Phương Pháp Xử Lý Dữ Liệu Của Nghiên Cứu Định Lượng

biến độc lập). Luận án sử dụng phân tích hồi quy theo trường hợp số hai vì vậy cỡ mẫu tối thiểu theo Green (1991) được xác định là 104 + 7 = 111.

Do luận án sử dụng kết hợp cả phân tích nhân tố khám phá và phân tích hồi quy đa biến, vì vậy để nâng cao độ tin cậy của thông tin khảo sát, luận án xác định cỡ mẫu tối thiểu theo số liệu cao nhất trong các cách xác định đã nêu trên tương ứng là 295.

Để đạt được cỡ mẫu tối thiểu nêu trên, tác giả đã tiến hành phát ra 400 bảng câu hỏi cho đối tượng là người sử dụng thông tin trong đó: 150 bảng hỏi cho nhóm khách hàng kiểm toán là các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam và 250 bảng hỏi cho nhóm có lợi ích trực tiếp từ kiểm toán báo cáo tài chính (Phụ lục 3.2: Danh sách các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã tham gia khảo sát), (Phụ lục 3.3: Danh sách các ngân hàng, công ty môi giới chứng khoán đã tham gia khảo sát).

Mặt khác, nhằm xác định những kỳ vọng nào của người sử dụng thông tin là hợp lý hay bất hợp lý, luận án cũng tiến hành khảo sát lấy ý kiến của các kiểm toán viên về khả năng thực hiện các công việc này. Phạm vi đối tượng khảo sát là kiểm toán viên được xác định bao gồm: kiểm toán viên và trợ lý kiểm toán tại các công ty kiểm toán đang hoạt động tại Việt Nam. Tuy nhiên, bảng câu hỏi khảo sát của kiểm toán viên chỉ đề cập tới 30 câu hỏi liên quan đến phần khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán (không bao gồm 29 câu hỏi liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng tới khoảng cách kỳ vọng) và câu hỏi khảo sát chỉ yêu cầu kiểm toán viên trả lời có hoặc không vì vậy kích thước mẫu tối thiểu đối với đối tượng khảo sát là kiểm toán viên được xác định là 100. Để đạt được cỡ mẫu tối thiểu nêu trên, tác giả đã tiến hành phát ra 150 phiếu điều tra với các kiểm toán viên và trợ lý kiểm toán tại các công ty kiểm toán đang hoạt động tại Việt Nam (Phụ lục 3.4: Danh sách các công ty kiểm toán đã tham gia khảo sát).

b. Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát

Bảng câu hỏi khảo sát sử dụng trong luận án được thiết kế trên cơ sở kết quả của bước nghiên cứu định tính trước. Luận án sử dụng hai bảng hỏi với thiết kế khác nhau cho nhóm người sử dụng thông tin và nhóm kiểm toán viên.

Bảng hỏi thứ nhất được sử dụng để khảo sát nhóm người sử dụng thông tin (Phụ lục 3.5: Bảng hỏi khảo sát người sử dụng thông tin). Bảng hỏi được thiết kế gồm 3 phần:

Phần I: Khảo sát về khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán báo cáo tài chính gồm 30 thang đo. Trong phần I, người sử dụng thông tin sẽ trả lời hai câu hỏi cho mỗi công việc kiểm toán được nêu bao gồm:

Câu hỏi 1: Theo Anh/chị, kiểm toán viên có nên thực hiện các công việc sau đây không?

Câu hỏi 2: Theo Anh/chị, kiểm toán viên đã thực hiện công việc này như thế nào?

Trong đó, với câu hỏi 1, người được khảo sát chỉ cần lựa chọn câu trả lời “Không” hoặc “Có”. Với câu hỏi 2, người sử dụng thông tin đánh giá mức độ thực hiện công việc của kiểm toán viên dựa trên thang đo Likert 5 điểm.

Phần II: Khảo sát về các nhân tố ảnh hưởng tới khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán bao gồm: Kỳ vọng quá mức của người sử dụng thông tin; Giáo dục, đào tạo về kiểm toán của người sử dụng thông tin; Nhu cầu của người sử dụng thông tin; Tính độc lập của kiểm toán viên; Năng lực của kiểm toán viên; Chuẩn mực về báo cáo kiểm toán; Chuẩn mực kiểm toán chưa đầy đủ với 29 thang đo. Người sử dụng thông tin đánh giá các nhân tố đã nêu trên thang đo Likert 5 điểm.

