Cơ Cấu Thu Nhập Từ Hoạt Động Cho Vay Dnnvv Vào Kết Quả Hđkd Của Vietinbank

* Phương án xử lý nợ của Vietinbank

100% các khoản vay phát sinh nợ xấu của Vietinbank Bắc Ninh đều có tài sản đảm bảo vì vậy công tác thu hồi nợ xấu của Chi nhánh thuận lợi. Năm 2019 Chi nhánh phát sinh 1 khoản vay nợ xấu của khách hàng FDI là công ty cổ phần của Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam và đối tác doanh nghiệp Nhật Bản liên doanh trong lĩnh vực sản xuất ván dán, gỗ ép. Giá trị tài sản đảm bảo cho khoản nợ vay lớn hơn hơn nhiều so với dư nợ đồng thời Chi nhánh cũng đã rất quyết liệt trong việc yêu cầu tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam về việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ vì vậy trong năm 2020 khoản nợ xấu của Công ty đã được giải quyết. Các khoản nợ xấu còn lại là món vay nhỏ lẻ Chi nhánh đã và đang thực hiện khởi kiện, bán tài sản bảo đảm để thu hồi nợ. Đánh giá chung công tác xử lý nợ xấu của Vietinbank Bắc Ninh thực hiện tốt, tỷ lệ nợ xấu luôn ở mức thấp hoạt động cho vay luôn an toàn.

2.2.2.3 Thu nhập từ hoạt động cho vay DN nhỏ và vừa.

Bảng 2.10: Cơ cấu thu nhập từ hoạt động cho vay DNNVV vào kết quả HĐKD của VietinBank Bắc Ninh.

Đơn vị: tỷ đồng

Chỉ tiêu

Năm 2017	Năm 2018	Năm 2019
LN ròng thu từ hoạt động cho vay	43.88	63.68	78.15
LN ròng từ hoạt động cho vay DN lớn	10.5	20.1	22.28
LN ròng từ hoạt động cho vay bán lẻ	14.88	18.78	26.57
LN ròng từ hoạt động cho vay DNNVV	17.5	24.8	29.3
Lợi nhuận của chi nhánh	101.78	111.07	148.02

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 107 trang tài liệu này.

(Nguồn: Báo cáo tổng hợp của chi nhánh)

Lợi nhuận ròng từ hoạt động cho vay (NII) được xác định như sau:

NII hoạt động cho vay = ( Chênh lệch lãi suất cho vay - giá mua vốn của NHCT Việt Nam) x Dư nợ cho vay.

Lợi nhuận ròng từ hoạt động cho vay DNVV tăng dần qua các năm và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng số các loại hình cho vay. Số liệu trên cho thấy tầm quan trọng của phát triển cho vay vào kết quả lợi nhuận chung của Chi nhánh.

2.2.2.4.Dư nợ cho vay DNNVV theo ngành kinh tế:

Bảng 2.11. Cơ cấu dư nợ cho vay theo ngành kinh tế:

Chỉ tiêu

Năm 2017	Năm 2018	Năm 2019
Công nghiệp chế biến	320	450	468
Thương mại và dịch vụ	175	257	260
Vận tải, kho bãi	69	120	132
Xây dựng	132	270	280
Nông nghiệp và lâm nghiệp	45	15	16
Tổng cộng	741	1.082	1.156

( Nguồn: Báo cáo hoạt động tín dụng của Chi nhánh)

Dự nợ cho vay DNNNV tập trung chủ yếu vào một số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, xây dựng và thương mại dịch vụ. Cho vay lĩnh vực nông nghiệp và lâm nghiệp chiếm tỷ trọng nhỏ và có xu hướng giảm dần. Cơ cấu dư nợ trên hoàn toàn phù hơp với bối cảnh tỉnh Bắc Ninh là tỉnh phát triển mạnh về công nghiệp và dịch vụ.

2.3. Đánh giá chung về phát triển cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam - Chi nhánh Bắc Ninh.

