Cơ Sở Lý Luận Và Thực Tiễn Về Chính Sách Hỗ Trợ Thanh Niên Khởi Nghiệp

nghiệp (khối lượng sản phẩm, giá trị sản xuất); hệ thống các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp đã được ban hành, tác động của chính sách đối với quá trình khởi nghiệp của thanh niên….

6. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chính sách hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp

Chương 2: Phân tích thực trạng chính sách hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La

Chương 3: Giải pháp hoàn thiện trạng chính sách hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ THANH NIÊN KHỞI NGHIỆP

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 109 trang tài liệu này.

1.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ THANH NIÊN KHỞI NGHIỆP

1.1.1. Khái niệm về thanh niên khởi nghiệp Khái niệm thanh niên

Mỗi quốc gia có có quan niệm khác nhau về thanh niên, tuy nhiên chúng đều có điểm chung là chỉ những người trẻ tuổi. Luật thanh niên được Quốc hội Việt Nam khóa XI thông qua tại kỳ họp thứ 10, định nghĩa: “Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi”. Thanh niên được xem là lực lượng đi đầu trong mọi lĩnh vực bảo vệ và phát triển đất nước từ kinh tế, văn hóa, khoa học công nghệ, bảo vệ an ninh trật tự xã hội …

Điều 66 Hiến pháp Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 khẳng định: “Thanh niên được gia đình, Nhà nước và xã hội tạo điều kiện học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí lực, bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc”.

Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, góp phần quan trọng trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Họ được kế thừa những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đó là lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, sẵn sàng vượt qua những thử thách khó khăn, vươn lên trong cuộc sống, luôn có tinh thần xung kích, tình nguyện, dám nghĩ, dám làm... Ngày nay, thanh niên đang là lực lượng đi đầu trong công cuộc đổi mới, bảo vệ và xây dựng đất nước, thanh niên được trang bị học vấn cao với trình độ chuyên môn kỹ thuật, khoa học công nghệ tiên tiến, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng được nâng lên.

Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng đã ban hành nhiều Nghị quyết, chỉ thị, văn bản quan trọng về thanh niên và công tác thanh niên. Trong đó Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII về công tác thanh niên trong thời kỳ mới đã nêu rõ: “Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước

bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng”. Đến Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X tiếp tục nhấn mạnh “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển,thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nước”.

Khái niệm khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo

Hiện nay, cụm từ startup (khởi nghiệp sáng tạo) đã trở nên phổ biến tuy nhiên nhiều người vẫn chưa phân biệt được start-up, tức là khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, với khởi nghiệp hay lập nghiệp.

Theo IPP (2018), khởi nghiệp là quá trình thực hiện ý tưởng kinh doanh, bao gồm quá trình thành lập và vận hành doanh nghiệp trong vòng 5 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu, chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán. Đây có thể xem là khởi nghiệp tự doanh, hay nói cách khác là tương tự với khởi sự doanh nghiệp.

Trong khi đó khởi nghiệp sáng tạo (startup) là khởi nghiệp dựa trên nền của sáng tạo (dựa trên một công nghệ mới, hoặc tạo ra hình thức kinh doanh mới, hoặc xây dựng một phân khúc thị trường mới...). Tức là các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phải có sự khác biệt không chỉ với các doanh nghiệp ở trong nước, với tất cả các công ty trước đây mà còn khác với các doanh nghiệp khác trên thế giới. Vì đặc điểm đó nên doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nhanh chóng thu hút được đầu tư trong và ngoài nước để phát triển nhanh, ví dụ như Facebook, Google chỉ trong 2-3 năm đã phát triển để trở thành các tập đoàn lớn. Tóm lại, khởi nghiệp sáng tạo (startup) là quá trình khởi nghiệp dựa trên việc tạo ra hoặc ứng

dụng kết quả nghiên cứu, giải pháp kỹ thuật, công nghệ, giải pháp quản lý mới để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, hàng hóa và có khả năng tăng trưởng nhanh.

Theo cách hiểu chung, “Startup” hay khởi nghiệp sáng tạo, là quá trình khởi nghiệp dựa trên các giải pháp kỹ thuật, công nghệ, giải pháp quản lý để nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, hàng hóa và có khả năng tăng trưởng nhanh.

