Mục Tiêu, Nhiệm Vụ Của Giáo Dục Thể Chất Cho Sinh Viên Trong Trường Đại Học

chung. Các hoạt động ngoại khóa cùng với các hoạt động dạy học cấu thành một cấu trúc giáo dục trường học hoàn chỉnh, góp phần hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục. Vì thế, hoạt động TDTT ngoại khóa là một bộ phận cấu thành quan trọng của TDTT trường Đại học, là con đường trọng yếu để thực hiện mục đích, nhiệm vụ của TDTT trường học. Do đó, không có TDTT ngoại khóa, thì TDTT trường học cũng không hoàn chỉnh. Hoạt động TDTT ngoại khóa có thể thỏa mãn nhu cầu tham gia hoạt động TDTT của sinh viên, thực hiện quyền vui chơi, giải trí, phát triển năng khiếu thể thao, thúc đẩy cho sự phát triển nhân cách toàn diện, hình thành chế độ lao động - nghỉ ngơi khoa học, phát triển toàn diện đức, trí, thể, mĩ dục, làm phong phú sinh hoạt nghiệp vụ của sinh viên. Mặt khác, các buổi tập ngoại khóa có cấu trúc đơn giản và nội dung hẹp hơn giờ học chính khóa, đòi hỏi ý thức tự tập luyện, tinh thần độc lập sáng tạo cao. Nhiệm vụ cụ thể và nội dung buổi tập ngoại khóa phụ thuộc vào sở thích và hứng thú cá nhân, của một bộ phận học sinh, sinh viên có nhu cầu ham thích tập luyện TDTT trong thời gian nhàn rỗi để qua vận động tập luyện giúp nâng cao chất lượng giờ học nội khóa góp phần phát triển năng lực, thể chất toàn diện và nâng cao thành tích thể thao cho học sinh, sinh viên. Giờ học ngoại khóa nhằm củng cố và hoàn thiện các bài học nội khóa, được tiến hành vào giờ tự học của sinh viên dưới sự hướng dẫn của giáo viên TDTT, hướng dẫn viên hoặc tự tập luyện tự do. Ngoài ra, còn các hoạt động thể thao quần chúng ngoài giờ học còn có: Luyện tập trong các câu lạc bộ, các đội đại biểu từng môn thể thao, các bài tập thể dục vệ sinh chống mệt mỏi hàng ngày, thể dục thể thao buổi sáng, giờ tự tập luyện của học sinh, sinh viên, phong trào tự rèn luyện thân thể. Như buổi tập nội khóa, cấu trúc buổi tập ngoại khóa phải đảm bảo cơ thể dần dần bước vào hoạt động điều kiện tốt nhất để thực hiện phần cơ bản và phần kết thúc của buổi tập [10], [13].

Do nội dung buổi tập ngoại khóa có sự khác biệt, nên cách tổ chức tập

luyện có đặc trưng riêng. Hoạt động ngoại khóa với chức năng động viên hấp dẫn nhiều người hơn tham gia tập luyện các môn thể thao yêu thích, rèn luyện thân thể tham gia cổ vũ phong trào tự tập luyện rèn luyện thân thể.

Mục đích của tập luyện TDTT ngoại khóa tổ chức trong thời gian nhàn rỗi của học sinh, sinh viên có nội dung: giáo dục những hiểu biết và những kiến thức sử dụng tự giác các phương tiện giáo dục thể chất khác nhau trong đời sống và hoạt động hàng ngày. Những buổi tập ngoại khóa có nội dung khác nhau giúp cho học sinh, sinh viên nắm được nội dung trong chương trình học tập về TDTT, chuẩn bị cho họ thi đạt tiêu chuẩn rèn luyện thân thể, ngoài ra giúp hoàn thiện các nội dung thể thao vận động tự chọn. Tập luyện TDTT ngoại khóa là hình thức tập luyện tự nguyện, nhằm tăng cường vận động để củng cố sức khỏe, duy trì và nâng cao khả năng hoạt động thể lực, rèn luyện cơ thể và chữa bệnh, đồng thời giáo dục các tố chất vận động và ý chí, tiếp thu các kỹ năng kỹ xảo vận động.

