Phương Hướng Và Một Số Giải Pháp Phát Triển Đội Ngũ Giảng Viên Trường

Công tác sử dụng giảng viên đã có nhiều tiến bộ Nhà trường đã căn cứ vào tình hình thực tế về số lượng, năng lực của giảng viên và mục tiêu của Nhà trường để tiến hành phân công một cách hợp lý dân chủ. Hạn chế tối đa việc phân công, sử dụng NNL không hợp lý ảnh hưởng đến sự phát triển năng lực cá nhân của từng cán bộ giảng viên cũng như việc thực hiện mục tiêu của Nhà trường. Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội đã tạo điều kiện để ĐNGV không ngừng phát triển, đã cấp kinh phí để các cán bộ giảng viên trẻ được đi đào tạo sau ĐH ở trong và ngoài nước nhằm từng bước cải thiện cơ cấu ĐNGV theo hướng nâng cao trình độ chuyên môn. Hầu hết các Trường ĐH NCL đang vươn lên mạnh mẽ đều xây dựng cho mình một tỷ lệ giảng viên cơ hữu ấn tượng, với những chính sách đầu tư thích đáng.

Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội đã nghiêm túc tổ chức thực hiện đúng và đầy đủ theo các văn bản quy phạm pháp luật của nhà nước, tuân thủ chặt chẽ và bám sát sự chỉ đạo của các cơ quan nhà nước cấp trên trong việc đẩy mạnh công tác quản lý nâng cao chất lượng giảng viên. Chất lượng giảng dạy và NCKH của ĐNGV Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội có nhiều tiến bộ, hầu hết đều say mê với nghề nghiệp giảng dạy nên chất lượng từng bước được nâng cao. Đội ngũ cán bộ giảng dạy rất tâm huyết với nghề nghiệp, có lý tưởng cống hiến cho sự nghiệp GD&ĐT. ĐNGV đã tham gia ngày một hiệu quả hơn vào các chương trình xã hội, để gắn Nhà trường với thực tiễn xã hội.

2.5.2. Những hạn chế

Nhìn chung công tác phát triển ĐNGV Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội trong thời gian vừa qua mặc dù đã được các Trường quan tâm triển khai, tổ chức thực hiện và bước đầu đạt được một số kết quả đáng kể. Tuy nhiên khi đi sâu đánh giá tình hình thực hiện và mức độ đáp ứng mục tiêu yêu cầu đề ra cho thấy còn nhiều hạn chế, bất cập so với thực tiễn cũng như trước mục tiêu, yêu cầu đặt ra.

+ Về số lượng và biến động số lượng giảng viên: Số lượng giảng viên trong Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội thời gian qua chưa đáp ứng được yêu cầu trước mắt và lâu dài; tình trạng hẫng hụt giảng viên còn phổ biến. Số lượng sinh viên tăng nhanh, trong khi đó số lượng giảng viên lại nhích lên chậm chạp. Các

giảng viên phải dạy tăng giờ gấp nhiều lần so với quy định. Tình trạng quá tải giờ dạy diễn ra liên tục trong thời gian dài khiến cho rất nhiều giảng viên không còn thời gian dành cho học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, không cập nhật được các kiến thức, kỹ năng mới khiến cho nội dung bài giảng nghèo nàn, lạc hậu và không đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

+ Về chất lượng, ĐNGV của Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội chưa đáp ứng nhiệm vụ phát triển: trình độ tin học và ngoại ngữ của ĐNGV còn nhiều hạn chế làm ảnh hưởng tới việc nâng cao chất lượng đào tạo. Số giảng viên có trình độ cao hầu hết tuổi đời cũng đã cao, đây là hạn chế rất lớn do các giảng viên này khó có thể bắt kịp với sự thay đổi của công nghệ cũng như khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động giảng dạy và nghiên cứu, cùng với đó yếu tố tuổi tác cũng là một cản trở lớn cho việc thay đổi và điều đó ảnh hưởng đến chất lượng ĐNGV.

Hoạt động nghiên cứu khoa học của ĐNGV nhìn chung rất thấp, số bài báo khoa học công bố chưa nhiều, công tác NCKH chưa được chú trọng đúng mức. Một tỷ lệ khá lớn giảng viên chưa thật nhiệt tình và say mê nghiên cứu khoa học, tình trạng đối phó trong nghiên cứu khá phổ biến. Nhiều công trình nghiên cứu không có giá trị, do tư tưởng đối phó còn khá phổ biến trong hoạt động nghiên cứu.