2.3.1. Những kết quả đạt được

Mặc dù hoạt động cho vay của Vietinbank Bắc Ninh có nhiều điều kiện thuận lợi tuy nhiên cũng gặp không ít khó khăn và thách thức trong điều kiện mức độ cạnh tranh ngày càng lớn giữa các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên bám sát chỉ đạo của NHCT Việt Nam chi nhánh có hướng đi phù hợp và đạt được một số kết quả nhất định thể hiện ở các khía cạnh sau:

Hoạt động cho vay DNNVV có xu hướng tăng trưởng qua các năm:

Vietinbank Bắc Ninh đã xác định đây là nhóm khách hàng chiến lược, trọng điểm, lĩnh vực đầu tư tín dụng của ngân hàng ngày càng đa dạng hơn. Ngân hàng rất chú trọng tới việc đổi mới phong cách và chất lượng phục vụ nhằm thu hút và mở rộng cho vay theo hướng đa dạng hoá, đa phương thức, đa thành phần kinh tế, do vậy lượng khách hàng tiềm năng được thu hút ngày càng nhiều. Ngoài ra, Chi nhánh Bắc Ninh lại được đánh giá là chi nhánh trọng điểm trong việc cho vay SME

do đó có rất nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ riêng cho các doanh nghiệp SME trên địa bàn nhằm thu hút khách hàng vay vốn tại Chi nhánh Bắc Ninh. Dư nợ cho vay đối với DNNVV của Vietinbank Bắc Ninh đã tăng mạnh cho thấy quy mô hoạt động cho vay đối với các DNNVV đã được mở rộng. Dư nợ cho vay đối với nhóm khách hàng DNNVV tăng trưởng cả về số lượng và tỷ trọng trong tổng dư nợ cho vay nền kinh tế. Vietinbank Bắc Ninh đã trở thành một địa chỉ đáng tin cậy cho, các DNNVV.

Trong những năm vừa qua, mạng lưới hoạt động của Vietinbank Bắc Ninh luôn được mở rộng, các phòng giao dịch đã được thành lập ở mọi địa bàn từ trung tâm tới các huyện, gần với khách hàng nên đã thiết lập được mối quan hệ nòng cốt giữa ngân hàng và khách hàng, là người bạn đồng hành cùng khách hàng. Chính nhờ thế, số lượng DNNVV vay vốn đã tăng trưởng qua các năm, trong đó tập trung vào nhiều ngành nghề có thế mạnh của khu vực và cũng là những ngành nghề ngân hàng xác định là ngành chiến lược cho vay cũng như phù hợp với định hướng phát triển của Vietinbank và của địa phương. Việc tăng thị phần hoạt động của Ngân hàng tại những ngành nghề có thế mạnh này cũng gián tiếp tác động tới hiệu quả cho vay của Ngân hàng.

Tuy nhiên có thể thấy tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay DNNVV có đột biến ở năm 2018 ( tăng 341 tỷ đồng so với năm 2017) tỷ lệ tăng 46%, năm 2019 dư nợ cho vay DNNVV chỉ tăng 73 tỷ tương ứng tỷ lệ 6,79% so với năm 2018 cho thấy tăng trưởng cho vay DNNVV có xu hướng chậm lại do ảnh hưởng nhiều yếu tố: cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng, cơ chế cho vay còn một số điểm chưa phù hợp, điều kiện cho vay được siết chặt hơn, do khẩu vị rủi ro của ngân hàng chỉ chấp thuận cho vay không tài sản đảm bảo với một tỷ lệ nhất định để đảm bảo an toàn.

Cơ cấu cho vay theo thành phần kinh tế có cơ cấu hợp lý :

Bắc Ninh là địa phương có thế mạnh phát triển công nghiệp với nhiều khu công nghiệp lớn và các cụm công nghiệp. Cơ cấu dư nợ DNNVV theo thành phần kinh tế của Vietinbank Bắc Ninh là hợp lý, cho vay lĩnh vực sản xuất và dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn. Đây là những ngành, lĩnh vực hỗ trợ cho phát triển các doanh

nghiệp lớn trong khu công nghiệp đồng thời cũng là ngành phát triển từ mô hình làng nghề truyền thống của tỉnh Bắc Ninh. Hoạt động cho vay DNNVV thuộc lĩnh vực công nghiệp, chế biến tại Vietinbank Bắc Ninh chủ yếu tập trung vào các ngành như: chế biến sản xuất giấy, sản xuất kinh doanh gỗ và các sản phẩm từ gỗ, sản xuất bao bì, công nghệ điện tử, sản xuất vật liệu xây dựng: nhôm, sắt, thép. Ngành thương mại, dịch vụ tập trung vào các lĩnh vực: Kinh doanh vật liệu xây dựng, cho thuê kho xưởng, kinh doanh xăng dầu,...

