Huy Động Bố Trí Nguồn Lực Thực Hiện Chính Sách

ghép, tận dụng tiềm năng thế mạnh giữa các cấp chính quyền với các tổ chức đoàn thể nhân dân ở địa phương để tạo ra chuỗi gắn kết giữa chức năng, nhiệu vụ và trách nhiệm của các bên trong thực hiện giảm nghèo.

2.2.2.4. Huy động bố trí nguồn lực thực hiện chính sách

Với đặc điểm KTXH đó, Đắk Nông đã tích cực huy động và sử dụng nguồn lực hiện có, tận dụng sự hỗ trợ từ nguồn NSNN để tổ chức triển khai thực hiện chính sách GNBV trên địa bàn. Nguồn lực này chủ yếu tập trung vào hai loại nguồn lực cơ bản là nguồn lực về tài nguyên thiên nhiên, cơ sở hạ tầng, ứng dụng khoa học công nghệ và nguồn lực vốn.

Nguồn lực về tài nguyên thiên nhiên, CSHT, ứng dụng khoa học công nghệ: Với điều kiện của Đắk Nông, tuy có nguồn lực về tài nguyên thiên nhiên, CSHT nhưng khoa học công nghệ rất thiếu thốn, ít có khả năng khai thác để phục vụ cho GNBV. Mặc dù, tiềm năng tài nguyên đất và rừng rất lớn nhưng chưa được quản lý, bảo vệ và khai thác có hiệu quả để phục vụ cho sản xuất. Các ngành khai khoáng phát triển chưa nhiều, ngành lâm nghiệp quản lý chưa tốt việc bảo vệ, khai thác và chế biến sản vật từ rừng tại địa phương qua đó khó có thể thu hút được lực lượng lao động tại chỗ. Như vậy, NSNN đầu tư cho khai thác và bảo vệ tài nguyên và phát triển CSHT kinh tế của Đắk Nông còn hạn chế, trong khi các bộ, ngành cũng chưa chưa thực sự quan tâm đầu tư cho Đắk Nông. Vì vậy nguồn lực về tài nguyên của Đắk Nông chưa được khai thác tương xứng với tiềm năng thế mạnh của tỉnh để phát triển KTXH và GNBV.

Nguồn lực vốn để thực hiện chính sách giảm nghèo được huy động qua các nguồn: NSNN và các tổ chức quốc tế, vốn của các doanh nghiệp trong và ngoài địa phương, vốn huy động từ nhân dân… Nguồn vốn từ NSNN và các tổ chức quốc tế làm nguồn vốn để thực hiện GNBV ở Đắk Nông chủ yếu là nguồn NSNN, huy động ngân sách từ địa phương hầu như chưa có do nguồn thu ít, chi ngân sách hàng năm chủ yếu do TW cấp. Nguồn vốn huy động từ các doanh nghiệp và các tổ chức cho GNBV đạt tỷ lệ thấp. Do thiếu vốn nên việc bố trí vốn cho các nhiệm vụ GNBV chưa được triển khai đồng bộ như việc thực hiện chính sách hỗ trợ sản xuất cho các

hộ nghèo đồng bào DTTS đăng ký được hỗ trợ phân bón, giống cây trồng vật nuôi, máy phát cỏ, máy bơm... để phục vụ sản xuất và chế biến, bảo quản nông sản sau thu hoạch chưa được triển khai thực hiện. Các hộ nghèo đồng bào DTTS có nguyện vọng được hỗ trợ để chăn nuôi một số vật nuôi có giá trị kinh tế cao như bò, dê, heo… nhưng không được hỗ trợ hoặc mức hỗ trợ rất thấp không đủ để thực hiện. Điều kiện về KTXH của Đắk Nông để huy động được nguồn vốn để thực hiện chính sách GNBV rất khó khăn, do biết tận dụng nguồn vốn hỗ trợ của nhà nước, doanh nghiệp và các nguồn vốn khác để tập trung GNBV. Chỉ tính riêng nguồn vốn huy động từ ngân sách TW, ngân sách địa phương, các đơn vị doanh nghiệp cho chương trình GNBV được 3.057,928 tỷ đồng (tăng 7,34% so với kế hoạch). Đã tập trung sử dụng đẩy mạnh phát triển KTXH, tạo việc làm cho người lao động, GNBV và ổn định dân cư trên tất cả các mặt đời sống xã hội, nhất là những nơi đồng bào DTTS đang gặp nhiều khó khăn.

Nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp: xã hội hóa kêu gọi nguồn lực đầu tư phát triển thực hiện Nghị quyết 32/2010/NQ-HĐND, ngày 23/12/2010 của HĐND tỉnh về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, tỉnh đã hỗ trợ xây dựng cơ sở vật chất trường học công lập, tiếp nhận 32.000 USD từ Quỹ Harris Freeman, 3,5 tỷ đồng của Công ty cổ phần Him Lam, 2 tỷ đồng của Tập đoàn Than Việt Nam, 2,5 tỷ đồng của doanh nghiệp Tân Lập Thành….

Về khả năng thu hút đầu tư, phát triển thị trường:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

Thu hút đầu tư đến nay, toàn tỉnh đã có 20 nhà đầu tư với 456,3 tỷ đồng: Công ty nông nghiệp MJ Việt Nam đầu tư dàn tưới 33 ha ngô, Công ty Green Farm chăn nuôi heo giống với quy mô 107 ha, Tập đoàn Đức Long Gia Lai phát triển đàn bò 50.000 con; Công ty Cổ phần nông lâm nghiệp Trường Thành đầu tư 4.000 tỷ đồng trồng rừng, trồng cỏ và chăn nuôi bò sữa; Công ty cổ phần Mắc ca Nữ Hoàng đầu tư trên 576 tỷ đồng trồng cây Mắc ca. Tuy nhiên, việc đầu tư các dự án cũng đang gặp khó khăn như CSHT phục vụ sản xuất còn non yếu, tình trạng xâm canh đất dẫn đến thiếu “đất sạch” để thu hút đầu tư. Trung tâm xúc tiến đầu tư của tỉnh

đã hỗ trợ giới thiệu, quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm cho gần 50 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, cung cấp sản phẩm chất lượng cao, với kinh phí 3.242,6 triệu đồng, trong đó ngân sách hỗ trợ 1.352,6 triệu đồng, kinh phí từ các doanh nghiệp đóng góp 1.890 triệu đồng.

Như vậy, tỉnh Đắk Nông có nguồn thu từ phát triển KTXH không đáng kể, hầu hết ngân sách phụ thuộc vào TW, trong khi ngân sách TW lại chưa đủ đáp ứng hết nhu cầu cho GNBV ở Đắk Nông, đồng thời nguồn lực đầu tư bị dàn trải, chưa tập trung ưu tiên giải quyết những vấn đề bức xúc nhất ở những địa bàn trọng điểm nhất nên các chủ trương XĐGN của tỉnh Đắk Nông chưa đạt kết quả như mong muốn của nhà nước cũng như của các đối tượng chính sách.

2.2.2.5. Kiểm tra giám sát và đánh giá kết quả thực hiện

Chính sách XĐGN tập trung vào 3 nội dung cơ bản. Một là, công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách XĐGN của địa phương (công tác chỉ đạo của cấp ủy, UBND đối với chương trình giảm nghèo, các biện pháp tổ chức điều hành, công tác xây dựng và triển khai kế hoạch, xác định trọng tâm, trọng điểm trong thực hiện chính sách). Hai là, công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm. Ba là, kết quả thực hiện các chính sách, dự án giảm nghèo, dạy nghề, vay vốn ưu đãi, khuyến công, khuyến nông, khuyến ngư, hỗ trợ về y tế, giáo dục, nhà ở, điện, nước sinh hoạt…

- Về phương thức kiểm tra, giám sát.

Quá trình kiểm tra giám sát được thực hiện dựa trên 3 phương thức cơ bản. Một là, nghe ban chỉ đạo giảm nghèo cấp xã báo cáo kết quả thực hiện chính sách GNBV hàng năm và kết quả thực hiện rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo. Hai là, kiểm tra các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của địa phương về thực hiện chính sách GNBV, kiểm tra hồ sơ quản lý hộ nghèo, hộ cận nghèo, hồ sơ rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm. Ba là, khảo sát thực tế tại một số hộ nghèo tại một số xã thuộc phạm vi kiểm tra, giám sát của đoàn.

