Nâng Cao Năng Lực Và Trách Nhiệm Của Chủ Đầu Tư Và Cán Bộ Quản Lý Trong

thầu cho từng gói thầu khi có đủ điều kiện để phê duyệt kế hoạch đấu thầu cho toàn bộ dự án;

- Cần làm tốt công tác tính toán tiên lượng mời thầu, lập giá gói thầu (dự toán công trình), đảm bảo tính toán đúng khối lượng theo thiết kế và áp dụng đúng các chế độ tiêu chuẩn, định mức, đơn giá của Nhà nước và của Tỉnh quy định, loại trừ các khoản tính trùng, tính lặp, tính thiếu và không sát với giá cả thị trường dẫn đến tình trạng điều chỉnh, bổ sung làm kéo dài thời gian đấu thầu, kéo dài thời gian thực hiện dự án.

- Nâng cao chất lượng, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu. Lựa chọn cơ sở đào tạo đảm bảo chất lượng có uy tín, đảm bảo thời gian đào tạo và cấp chứng chỉ nghiệp vụ đấu thầu theo quy định.

- Đẩy mạnh công tác đổi mới tổ chức của cơ quan quản lý nhà nước, đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện nghiêm túc yêu cầu về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định.

- Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra và giám sát chặt chẽ hoạt động đấu thầu trong phạm vi địa phương để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vi phạm pháp luật về đấu thầu. Chấp hành nghiêm túc quy định xử lý vi phạm về đấu thầu; kịp thời kiểm điểm, xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định của pháp luật về đấu thầu và gửi thông tin xử lý vi phạm về đấu thầu đến Sở Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp theo quy định.

- Chấn chỉnh công tác báo cáo về đấu thầu: nâng cao chất lượng nội dung báo cáo, bảo đảm số liệu đầy đủ, trung thực và kịp thời.

3.2.7. Quản lý thi công xây dựng công trình

Thi công xây dựng công trình là giai đoạn quan trọng và chiếm nhiều thời gian trong thực hiện dự án. Để có thể quản lý tốt thì chủ đầu tư cần phải đưa vào hợp

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 102 trang tài liệu này.

đồng những chế tài xử phạt các vi phạm xảy ra trong quá trình thi công xây dựng công trình nhằm tăng cường trách nhiệm của đơn vị tư vấn và đơn vị thi công.

3.2.7.1. Quản lý chất lượng công trình

Để đảm báo chất lượng công trình thì cần phải bồi dưỡng kiến thức về quản lý chất lượng công trình cho các chủ đầu tư trước khi thực hiện dự án. Qua đó, chủ đầu tư sẽ thực hiện kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện của đơn vị thi công dựa trên các quy định về quản lý chất lượng công trình.

Trong giai đoạn thi công của mỗi dự án chủ đầu tư phải lựa chọn được hình thức giám sát thi công hợp lý, có thể tự thực hiện nếu chủ đầu tư đủ năng lực hoặc thuê Tư vấn giám sát, cả hai hình thức đều phải thành lập được tổ giám sát có đủ số lượng cán bộ giám sát, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp và có nhiều kinh nghiệm. Để tăng cường giám sát quá trình thi công, ngoài thuê đơn vị Tư vấn giám sát thì cần có cán bộ theo giỏi thực hiện công tác giám sát của chủ đầu tư, nhằm tăng cường trách nhiệm của đơn vị Tư vấn giám sát và của nhà thầu thi công, tránh tình trạng thiếu trách nhiệm hoặc thông đồng rút ruột công trình làm giảm chất lượng công trình.

Công tác giám sát phải thực hiện đúng theo quy trình quy định tại Nghị định 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004 của Chính phủ về quản lý chất lượng công trình.

Chủ đầu tư phải yêu cầu cán bộ giám sát có riêng một cuốn nhật ký ghi các chủng loại, chất lượng các loại vật liệu, thiết bị đưa vào công trình và chịu trách nhiệm về tính đúng đắn của cuốn nhật ký đó.

Các cơ quan quản lý Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng cần thường xuyên kiểm tra công tác tổ chức nghiệm thu của chủ đầu tư để kịp thời ngăn chặn những sai phạm và đưa ra các đề xuất nâng cao chất lượng của công tác nghiệm thu trong xây dựng công trình.

