Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục

quả, chưa phối hợp với các trường để bồi dưỡng cho giáo viên. Xuất phát từ những lí do trên, đồng thời nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THCS, có đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, nghiên cứu “Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục” là cần thiết. Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên trung học cơ sở ở huyện Đắk GLong đồng thời đề xuất một vài biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động này để đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài.

Giáo dục là nền tảng của sự phát triển khoa học, công nghệ phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Nhà giáo là người tổ chức hướng dẫn, điều khiển quá trình giảng dạy và quyết định chất lượng giáo dục.

Ủy ban quốc tế về giáo dục thế kỷ XXI của UNESCO (1996) đã khẳng định “Thầy giáo là nhân tố quyết định hàng đầu đối với chất lượng giáo dục. Do đó, muốn phát triển giáo dục thì trước hết và trên hết phải phát triển đội ngũ giáo viên cả về số lượng và chất lượng”

Ở Nhật Bản, có quy chế bắt buộc bồi dưỡng giáo viên hàng năm đối với giáo viên phổ thông mới vào nghề. Giáo viên đương nhiệm được bồi dưỡng bằng nhiều hình thức, ở nhiều cấp với phương thức đổi mới, đa dạng. Chính sách đãi ngộ giáo viên chủ yếu thể hiện qua lương, phụ cấp, trợ cấp. Mức tăng lương dựa vào thành tích và thâm niên công tác trung bình 1 năm họăc 2 năm một lần. 15

Qua đó cho thấy các nước trên thế giới từ những nước chậm phát triển nước đang phát triển và nước phát triển thì công tác bồi dưỡng phát triển đội ngũ giáo viên được đọc được đặc biệt quan tâm.

Ở Việt Nam giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục giữa đặc điểm của công việc giáo viên phải thường xuyên bồi dưỡng tư vấn đề cập nhật kiến thức nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội.

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 đã khẳng định: Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020 đã đưa ra các giải pháp phát triển giáo dục, trong đó có giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, trong đó giải pháp này khẳng định. Đổi mới căn bản và toàn diện nội dung và phương pháp đào tạo bồi dưỡng nhằm hình thành đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục để thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 126 trang tài liệu này.

Trên cơ sở đó, những nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên gần đây, một số tác giả đã có bài viết và công trình nghiên cứu.

Tác giả Nguyễn Đình và Nguyễn Khắc Hưng trong cuốn phát triển giáo dục và đào tạo nhân tài đã khẳng định thầy giáo là yếu tố quyết định hàng đầu đối với giáo dục có muốn phát triển giáo dục thì trước hết và trên hết phải phát hiện đội ngũ phát triển đội ngũ giáo viên kể về số lượng và chất lượng. Nó đưa ra những nghiên cứu về những thời kỳ chuyển biến của giáo viên và Đề nghị những cải cách chương trình đào tạo giáo viên.

Tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng bất cứ hoàn cảnh nào dù khó khăn đến đâu ngành giáo dục cũng tìm mọi biện pháp mở trường lớp dài hạn ngắn hạn cấp tốc tập trung hơn cả nhóm nhỏ để đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ, đồng thời tác giả cũng đưa ra một số bài học về bồi dưỡng đội ngũ.

Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục của tác giả Trần Hữu Cảnh: “Các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế”, ở đề tài này tác giả bàn đến biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở huyện Hương Trà.

Tác giả Trần Thức có công trình: “Các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông tỉnh Khánh Hòa”, đề tài đã tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông thuộc tỉnh Khánh Hòa.

Công trình “Những biện pháp tăng cường quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên Trung học cơ sở ở Hải Phòng” của tác giả Đào Trung Đồng ở Hải Phòng, ở đề

tài này người viết bàn đến các biện pháp tăng cường công tác bồi dưỡng giáo viên ở Hải Phòng trong giai đoạn hiện nay.

Mặc dù có nhiều bài viết và công trình nghiên cứu về công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên (BDGV) nhưng chưa có công trình nghiên cứu nào về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS đáp ứng đổi mới giáo dục. Vì vậy việc nghiên cứu công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trường trung học cơ sở huyện Đắk Glong là rất cần thiết

3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu

3. 1. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu thức trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên dạy trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên đáp ứng đổi mới giáo dục.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu để đạt được mục đích nêu trên, đề tài thực hiện các nhiệm vụ sau:

Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS.

Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trường THCS huyện Đắk GLong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục.

Đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trường trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở đáp ứng đổi mới giáo dục trường trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

Nghiên cứu thực trạng về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.

5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở phương pháp luận

- Tiếp cận hoạt động: Khi nghiên cứu hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở các trường THCS cần nghiên cứu về quản lý của Hiệu trưởng và hoạt động bồi dưỡng của giáo viên ở trường THCS để làm bộc lộ rõ biện pháp quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở trường THCS.