Sự đồng bộ của chính sách đó là hiệu quả và tác động của chính sách được các địa phương đánh giá cơ bản phù hợp, đáp ứng được nhu cầu của người nghèo,

nhất là hộ nghèo DTTS. Song, do có quá nhiều chính sách giảm nghèo dẫn đến nguồn lực bị dàn trải, hiệu quả tác động đến đối tượng thụ hưởng chưa cao, chưa rõ nét. Việc bị động trong hướng dẫn, sửa đổi một số chính sách đã gây khó khăn cho các địa phương trong việc tổ chức thực hiện như: hướng dẫn thực hiện Quyết định số 60/2011/QĐ-TTg ngày 26/10/2011 của Thủ tướng Chính phủ Quy định một số chính sách phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2011-2015, sửa đổi Nghị định 49/2010/NĐ-CP về chính sách miễn giảm học phí,…

Qua khảo sát nhận thấy công tác kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện chính sách GNBV chủ yếu được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước từ tỉnh đến xã mà chưa có sự tham gia tích cực của các tổ chức CTXH và của người dân việc tham gia giám sát, kiểm tra của người nghèo vào quá trình thực hiện chính sách GNBV là rất hạn chế, chỉ chiếm 27% và ngược lại là 70% trả lời là không và 3% không có câu trả lời.

Biểu đồ 2.4. Sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội trong kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện chính sách

[Nguồn: Kết quả khảo sát bằng phiếu điều tra 2021]

Quan sát (Biểu đồ 2.4.) nhận thấy, có sự tham gia của các tổ chức CTXH chỉ chiếm 13% nhưng lại có tới 87% số người được hỏi cho rằng không có, chứng tỏ việc đối tượng của chính sách và các tổ chức CTXH ở cơ sở rất ít có cơ hội được tham gia vào quá trình kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách. Do đó, việc

đánh giá sự phù hợp của các biện pháp thực hiện chính sách chưa phản ánh hết nhu cầu của người dân làm chậm trễ trong việc điều chỉnh biện pháp thực hiện chính sách dẫn đến giảm kết quả của quá trình thực hiện.

Tóm lại, kết quả thực hiện một số chính sách giảm nghèo, tình hình KTXH của Đắk Nông đã có sự chuyển biến tích cực, hệ thống kết cấu CSHT được hoàn thiện đáng kể, người nghèo được tiếp thu các kiến thức khoa học kỹ thuật đã góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần. Tỷ lệ hộ nghèo đã giảm, các xã nghèo thuộc diện hỗ trợ của chính sách đều đã có trường tiểu học và trung học cơ sở, tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi được đến trường tăng lên đáng kể, nhân dân được phòng dịch và được sử dụng các dịch vụ y tế thông qua việc cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, được tiếp cận với thông tin thông qua hệ thống phát thanh và truyền hình, 100% số xã có điểm bưu điện văn hóa, văn hóa truyền thống được bảo tồn, gìn giữ và phát triển, nhiều lễ hội, phong trào văn hóa được khuyến khích.

2.3. Đánh giá chung về công tác tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đắk Nông

Đến nay, tỉnh Đắk Nông đã tích cực, chủ động tổ chức triển khai thực hiện chính sách GNBV qua đó đã thu được những kết quả rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, quá trình tổ chức triển khai thực hiện chính sách GNBV, tuy đã có những ưu điểm nhưng cũng nảy sinh hạn chế cần khắc phục.