Phần III: Thông tin chung về đối tượng khảo sát.

Bảng hỏi thứ hai được sử dụng để khảo sát nhóm kiểm toán viên (bao gồm kiểm toán viên và các trợ lý kiểm toán) (Phụ lục 3.6: Bảng hỏi khảo sát kiểm toán viên). Bảng hỏi được thiết kế gồm 2 phần:

Phần I: Khảo sát về tính hợp lý của các công việc kiểm toán được kỳ vọng. Trong phần này, người được khảo sát lựa chọn câu trả lời “Không” hoặc “Có” cho câu hỏi: Theo Anh/chị, kiểm toán viên có khả năng thực hiện công việc sau đây không?

Phần II: Thông tin chung về đối tượng khảo sát.

Bảng hỏi được thiết kế dưới dạng bản word nhằm phục vụ cho việc khảo sát trực tiếp và thiết kế dưới dạng google form phục vụ cho việc khảo sát qua các công cụ trực tuyến như email, zalo, messenger…

3.2.2.2. Phương pháp xử lý dữ liệu của nghiên cứu định lượng

a. Mã hóa dữ liệu

Nhằm xử lý dữ liệu với SPSS20, luận án tiến hành mã hóa các thuộc tính của các thang đo như sau:

Bảng 3.6: Mã hóa các thuộc tính của khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán‌

STT

Mã hóa câu hỏi 1	Mã hóa câu hỏi 2	Tên thuộc tính
TRÁCH NHIỆM CỦA KIỂM TOÁN VIÊN
1	KV1	TN1	Đưa ra ý kiến trong BCKiT về việc liệu BCTC có được lập và trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu
2	KV2	TN2	Chịu trách nhiệm phát hiện tất cả các gian lận
3	KV3	TN3	Chịu trách nhiệm ngăn chặn tất cả các gian lận
4	KV4	TN4	Công bố trong BCKiT các gian lận đã được phát hiện, các yếu kém và bất thường của khách hàng kiểm toán
5	KV5	TN5	Kiểm tra và công bố tính đáng tin cậy của toàn bộ các thông tin được trình bày trong báo cáo thường niên
6	KV6	TN6	Kiểm tra và công bố việc tuân thủ tất cả các quy định về quản trị công ty khi khách hàng kiểm toán là các công ty niêm yết
7	KV7	TN7	Phát hiện và công bố trong BCKiT việc cố ý bóp méo thông tin được trình bày trong BCTC.
8	KV8	TN8	Báo cáo sự nghi ngờ tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền về hành vi cố tình bóp méo BCTC.
9	KV9	TN9	Phát hiện và công bố trong BCKiT các hành vi không tuân thủ pháp luật do Ban giám đốc thực hiện có ảnh hưởng trực tiếp tới BCTC
10	KV10	TN10	Phát hiện và công bố trong BCKiT các hành vi không tuân thủ pháp luật do Ban giám đốc thực hiện nhưng không có ảnh hưởng trực tiếp tới BCTC (ví dụ: vi phạm quy định an toàn lao động, môi trường…)
11	KV11	TN11	Kiểm tra và công bố (trong BCKiT) sự đầy đủ và hữu hiệu đối với hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng kiểm toán

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 184 trang tài liệu này.