+ Về cơ cấu và động thái ĐNGV, chưa thực sự hợp lý xét trên tổng thể so với quy mô đào tạo của các Trường. Cơ cấu và sự thay đổi cơ cấu ĐNGV theo trình độ, theo độ tuổi, theo chuyên môn đào tạo còn nhiều hạn chế: - đây là lực lượng được đánh giá có trình độ chuyên môn cao, có thâm niên công tác lâu năm.

Nhận thức của các cấp quản lý Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội về công tác phát triển ĐNGV còn bất cập, chưa tương xứng với nhiệm vụ đào tạo. Công tác quy hoạch ĐNGV hiện nay chưa được xây dựng thống nhất, chưa tường minh tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp gắn với nhiệm vụ chức danh giảng viên. Việc tuyển dụng cán bộ theo qui trình hành chính còn mang tính nhất thời, ít có sự phân cấp xuống các khoa, bộ môn, chưa theo yêu cầu mô tả nhiệm vụ của khung năng lực, chưa đánh giá được năng lực của các ứng viên.

Việc bố trí, sử dụng giảng viên ở Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội còn chưa thật sự phù hợp. Một số GV chưa được bố trí đúng năng lực, thiếu ĐNGV có trình độ cao. Đây cũng là vấn đề các Trường cần quan tâm.

Việc đào tạo, bồi dưỡng phát triển ĐNGV còn mang tính hình thức, số lượng đại trà theo chuyên đề, chưa thực sự tập trung phát triển năng lực của ĐNGV. Phần lớn các Trường chưa có kế hoạch đào tạo dài hạn, thiếu chủ động và chưa tận dụng thời cơ.

Cơ sở vật chất của Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội còn nghèo nàn. Quy mô, số lượng sinh viên tăng nhanh nhưng điều kiện đảm bảo chất lượng chưa tương xứng, phương tiện giảng dạy, thí nghiệm, thực tập, nghiên cứu thiếu thốn và cũ kỹ.

2.5.3. Những nguyên nhân hạn chế

2.5.3.1. Nguyên nhân khách quan

Công tác quản lý nhà nước về giáo dục còn nhiều bất cập. Cơ chế quản lý giáo dục chậm đổi mới, chưa theo kịp sự đổi mới của GDĐH. Các cơ quan chức năng chậm cụ thể hoá những quan điểm của Ðảng và chính sách của nhà nước thành cơ chế, chính sách cụ thể để triển khai vào thực tiễn. Thiếu nhạy bén trong việc tham mưu về những vấn đề phức tạp, thiếu những quyết sách đồng bộ, hợp lý ở tầm vĩ mô để thúc đẩy phát triển giáo dục. Một số chính sách về giáo dục còn chủ quan, duy ý chí, xa thực tế, thiếu sự đồng thuận của xã hội.

Còn có sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và cơ quan chủ quản. Công tác kế hoạch và tài chính giáo dục còn yếu. Việc tổ chức khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục chưa đáp ứng được yêu cầu.

Chưa tạo ra sự bình đẳng, công bằng giữa các Trường công lập và NCL trong việc ưu tiên thụ hưởng các chế độ chính sách như được vay vốn, tiếp cận với quỹ đất để xây dựng Trường, bổ sung nguồn tuyển sinh, các chế độ đối với sinh viên khối NCL.

Một số chính sách quy định chính sách của Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội còn mập mờ, thậm chí bất hợp lý. Các chính sách quy định chưa thể hiện một cách rõ ràng vai trò của nhà nước và thị Trường đối với lĩnh vực dịch vụ giáo dục. Tình trạng, Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội hoạt động vừa vì lợi nhuận vừa không vì lợi nhuận chưa được giải quyết. Nguyên nhân này dẫn đến mâu thuẫn kéo dài giữa hai lực lượng là giới đầu tư và giới học thuật do khác biệt lợi ích và mục tiêu.