2.3.1. Những ưu điểm

Quá trình thực hiện chính sách GNBV ở Đắk Nông có ưu điểm sau:

Trước hết, tỉnh Đắk Nông đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, triển khai thực hiện chính sách giảm nghèo ở địa phương mình. Tỉnh ủy đều ban hành nghị quyết, chỉ thị, chương trình hành động chuyên đề về giảm nghèo, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết chuyên đề về giảm nghèo. Các địa phương đã đưa chỉ tiêu về giảm nghèo vào Nghị quyết phát triển KTXH hàng năm và xây dựng giải pháp cụ thể để tổ chức thực hiện. Nhiều địa phương đã sáng tạo xây dựng các phương thức hỗ trợ phù hợp đối với người nghèo như phân công các cấp ủy đảng cơ sở, đảng viên, cán bộ chính quyền, đoàn thể theo dõi, giúp đỡ, hướng dẫn, chịu trách nhiệm về việc

thoát nghèo đối với các hộ nghèo theo địa chỉ cụ thể. Một số địa phương thực hiện tốt việc tổ chức đối thoại giữa chính quyền cấp xã với các hộ nghèo. Kết hợp có chính sách khuyến khích, vận động người nghèo tự nguyện đăng ký thoát nghèo. Một số địa phương ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù riêng như hỗ trợ thêm tiền ăn, học phí từ ngân sách địa phương cho học sinh nghèo, học sinh người dân tộc thiểu số, xây dựng các mô hình giảm nghèo đối với hội viên của các đoàn thể…

Hai là, các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương và đội ngũ làm công tác giảm nghèo đã chú trọng việc tuyên truyền chính sách, pháp luật đến cộng đồng dân cư và trực tiếp đến với người nghèo. Bên cạnh hình thức tuyên truyền, phổ biến mang tính truyền thống, các địa phương đã linh hoạt lồng ghép hoạt động tuyên truyền với sinh hoạt của thôn, tổ dân phố và các nhóm dân cư. Sự tham gia tích cực, có hiệu quả của UBMTTQ và các đoàn thể, các tổ chức xã hội, tổ chức phi Chính phủ thông qua các cuộc vận động, các dự án, xây dựng mô hình thí điểm ở các cấp cũng như sự hỗ trợ, cung ứng dịch vụ bưu chính công ích, Chương trình mục tiêu Quốc gia đưa thông tin về cơ sở đã tạo điều kiện và góp phần thúc đẩy công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về giảm nghèo tốt hơn so với những giai đoạn trước đây. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật đóng vai trò quan trọng, là yếu tố tác động để người nghèo, cộng đồng dân cư có nhận thức đúng, đầy đủ, giúp người nghèo hiểu được các chế độ, chính sách, nâng cao nhận thức và chủ động cải thiện cuộc sống với sự hỗ trợ của chính quyền, các tổ chức đoàn thể nhân dân và của cộng đồng xã hội.

Ba là, việc phân công phối hợp thực hiện chính sách đã được các địa phương chú trọng triển khai thực hiện. Việc các tổ chức đoàn thể ở địa phương tham gia thực hiện chính sách giảm nghèo đã góp phần giúp đỡ người nghèo đồng bào DTTS thay đổi cách thức làm ăn, hỗ trợ sản xuất, vốn vay để họ phấn đấu thoát nghèo. Nhiều cộng đồng dân cư, nhất là các vùng lõi nghèo, vùng đồng bào DTTS, người dân và cộng đồng dân cư, dòng họ đã tham gia xây dựng mô hình giúp nhau thoát nghèo theo kế hoạch “5 đảng viên giúp 1 hộ nghèo”, hỗ trợ tín dụng tiết kiệm, đóng

góp tiền, nguyên vật liệu xây dựng, thậm chí hiến đất, tặng đất làm đường, trường học, trạm y tế, góp công xây sửa nhà ở… cho người nghèo.

Bốn là, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, cùng sự nỗ lực của chính quyền các cấp từ tỉnh xuống tới xã đã biết vận dụng, tập hợp và huy động sự tham gia có kết quả và hiệu quả của tổ chức đoàn thể vào thực hiện chính sách từ lên kế hoạch đến kiểm tra, giám sát quá trình tổ chức thực hiện.