Nói đơn giản, startup phải bảo đảm được hai yếu tố là “start” và “up”. “Start” có nghĩa là bắt đầu với một ý tưởng mới, hoặc nếu ý tưởng đó không mới thì cách làm phải đột phá và thường thì gắn với ứng dụng công nghệ. Còn “up” liên quan đến khả năng thương mại hóa và quy mô của thị trường, nghĩa là ý tưởng đó phải có khả năng được triển khai trong thực tế, có khách hàng hoặc khách hàng tiềm năng, đồng thời phải có khả năng mở rộng được để “up” trong thời gian càng nhanh càng tốt.

Khái niệm thanh niên khởi nghiệp, thanh niên khởi nghiệp sáng tạo:

Thanh niên khởi nghiệp là quá trình công dân Việt Nam độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi tham gia thực hiện ý tưởng kinh doanh của cá nhân hoặc tập thể, bao gồm quá trình thành lập và vận hành doanh nghiệp trong vòng 5 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu, chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Thanh niên khởi nghiệp sáng tạo là công dân Việt Nam có độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi khởi nghiệp dựa trên nền của sáng tạo (dựa trên một công nghệ mới, hoặc tạo ra hình thức kinh doanh mới, hoặc xây dựng một phân khúc thị trường mới...).

1.1.2. Đặc điểm về thanh niên khởi nghiệp

Thanh niên khởi nghiệp có những đặc điểm riêng khác, được thể hiện như sau:

1.1.2.1. Đột phá và sáng tạo

Đột phá và sáng tạo là một xu hướng tất yếu trong hoạt động kinh doanh trong thời đại 4.0. Giá trị của trí tuệ, sáng tạo là vô cùng to lớn, góp phần tạo sự đột phá và quyết định khả năng cạnh tranh của thanh niên khởi nghiệp trong điều kiện tiền vốn, máy móc hay sức người là hữu hạn

Tăng trưởng cao dựa vào sáng tạo và tiềm năng của thanh niên khởi nghiệp, với những ý tưởng kinh doanh mang tính đột phá và sáng tạo. Dựa vào những ý tưởng kinh doanh mang tính đột phá và sáng tạo với những giả thuyết không chắc chắn, nhưng đã rõ nhu cầu của thị và nếu hoạt động như dự định, sản phẩm hoặc dịch vụ có thể hút nhiều khách hàng tiềm năng đem lại một lực đẩy mạnh mẽ cho thanh niên khởi nghiệp.

Đối với thanh niên khởi nghiệp, tính đột phá là điều bắt buộc. Thanh niên khởi nghiệp có thể tạo ra một điều gì đấy chưa hề có trên thị trường hoặc tạo ra một giá trị tốt hơn so với những thứ đang có sẵn. Ví dụ, có thể tạo ra một phân khúc mới trong sản xuất (như thiết bị thông minh đo lường sức khoẻ cá nhân), một mô hình kinh doanh hoàn toàn mới (như AirBnb), hoặc một loại công nghệ độc đáo, chưa hề thấy (như công nghệ in 3D).

Công nghệ thường là đặc tính tiêu biểu của sản phẩm từ một thanh niên khởi nghiệp. Dù vậy, ngay cả khi sản phẩm không dựa nhiều vào công nghệ, thì cũng cần áp dụng công nghệ để đạt được mục tiêu kinh doanh cũng như tham vọng tăng trưởng.

1.1.2.2. Tiềm năng tăng trưởng và lợi nhuận lớn

Khác với doanh nghiệp và hoạt động lập nghiệp truyền thống luôn đề cao việc tạo ra lợi nhuận và một khi đạt được lợi nhuận mới nghĩ đến việc mở rộng doanh nghiệp, thanh niên khởi nghiệp luôn có xu hướng và mong muốn tăng trưởng công ty càng nhanh càng tốt, do đó họ thường thiết kế một mô hình kinh doanh có tính tăng trưởng nhanh, muốn nhân bản mô hình kinh doanh thành công của mình ra một thị trường rộng lớn hơn.