Một mặt do quan niệm rằng, các Trường công lập là Trường của nhà nước nên chất lượng đạo tạo tốt hơn, mặt khác do mức học phí phải nộp của sinh viên đối với các Trường công lập thấp hơn nên rất nhiều phụ huynh học sinh khi chọn Trường thường lấy mục tiêu là Trường công lập. Một bộ phận không nhỏ quan niệm rằng các Trường NCL là các Trường “hạng hai” và sinh viên của các Trường này là sinh viên “hạng hai”. Tất cả điều đó đã ảnh hưởng đến uy tín và từ đó ảnh hưởng đến việc tuyển sinh của Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội. Số lượng sinh viên quá ít là nguyên nhân sinh ra việc mọi vấn đề phức tạp như; khả năng tài chính, tính ổn định trong phát triển ĐNGV về số lượng và chất lượng.

Thực tế là, trong các đợt thi công chức, một số tỉnh đã đưa ra thông báo chỉ nhận người tốt nghiệp các Trường ĐHCL. Đó chính là một trong những nguyên nhân làm hạn chế sự phát triển của Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội trong những năm vừa qua.

Một nguyên khác của việc thiếu ĐNGV là do những năm gần đây, vì chạy theo xu thế coi trọng bằng cấp của phần lớn người dân, nhiều Trường trung cấp, cao đẳng đã bằng nhiều cách để xin nâng cấp lên thành các Trường đại học. Do đó, đào tạo giảng viên không đuổi kịp với việc nâng cấp này. Việc nâng cấp một lượng lớn các Trường trung cấp lên cao đẳng, cao đẳng lên đại học diễn ra một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, nhiều Trường khi được nâng cấp lại có nhiều ngành nghề không đúng với thực chất năng lực đào tạo dẫn đến chất lượng NNL không đáp được so với yêu cầu xã hội.

2.5.3.2. Nguyên nhân chủ quan

Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội còn chưa chủ động trong công tác quy hoạch ĐNGV. Hệ thống các chính sách về đào tạo, tuyển dụng, sử dụng, bồi dưỡng đối với giảng viên các Trường NCL, các chính sách về đãi ngộ, tôn vinh người giảng viên giỏi chưa đồng bộ, chậm sửa đổi, chưa tính đến tính chất đặc thù của Trường NCL, không tạo được động lực thúc đẩy phát triển ĐNGV. Hiện tại, Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội chưa có chính sách thu hút những người có chuyên môn kỹ thuật giỏi, có tay nghề cao, có kinh nghiệm và thực tế sản xuất trở thành GV của mình.

Sự thiếu vắng những cơ chế, chính sách đãi ngộ, tôn vinh nhằm phát triển ĐNGV là nguyên nhân dẫn đến hiệu quả thực hiện các nhiệm vụ cũng như chất lượng và kết quả giảng dạy hạn chế. Trách nhiệm công tác, lề lối làm việc của ĐNGV chậm đổi mới, sự sa sút về đạo đức nghề nghiệp, tinh thần trách nhiệm kém. Việc bố trí, sử dụng giảng viên bị động, tình trạng hụt hẫng giữa các thế hệ giảng viên diễn ra kéo dài.

Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội tiến hành xây dựng Trường chưa đúng tiến độ đã đề ra trong đề án đã trình Nhà nước do nguồn vốn đầu tư xây dựng và mua sắm thiết bị hạn chế nên dạy học cầm chừng. Các cơ sở đào tạo chưa có chiến lược phát triển lâu dài, còn chạy theo các lợi ích ngắn hạn.

Việc xác định quy mô và cơ cấu đào tạo chưa căn cứ vào nhu cầu thực tế của phát triển kinh tế, xã hội ở từng giai đoạn, của từng ngành, địa phương cũng như năng lực của ĐNGV và cơ sở vật chất kỹ thuật của Trường.

Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội có qui mô nhỏ do sự hạn chế bởi nguồn lực tài chính. Trường chưa quan tâm đúng mức đến công tác qui hoạch phát triển ĐNGV đáp ứng nhu cầu đào tạo phát triển nhân lực trong nền kinh tế thị Trường và hội nhập quốc tế. Phát triển ĐNGV là phát triển nhân lực nhưng công tác xây dựng qui hoạch phát triển ĐNGV chưa thật sự gắn kết với phát triển các nguồn lực khác là nguồn lực tài chính và nguồn lực vật chất của Trường.

