Xử Lý Vi Phạm Liên Quan Đến Hoạt Động Môi Giới Chứng Khoán

hàng). CTCK gửi kết quả xác nhận bằng văn bản hoặc các hình thức khác theo thoả thuận với khách hàng trước đó tại hợp đồng mở tài khoản.

2.3.5 Quyết toán và hoàn tất giao dịch

Nhà đầu tư nhận được chứng khoán (nếu là người mua) hoặc tiền (nếu là người bán) trên tài khoản của mình tại CTCK sau 3 ngày làm việc kể từ ngày mua bán nếu quy định về thời gian thực hiện thanh toán bù trừ chứng khoán là T +3.

Nếu nghiệp vụ lưu ký là điều kiện trước tiên để tham gia TTCK thì thanh toán chứng khoán và tiền là dịch vụ hỗ trợ sau của giao dịch chứng khoán, là hoạt động cuối cùng để hoàn tất các giao dịch chứng khoán, theo đó các bên tham gia giao dịch sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình: bên phải trả chứng khoán thực hiện giao chứng khoán, bên phải trả tiền thực hiện việc chuyển tiền, lần lượt trên cơ sở kết quả bù trừ chứng khoán và tiền.

Để giảm rủi ro cho các đối tác tham gia giao dịch, việc thanh toán chứng khoán và tiền luôn phải đảm bảo nguyên tắc giao chứng khoán đồng thời với việc thanh toán tiền, hay còn gọi là nguyên tắc DVP (Delivery versus Payment). Điều này sẽ tránh xảy ra rủi ro cho người giao chứng khoán do có sự chênh lệch giữa thời gian giao chứng khoán và nhận tiền.Tuy nhiên muốn áp dụng nguyên tắc DVP các TTGDCK phải tin học hóa chu trình giao dịch chứng khoán, điển hình là sử dụng cơ chế CSD (trung tâm ký thác chứng khoán) để vận hành hệ thống nhập sổ chứng khoán và tiền mặt. Biện pháp CSD được coi là công cụ lý tưởng để nhằm giảm thiểu quá trình vận chuyển các chứng khoán giấy bởi việc nhập sổ đã đảm bảo được sự thu hồi và phi vật thể hoá của chứng khoán.

Thời hạn của việc thanh toán được quyết định bởi chu kỳ thanh toán. Tùy thuộc vào điều kiện của từng nước mà chu kỳ thanh toán áp dụng cụ thể là: T+1; T+2 hay T+3; tức là cứ đến thời điểm T+1 hoặc T+2 hoặc T+3 thì việc thanh toán chứng khoán và tiền được tiến hành.

Trong đó: T được hiểu là ngày giao dịch (ngày mà giao dịch được thực hiện)

1; 2; 3 là số ngày giao dịch (không tính ngày nghỉ ngày lễ) tiếp theo kể từ ngày T

Theo khuyến nghị của Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS), của Tổ chức các ủy ban Chứng khoán quốc tế (IOSCO) cũng như của nhóm G30 (nhóm các quốc gia có TTCK phát triển nhất), các nước nên áp dụng chu kỳ thanh toán tối đa là T+3. Có 2 lý do cho việc lựa chọn chu kỳ thanh toán T+3: Một là, 3 ngày sau ngày giao dịch là một khoảng thời gian đủ dài để người chơi chứng khoán đặt một số lệnh mua và bán nhất định và được khớp lệnh, để họ thu được hoặc bán đi một khối lượng giao dịch đủ lớn, tức là 3 ngày là khoảng thời gian hợp lý để nhìn lại và tổng kết tài khoản chứng khoán của mình. Hai là, TTCK luôn biến động hàng ngày hàng giờ, nó biến một người hôm qua còn là một người bình thường, hôm nay đã trở thành tỷ phú, nhưng đến sáng mai có thể trắng tay. Ba ngày cũng là quãng thời gian không hề ngắn để chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ trên sân chơi chứng khoán. Chính vì vậy, việc thanh toán chứng khoán và tiền ngày T+3 nhằm giúp nhà đầu tư biết sau 3 ngày "chơi" hiện họ đang giữ bao nhiêu lượng cổ phiếu hay trái phiếu, bao nhiêu tiền trong tài khoản, lỗ lãi ra sao để có phản ứng đúng đắn và sát sao với biến động của thị trường.

Trong hoạt động thanh toán chứng khoán và tiền, phương thức thanh toán cũng là mối quan tâm của các bên tham gia giao dịch. Phương thức thanh toán được quyết định bởi phương thức bù trừ, do thanh toán luôn được thực hiện trên cơ sở của kết quả bù trừ. Chính vì vậy, nếu phương thức bù trừ là đa phương thì phương thức thanh toán cũng là thanh toán đa phương và tương tự, phương thức bù trừ là song phương thì phương thức thanh toán cũng sẽ là thanh toán song phương.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 99 trang tài liệu này.