Năm là, huy động mọi nguồn lực cho việc thực hiện chính sách giảm nghèo nhanh và bền vững, tranh thủ nguồn đầu tư của trung ương, bố trí hợp lý nguồn lực của tỉnh, tranh thủ sự tài trợ, giúp đỡ của các tổ chức kinh tế, CTXH trong và ngoài tỉnh, nguồn lực trong nhân dân, mở rộng nguồn vốn vay ưu đãi. Các địa phương đã xây dựng kế hoạch để huy động nguồn lực cho quá trình thực hiện chính sách. Việc vận động cộng đồng xã hội, tham gia thực hiện chính sách giảm nghèo với nhiều hình thức đa dạng và phong phú đã góp phần làm đa dạng các nguồn lực để thực hiện chính sách. Nhiều nơi dù kinh tế còn khó khăn song người dân đã hiến đất để xây trường học, làm đường cho người nghèo, đóng góp, hỗ trợ kinh phí, vốn vay và công sức để hỗ trợ người nghèo làm nhà ở, hướng dẫn sản xuất kinh doanh để cải thiện cuộc sống của người nghèo, giúp họ vươn lên thoát nghèo ở địa phương trong thực hiện giảm nghèo.

Sáu là, đa số người nghèo đã nâng cao ý thức, có trách nhiệm hơn với cuộc sống của mình, cùng với sự hỗ trợ của nhà nước và xã hội, người nghèo đã tích cực học nghề, tìm việc làm, sản xuất kinh doanh, tiết kiệm để phấn đấu thoát nghèo, có cơ hội và chủ động tiếp cận dịch vụ giáo dục và đào tạo, chăm sóc sức khỏe... góp phần giải quyết những khó khăn trong cuộc sống.

Bảy là, tăng cường phân cấp quản lý, với nâng cao năng lực và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành, nhất là người đứng đầu, hướng dẫn và giám sát thực hiện ở cấp xã. Nêu cao trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền các tổ chức đoàn thể trong GNBV, xây dựng nông thôn mới.

Tám là, công tác kiểm tra, giám sát quá trình tổ chức thực hiện chính sách đã được thường xuyên với sự tham gia của nhiều cấp, nhiều ngành, đồng thời tạo điều

kiện cho các tổ chức CTXH. Việc thường xuyên kiểm tra giám sát quá trình thực hiện chính sách giảm nghèo đã giúp cho quá trình thực hiện chính sách ở Đăk Nông thu được những kết quả tích cực về GNBV.

Chín là, quá trình tổ chức triển khai thực hiện chính sách GNBV đã đạt được những kết quả nhất định. Tỷ lệ giảm nghèo nhanh qua các năm, tình trạng tái nghèo giảm mạnh. Người nghèo, hộ nghèo ngày càng có nhận thức đúng đắn, tự phấn đấu thoát nghèo, học hỏi cách làm ăn, tận dụng các cơ hội và sử dụng có hiệu quả các chính sách hỗ trợ của nhà nước để GNBV.

2.3.2. Đặc điểm của những tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những ưu điểm trên, công tác tổ chức triển khai thực hiện chính sách XĐGN ở Đăk Nông vẫn còn có một số tồn tại, hạn chế cần phải được khắc phục trong thời gian tới. Những tồn tại, hạn chế đó bao gồm:

2.3.2.1. Những tồn tại, hạn chế

Trước hết là, quá trình triển khai thực hiện chính sách GNBV đối với đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh chủ yếu được thực hiện theo hình thức từ trên xuống với những cơ chế, chương trình, kế hoạch cứng nhắc theo ý chí của cấp ban hành, thiếu sự tham gia của người nghèo và chính quyền cơ sở trong việc xây dựng các chương trình, dự án giảm nghèo, khi tổ chức thực hiện lại không phù hợp với thực tế làm cho mục tiêu của chính sách chưa đạt được, giảm sút lòng tin của người nghèo và gây lãng phí nguồn ngân sách của nhà nước. Tác giả, thấy đây là điểm hạn chế lớn nhất trong quá trình thực hiện chính sách giảm nghèo và là nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến kết quả thực hiện chính sách GNBV đối với đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Đắk Nông hiện nay, chính vì vậy tác giả đã đề xuất giải pháp để tổ chức thực hiện chính sách GNBV đối với đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.

Hai là, chưa khai thác, huy động được nhiều nguồn lực tại chỗ, chưa phát huy được nội lực trong dân và chính người nghèo, ảnh hưởng đến việc huy động nguồn lực hỗ trợ cho giảm nghèo của các doanh nghiệp.