Chính sách phát triển NNL mới chỉ dừng lại ở những tư tưởng, định hướng mang tính chiến lược, từ đó triển khai các tư tưởng này thành các kế hoạch theo năm hay các phương án mới. Các định hướng này mới chỉ dừng lại ở định hướng, chỉ tiêu đạt thấp mà chưa có các chỉ tiêu định lượng cụ thể một cách dài hạn. Việc dự báo các rủi ro trong hoạt động của Trường chỉ dừng lại ở dự báo mang tính ngắn hạn hoặc trung hạn, thiếu các dự báo dài hạn và các dự báo được thực hiện mang tính kinh nghiệm, định tính.

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG HÀ NỘI

3.1. Bối cảnh trong nước tác động đến phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội

Những thành tựu của công cuộc đổi mới; đất nước ta bước vào nhóm nước đang phát triển có thu nhập trung bình; thể chế kinh tế ngày càng được hoàn thiện. Tất cả những điều đó vừa là thời cơ vừa là thách thức đối với sự phát triển của các Trường Đại học nói chung và Trường ĐH NCL nói riêng. Hiện nay hệ thống giáo dục ĐH NCL đã mở rộng đến hầu hết các thành phố, vùng miền trong cả nước, khẳng định vị trí quan trọng của mình trong hệ thống GDĐH ở Việt Nam.

Tạo điều kiện tăng tỷ lệ các cơ sở giáo dục và tỷ lệ sinh viên trên cơ sở đảm bảo quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, đáp ứng quy hoạch NNL của các địa phương, khu vực và cả nước. Đảng và Nhà nước luôn khẳng định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển; giáo dục vừa là mục tiêu vừa là động lực để phát triển kinh tế - xã hội.

Sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới sẽ tạo ra nhiều cơ hội và thuận lợi to lớn, đồng thời cũng phát sinh nhiều thách thức đối với sự nghiệp phát triển giáo dục.

Như vậy, sự phát triển của kinh tế xã hội cùng với những chính sách về giáo dục đã có tác động mạnh mẽ tới GD&ĐT. Hệ thống GDĐH đã phát triển về quy mô, đa dạng về loại hình Trường và hình thức đào tạo, bước đầu điều chỉnh cơ cấu hệ thống, cải tiến chương trình, quy trình đào tạo.

Việt Nam vẫn là một nước nghèo, hơn nữa sự phân hóa trong xã hội có chiều hướng gia tăng. Khoảng cách giàu nghèo giữa các nhóm dân cư, khoảng cách phát triển giữa các vùng miền ngày càng rõ rệt, gây nguy cơ dẫn đến sự thiếu bình đẳng trong tiếp cận giáo dục, gia tăng khoảng cách về chất lượng giáo dục giữa các vùng miền và cho các đối tượng người học.

Chất lượng giáo dục còn thấp so với yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới và so với trình độ của các nước có nền giáo dục tiên tiến trong khu vực, trên

thế giới. Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển số lượng với yêu cầu nâng cao chất lượng; năng lực nghề nghiệp của sinh viên tốt nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc.

Quản lý giáo dục vẫn còn nhiều bất cập, hệ thống pháp luật và chính sách về giáo dục thiếu đồng bộ, chậm được sửa đổi, bổ sung. Sự phối hợp giữa ngành giáo dục và các bộ, ngành, địa phương chưa chặt chẽ.

Năng lực của một bộ phận ĐNGV còn thấp. Các chế độ chính sách đối với nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đặc biệt là chính sách lương và phụ cấp theo lương, chưa thỏa đáng, chưa thu hút được người giỏi vào ngành giáo dục, chưa tạo được động lực phấn đấu vươn lên trong hoạt động nghề nghiệp. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo chưa đáp ứng được các yêu cầu đổi mới giáo dục. Nghiên cứu và ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học giáo dục còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp các yêu cầu phát triển giáo dục. Chất lượng và hiệu quả nghiên cứu khoa học trong các Trường đại học còn thấp; chưa gắn kết chặt chẽ đào tạo với nghiên cứu khoa học và sản xuất.

3.2. Mục tiêu và phương hướng phát triển đội ngũ giảng viên Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội

3.2.1. Mục tiêu phát triển

Về qui mô, số lượng đội ngũ giảng viên

Số lượng đội ngũ giảng Trường Đại học Tài chính – Ngân hàng Hà Nội phụ thuộc vào số lượng sinh viên, tỷ lệ quy định giữa giảng viên trên sinh viên.

Bảng 3.1. Qui đội ngũ giảng viên cơ hữu Trường ĐH Tài chính – Ngân hàng Hà Nội giai đoạn 2021 – 2030

Chỉ tiêu