Thanh niên khởi nghiệp xem mình là người đi khai phá thị trường, họ tạo ra ảnh hưởng lớn, do đó sẽ không đặt ra giới hạn cho sự tăng trưởng và họ có tham vọng phát triển đến mức lớn nhất có thể. Thanh niên khởi nghiệp xây dựng mô hình kinh doanh để sản phẩm hoặc dịch vụ của họ có thể cung cấp ở nhiều thị trường khác nhau và có thể tùy chỉnh trong mô hình chuyển đổi khách hàng (ví dụ: hỗ trợ khách hàng, ngôn ngữ, hậu cần, hoạt động tiếp thị), nhưng nhìn chung, thị trường toàn cầu có thể được giải quyết đồng thời với cùng một sản phẩm hoặc dịch vụ cốt lõi.

Để thịnh vượng và tăng trưởng, thanh niên khởi nghiệp phải có cái nhìn phù hợp về tương lai. Điều đó nghĩa là phải có khả năng cung cấp giá trị cho thị trường lớn; nó phải làm cái gì đó mà nhiều khách hàng muốn; nó phải có khả năng đạt tới khách hàng nhanh chóng nhất có thể được; và nó phải sẵn lòng thay đổi khi thị trường hay công nghệ thay đổi. Chẳng hạn, nếu tạo ra một sản phẩm để được dùng chỉ trong thị trường địa phương, thì người khởi nghiệp có thể đạt tới một số giới hạn người dùng nhưng nếu bạn tạo ra nó cho thị trường toàn cầu thì bạn đang nghĩ về tăng trưởng nhanh.

1.1.2.3. Khởi đầu khó khăn và rủi ro cao

So với lập nghiệp truyền thống thì thanh niên khởi nghiệp có nhiều rủi ro hơn và cũng có nhiều lợi thế hơn. Thanh niên khởi nghiệp thường làm việc theo nhóm để xây dựng doanh nghiệp dựa trên công nghệ, quy trình, quy mô kinh doanh, hoặc ý tưởng mới tạo ra cho họ một lợi thế cạnh tranh đáng kể so với các doanh nghiệp truyền thống.

Vốn của thanh niên khởi nghiệp bắt đầu từ chính tiền túi của người sáng lập, hoặc đóng góp từ gia đình và bạn bè, một số trường hợp có thể gọi vốn từ cộng đồng (crowdfunding), và trong thời gian đầu, nguồn vốn này thường không nhiều. Một đặc điểm dễ thấy đó là, đa số thanh niên khởi nghiệp luôn thiếu nguồn lực (chủ yếu là thời gian và tiền bạc) vì thị trường mục tiêu của họ lớn và việc phát triển sản phẩm đòi hỏi nhiều thử nghiệm và tái triển khai. Điều quan trọng là tìm ra sự cân bằng phù hợp giữa sự phát triển và việc thực hiện. Mục tiêu cuối cùng của bạn là đạt đến giai đoạn có doanh thu nhanh chóng và tiết kiệm chi phí nhất có thể.

Thanh niên khởi nghiệp có ý tưởng khởi nghiệp độc đáo hoặc khác biệt/tốt hơn so với các giải pháp cạnh tranh trên thị trường. Điều này làm cho việc thực hiện (làm cho khách hàng thích sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn hơn là sản phẩm hoặc dịch vụ của đối thủ cạnh tranh) không chắc chắn và đương nhiên là khá rủi ro. Trong thực tế, có một số thanh niên khởi nghiệp theo dõi những câu chuyện thành công của các doanh nghiệp khác (sử dụng cùng một mô hình kinh doanh,

tham gia vào cùng một thị trường, có các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự) để vận dụng vào triết lý kinh doanh của mình đã làm giảm thiểu một số rủi ro liên quan đến việc bán hàng và tiếp thị của doanh nghiệp mình.

1.1.3. Vai trò của thanh niên khởi nghiệp với phát triển kinh tế

1.1.3.1. Đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế

Thanh niên khởi nghiệp sẽ là động lực của mọi nền kinh tế trong giai đoạn tới, đặc biệt khi thành lập các doanh nghiệp khởi nghiệp (DNKN). DNKN ngày càng đóng góp nhiều hơn vào tổng GDP do số lượng ngày càng nhiều và phân bổ ở hầu hết các ngành, lĩnh vực và địa phương. Ngoài ra, tốc độ tăng trưởng của các DNKN cao hơn rất nhiều so với các khu vực doanh nghiệp khác, tại một số nước DNKN được coi là xương sống của cả nền kinh tế.