Phương thức khớp lệnh: là phương thức giao dịch được hệ thống giao dịch thực hiện trên cơ sở khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán của khách hàng theo nguyên tắc xác định giá thực hiện như sau:

- Là mức giá thực hiện đạt được khối lượng giao dịch lớn nhất.

- Nếu có nhiều mức giá thoả mãn điều kiện nêu trên thì mức giá trùng hoặc gần với giá thực hiện của lần khớp lệnh gần nhất sẽ được chọn.

- Nếu vẫn có nhiều mức giá thỏa mãn mục 2 nêu trên thì mức giá cao hơn sẽ được chọn.

Hình thức thanh toán Phương thức khớp lệnh: T+3

Phương thức thoả thuận: là phương thức giao dịch trong đó các thành viên tự thoả thuận với nhau về các điều kiện giao dịch. Nguyên tắc giao dịch: Các giao dịch phải được thực hiện thông qua CTCK thành viên của TTGDCK Hà Nội.

UBCKNN qui định cụ thể việc áp dụng các phương thức giao dịch đối với mỗi loại chứng khoán trong từng thời kỳ

Hình thức thanh toán Phương thức thoả thuận:

+ Các giao dịch có khối lượng nhỏ hơn 100.000 cổ phiếu hoặc nhỏ hơn 10 tỷ đồng mệnh giá trái phiếu: áp dụng hình thức thanh toán đa phương với chu kỳ T+3

+ Các giao dịch có khối lượng lớn hơn hoặc bằng 100.000 cổ phiếu hoặc 10 tỷ đồng mệnh giá trái phiếu thì được lựa chọn 1 trong 3 hình thức thanh toán: Đa phương với chu kỳ thanh toán T+3; Song phương với chu kỳ thanh toán T+2; Trực tiếp với chu kỳ thanh toán từ T+1 đến T+3.

2.4 Xử lý vi phạm liên quan đến hoạt động môi giới chứng khoán‌

2.4.1 Chế tài hành chính

Theo quy định của Nghị định 36/2007/NĐ-CP ngày 08 thỏng 3 năm 2007 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK

nói chung và hoạt động môi giới nói riêng. Việc xử phạt đối với các hành vi vi phạm của CTCK chủ yếu là phạt tiền, bên cạnh đó cũng áp dụng kèm thêm các hình phạt bổ sung (Tịch thu toàn bộ cỏc khoản thu trỏi phỏp luật do cú hành vi vi phạm; Tước quyền sử dụng Giấy phộp thành lập và hoạt động của cụng ty; Thu hồi Giấy phộp thành lập và hoạt động của cụng ty….) hoặc áp dụng cỏc biện phỏp khắc phục hậu quả (Buộc chấp hành đỳng cỏc quy định của phỏp luật…)

- Các hành vi vi phạm của CTCK về hoạt động môi giới chứng khoán bao gồm: Khụng tổ chức, thiết lập hệ thống kiểm soỏt nội bộ, quản trị rủi ro và giỏm sỏt, ngăn ngừa xung đột lợi ớch trong nội bộ cụng ty và trong giao dịch với người cú liờn quan theo quy định của phỏp luật; Khụng tổ chức quản lý tỏch biệt chứng khoỏn của từng nhà đầu tư, tỏch biệt tiền và chứng khoỏn của nhà đầu tư với tiền và chứng khoỏn của CTCK theo quy định; Khụng ký kết hợp đồng bằng văn bản với khỏch hàng khi cung cấp dịch vụ cho khỏch hàng; khụng cung cấp đầy đủ, trung thực thụng tin cho khỏch hàng; Khụng thực hiện nguyờn tắc ưu tiờn lệnh của khỏch hàng trước khi đặt lệnh tự doanh của cụng ty theo quy định; làm trỏi lệnh của người đầu tư; Khụng tổ chức tỡm hiểu thu thập đầy đủ thụng tin về tỡnh hỡnh tài chớnh, mục tiờu đầu tư, khả năng chấp nhận rủi ro của khỏch hàng; khụng tổ chức định kỳ đỏnh giỏ, phõn loại khỏch hàng về khả năng chấp nhận rủi ro; cỏc khuyến nghị, tư vấn đầu tư của cụng ty cho khỏch hàng khụng đảm bảo phự hợp với tiờu thức đỏnh giỏ, phõn loại khỏch hàng về khả năng chấp nhận rủi ro; Khụng thực hiện chế độ bảo mật thụng tin của khỏch hàng theo quy định của phỏp luật. Khụng đảm bảo mức vốn khả dụng theo quy định; Đầu tư hoặc tham gia gúp vốn vượt quỏ mức quy định của phỏp luật; Khụng mua bảo hiểm trỏch nhiệm nghề nghiệp cho nghiệp vụ kinh doanh chứng khoỏn tại cụng ty; khụng trớch lập đầy đủ quỹ bảo vệ nhà đầu tư để bồi thường thiệt hại cho nhà đầu tư do sự cố

