Chủ Trương Của Đảng Và Nhà Nước Về Phát Triển Đội Ngũ Giáo Viên Trung

- Rèn luyện đạo đức, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục;

- Thực hiện nghĩa vụ công dân, pháp luật của nhà nước và điều lệ nhà trường;

- Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo;

- Phối hợp với các đoàn thể, tổ chức xã hội trong các hoạt động giáo dục, tham gia các hoạt động giáo dục;

- Thực hiện nghĩa vụ công dân, pháp luật của nhà nước và điều lệ nhà trường;

- Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín nhà giáo;

- Phối hợp với các đoàn thể, tổ chức xã hội trong các hoạt động giáo dục.

1.3.2.2. Vị trí, vai trò của đội ngũ giáo viên THPT

Đội ngũ giáo viên là nhân tố quan trọng quyết định sự nghiệp GD&ĐT. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn đánh giá cao công lao của các thầy giáo, cô giáo, của nhà trường đối với việc đào tạo thế hệ trẻ.

Đội ngũ giáo viên THPT có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Họ là những người trực tiếp giảng dạy và giáo dục học sinh ở trường THPT, trang bị kiến thức toàn diện, phát triển và hoàn thiện nhân cách cho học sinh.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 118 trang tài liệu này.

Đội ngũ giáo viên là lực lượng nòng cốt của chương trình cải cách và đổi mới giáo dục. ĐNGV là người trực tiếp thực hiện mục tiêu giáo dục là yếu tố quyết định chất lượng giáo dục. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục”. Nghị quyết Trung ương Hai khóa VIII đã khẳng định: “Giáo viên là khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục và phải biết chăm lo đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên cũng như đội ngũ quản lý giáo dục”.

Từ sự phân tích trên, ta thấy rõ: ĐNGV có nhiệm vụ, vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp phát triển GD&ĐT của mỗi quốc gia. Vì vậy cần phải

đổi mới công tác quản lý đội ngũ giáo viên để nâng cao chất lượng giáo dục.

1.4. Chủ trương của đảng và nhà nước về phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông

Xác định phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, Đảng và Nhà nước ta đưa ra rất nhiều các chủ trương, chính sách và biện pháp nhằm xây dựng đội ngũ nhà giáo trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Ngày 15 tháng 6 năm 2004 Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra Chỉ thị số 40-CT TW nêu rõ: phải xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài, nhằm thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo dục 2001 - 2010 và chấn hưng đất nước. Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm nghề nghiệp của nhà giáo, thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Dự thảo chiến lược giáo dục 2009-2020 (lần thứ 13) ghi rõ “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục: để tạo sự cạnh tranh lành mạnh và ý thức phấn đấu trong đội ngũ nhà giáo, tiến tới thực hiện chế độ hợp đồng thay cho biên chế trong quá trình tuyển dụng và sử dụng các giáo viên và các viên chức khác. Năm 2009 bắt đầu thí điểm ở một số trường phổ thông và trường đại học, tới năm 2010 có 100% số giáo viên mới được tuyển dụng làm việc theo chế độ hợp đồng thay thế biên chế.” “Để đến năm 2020 có đủ giáo viên thực hiện giáo dục toàn diện, dạy học các môn học tích hợp, dạy học phân hoá, dạy học 2 buổi/ngày ở phổ thông, để đảm bảo tỷ lệ giáo viên trên lớp, học sinh trên giáo viên, tiếp tục tăng cường đội ngũ nhà giáo cho các cơ sở giáo dục. Có chính sách miễn giảm học phí, cung cấp học bổng để thu hút học sinh giỏi vào học các trường sư phạm”, “Rà soát sắp xếp lại đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục; xây

dựng lực lượng cán bộ quản lý tận tâm, thạo việc, có năng lực điều hành chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục; có chế độ đãi ngộ xứng đáng đối với cán bộ quản lý. Khuyến khích các cơ sở giáo dục ký hợp đồng với các nhà giáo, nhà khoa học có uy tín và kinh nghiệm trong nước và ngoài nước quản lý và điều hành cơ sở giáo dục”.

- Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là đội ngũ cán bộ đông đảo nhất, có vai trò quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước.

- Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ của các cấp ủy Đảng và chính quyền, coi đó là bộ phận công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước về giáo dục, trong đó ngành GD giữ vai trò chính trong việc tham mưu và tổ chức thực hiện.

- Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD phải được tiến hành đồng bộ với việc thực hiện đổi mới cơ chế quản lý nhà nước đối với cán bộ, viên

chức bảo đảm thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục.

1.5. Những nội dung cơ bản của quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học phổ thông

Từ các quan điểm và lí luận nêu trên cho phép xác định được nội dung phát triển đội ngũ giáo viên như sau:

1.5.1. Công tác quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên

Muốn phát triển ĐNGV trước hết phải định hình được đội ngũ. Nghị quyết Trung ương 3 khoá VIII đã khẳng định: “Quy hoạch cán bộ là một nội dung trọng yếu của công tác cán bộ, đảm bảo cho công tác cán bộ đi vào nề nếp, chủ động, có tầm nhìn xa, đáp ứng cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài” [6, tr.82].

Quy hoạch là sự bố trí, sắp xếp toàn bộ theo một trình tự hợp lý trong từng thời gian, làm cơ sở cho việc lập kế hoạch dài hạn. Quy hoạch được hiểu theo nghĩa chung nhất là bước cụ thể hoá chiến lược ở mức độ toàn hệ thống, đó là kế

hoạch mang tính tổng thể, thống nhất với chiến lược về mục đích, yêu cầu và là căn cứ để xây dựng kế hoạch.

Quy hoạch đội ngũ giáo viên là bản luận chứng khoa học về phát triển đội ngũ đó để góp phần thực hiện các định hướng của địa phương và của chính nhà trường về công tác nhân sự, phục vụ việc xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, đồng thời làm nhiệm vụ điều khiển, điều chỉnh trong công tác quản lý, chỉ đạo các cấp quản lý.

Quy hoạch ĐNGV trường THPT là lập kế hoạch để đáp ứng những nhu cầu hiện tại cũng như tương lai về ĐNGV của các trường THPT khi tính đến cả những nhân tố bên trong và những nhân tố của môi trường bên ngoài.

- Nội dung của quy hoạch ĐNGV trường THPT bao gồm:

+ Đánh giá thực trạng ĐNGV trường THPT;

+ Dự báo quy mô giáo viên: về số lượng, cơ cấu, chất lượng;

+ Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô, cơ cấu, chất lượng ĐNGV THPT;

+ Xây dựng các biện pháp thực hiện quy hoạch.

Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên chuyên ngành phải đảm bảo được yêu cầu về chuyên môn vừa phải đảm bảo yêu cầu về năng lực sư phạm, khuyến khích những giáo viên thật sự tâm huyết, trách nhiệm với nghề, cống hiến tài năng cho sự nghiệp giáo dục đồng thời có cơ sở để thay thế những giáo viên, cán bộ quản lý không đủ phẩm chất, năng lực công tác. Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đạt chuẩn chất lượng đội ngũ nhà giáo và giáo viên chuyên ngành.

- Phải tổ chức điều tra, đánh giá đúng thực trạng đội ngũ giáo viên chuyên ngành về tình hình tư tưởng, đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy...

- Hàng năm phải rà soát, bố trí, sắp xếp lại những giáo viên không đáp ứng yêu cầu của nhà trường bằng các giải pháp như: luân chuyển, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ...

- Có kế hoạch chuẩn bị ĐNGV theo quy định của Bộ

Tóm lại, việc quy hoạch ĐNGV phải xuất phát từ nhiệm vụ chính trị của địa phương, của nhà trường, trên cơ sở phân tích đánh giá ĐNGV hiện có, dự kiến khả năng phát triển quy mô của đội ngũ trong tương lai, xem xét khả năng phát triển của ĐNGV hiện tại và tính đến khả năng bổ sung từ nguồn bên ngoài từ đó xây dựng kế hoạch tổng thể, xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng giai đoạn cụ thể. Quy hoạch ĐNGV cần làm rõ số lượng, chất lượng về trình độ chuyên môn - nghiệp vụ sư phạm, cơ cấu của từng trường cụ thể và tính đến quy hoạch chung cho các trường trong Quận làm cơ sở cho việc quản lý, tổ chức, chỉ đạo trong từng giai đoạn phát triển của trường. Tất cả hướng đến mục tiêu: đảm bảo đủ về số lượng, ổn định về chất lượng để thực hiện tốt kế hoạch, nội dung, đào tạo của trường

