Đánh Giá Những Nhân Tố Tác Động Đến Nợ Xấu Tại Ngân Hàng Nông Nghiệp Và

Kết quả phân tích nhân tố tạo ra 1 nhân tố mới từ các biến quan sát ban đầu: nhân tố từ phía ngân hàng, nhân tố từ phía khách hàng, nhân tố từ môi trường kinh tế. Và nhân tố từ phía ngân hàng phân chia thành 2 nhân tố nữa là F1 gồm NH1, NH2, NH3, NH4 và F2 gồm NH6, NH7, NH8, NH9, NH10. Tác

giả đặt tên là: nhân tố từ phía cán bộ tín dụng ngân hàng và nhân tố từ năng lực quản lý các khoản vay của ngân hàng.

2.4.1.4. Phân tích hồi qui bội

Mỗi nhân tố sẽ được tính trung bình để đưa vào phương trình hồi qui bội nhằm xem xét mức độ tác động của các nhân tố đến nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam. Phương pháp sử dụng là phương pháp Enter.

Bảng 2.12: Mô hình tổng hợp

Mô hình

Hệ số R

R2 điều chỉnh

Ước lượng sai số

Hệ số Durbin-

Watson

.618a

.382

.356

.49012

1.678

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 117 trang tài liệu này.

a. Dự đoán: (liên tục), F4, F3, F1, F2

b. Biến phụ thuộc: NX

Mô hình Phương trình hồi qui bội:

NX= BO+ ࡮1 * F1+ ࡮2 *F2+ ࡮3 *F3+ ࡮4 *F4

Kết quả phân tích hồi qui bội như sau:

Bảng 2.13: Kết quả hồi qui

Mô hình

Sai số		Hệ số chuẩn	t	Mức ý nghĩa	Thống kê cộng tuyến
B	Sai số chuẩn	Beta	t	Mức ý nghĩa	Độ chấp nhận	VIF
1	(Constant)	1.519	.360		4.215	.000
	F1	.236	.096	.269	2.468	.015	.548	1.824
	F2 F3	.053 .049	.103 .081	.058 .057	.509 .598	.012 .051	.502 .719	1.990 1.390
	F4	.273	.077	.364	3.522	.001	.610	1.640

a. Biến phụ thuộc: NX

Kết quả hồi qui cho thấy:

௔ௗ௝

- Hệ số R2 = 0.382 (#0) và ܴଶ = 0.356, kiểm định ANOVA cho thấy mức ý nghĩa Sig = 0.000 chứng tỏ mô hình phù hợp. Hay chúng ta có thể nói rằng các biến độc lập giải thích được khoảng 36% phương sai của biến phụ thuộc.

- Nhìn vào bảng 2.13 ta thấy hệ số VIF của các nhân tố đếu < 2. Điều này chứng tỏ, không có hiện tượng đa cộng tuyến xảy ra. Các hệ số hồi qui của từng nhân tố F1( nhân tố từ phía CBTD Ngân hàng), F2( năng lực quản lý các khoản vay của ngân hàng), F3 ( nhân tố từ phía khách hàng), F4 (nhân tố từ phía môi trường kinh tế) đều >0 và có mức ý nghĩa Sig.<0.05, cho biết các nhân tố đều có tác động cùng chiều với nợ xấu.

PHƯƠNG TRÌNH HỒI QUI TUYẾN TÍNH NHƯ SAU:

NX= 1.519 + 0.236 * F1 + 0.053 * F2 + 0.049 * F3 + 0.273 * F4

0.236

0.053

0.049

0.273

NHÂN TỐ TỪ PHÍA CBTD NGÂN HÀNG (F1)

NĂNG LỰC QUẢN LÝ CÁC KHOẢN VAY CỦA NH (F2)

NỢ XẤU (NX)

NHÂN TỐ TỪ PHÍA KHÁCH HÀNG VAY VỐN (F3)

NHÂN TỐ TỪ MÔI TRƯỜNG KINH TẾ (F4)

ĐỘ TIN CẬY 95%

௔ௗ௝

ܴଶ = 0.356

Hình 2.3. Kết quả kiểm định mô hình lý thuyết

2.4.2. Kết quả nghiên cứu

Kết quả và đóng góp của nghiên cứu

Phân tích những nhân tố tác động đến nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, với phương pháp phân tích nhân tố khám phá EFA cùng phân mềm SPSS 16.0, tác giả tìm ra được 4 nhóm nhân tố tác động đến nợ xấu: nhân tố F1 ( nhân tố từ phía cán bộ tín dụng ngân hàng), nhân tố F2 ( nhân tố từ năng lực quản lý của ngân hàng), nhân tố F3( Nhân tố từ phía khách hàng),nhân tố F4 ( nhân tố từ môi trường kinh tế).