kỹ thuật và sơ suất của nhân viên CTCK gây ra; Tổ chức lưu giữ không đầy đủ chứng từ; không phản ánh chi tiết, chính xác các giao dịch của khách hàng và của công ty theo quy định; Thực hiện việc bán hoặc cho khách hàng bán chứng khoán khi không sở hữu chứng khoán mà luật pháp chưa cho phép; Cho khách hàng vay chứng khoán để bán chứng khoán trái với quy định của pháp luật; Cho khách hàng vay tiền để mua chứng khoán, trừ trường hợp Bộ Tài chính có quy định khác.

- Những hành vi vi phạm quy định về chứng chỉ hành nghề chứng khoán, bao gồm: Không báo cáo kịp thời việc thay đổi nhân viên hành nghề; Không cử người tham gia các lớp tập huấn về pháp luật, hệ thống giao dịch, loại chứng khoán mới theo quy định, Bố trí người chưa có chứng chỉ hành nghề chứng khoán thực hiện những nghiệp vụ mà theo quy định của pháp luật phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán; Không thay đổi hoặc thuyên chuyển công tác đối với những người có chứng chỉ hành nghề chứng khoán đã bị cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi Chứng chỉ hành nghề; Đồng thời làm việc cho tổ chức khác có quan hệ sở hữu với CTCK nơi mình làm việc; Đồng thời làm việc cho CTCK khác; Đồng thời làm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc của một tổ chức chào bán chứng khoán ra công chúng hoặc tổ chức niêm yết; Đang làm việc ở CTCK này nhưng mở tài khoản giao dịch chứng khoán ở CTCK khác; Những người có chứng chỉ hành nghề là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban giám đốc, thành viên Ban Kiểm soát của CTCK đầu tư vào một CTCK khác; Lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao để cho mượn tiền, chứng khoán trên tài khoản của khách hàng hoặc sử dụng chứng khoán của khách hàng để cầm cố hoặc sử dụng tiền, chứng khoán trên tài khoản của khách hàng khi chưa được khách hàng ủy thác; Trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện các hành vi gian lận, lừa đảo, tạo dựng thông tin sai sự thật hoặc bỏ sót thông tin cần thiết gây hiểu lầm nghiêm trọng làm ảnh hưởng

đến hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, dịch vụ về chứng khoán và TTCK; Cho mượn hoặc cho thuê chứng chỉ hành nghề chứng khoán; Tẩy xoá, sửa chữa chứng chỉ hành nghề chứng khoán.

Thực tế các vi phạm liên quan đến hoạt động môi giới chứng khoán trên TTCK Việt Nam hiện nay thường là những vi phạm về đạo đức hành nghề.

Ví dụ, CTCK Ngân hàng Á châu (ACBS) bị UBCKNN ký quyết định xử phạt 70 triệu đồng. Nguyên nhân xử phạt, theo thông báo của Ủy ban, là ACBS đã vi phạm một số quy định trong hoạt động kinh doanh chứng khoán. Cụ thể, ACBS đã vi phạm quy định tại Điểm b, Khoản 3, Điều 14 Nghị định 161/2004/NĐ-CP ngày 7/9/2004 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK của Chính phủ. Khoản 3, Điều 14 Nghị định quy định: “Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến

70.000.000 đồng đối với CTCK thực hiện một trong những hành vi vi phạm sau: a) Tự ý mua, bán chứng khoán trên tài khoản của khách hàng hoặc mượn danh nghĩa khách hàng để mua, bán chứng khoán; b) Tham gia hoạt động tín dụng và cho vay chứng khoán. (16)

Ngày 2/6/2008, Chủ tịch UBCKNN ký Quyết định số 385/QĐ- UBCK về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt vì Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt đã cho khách hàng bán chứng khoán khi không sở hữu chứng khoán mà luật pháp chưa cho phép. Cụ thể: Ngày 3/3, nhân viên của Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt là Hà Thị Thanh Châu (TK số 001C503916) đặt lệnh bán 500 cổ phiếu ANV (đã khớp) nhưng trong tài khoản chỉ có số dư 450 cổ phiếu,

