Mục Tiêu Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Cho Giáo Viên Trung Học Cơ Sở Đáp Ứng

sáng tạo các hình thức, phương pháp, công cụ kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Yêu cầu về công tác tư vấn và hỗ trợ học sinh: giáo viên hiểu tâm lí các đối tượng học sinh và nắm vững qui định về công tác tư vấn và hỗ trợ học sinh; thực hiện lồng ghép các hoạt động tư vấn, hỗ trợ học sinh trong hoạt động dạy học và giáo dục. Thực hiện hiệu quả các biện pháp tư vấn và hỗ trợ phù họp với từng đối tượng học sinh trong hoạt động dạy học và giáo dục.

* Một số năng lực dạy học cốt lõi cần phát triển cho giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình phổ thông 2018

Nhiệm vụ chính của giáo viên THCS là dạy học và giáo dục học sinh, NLDH cốt lõi của họ cần được bồi dưỡng thường xuyên, liên tục để đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Nhưng trong bối cảnh đổi mới giáo dục đáp ứng yêu cầu xã hội như hiện nay thì nhu cầu bồi dưỡng nghiệp vụ thường xuyên để bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS đòi hỏi mức độ khác hoàn toàn so với trước đây cụ thể:

Nhóm năng lực chung gồm:

Năng lực nhận thức: giáo viên nắm vững hệ thống kiến thức môn học mà mình đảm trách, đảm bảo nội dung chính xác, có hệ thống, giáo viên có hiểu biết về lí luận, phương pháp dạy học và phát triển chương trình, có hiểu biết về quá trình dạy học, hình thức tổ chức dạy học phát triển năng lực học sinh, có hiểu biết về nguyên tắc

Năng lực thực hiện dạy học: có thể vận dụng hợp lí các kiến thức liên môn đáp ứng mục tiêu của CTGD phổ thông, vận dụng phương pháp giáo dục phù hợp với đối tượng và môi trường giáo dục đáp ứng mục tiêu đặt ra. Giáo viên có kiến thức về kiểm tra, đánh giá môn học trong dạy học và giáo dục, có kiến thức về thiết lập các công cụ đánh giá, sử dụng phương pháp, hình thức đánh giá phẩm chất và năng lực học sinh.

Nhóm năng lực chuyên biệt gồm:

Năng lực thiết kế kế hoạch dạy học và giáo dục thể hiện ở khả năng lập kế hoạch dạy học và giáo dục cho học sinh đảm bảo yêu cầu của mục tiêu theo CTGD phổ thông quốc gia, kế hoạch phù hợp với đặc điểm học sinh và môi trường giáo

dục.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 138 trang tài liệu này.

Năng lực quản lí, thực hiện kế hoạch dạy học thể hiện ở khả năng sử dụng

phương pháp, kĩ thuật dạy học, phương tiện hợp lí triển khai các hoạt động học tập và rèn luyện cho học sinh nhằm đạt mục tiêu dạy học và giáo dục đề ra. Giáo viên biết sử dụng công cụ kiểm tra, đánh giá năng lực, sử dụng hình thức, phương pháp hợp lí để đánh giá năng lực học sinh một cách chính xác và khách quan để có thể điều chỉnh hoạt động dạy học, giáo dục, thúc đẩy sự phấn đấu tích cực của học sinh.

Năng lực phát triển phẩm chất học sinh thể hiện ở năng lực phát triển chuyên môn, năng lực giao tiếp với đồng nghiệp với học sinh, với các cấp quản lí có liên quan, năng lực tự học tập, tự tu dưỡng đạo đức, phẩm chất chính trị để thực hiện hiệu quả dạy học và giáo dục học sinh.

Năng lực tự đánh giá bản thân thể hiện ở việc biết điểm mạnh và hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ để lập kế hoạch cho việc tự đào tạo, bồi dưỡng, phát triển chuyên môn, nghiệp vụ, có kế hoạch tự kiểm tra thực thực giảng dạy và tự điều chỉnh bản thân đó chính là một số năng lực cơ bản cần thiết bồi dưỡng cho giáo viên THCS thời kỳ đổi mới.