Chất lượng cho vay được chú trọng:

Ngoài chỉ tiêu giảm tỷ lệ nợ quá hạn, VietinBank Bắc Ninh còn chú trọng nâng cao chất lượng tín dụng bằng việc phòng ngừa rủi ro thông qua việc nâng cao chất lượng thẩm định, tăng cường các điều kiện tín dụng, yêu cầu các doanh nghiệp phải tăng tỷ lệ cho vay có tài sản đảm bảo mà còn có các biện pháp hữu hiệu hỗ trợ các doanh nghiệp đang có nợ quá hạn ổn định sản xuất, kinh doanh tạo nguồn thu trả nợ ngân hàng để giảm dần dư nợ quá hạn.

Thu nhập từ hoạt động cho vay nói chung trong đó có cho vay đối với DNNVV ổn định và tăng trưởng góp phần đáng kể vào kết quả hoạt động kinh doanh của Chi nhánh:

Kết quả kinh doanh của Chi nhánh được ghi nhận từ nhiều mảng nghiệp vụ khác nhau trong đó lợi nhuận từ hoạt động cho vay DNNVV luôn ổn định và chiếm tỷ trọng khoảng 20% tổng lợi nhuận. Nếu cho vay khách hàng doanh nghiệp lớn đối mặt với nhiều rủi ro và cạnh tranh về lãi suất thì cho vay DNVV mức độ an toàn cao hơn ít bị cạnh tranh hơn và biên lợi nhuận thu về tốt hơn vì vậy mà DNNVV ngày càng được các tổ chức tín dụng ưu tiên dành nguồn lực để phát triển.

Phát triển hoạt động cho vay gắn với hỗ trợ tư vấn tài chính cho doanh nghiệp

Hiện nay chi nhánh thực hiện tư vấn miễn phí tài chính cho doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với ngân hàng. Với ưu thế về kinh nghiệm và sự nhạy bén với môi trường hoạt động xung quanh, khi đó doanh nghiệp sẽ được ngân hàng cung cấp thông tin nhanh nhất, điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với các doanh

nghiệp. Khi các doanh nghiệp đã trở thành khách hàng truyền thống của ngân hàng thì khi có bất kỳ sự khó khăn về vốn, hoặc khi có nhu cầu vốn cho các dự án mới, thì ngân hàng sẵn sàng cấp tín dụng với lãi suất thấp hơn so với các doanh nghiệp khác.

Như vậy với những kết quả đạt được, cho thấy sự cố gắng phấn đấu của chi nhánh trong việc phát triển hoạt động cho vay DNNVV. Những chuyển biến đó tạo điều kiện cho DNNVV tiếp cận dễ dàng hơn kênh dẫn vốn quan trọng, đáp ứng được phần nào nhu cầu vốn của DNNVV.

2.3.2. Những hạn chế

Bên cạnh những thành tích đạt được, hoạt động cho vay DNNVVcủa Vietinbank Bắc Ninh còn nhiều hạn chế khiến cho hiệu quả cho vay chưa cao.

Quy mô cho vay chưa tương xứng với tiềm năng

Toàn tỉnh Bắc Ninh hiện có 23.848 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó, DNNVV chiếm tới 70%. Ngoài việc tập trung ở các làng nghề truyền thống như gỗ Đồng Kỵ, giấy Phong Khê, đúc đồng Đại Bái, sắt thép Đa Hội Từ Sơn, trong những năm gần đây, các DNNVV còn mở rộng đầu tư sản xuất kinh doanh tại các khu công nghiệp. Ngoài ra, các DNNVV có vốn đầu tư nước ngoài cũng không ngừng phát triển. Các doanh nghiệp DNNVV đã và đang khai thác được tiềm năng, thế mạnh của địa phương như vốn, lao động, tay nghề, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu cho ngân sách, cải thiện đời sống người dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập với sự cạnh tranh khốc liệt, “sức khỏe” của nhiều doanh nghiệp SME có xu hướng yếu đi do phải đối mặt với những khó khăn về thị trường, công nghệ sản xuất, nguồn nhân lực...trong đó, khó khăn về vốn là bài toán lớn mà hệ thông ngân hàng thương mại của tỉnh cần phải xem xét và giải quyết. Có quá nhiều quy định, quy trình liên quan đến một khoản cấp tín dụng. Để chấp hành mọi thủ tục trên một cách tuần tự sẽ làm cho quá trình thẩm định, xét duyệt một khoản tín dụng kéo dài, làm ảnh hưởng đến cơ hội đầu tư cũng như tiến độ thi công, thực hiện các dự án của doanh nghiệp. Nghịch lý hiện nay là hầu hết các DNNVV mới thành lập và hoạt động trong thời gian ngắn nên cần các khoản vay dài hạn để đầu tư, đổi mới trang