1.5.2. Công tác tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên phổ thông

1.5.2.1. Công tác tuyển chọn đội ngũ giáo viên

Để có một đội ngũ giáo viên có đủ trình độ, năng lực thì việc tuyển chọn đội ngũ giáo viên phải được tiến hành theo một trình tự nhất định, hợp lý và khách quan.

Tuyển chọn bao gồm hai bước: tuyển mộ và lựa chọn, trong đó tuyển mộ là một tiến trình thu hút những người có khả năng từ nhiều nguồn khác nhau đến đăng kí, nộp đơn xin việc làm, sau đó tập hợp danh sách lại xem xét trong số đó ai là người hội tụ đủ các tiêu chuẩn theo yêu cầu rồi quyết định tuyển.

Lựa chọn giáo viên là quá trình xem xét những người có đủ tiêu chuẩn làm giáo viên theo qui định của ngành, của cấp học, của các nhà trường. Căn cứ vào Luật Giáo dục, Pháp lệnh công chức và nhu cầu sử dụng của nhà trường để đưa ra các tiêu chuẩn lựa chọn giáo viên.

Việc tuyển chọn đội ngũ giáo viên được tiến hành theo các bước sau:

Bước 1: Nghiên cứu hồ sơ cá nhân, chú ý tới nguồn đào tạo thành tích giảng dạy, công tác, học tập. Qua nghiên cứu hồ sơ và qua tiếp xúc có thể đánh giá sơ bộ những nét cơ bản về giáo viên mình sẽ tuyển, từ đó đưa ra quyết định lựa chọn hay không lựa chọn.

Bước 2: Thử thách: những người được duyệt hồ sơ, cần cho họ thử việc. Cử bộ phận phụ trách (gồm lãnh đạo, tổ trưởng, nhóm trưởng bộ môn, giáo viên có khá, giỏi bộ môn) để xem xét, đánh giá trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm của giáo viên.

Bước 3: Xem xét và tiếp nhận: thành lập hội đồng tư vấn xem xét và kết luận, lập hồ sơ trình Sở giáo dục và đào tạo ra quyết định tuyển dụng.

Thực tế cho thấy, hiệu quả của việc tuyển chọn giáo viên không chỉ phụ thuộc vào việc tuyển chọn mà còn ở chỗ người đứng đầu đơn vị và các tổ chức trong nhà trường có trách nhiệm: giúp đỡ họ thích ứng với nghề nghiệp thông qua các khâu bố trí công việc ban đầu.

1.5.2.2. Công tác sử dụng đội ngũ giáo viên

Sử dụng đội ngũ giáo viên là sắp xếp, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm giáo viên và giao nhiệm vụ, gắn với chức danh cụ thể, nhằm phát huy khả năng hiện có của ĐNGV để vừa hoàn thành được mục tiêu của tổ chức và tạo ra sự đồng

thuận trong cơ quan đơn vị, hạn chế sự bất mãn ít nhất.

Để sử dụng ĐNGV có hiệu quả thì phải giao đúng người, đúng việc. Nếu bố trí sử dụng giáo viên hợp lý thì sẽ phát huy được những khả năng tiềm ẩn, vốn có của từng giáo viên. Thực hiện tốt việc này đòi hỏi người quản lý cần:

- Hiểu rõ trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực, sở trường cũng như thế mạnh của từng giáo viên từ đó bố trí đúng người, đúng việc;

- Xem xét đến nguyện vọng của cá nhân và ý kiến thống nhất từ tổ bộ môn để quyết định;

ngộ;

- Gắn chặt nghĩa vụ và quyền lợi của giáo viên, đảm bảo công bằng về đãi

- Đảm bảo tính kế thừa để có sự ổn định trong một thời gian nhất định

tránh sự xáo trộn quá lớn có thể gây trì trệ công việc ở một số bộ phận;

- Thực hiện thanh tra, kiểm tra thường xuyên để điều chỉnh việc bố trí nếu cần và để đánh giá trình độ năng lực của đội ngũ.