Giữa hình thức tập luyện nội khóa và ngoại khóa có mối liên hệ lẫn nhau. Tập luyện ngoại khóa giữ vai trò, vị trí quan trọng là bổ xung và củng cố hiệu quả công tác giáo dục thể thất trong nhà trường và góp phần tạo nếp sống vận động và rèn luyện thân thể, lành mạnh, sôi nổi, phong phú vui tươi, lạc quan, loại bỏ được cuộc sống trống rỗng vô vị, chơi bời lêu lổng của một số học sinh, sinh viên trong thời gian nhàn rỗi, nhất là học sinh, sinh viên thành thị. Việc kết hợp tốt giữa tập luyện thể dục thể thao nội khóa với ngoại khóa, giúp cho con người vận động có sức khỏe phát triển, có thân hình đẹp và tạo điều kiện nâng cao thành tích học tập của học sinh, sinh viên [33].

1.4. Giáo dục Thể chất trong các trường đại học

1.4.1. Mục tiêu, nhiệm vụ của giáo dục thể chất cho sinh viên trong trường đại học

Mục tiêu của GDTC trong nhà trường góp phần cùng với các lĩnh vực khoa học khác nhằm đào tạo người sinh viên trở thành những người công dân

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 210 trang tài liệu này.

tốt, người cán bộ tốt, chiến sĩ tốt trong tương lai có kiến thức toàn diện, có sức khỏe, có đủ phẩm chất và năng lực để phục vụ cho sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Bên cạnh đó, GDTC giúp cho học sinh sinh, viên hoàn thiện phẩm chất, đạo đức của con người góp phần chuẩn bị về mặt tinh thần cho người lao động sau khi ra trường. GDTC còn là biện pháp tích cực nhằm bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho sinh viên, tăng cường tố chất, nâng cao khả năng vận động và giúp họ có kiến thức cơ bản về phương pháp khoa học trong tập luyện thể chất nhằm duy trì sức khỏe sau khi ra trường và nâng cao hiệu quả lao động khi nhận công tác. Đó là phương hướng chiến lược quan trọng nhất của giáo dục đại học, trong đó đòi hỏi tất cả các mặt giáo dục phải hướng tới sinh viên phát triển toàn diện ở các mặt đức, trí, thể, mỹ để họ trở thành những người công dân trong xã hội mới XHCN.

Như vậy, GDTC là vì con người và góp phần giáo dục đào tạo ra những con người có ích cho xã hội, cho tổ quốc. Nhiệm vụ của GDTC thể hiện ở các mặt sau đây:

Nhiệm vụ bảo vệ và nâng cao sức khỏe:

- Phát triển bền vững các tố chất vận động (sức nhanh, sức mạnh, sức bền, khả năng phối hợp vận động,…) và năng lực vận động cơ bản (đi, chạy, nhảy, leo trèo, mang vác,…) nâng cao khả năng làm việc về trí tuệ và thể lực. Phát triển toàn diện các năng lực thể chất hệ thống tim mạch, hô hấp,…

- Thúc đẩy sự phát triển hài hòa của cơ thể, giữ gìn và hình thành thân thể cân đối, nâng cao các chức năng của cơ thể, tăng cường quá trình trao đổi chất, củng cố và rèn luyện hệ thần kinh vững chắc.

- Phát triển thể chất làm sức đề kháng của cơ thể tăng lên, khả năng chịu đựng với những ảnh hưởng bất lợi của môi trường bên ngoài với cơ thể tăng, giúp phòng chống được bệnh tật.

Thân thể và tinh thần, trí tuệ của con người không tách rời nhau. Thể chất cường tráng, tinh lực sung mãn, sức sống dồi dào có ảnh hưởng to lớn đến trạng

thái tinh thần của con người và ngược lại. Vì vậy để nâng cao sức khỏe cũng cần chú ý gắn kết “khí huyết lưu thông” và “tinh thần minh mẫn” với nhau.