Thanh niên khởi nghiệp có đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế, do có khả năng giữ vững nhịp độ tăng trưởng kinh tế và phát triển dù khi nền kinh tế tăng trưởng chậm. Sự đóng góp này của Thanh niên khởi nghiệp và DNKN là đáng kể, và các nhà nghiên cứu kinh tế cũng như các nhà quản lý đều thống nhất cần phải trợ giúp Thanh niên khởi nghiệp là nền tảng để phát triển kinh tế và ổn định xã hội trong thời đại công nghiệp 4.0. Với sự tiếp sức của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và thương mại điện tử thì các DNKN, nhất là doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (DNKNST) sẽ là khu vực cạnh tranh lớn nhất, sáng tạo lớn nhất vì nó huy động được toàn bộ nguồn lực cho xã hội và cho phát triển.

1.1.3.2. Giải quyết lượng lớn việc làm

Đặc điểm chung của DNKN là sử dụng ít lao động, tuy nhiên với số lượng DNKN lớn sẽ giải quyết được số lượng lớn lao động đặc biệt là nguồn lao động trẻ có trình độ. Khởi nghiệp hoặc làm việc trong các công ty khởi nghiệp ngay khi còn trên ghế nhà trường sẽ giúp sinh viên có kinh nghiệm về khởi nghiệp để sau khi ra trường mỗi sinh viên là một Thanh niên khởi nghiệp. Điển hình như đất nước Isreal 95% sinh viên trước khi ra trường tối thiểu đều mở cho mình hoặc tham gia một tổ chức doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

1.1.3.3. Huy động được các nguồn lực xã hội

Hiện nay rất nhiều thanh niên khởi nghiệp đang thiếu vốn trầm trọng, ngược lại dòng tiền nhàn rỗi trong dân cư ở nước ta còn nhiều nhưng không huy động được do tâm lý của người dân muốn an toàn dòng tiền, mặt khác chúng ta còn thiếu hành lang pháp lý cụ thể để khuyến khích, thu hút nguồn tiền ở trong dân cư. Do đó, nếu thanh niên khởi nghiệp tiếp cận và huy động được nguồn vốn này cùng với việc tận dụng nguồn lực vốn từ những người thân trong gia đình để kinh doanh không những giải quyết được bài toán thiếu vốn mà còn huy động được nguồn lực của xã hội đầu tư cho phát triển đất nước, phù hợp với xu thế chung của các quốc gia trên thế giới. Nếu có cơ chế phù hợp thì các nguồn lực của nền kinh tế sẽ được khai thác để tạo ra của cải vật chất và đem lại lợi nhuận cho cá nhân, gia đình, doanh nghiệp và xã hội.

1.1.3.4. Góp phần làm năng động nền kinh tế trong cơ chế thị trường

Tính linh hoạt của của các thanh niên khởi nghiệp đã tạo ra tính năng động của nền kinh tế. Việc chuyển đổi nhanh chóng nhằm lấp các khoảng trống của thị trường đã nói lên vai trò ổn định kinh tế. Thanh niên khởi nghiệp đem lại cho nền kinh tế một hình ảnh mới về sự phát triển năng động, trở thành động lực mới của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, nhờ thanh niên khởi nghiệp và sự ra đời của DNKN đã làm tăng tính cạnh tranh của nền kinh tế, làm giảm sự độc quyền buộc các doanh nghiệp phải đổi mới công nghệ tăng tính cạnh tranh. Các doanh nghiệp phải liên tục đổi mới để tồn tại và phát triển. Với sự linh hoạt của mình, các DNKN sẽ tạo ra sức hút cạnh tranh, thậm chí cạnh tranh với các công ty lớn, các tập đoàn xuyên quốc gia. Đồng thời DNKN còn đóng vai trò thúc đẩy quá trình chuyên môn hóa, phân công lao động trong sản xuất.

Với sự linh hoạt của mình, thanh niên khởi nghiệp và các DNKN là người đi tiên phong trong việc áp dụng công nghệ và các phát minh mới cũng như các sáng kiến về kĩ thuật. Do áp lực của cạnh tranh nên thanh niên khởi nghiệp phải nghiên cứu cải tiến công nghệ và đưa ra công nghệ mới với sự khác biệt để có thể cạnh