3.2.7.2. Quản lý tiến độ thi công

Trong hợp đồng chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu phải cam kết thực hiện đúng tiến độ chi tiết đã lập ở hồ sơ dự thầu nhằm đảm bảo sự kiểm soát dễ dàng của chủ đầu tư. Trước khi khởi công yêu cầu nhà thầu phải lập và trình chủ đầu tư phê chuẩn tiến độ chi tiết của từng giai đoạn thi công. Chủ đầu tư phải thường xuyên kiểm tra tiến độ thực hiện của nhà thầu theo tiến độ thi công chi tiết đã phê chuẩn. Đối với dự án thực hiện chậm thì phải có biện pháp cứng rắn để yêu cầu nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, tránh tình trạng các dự án thi công kéo dài, làm giảm hiệu quả đầu tư của dự án.

Cần thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để thường xuyên tiến hành kiểm tra đột xuất tiến độ, nhật ký thi công của các dự án. Đối với các dự án không thực hiện đúng tiến độ đã đề ra, không có nhật ký thi công hoặc nhật ký không đúng thực tế thì phải làm rõ trách nhiệm và kiến nghị xử lý nghiêm khắc. Ngoài ra, trong nhật ký thi công công trình, cần phải có xác nhận của cán bộ giám sát do chủ đầu tư cử để đảm bảo tính trách nhiệm cao nhằm tăng tính chính xác của nhật ký.

3.2.7.3. Quản lý khối lượng thi công

Khối lượng thi công hoàn thành là sản phẩm của một hay một số công tác xây lắp đã được nhà thầu thực hiện theo đúng quy trình công nghệ, sử dụng đúng vật liệu quy định, hoàn thành đúng kích thước hình học và hình dạng kiến trúc theo thiết kế, khối lượng đó sẽ được cán bộ kỹ thuật của chủ đầu tư đánh giá và nghiệm thu.

Việc nghiệm thu khối lượng phải được chủ đầu tư thực hiện đúng quy trình và thực hiện kịp thời, đặc biệt đối với các khối lượng che khuất bởi các công tác xây lắp tiếp theo.

Đối với các dự án có thành lập Ban quản lý dự án, cần tăng cường công tác kiểm tra, công tác nghiệm thu khối lượng kịp thời. Còn các dự án do ban kiêm nhiệm quản lý, quá trình nghiệm thu yêu cầu phải có cán bộ của cơ quan quản lý Nhà nước có chuyên môn phù hợp tham gia. Thực hiện biện pháp này sẽ đảm bảo tính sát thực, tránh hiện tượng nghiêm thu khống khối lượng, nghiệm thu sai khối lượng do năng lực hạn chế và sự thiếu trách nhiệm cán bộ quản lý dự án của chủ đầu tư.

3.2.7.4. Quản lý an toàn lao động

Trong hồ sơ dự thầu, yêu cầu nhà thầu thi công xây dựng phải lập các biện pháp cụ để đảm bảo an toàn cho người và công trình trên công trường xây dựng. Chủ đầu tư phải thường xuyên kiểm tra các biện pháp an toàn, nội quy về an toàn phải được thể hiện công khai trên công trường xây dựng, ở những vị trí nguy hiểm trên công trường thì phải yêu cầu bố trí người hướng dẫn, cảnh báo đề phòng tai nạn xảy ra. Khi phát hiện có vi phạm về an toàn lao động thì phải đình chỉ thi công xây dựng, yêu cầu nhà thầu có biện pháp khắc phục. Nếu để xảy ra vi phạm về an toàn lao động thuộc phạm vi quản lý của mình thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đối với một số công việc yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động thì chủ đầu tư cần kiểm tra giấy chứng nhận đào tạo an toàn lao động của lao động thực hiện, kiên quyết không cho phép lao động chưa được đào tạo và chưa được hướng dẫn về an toàn lao động tham gia thi công công trình. Nhà thầu thi công xây dựng phải có trách nhiệm cấp đầy đủ các trang bị bảo hộ lao động, an toàn lao động cho người lao động theo quy định cùng với việc đào tạo, hướng dẫn, phổ biến các quy định về an toàn lao động cho người lao động.

3.2.7.5. Quản lý môi trường xây dựng

Chủ đầu tư phải có biện pháp bắt buộc nhà thầu thi công xây dựng có phương án thực hiện để bảo đảm về môi trường cho người lao động và bảo đảm môi

trường xung quanh, bao gồm các biện pháp chống bụi, chống ồn, xử lý phế thải và thu dọn hiện trường. Đối với những công trình xây dựng trong các khu vực đô thị phải thực hiện các biện pháp bao che, thu dọn phế thải đưa đến nơi quy định. Quá trình vận chuyển vật liệu xây dựng, phế thải phải có biện pháp che chắn bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường. Trường hợp nhà thầu thi công xây dựng không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường thì chủ đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước về môi trường cần đình chỉ để xử lý vi phạm. Người để xảy ra các hành vi làm tổn hại đến môi trường trong quá trình thi công xây dựng công trình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và bồi thường thiệt hại do lỗi của mình gây ra.