STT

Mã hóa câu hỏi 1	Mã hóa câu hỏi 2	Tên thuộc tính
12	KV12	TN12	Kiểm tra và công bố (trong BCKiT) sự hữu hiệu và hiệu quả công việc quản lý và quản trị rủi ro công ty của khách hàng kiểm toán.
13	KV13	TN13	Kiểm tra và trao đổi Ban quản trị về sự phù hợp đối với các thủ tục kiểm soát nhằm xác định hoặc quản lý rủi ro tài chính của khách hàng kiểm toán
14	KV14	TN14	Kiểm tra và công bố trong BCKiT về tính trung thực của thông tin phi tài chính trong báo cáo hàng năm của khách hàng kiểm toán (Ví dụ: thông tin về nhân viên, sản phẩm, hồ sơ an toàn lao động)
15	KV15	TN15	Kiểm tra và công bố (trong BCKiT) tính đáng tin cậy của số liệu dự báo tài chính bao gồm cả số liệu trong báo cáo thường niên của khách hàng kiểm toán.
16	KV16	TN16	Đánh giá khả năng hoạt động liên tục của khách hàng kiểm toán
17	KV17	TN17	Trao đổi với cấp quản lý phù hợp những nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của khách hàng được kiểm toán
18	KV18	TN18	Công bố trong BCKiT những nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của khách hàng được kiểm toán.
19	KV19	TN19	Công bố trong BCKiT những thất bại của kiểm toán viên trong việc thu thập thông tin và giải thích việc hình thành ý kiến kiểm toán
20	KV20	TN20	Tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp
21	KV21	TN21	Công bố rõ ràng mức độ thực hiện công việc kiểm toán trong BCKiT
MỨC ĐỘ ĐẢM BẢO CỦA KIỂM TOÁN
22	KV22	BD1	Đảm bảo chắc chắn BCTC không còn sai sót trọng yếu

STT

Mã hóa câu hỏi 1	Mã hóa câu hỏi 2	Tên thuộc tính
23	KV23	BD2	Đảm bảo chắc chắn khách hàng kiểm toán tuân thủ pháp luật
24	KV24	BD3	KTV công bố rõ ràng mức độ đảm bảo của kiểm toán trong BCKiT
25	KV25	BD4	Đảm bảo chắc chắn hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng kiểm toán vận hành hiệu quả
THÔNG ĐIỆP ĐƯỢC TRUYỀN TẢI QUA BÁO CÁO KIỂM TOÁN
26	KV26	TD1	BCKiT có ý kiến chấp nhận toàn phần có nghĩa là KTV chắc chắn 100% BCTC được kiểm toán không còn sai sót
27	KV27	TD2	BCKiT có ý kiến chấp nhận toàn phần có nghĩa là khách hàng kiểm toán có tình hình tài chính tốt và không thể phá sản
28	KV28	TD3	BCKiT có ý kiến chấp nhận toàn phần có nghĩa là khách hàng kiểm toán được quản lý tốt
29	KV29	TD4	BCKiT có ý kiến chấp nhận toàn phần có nghĩa là khoản đầu tư vào khách hàng kiểm toán có khả năng sinh lời cao
30	KV30	TD5	KTV không đề cập tới khả năng hoạt động liên tục trong BCKiT có nghĩa là khả năng hoạt động liên tục của khách hàng kiểm toán được đảm bảo.

Bảng 3.7: Mã hóa các thuộc tính của nhân tố ảnh hưởng đến khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán‌

STT

Mã hóa	Tên thuộc tính
KỲ VỌNG QUÁ MỨC CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG THÔNG TIN
1	KVQM1	KTV là người chịu trách nhiệm đối với BCTC được kiểm toán
2	KVQM2	KTV kiểm tra 100% các nghiệp vụ và số dư của khách hàng kiểm toán
3	KVQM3	KTV đưa ra cảnh báo sớm cho khả năng phá sản của khách hàng kiểm toán
4	KVQM4	Anh/chị kỳ vọng KTV đề xuất một hệ thống cảnh báo nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận cho khách hàng kiểm toán