Năng lực phát triển chương trình dạy học thể hiện ở khả năng chủ động điều chỉnh, hoàn thiện, bổ sung các thành phần trong chương trình dạy học và giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và của địa phương.

Năng lực dạy học tích hợp thể hiện ở khả năng nắm kiến thức chuyên môn sâu, có kiến thức liên ngành rộng và một sự hiểu biết xã hội (văn hóa đại cương) sâu sắc. Đây là yếu tố nền tảng rất quan trọng, bởi thiếu nó giáo viên sẽ không liên kết được những kiến thức có liên quan đến nội dung dạy học. Hiểu rõ bản chất dạy học tích hợp; các cách tích hợp, các mức độ tích hợp; biết xây dựng chủ đề/ hoặc nội dung tích hợp; biết khai thác những nội dung, yếu tố có mối liên hệ gắn kết gần gũi với nội dung bài học; thiết kế được các kế hoạch dạy học theo hướng tích hợp (về nội dung, về hoạt động…); biết phương pháp, cách thức dạy học tích hợp để giúp học sinh tự cập nhật, đổi mới tri thức, phát triển năng lực sáng tạo và giải quyết vấn đề phức hợp, đồng thời chuyển tải nội dung giáo dục tới học sinh một cách sinh đông, tự nhiên, nhẹ nhàng, hấp dẫn; thực hiện tốt quá trình dạy học tích hợp ở trên lớp cũng như ở ngoài lớp học với những phương pháp, kỹ thuật, phương tiện dạy

học và hình thức tổ chức dạy học đa dạng phong phú.

Năng lực khai thác, sử dụng các kênh thông tin một cách hiệu quả, nhất là qua Internet để làm cho nội dung bài giảng phong phú, đa dạng.Tạo điều kiện cho học sinh được học tập qua các nguồn học liệu đa dạng, phong phú trong xã hội. Từ đó phát triển năng lực tự học và chuẩn bị tâm thế cho học tập suốt đời của học sinh.

Năng lực giải quyết vấn đề cũng như các tình huống nảy sinh trong dạy học. Có năng lực về gắn lý thuyết với thực hành. Bản chất của dạy tích hợp là tổ chức dạy học kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành trong một nội dung bài học.

1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018

Bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS là để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; nâng cao nhận thức; trang bị, bổ sung, cập nhật kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, nhằm giúp cho đội ngũ giáo viên THCS đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục và yêu cầu giảng dạy CTGD phổ thông 2018 ở bậc THCS.

1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018

Nội dung bồi dưỡng NLDH là trang bị tiếp những kiến thức đã được đào tạo trước đây, cập nhật và bồi dưỡng thêm những tri thức mới, kỹ năng và phương pháp dạy học mới nhằm đạt được mục tiêu dạy học đề ra trong CTGD phổ thông mới. Vì vậy, nội dung phải phù hợp với yêu cầu, mục tiêu và đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục. Nội dung bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS gồm:

Bồi dưỡng kiến thức chuyên môn cho giáo viên THCS. Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng dạy học tích hợp.

Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng phát triển chương trình dạy học ở trường THCS.

Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng dạy học phân hóa, dạy học liên môn, dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược, dạy học theo định hướng phát triển năng lực.

Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý lớp học ở trường THCS.

Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách công bằng, khách quan.

Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng đổi mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ thông tin và sử dụng đồ dùng dạy học nhằm tăng hiệu quả giảng dạy.

Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tiễn thông qua các môn học.

