trách nhiệm của mỗi giáo viên, của toàn bộ các thành viên trong nhà trường chứ không phải là của riêng giáo viên chủ nhiệm hay một vài giáo viên nào. Do đó, để làm tròn trách nhiệm này thì trước hết mỗi thầy cô giáo phải là người thể hiện tốt những mẩu mực về nhân cách, về các kỹ năng nhất là kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xử,...
Thứ tư, kiểm tra, đánh giá hoạt động GDGTS
Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động GDGTS góp phần đánh giá chất lượng giáo dục chung trong nhà trường, qua kiểm tra đánh giá CBQL nhà trường đánh giá mức độ thực hiện của đội ngũ giáo viên, mức độ hưởng ứng tham gia của học sinh, quá trình thực hiện trong nhà trường diễn ra có đảm bảo kế hoạch hay không, đó là cơ sở để CBQL nhà trường xây dựng chiến lược giáo dục về mục tiêu, nội dung, đội ngũ, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động. Để việc đánh giá đạt mục tiêu đề ra, CBQL cần phải bám sát vào những nội dung đánh giá, các mức đánh giá, sử dụng các hình thức đánh giá phù hợp và tuân theo một quy trình đánh giá khoa học.
1.3.2.3. Chủ thể và đối tượng quản lý hoạt động GDGTS
Chủ thể quản lý hoạt động GDGTS là hiệu trưởng các nhà trường. Các chủ thể có thể chỉ đạo triển khai các hoạt động GDGTS hoặc tổ chức thực hiện, kiểm tra quá trình thực hiện GDGTS cho học sinh.
Đối tượng quản lý hoạt động GDGTS cho học sinh trung học cơ sở là: hoạt động GDGTS.
1.3.2.4. Vai trò quản lý hoạt động GDGTS
Bất kỳ hoạt động nào đều cần có sự quản lý nhằm định hướng, giám sát quá trình thực hiện. Đối với hoạt động GDGTS thì quản lý có vai trò sau:
Thứ nhất, đinh hướng thực hiện các hoạt động GDGTS cho các đối tượng liên quan, chủ thể quản lý sẽ căn cứ vào chiến lược, định hướng chung của đơn vị qua đó định hướng hoạt động GDGTS theo hướng đích, mục đích đề ra.
Có thể bạn quan tâm!
-
Quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống cho học sinh trung học cơ sở huyện Đắk Glong tỉnh Đắk Nông - 2 -
Các Nghiên Cứu Về Quản Lý Giáo Dục Giá Trị Sống Cho Học Sinh Trung Học Cơ -
Phương Pháp Tổ Chức Hoạt Động Giáo Dục Giá Trị Sống -
Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quản Lý Hoạt Động Giáo Dục Giá Trị Sống Cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở -
Khái Quát Về Quá Trình Tổ Chức Khảo Sát Thực Trạng -
Kết Quả Khảo Sát Thực Trạng Quản Lý Giáo Dục Giá Trị Sống Cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở Huyện Đắk Glong, Tỉnh Đắk Nông
Xem toàn bộ 112 trang tài liệu này.
Thứ hai, tổ chức và huy động các nguồn lực thực hiện hoạt động GDGTS. Bất kỳ hoạt động nào đều cần có một đội ngũ quản lý, có một bộ máy cần thiết để thực
hiện các mục tiêu của quản lý, đồng thời thống qua đây cũng huy động các nguồn lực cần thiết để triển khai các nội dung quản lý hoạt động GDGTS.
Thứ ba, giám sát hoạt động GDGTS, cũng giống như các hoạt động khác chủ thể quản lý sẽ giám sát quá trình thực hiện GDGTS qua đó kịp thời phát hiện những tồn tại cần khắc phục đồng thời phát huy những điểm mạnh đã được thực hiện.
1.3.3. Một số đặc điểm tâm lý học sinh trung học cơ sở
Thứ nhất, đặc điểm về mặt nhận thức
Do yêu cầu của học tập và những yêu cầu khách quan từ phía cuộc sống ở tuổi thiếu niên trẻ bắt đầu phát triển các loại tư duy một cách có hệ thống và mạnh mẽ: tư duy lý luận, tư duy phân tích, tư duy hình thức bắt đầu phát triển từ lúc 11, 12 tuổi và được hoàn thiện vào lúc 17, 18 tuổi. Nhờ những điều này mà các em đã bắt đầu biết suy luận, phán đoán vấn đề một cách lôgíc, chặt chẽ… Sự phát triển về nhận thức và phát triển trí tuệ của thiếu niên không đồng đều. Ví dụ khi bắt chước một ai đó thay vì học hỏi những cái hay, cái đẹp của người khác thì các em lại bê nguyên si người đó vào trong chính con người mình từ đó dẫn đến những trào lưu “rập khuôn hình mẫu”.