thiết bị nhưng do cơ cấu vốn của chi nhánh đối với hệ thống các DNNVV chưa có sự linh hoạt nên các doanh nghiệp chỉ vay được những món có giá trị nhỏ và thời gian ngắn. Một phần là chi nhánh chưa thực sự tin tưởng vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp này. Điều này sẽ khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn bởi không phải lúc nào doanh nghiệp cũng có nhu cầu vốn ngắn hạn để tài trợ cho sự thiếu hụt tạm thời.

Mặc dù dư nợ cho vay tại Vietinbank Bắc Ninh có tốc độ tăng trưởng tốt, tuy nhiên quy mô tín dụng đối với DNNVV nói riêng và qui mô tín dụng của Vietinbank Bắc Ninh nói chung chưa thực sự lớn. Thị phần tín dụng của Vietinbank Bắc Ninh trên địa bàn vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của ngân hàng. Ngân hàng cần có thêm các chính sách hỗ trợ cũng như các quy trình quy chế để tạo điều kiện cho các DNNVV có thể vay vốn ngân hàng nhanh chóng, tiện lợi.

Phương thức cho vay chưa đa dạng, phong phú:

Phương thức cho vay chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của các DNNVV. Các sản phẩm tín dụng Vietinbank rất phong phú. Tuy nhiên Vietinbank Bắc Ninh chủ yếu tập chung vào các phương thức cho vay truyền thống: cho vay từng lần, cho vay theo hạn mức. Các phương thức khác: cho vay tín chấp, vay thế chấp bằng quyền đòi nợ, cho vay thấu chi, tài trợ dự án... vẫn chưa được áp dụng rộng rãi tại Chi nhánh.

Cơ cấu cho vay chưa hợp lý

- Các DNNVV chủ yếu tiếp cận với nguồn vốn ngắn hạn, hạn chế các khoản cho vay trung và dài hạn: Nguyên nhân chủ yếu là hầu hết các DNNVV mới thành lập và hoạt động trong thời gian ngắn nên cần các khoản vay dài hạn để đầu tư, đổi mới trang thiết bị nhưng do mới đặt quan hệ tín dụng nên Chi nhánh chưa thực sự tin tưởng vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp này cùng với đó do quy mô tài trợ các khoản vay dài hạn thường lớn trong khi DNNVV không đáp ứng được điều kiện về tài sản thế chấp. Điều này sẽ khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn và xuất hiện tình trạng sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để tài trợ cho các khoản đầu tư dài hạn gây ảnh hưởng đến khả năng trả nợ tăng nguy cơ xuất hiện nợ xấu.

Thủ tục giấy tờ cho vay còn nhiều:

Một trong những trở ngại rất lớn khi DNNVV tiếp cận vốn vay đó là hoàn thiện và cung cấp hồ sơ cho vay phục vụ công tác thẩm định cho vay. Mặc dù đã có nhiều cải tiến tuy nhiên để đảm bảo tính pháp lý và thực thi quy định của NHNN hiện nay lượng hồ sơ các DN phải gửi đến NH vần còn nhiều gây khó khăn cho doanh nghiệp đôi khi đánh mất cơ hội kinh doanh do mất nhiều thời gian hoàn thiện hồ sơ .

2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế

* Nguyên nhân từ phía ngân hàng:

- Nguyên nhân từ từ Chi nhánh:

+ Đa số các cán bộ tín dụng của Vietinbank Bắc Ninh còn rất trẻ, năng động, sáng tạo nhưng thiếu kinh nghiệm trong quá trình thẩm định và giám sát mục đích sử dụng vốn vay. Vì vậy có thể dẫn đến xét duyệt cho vay những khoản vay kém an toàn, hiệu quả, bỏ qua khoản vay có hiệu quả kinh tế cao. Cho vay tài trợ các dự án trung và dài hạn thường khó khan và phức tạp hơn nhiều so với thẩm định cho vay các món vay ngắn hạn vì vậy tâm lý ngại khó cùng với kinh nghiệm còn hạn chế của cán bộ cho vay đã ảnh hưởng phần nào đến phát triển cho vay trung dài hạn khách hàng DNNVV.