1.3.4. Phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới

Phương pháp bồi dưỡng phải là phương pháp dạy học cho người lớn, là những người đã có phương pháp sư phạm, nên phương pháp bồi dưỡng phải linh hoạt, phù hợp, nên nghiêng về phương pháp tự học, tự nghiên cứu trên cơ sở hướng dẫn khai thác nhiều kênh thông tin. Hiện nay, khai thác những tiến bộ của khoa học công nghệ trong công tác bồi dưỡng đang được khuyến khích. Ngoài ra còn có thể sử dụng các phương pháp sau: thuyết trình, thảo luận, nêu vấn đề, dạy học theo dự án, dạy học tình huống, dạy học hợp tác và thực hành. Dành nhiều thời gian cho trao đổi nhóm, soạn bài tập giảng, sử dụng thiết bị, thiết kế kiểm tra theo hướng đổi mới.

i. Phương pháp diễn giảng nêu vấn đề: Diễn giảng trong hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS vừa là phương pháp dạy học vừa là hình thức tổ chức dạy học. Diễn giảng trong hoạt động bồi dưỡng giáo viên với tư cách là một hình thức tổ chức dạy học vì đây là hình thức làm việc tập thể, do giảng viên trình bày.

ii. Phương pháp dạy học nêu vấn đề: Đây là phương pháp báo cáo viên nêu các vấn đề cần bồi dưỡng, giáo viên tự nhận thức cần phải giải quyết các vấn đề đặt ra, tích cực tham gia vào quá trình bồi dưỡng để giải quyết và thực hiện các nhiệm vụ bồi dưỡng để hoàn thiện năng lực dạy học.

iii. Phương pháp thảo luận làm việc nhóm: Đây là phương pháp được áp dụng hiệu quả. Chia số giáo viên theo từng nhóm thảo luận về nội dung nào đó cần thiết phải trao đổi và đi đến kết quả.

iv. Phương pháp dạy học theo dự án: Nội dung bồi dưỡng được thiết kế dưới dạng dự án học tập tổ chức cho giáo viên tham gia giải quyết các nhiệm vụ của dự án đề ra qua đó phát triển NLDH cho giáo viên.

v. Phương pháp thực hành chuyên môn: Phương pháp này được thực hiện thường xuyên: soạn giáo án dạy học, lập kế hoạch dạy học, phân loại và sắp xếp các chủ đề trong chương trình dạy học.

vi. Phương pháp tự bồi dưỡng: Đây là phương pháp mà giáo viên cần chú trọng. Cần kết hợp giữa việc tự học tự bồi dưỡng của cá nhân với đồng nghiệp.

1.3.5. Hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới

Bồi dưỡng tại chỗ: Là tổ chức bồi dưỡng ngay tại trường nơi giáo viên THCS đang công tác.

Bồi dưỡng tập trung: Tổ chức bồi dưỡng theo khóa hay theo từng đợt, từng chu kỳ tại các trường sư phạm hay các cơ sở bồi dưỡng giáo viên của địa phương.

Bồi dưỡng từ xa: Thông qua các giáo trình, tài liệu, đội ngũ giáo viên cốt cán hỗ trợ hoặc các phương tiện công nghệ thông tin để tiến hành bồi dưỡng tại chỗ.

Bồi dưỡng nâng cao trình độ: Tổ chức cho giáo viên đi học ở bậc học cao hơn để nâng cao trình độ (Thạc sĩ, Tiến sĩ).

Ngoài những hình thức trên, hiện nay phương thức tự bồi dưỡng đang được đề cao.

Thông qua các hình thức sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt tổ, nhóm, các hoạt động dự giờ, rút kinh nghiệm và hội thi, hội thao để bồi dưỡng.

1.3.6. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới

Kiểm tra là một hoạt động không thể thiếu khi tiến hành việc bồi dưỡng năng lực. Lãnh đạo mà không kiểm tra thì coi như không lãnh đạo. Chính nhờ kiểm tra mà người lãnh đạo kịp thời phát hiện những mặt yếu để điều chỉnh, những mặt mạnh để khuyến khích phát huy.

Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về kết quả của công việc trên cơ sở những thông tin thu được, đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.

Hoạt động quản lý có đạt hiệu quả hay không là phụ thuộc vào hoạt động nêu trên. Hiệu trưởng và giáo viên phải căn cứ vào cơ sở khoa học, chuẩn hóa, đánh giá chính xác khách quan kết quả thì mới biết được thực chất trình độ NLDH. Từ đó mỗi người mới có thể tự điều chỉnh hoạt động của mình cho phù hợp với mục tiêu của kế hoạch.