Những nhân tố này được xây dựng thông qua mô hình hồi qui bội

NX= 1.519 + 0.236 * F1 + 0.053 * F2 + 0.049 * F3 + 0.273 * F4

Qua phương trình hồi qui cho thấy 2 nhân tố tác động mạnh nhất là F4 và F1 với hệ số ࡮ lần lượt là 0.273 và 0.236. Hai nhân tố còn lại F2 và F3 tác động yếu hơn nhiều với hệ số ࡮ là 0.053 và 0.049.

Trong đó, F4: nhân tố khách quan từ môi trường kinh tế (Lạm phát gia tăng, mức độ tăng trưởng GDP giảm, lãi suất thay đổi, Khung pháp lý) có ảnh hưởng nhiều nhất đến nợ xấu (0.273).

- Tiếp theo là các nhân tố F1: nhân tố từ phía CBTD Ngân hàng ( trình độ chuyên môn của CBTD yếu kém,; đạo đức nghề nghiệp của CBTD yếu kém; CBTD làm việc thiếu trách nhiệm; Việc kiểm tra, giám sát TSĐB còn nhiều thiếu sót (0.236),

- F2: năng lực quản lý các khoản vay của Ngân hàng (Hệ thống xếp hạng tín dụng khách hàng chưa hoàn thiện ; Công tác thẩm định chưa thực sự nghiêm túc ; Công tác kiểm tra, giám sát sau cho vay còn lỏng lẻo ; Bất cân xứng thông tin giữa khách hàng và ngân hàng ; Thông tin khách hàng vay vốn lưu trữ tại hệ thống ngân hàng không đầy đủ ) chiếm 5.3% .

- Nhân tố F3:nhân tố từ phía khách hàng (Khách hàng sử dụng số liệu, chứng từ không đúng với thực tế; Khách hàng sử dụng vốn vay sai mục đích; Khách hàng thiếu thiện chí trả nợ; Dự án, kế hoạch kinh doanh có sử dụng vốn vay không mang lại hiệu quả; Năng lực quản lý, điều hành yếu kém của khách hàng) với mức độ tác động 0.049.

- Qua kết quả phân tích phần nào đã giải thích được nguyên nhân gây ra nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Từ đó, có thể tìm ra biện pháp để ngăn chặn và xử lý hiệu quả nhất.

Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo

Do thời gian có hạn nên nghiên cứu chỉ thực hiện trên đối tượng là nhân viên tín dụng của Agribank tại TPHCM. Mô hình nghiên cứu phù hợp với thực tế nhưng mức độ khái quát hóa không cao. Nếu mô hình nghiên cứu này được lặp lại với nhóm đối tượng là cán bộ tín dụng cấp cao, giàu kinh nghiệm và thực hiện rộng rãi trên toàn hệ thống Agribank thì mức độ khái quát hóa sẽ cao hơn.

Mô hình nghiên cứu chỉ gói gọn trong khuôn khổ tác động của 4 nhân tố. Tuy nhiên, vẫn còn các nhân tố khác mà tác giả vẫn chưa đề cập đến. Nếu tiếp tục nghiên cứu đào sâu hơn về các nhân tố, sẽ có những giải pháp giải quyết nợ xấu nhanh chóng và triệt để.

2.5. Đánh giá những nhân tố tác động đến nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

2.5.1 Những nhân tố tích cực

Khung pháp lý: Agribank cũng thực hiện cơ cấu lại nợ theo Quyết định 780/QĐ-NHNN của Ngân hàng Nhà nước. Theo đó, căn cứ vào khả năng trả nợ của khách hàng, căn cứ vào phương án sản xuất kinh doanh để xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ đạt được 2 mục đích: giảm chi phí, giảm giá thành của doanh nghiệp, bởi cơ cấu lại nợ doanh nghiệp nhưng không chuyển nhóm nợ, tránh được lãi suất nợ quá hạn; giảm nợ xấu của ngân hàng. Điều này đã góp phần hỗ trợ cho khách hàng vượt qua khó khăn, không phải chịu lãi phạt quá hạn và được tiếp tục vay vốn ngân hàng, cùng khách hàng vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài này.

Lãi suất: Trải qua giai đoạn chạy đua lãi suất thời kỳ 2011-2013, NHNN đã ban hành những qui định về lãi suất trần và sàn trong huy động vốn và cho vay nhằm hạn chế nguy cơ về mất khả năng thanh khoản, tránh tình trạng nguồn vốn tập trung vào một chỗ gây ứ động và thất thoát vốn. Bên cạnh đó, NHNN còn nghiêm khắc trong các qui định về xử phạt trong việc áp dụng các qui định. Nhờ đó, cũng phần nào giảm bớt những sai phạm có liên quan đến nợ xấu.

