài liệu và được tư vấn về công tác CSSKTT học sinh cũng như ủng hộ việc khám, phát hiện sớm và can thiệp dự phòng.

Để tìm hiểu rõ hơn về nhu cầu CSSKTT học sinh ở các trường học, chúng tôi cũng đã tiến hành thảo luận nhóm với các cán bộ, giáo viên các trường nghiên cứu, cán bộ quản lý giáo dục, cha mẹ học sinh. Đại đa số các thành viên tham dự đều nói rằng đây là một vấn đề cần thiết và mong muốn được hỗ trợ trong công tác này. Tổng hợp các ý kiến về vấn đề này được trình bày trong bảng 3.14.

Bảng 3.14. Nhu cầu CSSKTT học sinh qua thảo luận nhóm

Nội dung

Kết quả
Ủng hộ		Không ủng hộ
SL	%	SL	%
Nhiều học sinh có thể gặp rắc rối trong quá trình đi học	55/60	91,7	5/60	8,3
CSSKTT cho học sinh là cần thiết	52/60	86,7	8/60	13,3
Muốn có thêm kiến thức	60/60	100,0	0	0
Muốn biết cách phát hiện	60/60	100,0	0	0
Muốn biết cách hỗ trợ học sinh	56/60	93,3	4/60	6,7
Muốn biết cách dự phòng	60/60	100,0	0	0
Muốn biết ý kiến chuyên gia khi cần	48/60	80,0	12/60	20,0

Nhận xét: Nhu cầu CSSKTT học sinh qua thảo luận nhóm là cao. Đa số (91,7%) cho rằng học sinh có thể gặp rắc rối trong quá trình đi học. 100% thành viên muốn có thêm kiến thức, biết cách phát hiện, biết cách dự phòng. 86,7% cho rằng CSSKTT học sinh là cần thiết. 93,3% mong muốn biết cách hỗ trợ cho học sinh. 80,0% muốn biết ý kiến chuyên gia khi cần.

Bên cạnh việc thảo luận nhóm, chúng tôi cũng tiến hành phỏng vấn sâu một số thành viên đại diện lãnh đạo ngành giáo dục thành phố, lãnh đạo các trường, đại diện cha mẹ học sinh và đại diện ngành tâm thần tại địa phương. Việc phỏng vấn tập trung vào thực trạng công tác CSSKTT học sinh tại các trường học, nhu cầu và mong muốn của các đối tượng liên quan trong công tác này. Sau đây là một số ý kiến đại diện.