Ngoài ra, chúng ta cần hiểu rằng mục đích cuối cùng của thanh tra đánh giá là giúp giáo viên khắc phục những hạn chế, phát huy những điểm mạnh. Để làm được điều đó thì tránh vì cả nể, cảm tính mà đánh giá không đúng thực chất thì sẽ làm cho người được đánh giá không thấy được những tồn tại thực của mình để điều chỉnh, điều đó sẽ làm giảm tính thi đua trong giáo viên, dễ gây chán nản cho những giáo viên giỏi tích cực.

Việc kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng NLDH của giáo viên thông qua bài thu hoạch sau mỗi đợt bồi dưỡng, thông qua việc kiểm tra hồ sơ giáo viên, việc sinh hoạt chuyên môn của Tổ, nhóm. Đặc biệt lãnh đạo nhà trường kiểm tra giáo án và dự giờ xem giáo viên áp dụng như thế nào để qua đó đánh giá NLDH của giáo viên.

Ngoài công tác thanh tra của Sở GD&ĐT, nhà trường sẽ tiến hành thanh tra việc thực hiện công tác đổi mới 2 lần/học kỳ thông qua kiểm tra hồ sơ chuyên môn, thanh kiểm tra hoạt động sư phạm, kiểm tra đột xuất các tiết dạy, kiểm tra chất lượng đề kiểm tra, kết quả kiểm tra và so sánh kết quả kiểm tra giữa các lớp. Tổ chuyên môn tiến hành kiểm tra thường xuyên hằng tháng và báo cáo kết quả cho lãnh đạo nhà trường tại các buổi họp liên tịch. Tăng cường công tác dự giờ, góp ý về các biện pháp đổi mới phương pháp dạy học. Tiến hành kiểm tra công tác tổ chức kiểm tra chung, coi thi, chấm bài của giáo viên.

Kiểm tra việc đánh giá, xếp loại học sinh của giáo viên vào cuối mỗi học kỳ. Cuối học kỳ, cuối mỗi năm học tổ chức sơ kết, tổng kết việc triển khai kế hoạch nhằm điều chỉnh những hạn chế, phát huy những điểm mạnh trong thời gian tới. Kết quả kiểm tra đánh giá bồi dưỡng NLDH, đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực là một trong những tiêu chí để đánh giá xếp loại giáo viên vào cuối năm học.

1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018

1.4.1. Tổ chức khảo sát nhu cầu và lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018 Kế hoạch là một công cụ quản lý quan trọng, không thể thiếu đối với nhà

quản, lý. Kế hoạch hóa là giai đoạn đầu quan trọng nhất, là quá trình chuẩn bị ứng

