Bồi Dưỡng, Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Cho Giáo Viên Tiếng Anh Trung Học

dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục đến mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất" [14].

Bản chất của quản lý giáo dục được biểu hiện ở các chức năng quản lý. Các công trình nghiên cứu về khoa học quản lý trong những năm gần đây đã đưa đến một kết luận tương đối thống nhất về 5 chức năng cơ bản của quản lý là: kế hoạch hóa; tổ chức; kích thích; kiểm tra; điều phối.

- Kế hoạch hóa: Lập kế hoạch, phổ biến kế hoạch.

- Tổ chức: Tổ chức triển khai, tổ chức nhân sự, phân công trách nhiệm.

- Kích thích: Khuyến khích tạo động cơ.

- Kiểm tra: Kiểm soát, kiểm kê, hạch toán, phân tích.

Quản lý giáo dục trong nhà trường THCS bao gồm: Quản lý hoạt động dạy học, quản lý giáo dục đạo đức, quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, quản lý giáo dục môi trường, quản lý giáo dục giới tính.

1.2.2. Bồi dưỡng, bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học

1.2.2.1. Bồi dưỡng

Tổ chức UNESCO đã nêu ra quan niệm về BD rất cụ thể, "Bồi dưỡng là quá trình cập nhật, bổ sung kiến thức, kỹ năng, thái độ để nâng cao NL, trình độ, phẩm chất của người lao động về một lĩnh vực hoạt động mà người lao động đã có một trình độ NL chuyên môn nhất định qua một hình thức đào tạo nào đó" [28].

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 135 trang tài liệu này.

Xét từ góc độ khác thì BD với ý nghĩa nâng cao NL nghề nghiệp, quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp.

Theo Nguyễn Minh Đường, BD có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức do còn thiếu hoặc đã lạc hậu, bổ túc nghề nghiệp, đào tạo thêm hoặc củng cố kĩ năng nghề nghiệp theo các chuyên đề. Các hoạt động này nhằm tạo điều kiện cho người lao động có cơ hội để củng cố và mở mang một cách có hệ thống những tri thức, kĩ năng chuyên môn nghiệp vụ sẵn có để lao động nghề nghiệp một cách có hiệu quả hơn và thường được xác nhận bằng một chứng chỉ. (dẫn theo [12])

Trên thế giới người ta quan niệm BD là quá trình đào tạo nối tiếp, thể hiện quá trình đào tạo liên tục trước và trong khi làm việc. Vì vậy cũng như đào tạo, có nhiều cách tiếp cận quá trình BD và mỗi cách tiếp cận có những mô hình BD khác nhau và có những quan niệm về BD khác nhau.

Tiếp cận từ góc độ bản thân người được BD (chủ thể BD) thì trong quá trình BD chủ thể được BD thông qua người khác nhưng cũng có khi chủ thể tự BD.

Từ các luận điểm nêu trên, tác giả sử dụng khái niệm: Bồi dưỡng chính là quá trình bổ sung năng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho người lao động đã qua đào tạo để đáp ứng được nhiệm vụ được giao trước yêu cầu mới. Chủ thể BD là những người đã được đào tạo và có một trình độ chuyên môn nhất định. BD thực chất là quá trình cập nhật kiến thức, kỹ năng mới nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực hoạt động để họ có thể thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn nhiệm vụ được giao dưới tác động của khoa học - công nghệ và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

1.2.2.2. Bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học

Việc BDGV một mặt cũng giống như BD các nghề nghiệp nói chung nhưng có đặc thù riêng. Thuật ngữ này chỉ việc nâng cao, hoàn thiện trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho các GV đang DH. Trên thế giới BDGV được xem như là đào tạo tiếp nối đào tạo ban đầu, đào tạo trong khi đang làm việc. Ở nước ta BDGV được xem như là đào tạo lại, đổi mới cập nhật kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp.

Như vậy có thể hiểu: Bồi dưỡng giáo viên là quá trình bổ sung, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên một cách thường xuyên để giúp họ cập nhật, trang bị thêm, trang bị mới những kiến thức kĩ năng thái độ làm tăng thêm năng lực, phẩm chất cho giáo viên nhằm đáp ứng nhiệm vụ dạy họ trước yêu cầu mới.

Bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học là quá trình bổ sung, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và các kỹ năng tương ứng theo nội dung các năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh ở bậc trung học một cách thường xuyên để giúp họ cập nhật,trang bị thêm, trang bị mới những kiến thức kĩ năng thái

độ làm tăng thêm năng lực, phẩm chất cho giáo viên đáp ứng nhiệm vụ dạy họ trước yêu cầu mới.