Hệ thống thông tin: Bên cạnh việc bảo đảm quản trị, vận hành, hỗ trợ các hệ thống ứng dụng, trung tâm dữ liệu, mạng truyền thông hoạt động ổn định, bộ máy quản lý công nghệ thông tin đáp ứng nhu cầu đặt ra.

Xếp hạng tín dụng: Agribank ban hành, bổ sung, sửa đổi các quy định nội bộ về cấp tín dụng, quản lý tiền vay, tài sản bảo đảm, chính sách dự phòng rủi ro, quy chế bảo đảm tiền vay, bảo lãnh, chiết khấu, cho thuê tài chính, giao dịch bảo đảm… theo đúng quy định của Ngân hàng Nhà nước, phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh của Agribank trong từng giai đoạn phát triển và hướng đến các chuẩn mực quốc tế. Đồng thời, thiết lập và đưa vào vận hành một số công cụ đo lường và giám sát rủi ro tín dụng, thực hiện chấm điểm xếp hạng khách hàng trên cơ sở đó xây dựng chính sách khách hàng, hoàn thành

phân loại nợ… phục vụ công tác quản trị điều hành và mục tiêu hoạt động kinh

doanh an toàn của từng chi nhánh và toàn hệ thống.

Từ quí I năm 2012, kết quả chấm điểm, xếp hạng khách hàng đối với tổ chức kinh tế chính thức được áp dụng. Kết quả chấm điểm khách hàng đã được sử dụng trong chính sách khách hàng doanh nghiệp, quản lý khả năng trả nợ của từng khách hàng vay, theo nhóm khách hàng và ngành nghề kinh tế từ đó đưa ra các báo cáo cảnh báo rủi ro định kỳ giúp cho việc kiểm soát nợ xấu tốt hơn và nợ xấu đang có xu hướng giảm dần. Xếp hạng tín dụng cũng đưa ra yêu cầu về việc thu thập thông tin khách hàng đối với từng khách hàng giúp cho việc quản lý thông tin khách hàng chặt chẽ hơn, từng cán bộ phụ trách phải có trách nhiệm cao hơn nữa trong việc theo dõi thông tin về tình hình kinh doanh, tài chính và các thông tin của khách hàng phục vụ cho việc đánh giá, chấm điểm khách hàng từ đó giám sát khoản vay của khách hàng được hiệu quả hơn.

Qua quá trình áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, đến nay hệ thống này đã thể hiện rõ vai trò, tầm quan trọng của nó và là công cụ không thể thiếu đối với hoạt động kinh doanh của Agribank hiện nay. Vai trò này được thể hiện qua các báo cáo từ hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ đã hỗ trợ cho công tác quản trị, điều hành, quản lý tín dụng, quản lý rủi ro:

- Đối với quản trị điều hành: hoàn thiện mô hình quản lý tín dụng, xây dựng, hoàn thiện chức năng nhiệm vụ của các Ban, phòng, phục vụ cho kiểm tra, kiểm toán độc lập.

- Đối với quản lý tín dụng: xây dựng và giám sát chiến lược tín dụng, đánh giá hiệu quả của từng bộ phận (dạng sản phẩm tín dụng), xây dựng qui trình tín dụng và chính sách khách hàng, lập báo cáo tín dụng.

- Đối với quản lý bộ phận: ra quyết định tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng,có chế đánh giá khen thưởng đối với cán bộ tín dụng.

- Quản lý rủi ro: thực hiện phân loại nợ và trích lập dự phòng theo điều 7 – Quyết định 493 của ngân hàng nhà nước và theo tiêu chuẩn quốc tế làm nền tảng cho việc xây dựng các công cụ quản trị rủi ro tín dụng mà Agribank đang thực hiện

Đạo đức nghề nghiệp:Công tác đào tạo cán bộ có trình độ chuyên môn nghiệp vụ ngày càng được chú trọng. Qua đó, góp phần tích cực vào công tác phòng ngừa và hạn chế nợ xấu.