Thứ hai, đặc điểm về mặt tình cảm
Về sự hình thành tình cảm, đời sống tình cảm của học sinh THCS phong phú, đa dạng và phức tạp hơn so với lứa tuổi trước đó. Tình cảm của học sinh THCS sâu sắc và phức tạp hơn các em học sinh tiểu học. Đặc điểm nổi bật ở lứa tuổi này là dễ xúc động, vui buồn chuyển hóa dễ dàng, tình cảm còn mang tính chất bồng bột, hăng say… Điều này do ảnh hưởng của sự phát dục và thay đổi một số cơ quan nội tạng gây nên. Nhiều khi còn do hoạt động thần kinh không cân bằng, hưng phấn mạnh hơn ức chế đã làm cho các em không tự kiềm chế nổi. Trong tình bạn khác giới các em vừa hồn nhiên, vô tư nhưng lại vừa có vẻ “thận trọng”, “kín đáo” … Nhìn chung, những xúc cảm của các em là trong sáng, là động lực thúc đẩy các em tự hoàn thiện mình. Nhưng không phải tất cả thiếu niên đều có những rung cảm như vậy. Một số em bị cuốn hút vào con đường “yêu đương”. Nhiều khi các em cũng không hiểu rõ
tình cảm của mình và có ảnh hưởng nhất định đến kết quả học tập nói riêng và cuộc sống của các em nói chung.
Thứ ba, đặc điểm nhân cách, đạo đức
Nhân cách của lứa tuổi này có những sự biến đổi đáng kể. Các em đang trong quá trình hình thành những vấn đề lớn của nhân cách như: ý thức, tự ý thức, … Thiếu niên đã có thể tự ý thức về những phẩm chất đạo đức, tính cách và khả năng của mình. Do sự phát triển mạnh mẽ của cơ thể, đặc biệt do sự phát triển của các mối quan hệ xã hội và sự giao tiếp trong tập thể mà ở các em đã biểu hiện nhu cầu tự đánh giá, nhu cầu so sánh mình với người khác. Về cách thức, ban đầu các em còn dựa vào đánh giá của những người gần gũi và có uy tín với mình. Dần dần các em hình thành khuynh hướng độc lập phân tích và đánh giá bản thân. Nhưng khả năng tự đánh giá của thiếu niên còn hạn chế, chưa đủ khách quan… Từ đây sẽ nảy sinh những xung đột không cần thiết giữa các em với chính mình, với nhóm bạn bè và đặc biệt là người lớn.
1.3.4. Quan điểm, chủ trương và chính sách đối với giáo dục giá trị sống cho học sinh
Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đặc biệt quan tâm, chăm lo, phát triển giáo dục và đào tạo, mong muốn đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục, tận dụng cơ hội phát triển đất nước trong giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” và hội nhập quốc tế mạnh mẽ phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học.
Nghị Quyết 29 của Ban Chấp Hành TW khoá XI về Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam cũng nhấn mạnh tới việc “chuyển từ nhà trường chủ yếu truyền đạt kiến thức sang nhà trường chủ yếu rèn luyện phẩm chất, năng lực”. Đây cũng là một thách thức đối với nhà quản lí các cơ sở giáo dục Việt Nam, trong đó có các trường THCS. Vấn đề giáo dục GTS&KNS lại được nổi lên như một vấn đề có tính thời sự sâu sắc [16]. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể triển khai Nghị Quyết TW 29, các Nghị quyết của Quốc hội, mà bộ GDĐT công bố 5 - 8 - 2015 là yếu tố đặc biệt quan trọng tác động mạnh mẽ tới hoạt động giáo dục và quản lí hoạt động giáo dục GTS&KNS cho học sinh THCS.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 04/2014/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 02 năm 2014 ban hành quy định quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Đặc biệt, Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 ban hành Chương trình giáo dục phổ thông đã quy định rõ nội dung về giáo dục giá trị sống, hướng dẫn triển khai thực hiện.