1.2.3. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học

Quản lý là quá trình thực hiện các công việc xây dựng kế hoạch hành động (bao gồm cả xác định mục tiêu cụ thể, chế định kế hoạch, quy định tiêu chuẩn đánh giá và thể chế hóa), sắp xếp tổ chức (bố trí tổ chức, phối hợp nhân sự, phân công công việc, điều phối nguồn lực tài chính và kĩ thuật…), chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và đánh giá kết quả, sửa chữa sai sót (nếu có) để bảo đảm hoàn thành mục tiêu của tổ chức đã đề ra.

Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học là quá trình tác động của CBQL nhà trường đến thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học cho GV dạy môn tiếng anh bậc trung học, thông qua hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên tiếng anh bằng một hệ thống biện pháp nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục dạy học môn tiếng Anh.

1.3. Bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình GDPT 2018 ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT

1.3.1. Yêu cầu về năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT theo chương trình GDPT 2018

Tại công văn số: 792/BGDĐT-NGCBQLGD ngày 25 tháng 02 năm 2014 của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu yêu cầu cơ bản về năng lực giáo viên tiếng Anh phổ thông bao gồm tập hợp các tiêu chí về kiến thức và kĩ năng giúp cho giáo viên có căn cứ để phấn đấu nâng cao năng lực nghề nghiệp; các cơ sở giáo dục xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực nghề nghiệp cho giáo viên tiếng Anh; các cơ sở đào tạo giáo viên tiếng Anh phổ thông sử dụng để xây dựng, điều chỉnh và hoàn thiện các chương trình đào tạo giáo viên. Đồng thời, Yêu cầu cơ bản về năng lực giáo viên tiếng Anh phổ thông dùng để kết hợp với Chuẩn nghề nghiệp giáo viên đánh giá năng lực nghề nghiệp giáo viên hàng năm.

Nội dung Yêu cầu cơ bản về năng lực giáo viên tiếng Anh phổ thông bao gồm 5 lĩnh vực:

- Kiến thức về môn học và chương trình;

- Kiến thức về dạy học tiếng Anh;

- Kiến thức về học sinh;

- Giá trị và thái độ nghề nghiệp;

- Kết nối và rút kinh nghiệm về dạy học tiếng Anh. [4]

Theo quy định của chuẩn nghề nghiệp được ban hành kèm theo Thông tư số 20/2018/TT-BGD ĐT ngày 22/8/2018 quy định chi tiết năng lực giáo viên THCS cần phải có bao gồm: Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ; xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; xây dựng môi trường giáo dục; phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; Sử dụng ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc, ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục. Trong đó nhóm năng lực thuộc tiêu chí sử dụng ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc, ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục là điểm khác biệt được bổ sung theo định hướng của chương trình giáo dục phổ thông mới. [2]

Như vậy, yêu cầu về năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT theo chương trình GDPT 2018, đó là:

Đảm bảo đủ số lượng giáo viên để thực hiện đủ số tiết học theo kế hoạch dạy học ở trường phổ thông. Giáo viên phải đạt chuẩn năng lực tiếng Anh và năng lực sư phạm phù hợp với cấp học theo quy định của Bộ GD&ĐT. Giáo viên phải được tập huấn đầy đủ để triển khai chương trình này. Đối với giáo viên đã đạt chuẩn nghiệp vụ, công tác bồi dưỡng giáo viên cần được tổ chức thường xuyên để thực hiện đúng mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học do chương trình quy định. Giáo viên cần được tập huấn về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và sử dụng các trang thiết bị hiện đại trong dạy học.

Giáo viên cũng cần được bồi dưỡng năng lực đánh giá sách giáo khoa, tài liệu dạy học nhằm đáp ứng chuẩn đầu ra quy định cho mỗi cấp học. Các cơ sở đào tạo và bồi dưỡng giáo viên Tiếng Anh cần tham khảo Chương trình GDPT môn Tiếng Anh để đảm bảo chương trình đào tạo, bồi dưỡng sát với yêu cầu thực tế. Cần tạo

điều kiện bồi dưỡng cho giáo viên về năng lực thiết kế các hoạt động đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ phù hợp, hỗ trợ HS phát triển năng lực giao tiếp theo các cấp độ của Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.