Nhiệm vụ giáo dục: GDTC góp phần hình thành các thói quen đạo đức, góp phần bồi dưỡng các đức tính tốt: Ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần dũng cảm, khắc phục khó khăn, tinh thần tương thân tương ái giữa con người với nhau. Phát triển trí tuệ, thẩm mỹ, chuẩn bị thể lực cho sinh viên đi vào cuộc sống lao động sản xuất.

Nhiệm vụ giáo dưỡng:

- Hình thành vốn quan trọng ban đầu về kỹ năng kỹ xảo vận động cho sinh viên cùng những hiểu biết có liên quan.

- Hình thành thói quen tự tập luyện TDTT hằng ngày của sinh viên, phát triển tính hứng thú và nhu cầu rèn luyện thân thể cường tráng.

Có thể nói, vật chất là nguồn gốc của sự sống, cơ thể là cơ sở của tâm hồn trí tuệ, giữa vật chất và tinh thần có mối quan hệ biện chứng hai chiều rất chặt chẽ với nhau. Cơ thể cường tráng nuôi dưỡng cho một tinh thần đẹp đẽ, ngược lại, tinh thần đẹp đẽ làm cho cơ thể có điều kiện tự bảo vệ và phát triển, nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Muốn có sức khỏe phải làm nhiều việc, trong đó có việc cực kỳ quan trọng là phải có thể dục, phải có thể thao”. GDTC là một bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục tổng thể, một yêu cầu tự nhiên và là nội dung không thể thiếu được của nền giáo dục toàn diện.

Thông tư Số: 48/2020/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT ngày 31/12/2020 Quy động về hoạt động thể thao trong nhà trường [26], đã chỉ rõ GDTC và thể thao trường học duy trì và củng cố sức khỏe, nâng cao trình độ thể lực cho sinh viên, rèn luyện thân thể, đạt tiêu chuẩn thể lực, trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về nội dung, phương pháp tập luyện, kỹ năng vận động và kỹ thuật động tác một số môn thể thao, rèn luyện sinh viên có ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, xây dựng lối sống lành mạnh, tinh thần tự giác rèn luyện thân thể.

GDTC là một bộ phận của nền văn hóa xã hội, là di sản quý giá của loài người và là sự tổng hòa những thành tựu xã hội trong sự nghiệp sáng tạo và sử

dụng những biện pháp chuyên môn để hoàn thiện thể chất con người, nâng cao sức khỏe. GDTC là một bộ phận của TDTT, đó còn là một trong những hình thức hoạt động cơ bản, có định hướng rõ rệt. GDTC là sự truyền thụ và tiếp thu có hệ thống những cách thức điều khiển hợp lý sự vận động của con người, qua đó sẽ hình thành kỹ năng kỹ xảo vận động cơ bản cần thiết và những hiểu biết có liên quan.

1.4.2. Giờ học thể dục thể thao chính khóa (nội khóa) trong trường đại

học

Giờ học TDTT chính khóa có đặc điểm chung của hình thức lớp-bài. Dấu

hiệu quan trọng nhất của hình thức này là nhà sứ phạm (giáo viên TDTT, HLV, hướng dẫn viên) giữ vai trò chủ đạo, điều khiển trực tiếp tổ chức hoạt động dạy học. Sự tác động tương hỗ giữa người dạy và người học tạo nên điều kiện sư phạm tốt nhất cho quá trình GDTC. Ưu thế của giờ học chính khóa còn thể hiện ở chỗ: buổi tập được tiến hành chặt chẽ theo kế hoạch học tập của nhà trường, theo thời khóa biểu chung của toàn trường, lớp học gồm một số lượng học sinh ổn định, cùng lứa tuổi, hoạt động đã liên kết học sinh thành tập thể. Đó là những điều kiện không kém quan trọng để giải quyết có hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục - giáo dưỡng trong quá trình giáo dục thể chất. Đây là hình thức cơ bản nhất của GDTC được tiến hành trong kế hoach học tập của nhà trường. Chủ yếu đào tạo giáo dục về thể chất, thể thao cho sinh viên là nhiệm vụ chủ yếu, nên trước hết phải có nội dung thích hợp để phát triển tố chất thể lực và phối hợp vận động cho học sinh, sinh viên. Đồng thời, giúp họ có năng lực nhất định đẻ tiếp thu được các kỹ thuật động tác TDTT.