- Tiếp cận năng lực: Hoạt động bồi dưỡng giáo viên tại trường THCS là hoạt động hướng tới sự hình thành và phát triển các năng lực cơ bản của giáo viên. Tiếp cận năng lực sẽ tạo cơ sở phương pháp luận để luận giải một số các vấn đề lý luận cơ bản như: khái niệm, mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện, kiểm tra, đánh giá hoạt động BDGV tại trường THCS. Đồng thời đề xuất nội dung, cách thức tác động các giải pháp quản lý hoạt động BDGV tại trường THCS .

- Tiếp cận chức năng quản lý: Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tại trường THCS cần dựa trên các chức năng cơ bản của hoạt động quản lý đó là: Lập kế hoạch, tổ chức, kiểm tra và đánh giá hoạt động BDGV tại trường THCS. Các chức năng này cần phải được thể hiện xuyên suốt trong quá trình quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tại trường THCS của chủ thể. Chủ thể quản lý hoạt động BDGV cần biết phối hợp một cách đồng bộ, hài hoà và chặt chẽ các chức năng quản lý trên trong quá trình quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở trường THCS.

5.2. Phương pháp tiếp cận và nghiên cứu

5.2.1 Phương pháp tiếp cận

Tiếp cận theo quan điểm đổi mới giáo dục; Tiếp cận hệ thống.

5.2.2. Phương pháp nghiện cứu lý luận

Phân tích, tổng hợp so sánh, khái quát các tài liệu; phân loại hệ thống hóa các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Ngành và các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến đề tài để xây dựng cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu đề tài.

5.2.3. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu thực tiễn, điều tra bằng bảng hỏi, quan sát, tổng kết rút kinh nghiệm, xin ý kiến chuyên gia nhằm đánh giá thực

trạng và kiểm nghiệm tính hợp lý và tính khả thi những biện pháp đã đề xuất về Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trường THCS huyện Đắk GLong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục.

5.2.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê

Xử lý các số liệu đã thu thập được trong quá trình nghiên cứu.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn.

6.1. Ý nghĩa lý luận

Luận văn đã khái quát hóa và hệ thống hóa các kết quả nghiên cứu hoạt động và quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên THCS. Làm rõ nhiều vấn đề mang tính cơ sở lý luận như: năng lực được đào tạo bồi dưỡng và năng lực nghề nghiệp, hoạt động bồi dưỡng giáo viên và triết lý học tập suốt đời và tự bồi dưỡng.

Đề xuất qui trình quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên THCS.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Luận văn đã chỉ ra thực trạng và đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên trong trường THCS trên địa bàn huyện Đắk Glong để từ đó đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS. Kết quả khảo nghiệm cho thấy các giải pháp có tính khả thi cao và cần thiết. Luận án cũng đã đề xuất một số khuyến nghị đối với các cấp quản lý nhà nước về giáo dục.

7. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, phần nội dung của luận văn gồm 3 chương.

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở đáp ứng đổi mới giáo dục.

Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trường trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục.

Chương 3: Giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên trường trung học cơ sở huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông đáp ứng đổi mới giáo dục.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

1.1. Các khái niệm chính của đề tài

1.1.1. Giáo viên trung học cơ sở

Khái niệm giáo viên (GV) được nêu rõ tại Điều 66, Luật Giáo dục (2019) như sau: “Nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong cơ sở giáo dục, trừ cơ sở giáo dục quy định tại điểm c khoản 1 Điều 65 của Luật này”; và “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục khác, giảng dạy trình độ sơ cấp, trung cấp gọi là giáo viên”.

Trong Điều 67 của Luật này cũng quy định rõ những tiêu chuẩn đối với người GV, đó là:

1. Có phẩm chất, tư tưởng, đạo đức tốt;

2. Đáp ứng chuẩn nghề nghiệp theo vị trí việc làm;

3. Có kỹ năng cập nhật, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ;

4. Bảo đảm sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp.

Theo Điều 72, Luật Giáo dục, trình độ chuẩn được đào tạo của GV THCS là “Có bằng cử nhân thuộc ngành đào tạo giáo viên trở lên đối với giáo viên THCS , trung học cơ sở, trung học phổ thông”.

1.1.2. Bồi dưỡng chuyên môn, bồi dưỡng cho giáo viên

* Bồi dưỡng chuyên môn: Theo Từ điển Tiếng Việt: “Bồi dưỡng là làm cho tăng thêm năng lực hoặc phẩm chất”. Bồi dưỡng là làm nâng cao trình độ nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn của bản thân để đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp. Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức, kỹ năng vận dụng kiến thức để bù đắp kiến thức còn thiếu hoặc đã lạc hậu so với nhu cầu phát triển của xã hội, thường được xác định bằng chứng chỉ. Do đó bồi dưỡng có những yếu tố cơ bản là:

- Bổ sung kiến thức, kỹ năng, phương pháp để từ đó nâng cao trình độ trong lĩnh vực chuyên môn qua hình thức học tập đào tạo nào đó; Bồi dưỡng có mục đích, mục tiêu, nội dung, chương trình và phương thức cụ thể.

