Đổi Mới Chương Trình Thực Tế, Thực Tập Sư Phạm Tại Các Trường Phổ Thông

+ Giảng viên yêu cầu sinh viên giải quyết các bài tập tình huống theo các bước đã được hướng dẫn. Giảng viên cùng sinh viên phân tích cụ thể từng phương án nhưng không áp đặt cho sinh viên phải lựa chọn phương án nào là tối ưu.

+ Giảng viên yêu cầu sinh viên tự xây dựng tình huống nảy sinh trong quá trình tổ chức DHTH. Hướng dẫn sinh viên áp dụng kỹ thuật “3 lần 3” trong thảo luận nhóm – đó là yêu cầu mỗi nhóm sinh viên tự xây dựng 3 tình huống sư phạm, mỗi tình huống nêu ra 3 phương án giải quyết, mỗi phương án đưa ra được 3 nhận xét về hiệu quả giáo dục, tính khả thi hoặc 3 lí giải mang tính khoa học.

+ Giảng viên tổ chức cho các nhóm thi đố vui dự kiến tình huống sư phạm trong DHTH theo hình thức đối kháng. Hướng dẫn sinh viên áp dụng kĩ thuật ổ bi hay thi đố vòng tròn. Sau mỗi lượt thi đấu, giảng viên rút ngắn dần thời gian thảo luận của các nhóm để tăng dần độ khó nhưng vẫn đảm bảo thời gian thảo luận của nhóm tối thiểu là 1 phút. Bước luyện tập này cũng cần được lặp lại nhiều lần.

+ Yêu cầu mỗi nhóm sinh viên lựa chọn một tình huống, chọn một phương án giải quyết mà nhóm đánh giá là tối ưu. Yêu cầu nhóm sinh viên tập diễn lại tình huống đó và thể hiện trước lớp. Các nhóm sinh viên khác nhận xét và đóng góp ý kiến để lựa chọn được giải pháp tối ưu.

+ Giảng viên giao bài tập số 4: “Xây dựng một tình huống sư phạm nảy sinh trong quá trình tổ chức DHTH, nêu phương án giải quyết và lý giải cơ sở khoa học của phương án đó”. Giảng viên nhận xét và đánh giá.

* Hướng dẫn SV RLKN trình bày giáo án (bài giảng).

+ Hướng dẫn sinh viên nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của trình bày giáo án TH, nội dung của kỹ năng và cách thức rèn luyện kỹ năng đó.

+ Yêu cầu sinh viên nhận xét về cấu trúc, cách thức trình bày 2 giáo án: một giáo án tích hợp, một giáo án thông thường, sự khác nhau của 2 giáo án.

+ Tổ chức cho nhóm sinh viên hoàn thiện giáo án qua sự kết hợp sản phẩm của các hoạt động trên. Giảng viên có kế hoạch làm việc với từng nhóm sinh viên để hướng dẫn, đóng góp ý kiến và điều chỉnh kịp thời những sai lầm sinh viên có thể gặp.

+ Trưng bày giáo án của các nhóm, tổ chức cho các nhóm đánh giá cách trình bày giáo án, chỉ rõ nhóm trình khoa học hợp lý, thẩm mĩ nhất.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 140 trang tài liệu này.

+ Tổ chức cho sinh viên tranh luận về một số giáo án: Cấu trúc, nội dung, cách trình bày.

+ Yêu cầu mỗi sinh viên tự trình bày giáo án của một bài học tích hợp cụ thể. Giảng viên tổ chức cho sinh viên trong nhóm đánh giá chéo và đóng góp ý kiến để cá nhân sinh viên tự hoàn thiện giáo án.

* Hướng dẫn SV RLKN rút kinh nghiệm sau khi thiết kế giáo án TH

+ Hướng dẫn sinh viên nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của rút kinh nghiệm sau khi thực hiện giáo án, nội dung của kỹ năng và cách thức rèn luyện kỹ năng đó.