Mục tiêu chính của đào tạo cơ bản về thể chất và thể thao trong trường học là: “xúc tiến quá trình đào tạo năng lực đạt thành tích trong thể chất và thể thao của học sinh, sinh viên, phát triển tố chất thể lực, phát triển năng lực tâm lý, tạo ý thức tập luyện TDTT trường xuyên, giáo dục được đức tính cơ bản và lòng nhân đạo cho học sinh.

Giờ học chính khóa Thể dục thể thao mang tính chất pháp quy, quy định đối với học sinh, sinh viên và cán bộ giảng dạy. Là giờ học theo chương trình có quy định thời gian và quy cách đánh giá chất lượng, được bắt đầu từ mẫu giáo, sau đó là dạy TDTT theo chương trình ở các cấp học cho đến đại học [20], [22].

Bản thân giờ học Thể dục thể thao có ý nghĩa quan trọng nhiều mặt với việc quản lý và giáo dục con người trong xã hội. Việc học tập các bài tập thể dục, các kỹ thuật động tác là điều kiện cần thiết để con người phát triển cơ thể thể một cách hài hòa, bảo vệ và củng cố sức khỏe, hình thành năng lực chung và chuyên môn. Mặt khác, trong giờ học TDTT những phẩm chất ý trí của con người như: lòng dũng cảm, tính mạnh dạn quyết đoán, tính kiên trì và khả năng tự kiềm chế… được hình thành và hoàn thiện. Các giờ học chính khóa còn có vai trò trong việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tập thể, sự thẳng thắn trung thực.

1.4.3. Hoạt động thể dục thể thao ngoại khóa

1.4.3.1. Vai trò và nguyên tắc hoạt động ngoại khóa

Quá trình sư phạm là một quá trình khép kín có tổ chức chặt chẽ, nghĩa là nó mang đầy đủ những nét đặc trưng cơ bản của quá trình giảng dạy, giáo dục và tự giáo dục. Về thể chất, quá trình sư phạm là một phức hợp gồm các thành tố như hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh sinh viên, nhờ ảnh hưởng trực tiếp của các nhân tố ngoài tác động làm tăng hiệu quả của quá trình dạy học.

Trong lý luận cũng như trong thực tiễn, nói đến giảng dạy là nói tới tất cả các mặt của quá trình đào tạo để làm cho người học có thể đạt được những trình độ nhất định. Đó là một trong những cơ sở quan trọng nhất của công tác giảng dạy. Song, việc học lý luận và thực hiện các bài tập là điều kiện hết sức cần thiết để phát triển cơ thể một cách hài hoà, bảo vệ và củng cố sức khoẻ, hình thành năng lực làm việc chung và chuyên môn. Từ đó, nhanh chóng thích nghi với

điều kiện hoạt động, học tập và nâng cao nghề nghiệp chuyên môn. Ngoài ra, hoạt động ngoại khóa có ý nghĩa quan trọng nhằm giáo dục các phẩm chất đạo đức, là nơi sinh hoạt giao lưu của mọi người, rèn luyện kỹ năng sống qua các hoạt động giao lưu, giao tiếp, rèn luyện thể chất và nhân cách cho học sinh, sinh viên và là nơi giáo dục pháp luật, góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội ra khỏi đời sống con người [21], [24].