2.5.2. Những nhân tố tiêu cực và nguyên nhân

Đạo đức và trình độ cán bộ tín dụng: Sự yếu kém của đội ngũ cán bộ. Sự yếu kém ở đây bao gồm cả về năng lực và phẩm chất đạo đức. Một cán bộ tín dụng non kém về trình độ, thiếu kiến thức, thiếu kinh nghiệm không có khả năng thẩm định và xử lý thông tin, đánh giá khách hàng thiếu chính xác, mức vay,lãi suất vay và kỳ hạn không phù hợp; dẫn đến chất lượng tín dụng thấp, rủi ro cao. Ngoài ra, một số cán bộ tín dụng không tuân thủ theo đúng quy trình tín dụng như giải ngân trước khi hoàn thành chứng từ hay không kiểm tra giám sát việc sử dụng vốn của người vay, việc mất vốn dễ dàng xảy ra. Hơn nữa, cán bộ tín dụng có phẩm chất đạo đức kém, không có tinh thần trách nhiệm,bị cám dỗ đã gây thiệt hại rất lớn cho ngân hàng bằng cách cho vay chỉ dựa trên mối quan hệ với khách hàng, dựa trên lợi ích cá nhân mà bỏ qua những điều kiện và thủ tục cần thiết. Ngoài ra, còn một số cán bộ tín dụng do thiếu trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm nên đã sai lầm trong quyết định cho vay dẫn đến phát sinh các khoản nợ khó đòi.

Chất lượng thông tin chưa cao: Các thông tin mà ngân hàng thu thập thường liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, khả năng tài chính của khách hàng, tình hình kinh tế xã hội, cạnh tranh trên thị trường; sau đó dựa vào các thông tin thu thập được để ra quyết định cho vay. Tuy nhiên, trên thực tế thì không phải lúc nào các thông tin ngân hàng thu thập được đều có tính chính xác, đầy đủ và kịp thời. Do vậy, nếu hệ thống thông tin tín dụng của ngân hàng không hoạt động có hiệu quả, cập nhật được những thông tin đáng tin cậy thì tất yếu dẫn đến việc ngân hàng thất thoát vốn khi cho vay.

Hệ thống xếp hạng tín dụng chưa hoàn chỉnh: Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ tại Agribank hiện nay đều được xây dựng theo phương pháp chuyên gia, nghĩa là việc lựa chọn, quyết định toàn bộ các yếu tố cơ bản của hệ thống xếp hạng (bộ chỉ tiêu, trọng số của từng chỉ tiêu) hoàn toàn phụ thuộc vào quan điểm chủ quan của các chuyên gia thay vì dựa trên dữ liệu thống kê lịch

sử và phân tích mô hình kinh tế lượng. Kết quả xếp hạng tín dụng nội bộ mang tính chủ quan và chưa thực sự là căn cứ để làm cơ sở xây dựng các thước đo lượng hóa rủi ro, hỗ trợ ngân hàng tính toán chuẩn xác tổn thất dự tính và vốn yêu cầu vốn tối thiểu bù đắp rủi ro. Điều này dẫn đến hạn chế trong quản trị rủi ro danh mục, định giá tín dụng, xác định khẩu vị rủi ro của ngân hàng. Do đây là việc xếp hạng nội bộ, ngân hàng tự xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ riêng, trong khi thiếu một khung thống nhất, dẫn đến tốn kém nguồn lực và chi phí cho mỗi ngân hàng cũng như xã hội.

Năng lực lãnh đạo của doanh nghiệp vay vốn: Do môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cạnh tranh càng lớn thì khả năng thành công của doanh nghiệp càng nhỏ. Vì vậy, việc lựa chọn kinh doanh trong lĩnh vực nào và cạnh tranh bằng cách nào để doanh nghiệp thành công tùy thuộc hoàn toàn vào khả năng, năng lực của lãnh đạo điều hành doanh nghiệp.Phần lớn các lãnh đạo điều hành doanh nghiệp đều trưởng thành và đi lên từ thực tiễn, nhất là đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các lãnh đạo điều hành này thường đi từ kinh nghiệm hoạt động kinh doanh thực tiễn của mình chưa được đào tạo qua trường lớp, nên không nắm bắt được nguyên lý hoạt động của ngành nghề kinh tế đặc thù mà doanh nghiệp đang hoạt động.

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp không có bằng cấp phù hợp với lĩnh vực mà doanh nghiệp mình đang hoạt động, điều đó cũng tạo khó khăn cho việc đánh giá năng lực điều hành lãnh đạo doanh nghiệp của các NHTM.

Mặt khác, thực tế nữa là lãnh đạo doanh nghiệp không được đào tạo bài bản nên phần lớn các lãnh đạo doanh nghiệp tại Việt Nam thường không biết cách quản lý dòng tiền hoặc quản lý dòng tiền không hiệu quả, đầu tư dàn trải dẫn đến các NHTM thường đánh giá năng lực lãnh đạo doanh nghiệp ở mức thấp.

Vì vậy, các lãnh đạo doanh nghiệp phải tự nâng cao năng lực và điều hành để quản lý doanh nghiệp tốt hơn, trên cơ sở đó các NHTM sẽ đánh giá lãnh đạo doanh nghiệp tốt hơn.