+ Giảng viên giao bài tập đánh giá: “Bài học kinh nghiệm của bản thân trong quá trình thiết kế bài giảng theo hướng DHTH”. Giảng viên trực tiếp đánh giá và cho điểm

+ Giảng viên tổ chức cho các nhóm sinh viên thảo luận để rút kinh nghiệm chính giáo án tích hợp mà các nhóm sinh viên đã thực hiện. Nhấn mạnh việc phân tích các ưu điểm, nhược điểm và các nguyên nhân dẫn đến những thuận lợi và khó khăn đó.

+ Giảng viên hướng dẫn sinh viên dựa vào các loại nguyên nhân để đề xuất giải pháp phù hợp. Đối với những nguyên nhân khách quan tạo điều kiện thuận lợi cần được ghi nhận để tiếp tục phát huy trong những lần tổ chức sau. Đối với những nguyên nhân chủ quan tạo nên thành công cần được tích lũy, lặp lại nhiều lần để trở thành thế mạnh riêng của bản thân. Còn đối với những nguyên nhân dù là khách quan hay chủ quan nhưng gây cản trở quá trình hoạt động thì phải phân tích rõ và đề xuất phương hướng giải quyết, tháo gỡ, khắc phục tình trạng đó, giúp cho việc thiết kế bài giảng tích hợp sau được tổ chức hiệu quả hơn.

+ Giảng viên khuyến khích sinh viên chia sẻ bài học kinh nghiệm của cá nhân với các sinh viên khác bằng nhiều hình thức như trao đổi trong nhóm, trình bày trước lớp hay gửi ý kiến qua hộp thư điện tử dùng chung. Khuyến khích các sinh viên khác đưa ra các ý kiến phản hồi để từ bài học kinh nghiệm của một cá nhân có thể được nhân rộng trở thành kinh nghiệm của nhiều cá nhân khác.

- Tăng cường tổ chức tập giảng các bài dạy tích hợp cho sinh viên. Giáo viên cần xây dựng kế hoạch tổ chức tập giảng cho sinh viên. Trong quá trình tập giảng cần yêu cầu sinh viên cụ thể từng khâu, từng bước. Đánh giá quá trình tập giảng của sinh viên từ thiết kế bài giảng tích hợp đến tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá.

b. RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH thông qua tổ chức Hội thi NVSP

- Xây dựng chương trình Hội thi trong đó có nội dung thi thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

- Phổ biến nội dung thi thiết kế bài giảng theo hướng DHTH cho đông đảo sinh viên các khóa, ngành.

- Thu hút sinh viên tham gia hội thi bằng nhiều hình thức khác nhau.

- Xây dựng tiêu chí đánh giá nội dung thi thiết kế bài giảng theo hướng DHTH một cách tỉ mỉ, khoa học.

- Tổ chức đánh giá các sản phẩm của sinh viên một cách khách quan, công bằng.

c. RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH thông qua tổ chức cuộc thi “tìm hiểu kĩ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH”

- Xây dựng chương trình cuộc thi phù hợp với các đối tượng sinh viên. Cuộc thi “Tìm hiểu kĩ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH” có thể tổ chức trong phạm vi toàn trường, trong khoa, trong từng lớp.

- Phổ biến đầy đủ, kịp thời nội dung, thể lệ, thời gian tham gia và các yêu cầu của cuộc thi tới sinh viên.

- GV có biện pháp động viên, khuyến khích, thu hút đông đảo các đối tượng tham gia.

- Tổ chức đánh giá cuộc thi một cách khách quan, công bằng, tạo động lực cho sinh viên.

d. RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH thông qua tổ chức các hội thảo, chia sẻ với giáo viên phổ thông về KN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH

- Xây dựng chương trình hội thảo, mời giáo viên phổ thông có kinh nghiệm chuyên môn trong thiết kế bài giảng theo hướng DHTH tham gia hội thảo.