Bối cảnh đổi mới giáo dục càng khẳng định vai trò của hoạt động giáo dục GTS&KNS. Nếu cốt lõi của đổi mới giáo dục là “chuyển từ nhà trường kiến thức sang nhà trường phẩm chất, năng lực, lấy việc rèn luyện phẩm chất, năng lực cho người học làm gốc, lấy người học làm trung tâm của quá trình rèn luyện phẩm chất, năng lực..”, thì hoạt động giáo dục GTS&KNS được xem là hạt nhân cơ bản của mọi hoạt động trong nhà trường, nội khoá cũng như hoạt động NGLL.
Trong bối cảnh đó vai trò của nhà quản lí càng được nhấn mạnh. Từ việc giúp giáo viên đổi mới tư duy về quá trình dạy học, đổi mới việc xác định mục tiêu dạy học, tổ chức các hoạt động học tập trên lớp, ở nhà... đổi mới các hình thức kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học. Nhà quản lí phải có kế hoạch chi tiết, tổ chức khoa học, có các biện pháp động viên khích lệ giáo viên...và quan trọng hơn phải rất quyết tâm và kiên trì mới có thể thực hiện thành công công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà.
1.3.5. Quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống cho học sinh trung học cơ sở
1.3.5.1. Khái niệm quản lý hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
Quản lý GDGTS cho học sinh THCS nói chung, của hiệu trưởng nói riêng là một hoạt động tổ chức tạo ra sự thống nhất giữa chủ thể quản lý (hiệu trưởng) với các khách thể quản lý, bao gồm các lực lượng tham gia GDGTS như học sinh THCS, giáo viên trong nhà trường và các lực lượng xã hội ngoài nhà trường, đoàn thể xã hội để đạt tới việc thực hiện có hiệu quả GDGTS cho học sinh THCS.
Do vậy “Quản lý GDGTS cho học sinh THCS là quá trình tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhờ việc thực hiện các nội dung quản lý: mục tiêu GDGTS, nội dung GDGTS, phương pháp GDGTS, phương tiện GDGTS, hình thức tổ chức GDGTS, kiểm tra đánh giá kết quả GDGTS nhằm hình thành và phát triển
những giá trị sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi học sinh THCS và điều kiện, hoàn cảnh kinh tế - văn hóa - xã hội nhất định”.
* Mục tiêu quản lý hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
Mục tiêu quản lý hoạt động GDGTS cho học sinh THPT là quản lý các hoạt động giáo dục trong nhà trường kể cả hoạt động dạy học nhằm thay đổi nhận thức và hành vi của học sinh từ thói quen thụ động, có thể gây rủi ro, mang lại hậu quả tiêu cực thành những hành vi mang tính xây dựng, tích cực, có hiệu quả để nâng cao chất lượng giáo dục và chất lượng cuộc sống.
Mục tiêu quản lý hoạt động GDGTS cho học sinh THPT là hướng tới quản lý các hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục giúp học sinh hình thành các khả năng tâm lý xã hội, để học sinh nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống của dân tộc, biết tiếp thu những giá trị tinh hoa văn hóa của nhân loại, củng cố mở rộng kiến thức đã học với đời sống thực tiễn, củng cố các kỹ năng, hình thành và phát triển các năng lực chủ yếu(Năng lực tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp ứng xử, năng lực tổ chức, quản lý, hợp tác và cạnh tranh, năng lực hoạt động chính trị xã hội... giải quyết tốt các vấn đề của cuộc sống, biết chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân.