phó với sự thay đổi, tính không chắc chắn của môi trường và tổ chức bằng việc ấn định những phương án hành động trong tương lai của tổ chức. Có kế hoạch tốt sẽ quyết định tốt đến hiệu quả và chất lượng bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS, vì thế cán bộ quản lý phải nhận thức được tầm quan trọng và nắm bắt được thông tin làm căn cứ để xây dựng kế hoạch, xây dựng các điều kiện nội và ngoại lực, tìm phương pháp và biện pháp thực hiện, lựa chọn phương án tối ưu. Muốn làm tốt công tác kế hoạch hóa bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS đáp ứng CTGD phổ thông 2018 việc đầu tiên phải làm là Hiệu trưởng phải nghiên cứu, học hỏi, tổ chức khảo sắt để thống kê số lượng giáo viên, đánh giá chất lượng chuyên môn, phân loại giáo viên, xác định nhu cầu, bồi dưỡng nội dung, kế hoạch hành động cụ thể, phù hợp. Điều này giúp người quản lý nắm vững năng lực của giáo viên làm cơ sở để xây dựng kế hoạch quản lý bồi dưỡng NLDH cho giáo viên phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế của trường THCS, phù hợp với khả năng và nhu cầu của giáo viên. Ngoài ra, phải nắm chắc các điều kiện nội và ngoại lực từ đó đề ra được phương án bồi dưỡng cho giáo viên THCS phù hợp với thực tiễn nhà trường. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng NLDH cho giáo viên phải dựa trên cơ sở các văn bản quy định của Bộ GD&ĐT, của Sở và Phòng GD&ĐT và các điều kiện của trường để xây dựng kế hoạch ngắn hạn cũng như dài hạn. Khi xây dựng kế hoạch cần tiến hành các bước sau: Thống kê năng lực đào tạo (trình độ chuyên môn) và năng lực nghề nghiệp của giáo viên THCS theo chuẩn nghề nghiệp. Đánh giá năng lực của giáo viên THCS căn cứ vào các văn bản quy định của ngành. Trên cơ sở số liệu thống kê và đánh giá kết quả hoạt động nghề nghiệp của giáo viên THCS, xác định nhu cầu bồi dưỡng NLDH. Trong kế hoạch cần làm rõ: Mục tiêu; Nội dung; Hình thức, Phương pháp; Thời gian (kể cả thời gian bắt đầu và thời gian kết thúc); Lực lượng tham gia; Dự trù kinh phí hay nguồn lực tài chính cho các hoạt động bồi dưỡng. Phân công người phụ trách hoạt động bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS rõ ràng, địa điểm thực hiện hoạt động bồi dưỡng NLDH cho giáo viên. Kế hoạch được xây dựng càng cụ thể càng thuận lợi trong việc triển khai. Việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS phải được xây dựng theo nguyên tắc từ dưới lên trên: nghĩa là do giáo viên tự đề xuất, được tổ chuyên môn đóng góp ý kiên và Hiệu trưởng thông qua trong sự phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường. Lập kế hoạch quản lý bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS cần đảm bảo các vấn đề sau: Thống nhất mục

tiêu quản lý bồi dưỡng NLDH cho giáo viên; thống nhất quan điểm, nội dung, biện pháp, hình thức bồi dưỡng NLDH cho giáo viên ở nhà trường, ở gia đình và ở xã hội cho cán bộ quản lý nhà trường, các đoàn thể trong nhà trường, giáo viên và các cán bộ quản lý xã hội; nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục về ý nghĩa, vai trò của việc bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS; chỉ rõ cách thức kiểm tra, đánh giá hiệu quả bồi dưỡng NLDH cho giáo viên.

1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018

Tổ chức thực hiện kế hoạch là đảm bảo điều kiện và phối hợp hoạt động bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS nhằm các hoạt động được diễn ra trong điều kiện thuận lợi, theo đúng tiến trình đã đặt ra. Các điều kiện đảm bảo ở đây bao gồm các nguồn lực: cơ sở vật chất, nguồn nhân lực tham gia thực hiện chương, nguồn lực tài chính và các nguồn lực khác. Ngoài ra tổ chức thực hiện còn bao gồm cả hình thức tổ chức, địa điểm, thời gian tổ chức hoạt động bồi dưỡng NLDH cho đội ngũ giáo viên THCS. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS gồm:

Thành lập ban chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa Sở, Phòng với trường trong triển khai bồi dưỡng NLDH cho giáo viên. Xác định cơ chế, phân cấp quản lý và mối quan hệ tham mưu, tư vấn, hợp tác chặt chẽ giữa cá nhân, bộ phận, tổ chuyên môn trong công tác bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THCS. Trong đó Hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý chung, các tổ, bộ phận, ban, cá nhân được giao nhiệm vụ chịu trách nhiệm về mảng công việc phụ trách.

Phân công, sắp xếp, bố trí giáo viên giỏi, giáo viên cốt cán giàu kinh nghiệm thực tiễn, nhiệt huyết kèm cặp, chỉ dẫn giáo viên mới, giáo viên hạn chế, yếu kém kinh nghiệm và NLDH.

Xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng, bồi dưỡng NLDH dựa trên kết quả khảo sát nhu cầu và đánh giá NLDH của giáo viên. Chuẩn bị các điều kiện vật chất cần thiết cho hoạt động bồi dưỡng như phòng học, thư viện,trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật, tài liệu chuyên môn phục vụ công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng NLDH của giáo viên.

Sắp xếp, bố trí thời gian, không gian, địa điểm tổ chức bồi dưỡng NLDH

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