- Tổ chức cho giáo viên chia sẻ những thách thức của giáo viên trước những yêu cầu đổi mới của giáo dục phổ thông, đặc biệt những yêu cầu trong DHTH.

- Tổ chức cho giáo viên phát biểu, chia sẻ kinh nghiệm, thuận lợi và khó khăn trong quá trình thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

- Tổ chức cho sinh viên giải đáp những thắc mắc về kĩ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

- Có đội ngũ giảng viên có chuyên môn, có năng lực hướng dẫn sinh viên RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

- Có sự chỉ đạo, sự quan tâm kịp thời của Ban Giám hiệu trường CĐSP Thái Nguyên, sự phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm, các tổ chức trong nhà trường.

- Có sự phối hợp chặt chẽ với nhà trường phổ thông, sự nhiệt tình của giáo viên phổ thông.

- Có nguồn kinh phí phục vụ cho việc tổ chức các cuộc thi, các hội thảo.

3.2.3. Đổi mới chương trình thực tế, thực tập sư phạm tại các trường phổ thông theo hướng chú trọng RLKN DHTH cho sinh viên

3.2.3.1. Mục đích, ý nghĩa

Thực tế, thực tập giảng dạy ở trường TH là con đường gần gũi với hoạt động thực tiễn của người sinh viên sau này. Xây dựng chương trình thực tế, thực tập tạo trường phổ thông trong chương trình đào tạo tạo cơ hội tốt nhất để người sinh viên thể nghiệm và thể hiện những gì họ có được trong quá trình hình thành kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH ở trường CĐSP Thái Nguyên; là điều kiện để sinh viên tiếp tục RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH, bộc lộ năng lực và phẩm chất cá nhân.

3.2.3.2. Nội dung của biện pháp

- Xây dựng kế hoạch thực tế cho sinh viên tại các trường phổ thông, chú trọng cho sinh viên trải nghiệm, thực hành kĩ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

- Xác định các công việc cụ thể có liên quan đến hoạt động dạy học nói chung và thiết kế bài giảng theo hướng DHTH nói riêng mà sinh viên cần thực hiện trong quá trình thực tế, thực tập sư phạm tại trường TH.

- Xác định các yêu cầu, qui định rõ ràng, cụ thể để giảng viên CĐSP Thái Nguyên hoặc giáo viên hướng dẫn sinh viên rèn luyện để củng cố và phát triển kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

- Xây dựng tiêu chí và thang đánh giá kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH của sinh viên trong hoạt động thực tế, thực tập sư phạm.

3.2.3.3. Tổ chức thực hiện biện pháp

- Xây dựng chương trình thực tế tại trường tiểu học ngay từ những học kĩ đầu tiên, xác định rõ thời gian, địa điểm, thành phần, các công việc, nhiệm vụ của giảng viên, sinh viên.

- Tổ chức cho sinh viên thực tế ở trường tiểu học ít nhất 1 lần / tuần, quan sát, ghi chép và có bài thu hoạch sau mỗi quá trình thực tế, đẩy mạnh nhiệm vụ quan sát, đánh giá hoạt động của giáo viên và học sinh trong các giờ tích hợp.

- Tổ chức cho sinh viên dự giờ bài dạy tích hợp của nhiều giáo viên khác nhau, đặc biệt là dự giờ của các giáo viên dạy giỏi trong quá trình thực tế, thực tập sư phạm.

Việc dự các giờ bài dạy tích hợp trong đợt thực tế, thực tập sư phạm khác về chất so với việc quan sát qua băng hình mẫu hay chuẩn bị các giờ tập luyện ở trường CĐSP Thái Nguyên. Trong quá trình dự giờ này, sinh viên được quan sát tổng thể kĩ năng DHTH của giáo viên, quan sát khả năng tham gia hoạt động của học sinh, quan sát các tình huống sư phạm có thể xảy ra và cách giáo viên xử lý các tình huống sư phạm đó. Việc dự giờ cũng cung cấp cho sinh viên những kiến thức thực tế về DHTH, về kĩ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH ở trường phổ thông.