1.3.5.2. Chức năng quản lý hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
(1) Lập kế hoạch cho hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
Xác định các căn cứ pháp lý và căn cứ thực tiễn cho việc lập kế hoạch GDGTS đảm bảo kế hoạch được xây dựng dựa trên những căn cứ chắc chắn làm cơ sở cho quá trình tổ chức thực hiện. Xác định thực trạng nhiệm vụ GDGTS của nhà trường: Về nội dung đang thực hiện, cách thức thực hiện, cơ sở lý luận, kiến thức của đội ngũ giáo viên về vấn đề GDGTS các cơ sở vật chất cần thiết (máy vi tính, máy chiếu, bảng biểu, kết nối Internet). Xác định các nội dung nhiệm vụ cần thực hiện để làm tốt công tác GDGTS cho học sinh. Với mỗi nhiệm vụ xác định chính xác đối tượng tham gia thực hiện, công việc cần thực hiện, các điều kiện về tài liệu, cơ sở vật chất, cần thiết để thực hiện công việc đó cũng như tiến độ thời gian cần thiết để hoàn thành công việc. Dự kiến trước các chi phí vật chất phát sinh trong quá trình thực hiện kế
hoạch đối với nhà trường, các cá nhân chịu trách nhiệm thực hiện và cả đối với tập thể, cá nhân học sinh. Xác định nguồn kinh phí huy động.
Thiết lập hệ thống chuẩn để kiểm tra đánh giá hoạt động, các quy định, quy chế cần thiết để đảm bảo kế hoạch được thực hiện một cách nghiêm túc và hiệu quả. Như vậy, trong mỗi kế hoạch GDGTS cho học sinh THCS phải làm rõ: Cơ hội và thách thức tác động đến kế hoạch (từ bối cảnh xã hội); Phân loại kế hoạch (Kế hoạch dài hạn, trung hạn hay ngắn hạn); Nội dung kế hoạch (Tiêu đề, chủ đề, kỹ năng…); Mục tiêu giáo dục (đích đến của kỹ năng về khoa học giáo dục, về tính nhu cầu, tính cập nhật, tính ứng dụng...); Cách thức tổ chức thực hiện (quy trình, hình thức tổ chức, thi đua, kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm, duy trì, thúc đẩy…); Đối tượng tham gia (đối tượng giáo dục, lực lượng giáo dục, lực lượng hỗ trợ, kinh phí, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị…); Định lượng về chất lượng, khối lượng, số lượng, thời gian, không gian…; Phân công, phân nhiệm, hợp tác…; Tham mưu, dự trù, đề xuất… Xây dựng kế hoạch hoạt động là một bộ phận quan trọng trong nội dung quản lý họa động GDGTS. Kế hoạch được lập cho một thời kỳ ngắn chính là sự sắp xếp công việc cụ thể cho một thời gian nhất định: tuần, tháng, học kỳ, năm học. Kế hoạch hoạt động GDGTS là trình tự những nội dung hoạt động, hình thức tổ chức hoạt động được bố trí, sắp xếp theo thứ tự thời gian của năm học. Xây dựng kế hoạch trước hết xuất phát từ kế hoạch thực hiện chương trình giáo dục trải nghiệm theo quy định. Từ đó xác đinh khung thời gian, các nguồn lực tham gia và các kĩ năng sống cho học sinh được thực hiện thông qua hoạt động trải nghiệm.
Quản lý về kế hoạch hoạt động GDGTS bao gồm: quản lý việc xây dựng kế hoạch hoạt động thường xuyên, kế hoạch hoạt động theo chủ điểm, kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất cũng như các điều kiện thực hiện, kế hoạch phối hợp với các lực lượng giáo dục, kế hoạch kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động giá trị sống. Các loại kế hoạch này được thể hiện kế hoạch năm học và kế hoạch theo từng học kì và từng tháng gắn với chủ đề, chủ điểm năm học và từng hoạt động dưới cờ theo từng tuần và buổi sinh hạt gắn với giáo viên chủ nhiệm từng khối lớp. Các kế hoạch trong nhà trường thống nhất với nhau từ mục tiêu giáo dục,
tuần tự thời gian và hướng tới hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh THCS. Theo nội dung chương trình phổ thông mới ở cấp THCS xác định là một môn học chính khóa. Do đó kế hoạch hoạt động môn học được lồng ghép vào kế hoạch dạy học và kết hợp với kế hoạch giáo dục của trường. Để quá trình GDGTS cho học sinh đạt hiệu quả, nhà trường cần xây dựng phương hướng chỉ đạo theo kế hoạch tổng thể thống nhất, nhằm huy động và phát huy tối đa khả năng của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tạo nên sức mạnh tổng thể trong quá trình GDGTS.