1.3.2. Mục tiêu, ý nghĩa hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT

1.3.2.1. Mục tiêu

Ở cấp THCS, bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh thể hiện: việc dạy học Tiếng Anh tiếp tục giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp, đồng thời phát triển năng lực tư duy và nâng cao sự hiểu biết của học sinh về văn hoá, xã hội của các quốc gia trên thế giới cũng như hiểu biết sâu hơn về văn hoá, xã hội của dân tộc mình.

Ở cấp THPT, bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh thể hiện: việc dạy học Tiếng Anh giúp học sinh phát triển năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh dựa trên nền tảng chương trình Tiếng Anh các cấp tiểu học và trung học cơ sở, trang bị cho học sinh kỹ năng học tập suốt đời để không ngừng học tập và phát triển năng lực làm việc trong tương lai.

Bồi dưỡng NLDH môn tiếng Anh cho giáo viên các trường PTDT nội trú THCS&THPT còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng NLDH môn tiếng Anh cho giáo viên các trường PTDT nội trú THCS&THPT của Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT, các nhà trường và Tổ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong mỗi nhà trường. Giúp cho CBQL và đội ngũ giáo viên kịp thời cập nhật được các quan điểm đổi mới giáo dục phổ thông, chính sách và các quy định về phát triển giáo dục trong bối cảnh hiện nay; cập nhật các kiến thức cơ bản về lí luận dạy học để phát triển năng lực nghề nghiệp; xác định được các nguyên tắc định hướng xây dựng nội dung, phương pháp, phương thức, hình thức tổ chức bồi dưỡng, các chính sách tạo điều kiện đảm bảo để việc bồi dưỡng vừa duy trì, không làm mai một đi những gì đã được tạo ra ở trường sư phạm, vừa bổ sung những khiếm khuyết để lại từ đào tạo ban đầu, vừa cập nhật cái mới, phát triển năng lực nghề nghiệp đáp ừng được yêu cầu phát triển giáo dục theo dòng thác phát triển tri thức khoa học, công nghệ với gia tốc ngày càng lớn.

1.3.2.3. Ý nghĩa

Bồi dưỡng NL dạy học môn Tiếng Anh cho GV trong nhà trường là công việc mang tính chiến lược, phải làm thường xuyên, liên tục và lâu dài để xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, phù hợp về cơ cấu và có chất lượng cao. Mặt khác, công tác bồi dưỡng giáo viên mang tính cấp bách bởi nhà trường phải thực hiện ngay những yêu cầu của năm học, những chỉ đạo của ngành nhằm nâng cao chất lượng giáo dục như đổi mới chương trình, phương pháp dạy học…

- Công tác đào tạo, bồi dưỡng sẽ đẩy mạnh sự phát triển về chuyên môn nghiệp vụ của tất cả giáo viên tiếng Anh, nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. Tham gia vào các hoạt động bồi dưỡng sẽ giúp cho giáo viên thuận lợi khi tiếp cận với chương trình mới, có thái độ tích cực với những thay đổi nhanh chóng của thời đại.

- Bồi dưỡng dưới nhiều hình thức phong phú đặc biệt là hình thức bồi dưỡng tại trường sẽ góp phần xây dựng tinh thần cộng tác, làm việc theo tổ, nhóm chuyên môn trong nhà trường. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng sẽ khuyến khích giáo viên làm việc chăm chỉ, tích cực để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.

- Khi tham gia bồi dưỡng một cách thường xuyên, bài bản sẽ góp phần nâng cao ý thức, tính sáng tạo trong phương pháp dạy, những kỹ năng và thói quen tự học của giáo viên. Qua bồi dưỡng giúp cho giáo viên đánh giá được khả năng hoàn thành công việc và sự tiến bộ trong công tác của bản thân.

Bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm giúp GV nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của năng lực ngôn ngữ đối với chất lượng giảng dạy ngoại ngữ. Đồng thời, nâng cao nhận thức về chuẩn đặc thù của GV tiếng Anh, cải thiện trực tiếp năng lực tiếng Anh cho GV.