Sau khi dự các giờ, sinh viên phải họp nhóm để cùng phân tích lại bài dạy tích hợp mẫu đó. Khi phân tích, sinh viên cần có sự so sánh, đối chiếu những kiến thức đã học, những kỹ năng thiết kế bài giảng đã được rèn luyện với thực tiễn dạy học hiện nay. Từ đó sinh viên phải rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân điều chỉnh lại những kinh nghiệm còn thiếu, còn yếu của mình.

- Tổ chức cho sinh viên thiết kế bài giảng theo hướng dạy học tích hợp

Dưới sự hướng dẫn của giáo viên hướng dẫn sinh viên thiết kế bài giảng tích hợp và có ký duyệt của giáo viên hướng dẫn trước khi lên lớp tối thiểu là 3 ngày. Đối với sinh viên trong đợt thực tập sư phạm, mỗi cá nhân sinh viên phải soạn ít nhất là ba giáo án (có thể viết tay hoặc đánh máy).

- Tổ chức cho sinh viên thực hiện bài dạy tích hợp: sau mỗi tiết giảng yêu cầu sinh viên nhận xét, đánh giá lẫn nhau. Giáo viên hướng dẫn chỉ rõ ưu điểm, hạn chế

trong từng khâu của quá trình: từ thiết kế bài giảng đến tổ chức thực hiện…để sinh viên thấy được mối quan hệ phụ thuộc giữa các khâu và hướng khắc phục những hạn chế còn tồn tại.

- Liên hệ chặt chẽ với nhà trường, giáo viên trong việc tổ chức cho sinh viên đi thực tế, thực tập sư phạm.

- Thường xuyên giám sát, kiểm tra, đôn đúc, hỗ trợ sinh viên trong quá trình thực tế, thực tập sư phạm.

Như vậy, nếu xét về tổng thể, biện pháp tăng cường rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH thông qua hoạt động thực tế, thực tập sư phạm về bản chất cũng giống quá trình rèn luyện nhằm hình thành kỹ năng này trong nhà trường sư phạm. Song quá trình này sinh viên sẽ sử dụng chính bài giảng tích hợp mà mình đã thiết kế thực hiện các tiết lên lớp cho học sinh. Qua đó, sinh viên sẽ phân tích, đánh giá hiệu quả của việc thiết kế bài giảng của mình, nhận thấy năng lực thiết kế của bản thân và tự điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp ở khâu thiết kế bài giảng.

3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

- Sinh viên đã được trang bị những kiến thức về kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH cơ bản. Nhà trường phải có hệ thống máy tính có kết nối Internet để phục vụ cho hoạt động học tập và rèn luyện của sinh viên.

- Có đủ lượng thời gian cần thiết để sinh viên có thể làm việc theo nhóm và thực hiện tốt các bài tập.

- Tăng cường thời gian thực tế tại trường tiểu học trong chương trình đào tạo.

- Giảng viên có kế hoạch làm việc trực tiếp với mỗi sinh viên tối thiểu là 1 lần (có thể sử dụng thời gian ngoài các giờ lên lớp). Giảng viên phải thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở, đôn đúc sinh viên trong quá trình luyện tập.

- Giảng viên phải có kế hoạch tăng cường rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH cho sinh viên khi đi thực tế, thực tập sư phạm. Kế hoạch này phải được Ban Giám hiệu nhà trường phê duyệt, phòng đào tạo, ban chỉ đạo thực hành, thực tập sư phạm triển khai.

- Có sự phối hợp chặt chẽ với nhà trường phổ thông, sự nhiệt tình của giáo viên phổ thông.

3.2.4. Bồi dưỡng chuyên môn liên tục cho đội ngũ giảng viên trường CĐSP Thái Nguyên

3.2.3.1. Mục đích, ý nghĩa

Biện pháp bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giảng viên CĐSP nhằm nâng cao năng lực chuyên môn về KN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH, nâng cao năng lực tổ chức, hướng dẫn SV RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH và các năng lực cần thiết khác, góp phần nâng cao chất lượng công tác rèn luyện KNDHTH cho sinh viên trong nhà trường.