1.5.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên phổ thông

Đào tạo đội ngũ giáo viên là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm hình thành hệ thống kiến thức, nguồn lực sư phạm, thái độ nghề nghiệp theo những tiêu chuẩn của người giáo viên phù hợp với yêu cầu của ngành và của cơ sở giáo dục (nhà trường).

Theo UNESCO, bồi dưỡng có ý nghĩa nâng cao trình độ nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kĩ năng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp.

Xã hội luôn vận động và biến đổi không ngừng, do vậy nhà trường cũng không ngừng thay đổi để phù hợp với xu thế phát triển chung của xã hội. Việc đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên của các trường phải được diễn ra thường xuyên, liên tục và phải có kế hoạch dài hạn, nếu không sẽ bị tụt hậu và bị đào thải.

Việc đào tạo, bồi dưỡng có thể được thực hiện bằng nhiều phương thức khác nhau để tạo điều kiện tốt nhất để tạo ra những giáo viên có chất lượng cao đáp ứng với yêu cầu của nhà trường.

Việc bồi dưỡng nhằm mục tiêu đạt chuẩn theo quy định của bậc học, ngành học và để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

Bên cạnh việc đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng tri thức, văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên, người hiệu trưởng cũng cần phải coi trọng

việc bồi dưỡng tư tưởng, chính trị, đạo đức cho giáo viên để họ có thể hoàn thiện mình hơn đáp ứng được yêu cầu của nhà trường và của xã hội.

1.5.4. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên phổ thông

Kiểm tra, đánh giá là một khâu quan trọng trong công tác phát triển đội ngũ vì chỉ có kiểm tra, đánh giá đúng mới lựa chọn và sắp xếp cán bộ hợp lý và mới sử dụng được khả năng tiềm ẩn của mỗi người.

Kiểm tra là một chức năng quản lí, thông qua đó xem xét việc thực hiện nhiệm vụ được giao của từng cá nhân trong tương quan với các mục tiêu và tiêu chuẩn của tổ chức. Kích thích, động viên cán bộ, giáo viên thông qua các điều khoản về đánh giá, ghi nhận và hỗ trợ.

Đánh giá cán bộ, GV thực chất là xem xét nhân cách của họ, đây là vấn đề rất nhạy cảm và tế nhị. Theo Nguyễn Đức Chính thì đánh giá bao gồm cả việc thu thập, phân tích, giải thích và thu thập thông tin về con người nói chung. Nói cách khác đó là sự thu thập các “bằng chứng” về các hoạt động mà người giáo viên phải làm với tư cách nhà giáo, công dân,…Trên cơ sở đó đưa ra những nhận xét nhằm giúp giáo viên tiến bộ và qua đó nhiệm vụ của nhà trường cũng được hoàn thành.

Việc kiểm tra, đánh giá còn ảnh hưởng đến uy tín của người lãnh đạo. Đánh giá đúng, chính xác thì sẽ là nguồn kích thích, động viên cán bộ, giáo viên nâng cao hiệu quả công tác, uy tín người lãnh đạo tăng. Ngược lại, kiểm tra, đánh giá sai lệch, thiên vị, không công bằng làm cho uy tín lãnh đạo giảm, cán bộ, giáo viên thì chán nản, không tập trung trong công việc, ảnh hưởng đến tâm lý và không khí làm việc của tập thể.

Hiệu quả đánh giá phụ thuộc vào nghệ thuật đánh giá. Tiêu chuẩn đánh giá phải dựa trên cơ sở các tiêu chuẩn trong văn bản Nhà nước và văn bản của bản thân các trường. Tiêu chuẩn cơ bản nhất trong đánh giá là sự công tâm.

1.5.5. Thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ giáo viên phổ thông

Thực hiện đầy đủ chế độ chính sách đối với giáo viên theo các văn bản qui định của nhà nước như chế độ tiền lương, phụ cấp lương, phụ cấp trách