+ Hoạt động cho vay đối với DNNVV mang tính đặc thù riêng, mặc dù hiện nay Vietinbank Bắc Ninh đã có bộ phận riêng chuyên quản lý và phụ trách nhóm khách hàng DNNVV, tuy nhiên năng lực còn hạn chế hoạt động chưa hiệu quả.

+ Công tác tiếp thị, phát triển khách hàng còn hạn chế: Trong những năm qua mặc dù hoạt động cho vay DNNVV có tăng trưởng tuy nhiêu phần lớn các khách hàng biết đến Vietinbank Bắc Ninh thông qua giới thiệu của các khách hàng hiện hữu hoặc do khách hàng có nhu cầu vay vốn tìm đến ngân hàng. Chi nhánh chưa có chiến lược phát triển thị trường chuyên nghiệp. Việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm tín dụng thông qua các hội, hiệp hội doanh nghiệp chưa được đẩy mạnh, việc kết nối với các đơn vị có nhiều tiềm năng để phát triển khách hàng như: Ban quản lý KCN, Sở kế hoạch đầu tư, Cơ quan thuế chưa được khai thác vì vậy quy mô cho

vay DN VVN còn ở mức khiêm tốn và nếu không có giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường thì việc duy trì và tăng trưởng cho vay DNNVV gặp nhiều khó khăn.

.+ Về công tác kiểm tra của cán bộ tín dụng chưa chặt chẽ, đôi khi còn mang tính hình thức, không thường xuyên nên khó có thể kịp thời phát hiện và ngăn chặn những trường hợp sử dụng vốn sai mục đích cũng như đưa ra quyết định thu nợ trước hạn. Kiểm tra, đánh giá lại tài sản bảo đảm giúp cho Vietinbank Bắc Ninh thấy được giá trị hiện tại của tài sản đó có thể đưa ra những cách thức xử lý cho phù hợp khi giá trị tài sản thay đổi. Việc lưu giữ hồ sơ trong cho vay còn có tình trạng thiếu: hợp đồng kinh tế, hóa đơn bổ sung, biên bản kiểm tra xử lý nợ vay... Khi khách hàng không trả được nợ ngân hàng gửi hồ sơ sang cơ quan pháp luật khởi kiện có thể sẽ gặp khó khăn. Do đó, xử lý dư nợ cho vay theo nguyên tắc cho vay có hoàn trả cả gốc và lãi cùng các chi phí phát sinh sẽ không được thực hiện, tất yếu dẫn đến hiệu quả cho vay thấp.

+ Thời gian xét duyệt quyết định cho vay DNNVV tại Chi nhánh tương đối dài trung bình từ 7-10 ngày do đó nhiều khi làm mất cơ hội kinh doanh của khách hàng’

- Nguyên nhân từ phía Trụ sở chính ( NH Công thương Việt Nam):

+ Sản phẩm cho vay dành riêng cho KH DNNVV chưa phong phú:

Ngân hàng thiếu những sản phẩm trọn gói dành cho DNNVV, những sản phẩm hiện có chưa phong phú và đạt hiệu quả như mong đợi Hiện nay sản phẩm cho vay DNNVV mặc dù đã được thiết lập tuy nhiên không có nhiều ưu đãi nổi trội để thu hút được KH DNVVV ( chính sách phí, tài sản đảm đảo,). Chưa thiết kế được gói sản phẩm đồng bộ ( cho vay, huy động, phí) để khuyến khích khách hàng sử dụng đa sản phẩm tối đa hóa lợi ích cho ngân hàng.

+ Việc tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng của DNNVV hạn chế do điều kiện cho vay của ngân hàng còn khắt khe:

Thực tế cho các NHTM cổ phần có thể mở rộng cho vay DNNVV tốt hơn NHTM nhà nước và trong khi các NHTM cổ phần chấp nhận cho vay đối với khách hàng này, những ngân hàng khác lại không. Và kết quả là khàng vẫn trả nợ tốt, tỷ lệ