16 Nguồn: http://vneconomy.vn/71684P0C7/uy-ban-chung-khoan-phat-acbs-70-trieu-dong.htm

nhân viên này đã chuyển 50 cổ phiếu sang tài khoản của khách hàng Phan Thị Thanh Hương (TK số 001C517300). Ngày 5/3, nhân viên Hà Thị Thanh Châu tiếp tục đặt lệnh bán 380 cổ phiếu ANV (đã khớp) nhưng trong tài khoản chỉ có số dư 150 cổ phiếu, sau đó nhân viên này đã chuyển 230 cổ phiếu ANV sang tài khoản của khách hàng Trần Hoàng Anh (TK số 001C51975). Với hành vi này, UBCKNN quyết định xử phạt CTCK Bảo Việt 50 triệu đồng do vi phạm quy định tại điểm a khoản 3 Điều 20 Nghị định số 36/2007/NĐ-CP ngày 8/3/2007 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK.

Ngày 2/6/2008, Chủ tịch UBCKNN đã ký Quyết định số 384/QĐ- UBCK về việc xử phạt hành chính đối với CTCP Chứng khoán Sài Gòn. CTCP Chứng khoán Sài Gòn đã không tổ chức, thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro và giám sát, ngăn ngừa xung đột lợi ích trong nội bộ công ty và trong giao dịch với người có liên quan theo quy định của pháp luật, để cho một số nhân viên của công ty gồm Bùi Thị Châu, Hoàng Thị Xuân, Trịnh Hoàng Hồng Hà thực hiện hành vi chèn lệnh của khách hàng. Với hành vi này, CTCP Chứng khoán Sài Gòn bị phạt 20 triệu đồng,

do vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều 20 Nghị định 36/2007/NĐ- CP (17).

Vậy, để ngăn chặn các vi phạm hiện nay liên quan đến các nghiệp vụ môi giới chứng khoán, các CTCK phải:

- Thiết lập và hoàn thiện bộ phận kiểm soát nội bộ chuyên trách theo quy định của Luật Chứng khoán. Hoạt động kiểm soát nội bộ cần được tiến hành thường xuyên, chặt chẽ để hạn chế thiếu sót, ngăn ngừa vi phạm và xung đột lợi ích giữa CTCK, nhân viên CTCK với nhà đầu tư. Thực hiện rà

17 Nguồn: http://www.cand.com.vn/vi-VN/kinhte/chungkhoan/2008/7/92437.cand

soát và bổ sung các quy định trong quy trình giao dịch đảm bảo công tác quản lý, kiểm soát chặt chẽ các khâu trong quy trình giao dịch chứng khoán và tuân thủ quy định của pháp luật

- Tuân thủ chặt chẽ quy định tại khoản 1, 2, 3, 4, 5 Điều 33 Quy chế tổ chức và hoạt động CTCK. Việc nhập lệnh của khách hàng, của nhân viên công ty và lệnh tự doanh vào hệ thống giao dịch của SGDCK, TTGDCK phải theo đúng thứ tự và thời gian nhận lệnh và đúng quy trình giao dịch của công ty. Nghiêm cấm việc nhân viên CTCK chèn lệnh của khách hàng và có các hành vi vi phạm quy định ký quỹ giao dịch.

Khi nhận lệnh, phiếu lệnh (dưới các hình thức nhận lệnh trực tiếp, qua điện thoại, qua fax, qua mạng internet) đều phải có thông tin đầy đủ và chính xác theo đúng quy định tại Điều 33 Quy chế tổ chức và hoạt động CTCK, đặc biệt là có số thứ tự, thời gian nhận lệnh, chữ ký của khách hàng; thực hiện lập, quản lý, sử dụng, bảo quản và lưu trữ lệnh giao dịch chứng khoán theo đúng quy định pháp luật hiện hành đối với chứng từ kế toán.

- Rà soát, bố trí để các nhân viên đã đạt yêu cầu trong kỳ thi sát hạch hoặc đã được cấp chứng chỉ hành nghề kinh doanh chứng khoán vào các vị trí hoạt động nghiệp vụ.

Ngày 3/4/2008, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) đã có văn bản gửi UBCK phản ánh, đã có hiện tượng CTCK đã cho phép nhà đầu tư mua chứng khoán nhưng không cần phải có đủ tiền, thậm chí không cần có tiền để mua chứng khoán.

Ngày 14/4/2008, UBCKNN ban hành Công văn số 617/UBCK-GS gửi các CTCK về việc tuân thủ các quy định về giao dịch UBCKNN. Qua đó , UBCKNN yêu cầu các CTCK thực hiện nghiêm túc quy định giao dịch, đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư. Trường hợp UBCKNN phát hiện vẫn còn vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật

Gửi bình luận