(2) Tổ chức thực hiện hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
Tổ chức thực hiện kế hoạch tức là đưa kế hoạt vào thực tế. Nhà quản lý căn cứ vào kế hoạch đã được phê duyệt để tiếp nhận các nguồn lực (con người, kinh phí, vật chất...) để bố trí, sắp xếp một cách hợp lí giữa con người với công việc, đảm bảo mỗi người mỗi việc phù hợp với khả năng trình độ của họ đảm bảo đạt được mục tiêu đã đề ra trong kế hoạch. Bên cạch đó còn phải sử dụng các phương tiện, thiết bị hỗ trợ một cách hiệu quả tránh lãng phí. Tổ chức GDGTS cho học sinh theo các nội dung và hình thức thực hiện; Tổ chức các chuyên đề, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm… nhằm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ GDGTS cho cán bộ quản lý, giáo viên. Sắp xếp, bố trí, phân công nhiệm vụ GDGTS phù hợp với năng lực, sở trường của cán bộ, giáo viên nhà trường. Hướng dẫn cán bộ, giáo viên, nhân viên thực hiện các hoạt động theo kế hoạch nhà trường.
(3) Chỉ đạo thực hiện hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
Khi chỉ đạo thực thực hiện kế hoạch cán bộ quản lý phải đảm bảo quá trình chỉ đạo thực hiện đi đúng hướng để đạt tới mục tiêu đã định. Bám sát kế hoạch và mục tiêu của kế hoạch đã đề ra. Đồng thời phải luôn giám sát quá trình thực hiện nhiệm vụ của các giáo viên và các lực lượng có liên quan để đảm bảo rằng công tác GDGTS cho học sinh đang được thực hiện đúng kế hoạch, hướng tới các mục tiêu đã xác định trước.
Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ GDGTS cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên nhà trường. Động viên, khích lệ đội ngũ tham gia hoạt động GDGTS cho học sinh. Khuyến khích tinh thần tự học, sáng kiến kinh nghiệm và các
ý kiến đóng góp của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý về hoạt động GDGTS cho học sinh. Theo dõi, giám sát, điều chỉnh sai sót trong quá trình tổ chức thực hiện hoạt động GDGTS cho học sinh.
(4) Kiểm tra, đánh giá hoạt động GDGTS cho học sinh THCS
Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động GDGTS thông qua hoạt động trải nghiệm góp phần đánh giá chất lượng giáo dục chung trong nhà trường, qua kiểm tra đánh giá nhà quản lý đánh giá mức độ thực hiện của đội ngũ giáo viên, mức độ hưởng ứng tham gia của học sinh, quá trình thực hiện trong nhà trường diễn ra có đảm bảo kế hoạch hay không, đó là cơ sở để nhà quản lý xây dựng chiến lược giáo dục về mục tiêu, nội dung, đội ngũ, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động.
Cán bộ quản lý nhà trường cần thực hiện việc kiểm tra - đánh giá hoạt động GDGTS thường xuyên và liên tục, trong đó cần xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn, hình thức đánh giá GDGTS.
Tiêu chuẩn đánh giá: Nhà quản lý phải xây dựng các tiêu chuẩn để làm căn cứ đánh giá các hoạt động, tiêu chuẩn được xây dựng trên cơ sở thực tế của nhà trường, có sự bàn bạc kỹ lưỡng của các tổ chức trong nhà trường, tiêu chuẩn phải phù hợp không nên quá khó hoặc quá rẽ sẽ làm ảnh hưởng đến việc thi đua hoặc điều chỉnh hoạt động ở những giai đoạn sau.
Về loại hình đánh giá: Việc quản lý đánh giá thực hiện chương trình hoạt động GDGTS có những cách đánh giá theo chủ thể, các hình thức bao gồm: tự đánh giá, đánh giá từ bên ngoài.
Về nội dung đánh giá: Thực hiện đánh giá các nội dung từ việc lập kế hoạch thực hiện chương trình GDGTS đến nội dung các hoạt động, sự chuẩn bị cơ sở vật chất, cách thức tiến hành hoạt động, đánh giá kết quả hoạt động.
Về phương pháp đánh giá: Đánh giá việc thực hiện hoạt động GDGTS cho học sinh thông qua phương pháp điều tra, phương pháp quan sát, phương pháp phỏng vấn, kết quả đánh giá được lượng hóa qua các bảng thống kê tỷ lệ phần trăm, qua sự chuyển biến về nhận thức và hành vi của các em trong hoạt động lao động và học tập, quan hệ hàng ngày.