Quan điểm về nguyên tắc chung của Giáo dục thể chất ở Việt Nam đã có rất nhiều tác giả nghiên cứu, trong đó Nguyễn Mậu Loan cho rằng đó là sự kết hợp giáo dục TDTT với thực tiễn lao động và chiến đấu, nâng cao sức khỏe, phát triển con người toàn diện.

Theo Riman Diamond, hoạt động Giáo dục thể chất ngoài trường học được thực hiện trên cơ sở luận điểm phù hợp với nguyên tắc GDTC, đảm bảo mục tiêu, nhiệm vụ, có sự phối hợp giữa gia đình, xã hội, các ngành, tổ chức liên quan trực tiếp đến hoạt động này. Kế thừa kết quả GDTC trong trường học, giúp cho trường học mở rộng, nâng cao kỹ năng, kỹ xảo TDTT, sử dụng các hình thức đa dạng, phù hợp với ham thích, đặc điểm lứa tuổi và trình độ thể lực của người tập [94].

Từ những quan điểm về nguyên tắc tổ chức hoạt động ngoại khóa của các tác giả nêu trên, thể đúc kết lại trong khâu tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa cần nắm rõ đặc diểm tâm sinh lý của đối tượng và phải tuân thủ theo một số nguyên tắc sau:

- Phù hợp với xu hướng phát triển chung và đạt hiệu quả.

- Dựa trên cơ sở người tập tự nguyện tự giác.

- Phải đáp ứng được nhu cầu, sở thích của đối tượng.

- Xã hội hóa TDTT ngoại khóa phải đảm bảo tính đại chúng.

- Có lồng ghép giữa thi đấu phong trào với khoa học và phải có chương trình, kế hoạch cụ thể.

1.4.3.2. Mục đích của tổ chức hoạt động Thể dục thể thao ngoại khóa

trong trường học

Tạo môi trường hoạt động lành mạnh, tích cực, tránh xa tệ nạn xã hội. Trong thời kỳ hội nhập, kinh tế ngày càng phát triển và đời sống của người dân ngày càng được nâng cao,cùng với nó là sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, theo thống kê hiện nay tại các cổng trường Đại học, Cao đẳng bình quân có tới 12 đến 15 quán games, internet và được mở cửa 24/24 giờ, đây là môi trường rất độc hại, nó có sức lôi cuốn mạnh mẽ và làm ảnh hưởng đến thời gian, thể lực, trí tuệ cũng như kinh tế của học sinh, sinh viên. Ngoài ra, còn rất nhiều các tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm, đây là vấn đề rất phức tạp và luôn cám dỗ giới trẻ. Theo số liệu thống kê mới nhất của tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm, trong năm 2019 trên địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh có tới trên 900 đối tượng phạm tội trộm cắp, cướp giật, ma túy và đặc biệt là mại dâm, khi được phỏng vấn thì hầu hết các đối tượng đều khai là do thường xuyên chơi games và tụ tập tới các vũ trường, quán bar, do không có tiền nên các đối tượng túng quẫn và làm liều.

Từ những vấn đề trên việc, tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa tạo ra sân chơi lành mạnh, thu hút và tập hợp đoàn viên sinh viên vào các hoạt động trong thời gian nhàn rỗi để từ đó tránh xa các tệ nan xã hội. Mặt khác, thông qua hoạt động ngoại khóa nhằm ngăn chặn, giáo dục, tuyên truyền và phổ biến kiến thức pháp luật cho học sinh, sinh viên, với những diễn biến tiêu cực trong giới học sinh, sinh viên như hiện nay, cần tổ chức các hoạt động TDTT ngoại khóa là việc làm rất cần thiết.

Phát triển thể chất và nâng cao kết quả học tập các môn thể thao cho sinh

viên.

Thông qua việc hoạt động Thể dục thể thao ngoại khóa bằng các bài tập, các

kỹ thuật động tác là điều kiện để con người phát triển cơ thể một cách hài hòa, bảo vệ và củng cố sức khỏe, hình thành năng lực chung và năng lực chuyên môn, đồng thời góp phần nâng cao thành tích thể thao của học sinh - sinh viên.