3.2.8. Nâng cao năng lực và trách nhiệm của chủ đầu tư và cán bộ quản lý trong lĩnh vực quản lý các dự án giao thông đường bộ

Chủ đầu tư là đơn vị có vai trò quyết định mức độ hiệu quả của dự án đầu tư. Do đó, phải nâng cao trách nhiệm của chủ đầu tư, chủ đầu tư phải có trách nhiệm trước pháp luật về quản lý vốn Nhà nước đã giao, tránh tình trạng khi có sự cố thì đổ lỗi do thiếu chuyên môn nghiệp vụ hoặc điều kiện khách quan gây nên. Tích cực mở các lớp bồi dưỡng kiến thức về quản lý dự án đầu tư, giám sát, công tác nghiệp vụ như lập dự án, đấu thầu, thanh quyết toán công trình… đặc biệt là phải thường xuyên bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý XDCB ở cấp huyện, xã, phường thị trấn, bảo đảm từng bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Tuyển dụng cán bộ vào các cơ quan quản lý đầu tư xây dưng phải có trình độ, đúng ngành nghề và có đạo đức tốt.

3.2.9. Nâng cao năng lực, trách nhiệm nghề nghiệp của các đơn vị tư vấn và đơn vị thi công.

Trong giai đoạn đầu chuyển từ quản lý đầu mối sang phân cấp quản lý, từ đơn vị tư vấn là các cơ quan Nhà nước sang các doanh nghiệp tư nhân, năng lực của các

chủ đầu tư còn hạn chế, sự tham gia quản lý của Nhà nước không còn trực tiếp như trước. Do đó, việc nâng cao năng lực và trách nhiệm nghề nghiệp của các đơn vị tư vấn, đơn vị thi công có ý nghĩa quyết định tới hiệu quả quản lý dự án.

UBND tỉnh cần tiến hành xây dựng các chế tài xử lý đủ mạnh và cụ thể đối với các sai phạm của đơn vị tư vấn và đơn vị thi công tránh tình trạng chỉ xử phạt hành chính nên các đơn vị không có trách nhiệm cao trong quá trình thực hiện. Ví dụ: Đối với sai sót trong dự toán đã được phê duyệt, phải quy định mức xử lý cụ thể đối với các đơn vị liên quan gồm: đơn vị lập, đơn vị thẩm tra và đơn vị phê duyệt – chủ đầu tư. Yêu cầu các chủ đầu tư lập hợp đồng chặt chẽ để ràng buộc trách nhiệm của các bên liên quan.

Cần xây dựng thang điểm để đánh giá chất lượng của các đơn vị tư vấn và năng lực của nhà thầu thi công. Sau mỗi dự án, cần tổng kết đánh giá hiệu quả thực hiện dự án và tiến hành chấm điểm cho các bên liên quan. Sở Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan đầu mối quản lý các doanh nghiệp cần phải tổ chức rà soát, kiểm tra, tổng hợp năng lực để xây dựng sổ tay xếp hạng năng lực các doanh nghiệp xây dựng hàng năm. Đối với các doanh nghiệp có mức đánh giá thấp thì cần phải đình chỉ hoạt động hoặc chỉ được thực hiện những dự án nhỏ.

3.2.10. Quản lý chặt chẽ chi phí đầu tư xây dựng

Hiện nay, công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng vẫn còn nhiều bất cập dẫn đến hàng năm thất thoát một lượng vốn lớn. Để tiết kiệm vốn ngân sách, tăng hiệu quả đầu tư thì cần phải thực hiện quản lý chặt chẽ chi phí đầu tư xây dựng.

3.2.10.1. Xác định tổng mức đầu tư chính xác và phù hợp

Trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án, cần phải quy định cụ thể phương pháp, các căn cứ để xác định tổng mức đầu tư chính xác và phù hợp, tránh tình trạng tổng mức quá lớn so với yêu cầu của dự án, vốn sẽ bị ứ đọng trong thời gian dài thực hiện dự án làm cho dự án giảm hiệu quả, tổng mức đầu

tư thấp sẽ không đủ vốn để thực hiện dẫn đến tình trạng điều chỉnh tổng mức nhiều lần làm cho việc kiểm soát chi phi đầu tư gặp nhiều khó khăn.