- Đối tượng được bồi dưỡng phải có một trình độ chuyên môn nhất định, cần được bồi dưỡng thêm về chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị, tin học, ngoại ngữ … để đáp ứng sự nghiệp giáo dục phục vụ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

Tóm lại, khái niệm “Bồi dưỡng ” thường chỉ cho hoạt động dạy học nhằm bổ sung, bồi đắp thêm kiến thức, kỹ năng cho cả người dạy và người học. Xét về mặt thời gian thì đào tạo thường có thời gian dài hơn, nếu có bằng cấp thì bằng cấp chứng về mặt trình độ, còn bồi dưỡng có thời gian ngắn và có thể có giấy chứng nhân đã học xong khóa bồi dưỡng.

Chuyên môn: Theo Từ điển bách khoa Việt Nam ( NXB Hà Nội, 2002) là lĩnh vực riêng, những kiến thức riêng nói chung của một nghành khoa học, kĩ thuật.

Bồi dưỡng chuyên môn: Là bồi dưỡng kiến thức chuyên môn; kỹ năng tay nghề; kiến thức, kỹ năng thực tiễn. Bồi dưỡng cho GV có thể coi là việc đào tạo lại, đổi mới, cập nhật kiến thức và kỹ năng chuyên môn, nâng cao trình độ cho GV, là sự nối tiếp tinh thần đào tạo liên tục trước và trong khi làm việc của người giáo viên. Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn đối với mọi GV là thường xuyên, liên tục.

Với Đề tài này, hoạt động bồi dưỡng được xác định là hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên những kiến thức khoa học liên quan đến các môn học trong chương trình THCS, đồng thời bồi dưỡng cả nghiệp vụ sư phạm để dạy và thực hiện công tác giáo dục được tất cả các khối lớp của THCS theo chuyên môn được đào tạo, đáp ứng các yêu cầu của đối tượng học sinh, yêu cầu đổi mới giáo dục.

* Bồi dưỡng cho giáo viên: Khái niệm “bồi dưỡng giáo viên” chỉ việc nâng cao, hoàn thiện trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho các GV đang dạy học. Trong quá trình hoạt động nghề nghiệp của mình, sau một thời gian phát triển, khoa học, kỹ thuật, tri thức của con người cùng với những kiến thức, kỹ năng mà người GV nhận được trước đây trong nhà trường đã trở nên lạc hậu, GV cần cập nhật thêm những tri thức mới về các lĩnh vực nghề nghiệp nhằm nâng cao trình độ mọi mặt

cho đội ngũ GV, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của sự nghiệp “trồng người” (Phạm Minh Hạc) [4].

Như vậy “hoạt động bồi dưỡng giáo viên” là các hoạt động giáo dục nhằm bồi dưỡng GV theo những mục tiêu khác nhau. Theo mục tiêu bồi dưỡng, hoạt động bồi dưỡng giáo viên được phân loại như sau: bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho giáo viên THCS; cập nhật kiến thức chính trị, kinh tế - xã hội, cập nhật kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp cho GV; phát triển năng lực nhằm đạt chuẩn và nâng chuẩn nghề nghiệp của GV; bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ năm học của nhà trường và yêu cầu phát triển giáo dục của địa phương; bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục; bồi dưỡng nhằm phát triển năng lực tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên; năng lực tự đánh giá hiệu quả BDTX; năng lực tổ chức, QL hoạt động tự học, tự bồi dưỡng GV của nhà trường.

Hình thức bồi dưỡng cũng là một khái niệm quan trọng liên quan đến hoạt động BDGV. Trong thực tiễn hoạt động bồi dưỡng GV hiện nay thường áp dụng các hình thức sau: bồi dưỡng tập trung; bồi dưỡng thông qua sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn trong nhà trường; bồi dưỡng thông qua các hoạt động liên trường, cụm trường như: semina, hội thảo, hội thi; bồi dưỡng từ xa qua Internet; tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên.

1.1.3. Quản lý

Từ khi xã hội loài người có tổ chức, có sự phân công, hợp tác lao động thì

cũng từ đó xuất hiện hoạt động quản lý. Quản lý là một hoạt động bắt nguồn tự sự phân công, hợp tác lao động trong một tổ chức nhất định nhằm đạt được hiệu quả lao động cao hơn. Vì vậy quản lý mang tính lịch sử, nó phát triển theo sự phát triển của xã hội loài người.

Theo Vũ Dũng, Phùng Đình Mẫn: “Quản lý là tác động có phương hướng, có mục đích rõ ràng của chủ thể quản lý; quản lý là hoạt động trí tuệ mang tính sáng tạo cao. Quản lý là một khoa học và là một nghệ thuật” [5].

Hoạt động quản lý bao giờ cũng có chủ thể và đối tượng quản lý. Từ những