3.2.3.2. Nội dung của biện pháp

Đội ngũ giảng viên trực tiếp tổ chức, hướng dẫn sinh viên RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH chủ yếu là giảng viên bộ môn Phương pháp giảng dạy, RLNVSPTX tham gia hướng dẫn sinh viên rèn luyện kỹ năng này. Tuy nhiên do trình độ đào tạo của đội ngũ giảng viên là khác nhau (tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân), về chuyên môn sâu cũng có những khác biệt. Hơn nữa DHTH lại là một nội dung mới mà trong chương trình đào tạo trước đây nhiều giảng viên còn chưa được tiếp cận. Vì vậy việc bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn về rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH, trình độ nghiệp vụ về công nghệ thông tin cho đội ngũ giảng viên trường CĐSP Thái Nguyên là yêu cầu cần thiết.

3.2.3.3. Tổ chức thực hiện biện pháp

- Tổ chức cho các giảng viên được tiếp cận, tìm hiểu và nghiên cứu nội dung chương trình dạy học ở trường tiểu học và ở trường CĐSP Thái Nguyên.

Biện pháp này có thể thực hiện dưới các hình thức như cử các giảng viên tham gia các đợt tập huấn bổ sung kiến thức do Bộ GD- ĐT tổ chức. Hình thức mời các chuyên gia, các nhà khoa học có chuyên môn sâu về tổ chức rèn luyện kĩ năng, đặc biệt là KN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH về tập huấn trực tiếp cho đội ngũ

giảng viên cũng góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho các giảng viên.

- Tổ chức tốt các hoạt động sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn

Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn nhằm mục tiêu thảo luận, thống nhất về từng nội dung, từng giai đoạn trong chương trình tổ chức rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH cho sinh viên. Các giảng viên trực tiếp tham gia giảng dạy có thể trao đổi về cách làm, cách tổ chức, hướng dẫn sinh viên hay khẳng định những kết quả đã đạt được đối với từng đối tượng sinh viên cụ thể.

Đồng thời các giảng viên cũng có điều kiện để trao đổi, phát hiện những khó khăn, vướng mắc hay những điểm còn hạn chế của chương trình để cùng tìm cách giải quyết, khắc phục hay điều chỉnh phù hợp. Để nâng cao chất lượng hoạt động sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn đòi hỏi mỗi buổi sinh hoạt phải có kế hoạch cụ thể, có sự phân công chuẩn bị các nội dung thảo luận... Đồng thời mỗi giảng viên cần có ý thức phấn đấu tự hoàn thiện bản thân, thường xuyên tích lũy, cập nhật kiến thức, mạnh dạn áp dụng những cách tổ chức mới... để nâng cao hiệu quả rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH cho sinh viên trường CĐSP Thái Nguyên. Tránh biến sinh hoạt chuyên môn thành các buổi giải quyết sự vụ hành chính hay sinh hoạt đối phó, hình thức...

- Tổ chức các hội thảo khoa học về công tác đào tạo nghiệp vụ sư phạm nói chung và rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH nói riêng. Các hội thảo khoa học có thể bao gồm nhiều thành phần tham gia như các nhà khoa học, các chuyên gia cấp học, các giáo viên.

- Khuyến khích các giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học về DHTH, về thiết kế bài giảng theo hướng DHTH.

3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp

- Giảng viên cần nhận thức rõ về tầm quan trọng của RLKN thiết kế bài giảng theo hướng DHTH trong chương trình giáo dục phổ thông và sự cần thiết phải rèn luyện kỹ năng thiết kế bài giảng theo hướng DHTH cho sinh viên nhằm đáp ứng yêu cầu của giáo dục phổ thông hiện nay. Mỗi giảng viên cần có kế hoạch tự bồi