3.2.10.2. Hoàn thiện phương pháp lập dự toán, dự toán điều chỉnh:

Nghiên cứu xây dựng phương pháp lập dự toán hoàn chỉnh từ lập đơn giá xây dựng, tính giá vật liệu hiện trường, tính bù vận chuyển vật liệu … cho phù hợp với điều kiện của từng địa phương. Trong hồ sơ dự toán, yêu cầu phải nêu đầy đủ các căn cứ cụ thể để lập dự toán, đối với những phần không có căn cứ thì loại bỏ. Ví dụ: Căn cứ xác định tỉ lệ thủ công, máy trong đào đắp đất, cự ly vận chuyển, đơn giá của các công tác không có trong đơn giá.

Phương pháp và căn cứ xác định dự toán điều chỉnh theo quy định còn nhiều vấn đề không phù hợp với thực tế dẫn đễn giá trị dự toán điều chỉnh thường lớn hơn so với thực tế. Để có thể áp dụng một cách linh hoạt và chính xác dự toán điều chỉnh do biến động giá, cơ quan chức năng cần nêu mục tiêu tính đúng giá trị điều chỉnh tùy vào điều kiện của từng dự án và nêu một số phương pháp gợi ý. Việc phân chia khối lượng hàng tháng để tính bù giá vật liệu còn nhiều sai phạm,. Sau khi kết thúc dự án, chủ đầu tư, đơn vị tư vấn giám sát, đơn vị thi công mới cùng nhau để điều chỉnh tăng khối lượng hoàn thành (trong hồ sơ) vào thời điểm giá tăng cao nhằm điều chỉnh tăng giá trị gây thất thoát vốn của Nhà nước. Để kiểm soát vấn đề này, chủ đầu tư phải yêu cầu đưa bảng tiến độ chi tiết vào hợp đồng và nếu thực hiện tính bù giá vật liệu thì xác định khối lượng thực hiện đúng thời điểm dựa vào bảng tiến độ đó. Chủ đầu tư phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về tính xác thực của bảng tiến độ này.

Sở Xây dựng hàng năm cần tiến hành tổ chức tổng kết những sai sót trong công tác thiết kế, lập dự toán để từ đó kịp thời đưa ra các văn bản hướng dẫn, các biện pháp xử lý sai phạm.

3.2.10.3. Tăng cường kiểm soát công tác thẩm tra dự toán

Trước đây, dự toán và dự toán điều chỉnh do các cơ quan quản lý Nhà nước thẩm tra đã loại bỏ được hầu hết các sai sót trọng yếu. Nhưng kể từ khi phân quyền cho chủ đầu tư quyết định thuê đơn vị tư vấn thẩm tra thì chất lượng thẩm tra có phần giảm sút, nhiều dự án giá trị dự toán qua thẩm tra hầu như không thay đổi. Để khắc phục tình trạng này, UBND tỉnh phải đưa Sở Xây dựng vào vai trò đầu mối quản lý công tác tư vấn thẩm tra. Hàng năm các đơn vị tư vấn phải báo cáo kết quả thẩm tra để Sở Xây dựng tiến hành kiểm tra, đánh giá chất lượng công tác thẩm tra, đánh giá năng lực và xếp hạng đối với từng đơn vị.

3.2.10.4. Nâng cao vai trò quản lý Nhà nước qua công tác quyết toán dự án hoàn thành

Với quy định như hiện nay, thẩm tra, quyết toán dự án hoàn thành là khâu cuối cùng trong quản lý dự án đầu tư xây dựng và cơ quan thẩm tra, quyết toán là cơ quan quản lý Nhà nước duy nhất kiểm tra lại toàn bộ quá trình thực hiện dự án. Do đó, để kiểm soát chặt chẽ quá trình thực hiện đầu tư thì vai trò của cơ quan thực hiện quyết toán cần phải được nâng cao hơn nữa. Cụ thể như sau:

- Tăng thời gian thẩm tra quyết toán

Để công tác thẩm tra đạt chất lượng cao, đảm bảo mục tiêu theo tinh thần của Thông tư 19/2011/TT-BTC là phát hiện, uốn nắn, góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách của Nhà nước, nâng cao hiệu quả công tác quản lý dự án thì cần phải quy định thời gian đủ để nghiên cứu hồ sơ dự án một cách kỹ càng. Mặt khác, công tác thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành đòi hỏi phải được sự đồng thuận của Chủ đầu tư, nhà thầu xây lắp, nhà thầu tư vấn nên thời gian tính từ khi cơ quan thẩm tra quyết toán gửi dự thảo kết quả thẩm tra đến khi có được sự thống nhất của các bên thường kéo dài. Tuy nhiên, với