GV là lực lượng nòng cốt tham gia và trực tiếp thực hiện nhiệm vụ giáo dục HS phát triển về trí tuệ, hiểu biết và nhân cách con người; là người không chỉ thực hiện nhiệm vụ của bản thân, với gia đình, với HS, cha mẹ HS mà còn thể hiện nhiệm vụ với xã hội, với vận mệnh và tương lai của đất nước. Vì vậy, mỗi GV phải là một tấm gương sáng về đạo đức và tự học, cần bồi dưỡng cho mình các NL cơ bản để thực hiện nhiệm vụ dạy học tốt nhất, hiệu quả nhất. Việc nâng cao NL dạy học của

GV quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường. Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, khuyến khích, tạo điều kiện cho GV học tập, bồi dưỡng là những quyết sách đúng đắn, bền vững để phát triển một nền giáo dục có chất lượng.

Để đáp ứng nhu cầu xã hội hiện nay, người giáo viên cần phải luôn luôn rèn luyện đạo đức, tự học tập, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao khả năng sư phạm, đáp ứng nguyện vọng của phụ huynh, nhu cầu học tập của HS và yêu cầu đổi mới giáo dục đào tạo hiện nay. Điều đó khẳng định rằng: công tác bồi dưỡng NL dạy tiếng Anh cho GV trong trường là hết sức quan trọng, người cán bộ quản lý phải có trách nhiệm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Cần tiếp tục đầu tư kinh phí và đổi mới nội dung, hình thức bồi dưỡng. Kết hợp mô hình bồi dưỡng trực tiếp và trực tuyến, gia tăng thời lượng thực hành, thực nghiệm, thực địa. Nội dung bồi dưỡng cần liên tục cập nhật và đổi mới. Đặc biệt, bồi dưỡng ở nước ngoài là một hợp phần trong chương trình bồi dưỡng thường niên.

1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT

Các nhóm nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT bao gồm:

- BD cho GV dạy môn tiếng Anh về tư tưởng chính trị, đường lối quan điểm phát triển GD của Đảng và Nhà nước về đạo đức và lối sống của người GV;

- BD cho GV dạy môn tiếng Anh về kiến thức pháp luật do sự thay đổi của một số luật định nhằm đáp ứng với điều kiện cụ thể vào từng thời điểm cụ thể;

- BD cho GV dạy môn tiếng Anh về quản lý lớp học và môn học như xây dựng Chương trình môn học, lập kế hoạch giảng dạy, tổ chức giảng dạy, chỉ đạo và kiểm tra,đánh giá công tác giảng dạy của GV THPT;

- BD cho GV dạy môn tiếng Anh về chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, nên tổ chức theo định kỳ và thường xuyên, đặc biệt là nội dung BD về đổi mới Chương trình GDPT mới, đổi mới mục tiêu, nội dung, Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, đánh giá kết quả học tập, cách thức sử dụng sách giáo khoa mới…

- BD cho GV dạy môn tiếng Anh về văn hóa, ngoại ngữ, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy;

- BD cho GV dạy môn tiếng Anh về các kỹ năng mềm của người GV THPT để thực hiện tốt Chương trình GDPT mới.

1.3.4. Hình thức và phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT

1.3.4.1. Hình thức

* Sinh hoạt chuyên môn tại TCM: Sinh hoạt chuyên môn là cách thức hiệu quả để bồi đắp kiến thức và phương pháp DH cho GV, xây dựng tinh thần đồng đội và thói quen làm việc theo nhóm của TCM, cùng nhau hướng đến mục tiêu đã định.

- Dự giờ đồng nghiệp, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy.

- Tham gia thao giảng

* Tự học: Việc tự bồi dưỡng NLDH sẽ giúp GV chủ động tìm kiếm nội dung cần thiết để BD cho phù hợp để nâng cao NLDH của bản thân, nâng cao chất lượng của quá trình DH.

- Tự chọn nội dung/chủ đề

- Tự tìm tư liệu: sách, hoạt động, mạng.

- Tự viết thu hoạch

* Hỗ trợ sinh hoạt chuyên môn và tự học: Việc BD bằng tự học cho GV cần kết hợp với các sinh hoạt tập thể về chuyên môn, nghiệp vụ tại TCM của nhà trường. Hình thức này đòi hỏi TCM của nhà trường phải xác định các chủ đề sinh hoạt và có kế hoạch rõ ràng, theo đó định hướng để các GV chủ động lựa chọn nội dung, đăng ký các chủ đề chuyên môn để chuẩn bị báo cáo trước tổ theo kế hoạch. TCM tạo môi trường sinh hoạt dân chủ để các thành viên có cơ hội trao đổi, chia sẻ với nhau về các nội dung chuyên môn phù hợp.

- Sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề ở trong trường hoặc cụm trường

- Tham quan, học tập kinh nghiệm của trường bạn