STT

Mã hóa	Tên thuộc tính
5	KVQM5	Anh/chị kỳ vọng KTV đưa ra sự đảm bảo cho tình hình tài chính ổn định của khách hàng kiểm toán
GIÁO DỤC, ĐÀO TẠO VỀ KIỂM TOÁN CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG THÔNG TIN
6	GD1	Trong các cuộc họp đại hội đồng cổ đông có phần thảo luận về mục đích và chức năng chứng thực của kiểm toán
7	GD2	Anh/chị hiểu về mục tiêu cũng như các hạn chế vốn có của kiểm toán
8	GD3	Anh/chị đã được học các học phần có liên quan đến kiểm toán trong chương trình học tại các trường Đại học, cao đẳng
NHU CẦU CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG THÔNG TIN
9	NC1	KTV kiểm tra các thông tin tài chính và phi tài chính được lập bởi nhà quản lý của khách hàng kiểm toán
10	NC2	KTV cung cấp nhiều thông tin về khách hàng kiểm toán hơn như hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ, khả năng hoạt động liên tục…
11	NC3	KTV cung cấp nhiều thông tin hơn về tình hình kinh doanh và triển vọng của khách hàng kiểm toán trong tương lai
12	NC4	Anh/chị cần biết các sai sót đã được điều chỉnh và các sai sót chưa được điều chỉnh
TÍNH ĐỘC LẬP CỦA KIỂM TOÁN VIÊN
13	DL1	Công ty kiểm toán không cung cấp dịch vụ kiểm toán đồng thời với dịch vụ phi kiểm toán như dịch vụ tư vấn quản lý, thuế cho một khách hàng kiểm toán
14	DL2	Công ty kiểm toán không cung cấp dịch vụ kiểm toán cho một khách hàng kiểm toán trong thời gian dài
15	DL3	KTV không có các quan hệ tài chính/kinh tế trực tiếp hay gián tiếp đối với khách hàng kiểm toán
16	DL4	KTV không thực hiện kiêm toán cho một khách hàng kiểm toán trong thời gian dài
17	DL5	KTV không nhận quà hoặc các ưu đãi từ khách hàng kiểm toán
NĂNG LỰC CỦA KIỂM TOÁN VIÊN
18	NL1	KTV có sự hiểu biết đầy đủ về hoạt động kinh doanh của khách hàng kiểm toán
19	NL2	KTV có trình độ học vấn cấn thiết và được đào tạo phù hợp

STT

Mã hóa	Tên thuộc tính
20	NL3	KTV có kỹ năng và kiến thức về IT
21	NL4	KTV có khả năng truyền đạt, diễn giải các vấn đề
CHUẨN MỰC VỀ BÁO CÁO KIỂM TOÁN
22	BC1	Bắt đầu BCKT bằng đoạn kết luận của kiểm toán viên
23	BC2	BCKT cần có thêm phần báo cáo chất lượng của kiểm soát nội bộ của khách hàng kiểm toán
24	BC3	BCKT cần giải thích chi tiết hơn về vai trò của kiểm toán viên
25	BC4	BCKT cần được viết bằng một ngôn ngữ dễ tiếp cận hơn
CHUẨN MỰC KIỂM TOÁN CHƯA ĐẦY ĐỦ
26	CM1	Chuẩn mực kiểm toán cần mở rộng trách nhiệm của kiểm toán viên đối với việc đánh giá khả năng hoạt động liên tục của khách hàng kiểm toán
27	CM2	Chuẩn mực kiểm toán cần quy định rõ phương pháp, trình tự và trách nhiệm của các chủ thể trong kiểm soát chất lượng kiểm toán
28	CM3	Chuẩn mực kiểm toán cần bổ sung yêu cầu về việc tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành của KTV
29	CM4	Chuẩn mực kiểm toán cần bổ sung yêu cầu thành lập ủy ban kiểm tra việc tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp

Mặt khác, dựa trên kết quả khảo sát về kỳ vọng của người sử dụng thông tin và khả năng thực hiện các công việc từ kiểm toán viên, luận án xác định các công việc cấu thành các thành phần của khoảng cách kỳ vọng bao gồm khoảng cách hợp lý, khoảng cách chuẩn mực và khoảng cách chất lượng kiểm toán. Vì vậy, ngoài những thuộc tính đã được mã hóa nêu trên, luận án mã hóa các biến phụ thuộc như sau:

Bảng 3.8: Mã hóa các thành phần và khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán‌

STT

Mã hóa	Nội dung của mã hóa
1	RG	Khoảng cách hợp lý
2	DS	Khoảng cách chuẩn mực
3	DP	Khoảng cách chất lượng kiểm toán
4	AEG	Khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán

b. Phương pháp thống kê mô tả

Thống kê mô tả giúp mô tả và hiểu được các tính chất của một bộ dữ liệu cụ thể bằng cách đưa ra các tóm tắt về mẫu và thông số của dữ liệu. Các đại lượng

thống kê mô tả được sử dụng trong luận án bao gồm: Mean (số trung bình cộng); Sum (số tổng cộng); Std.deviation (độ lệch chuẩn); Minimum, Maximum (giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất); Df (tần số); Std error (sai số chuẩn); Meadian (lượng biến của đơn vị đứng ở vị trí chính giữa trong dãy số lượng biến); Mode (biểu hiện của tiêu thức được gặp nhiều nhất trong tổng thể hay trong dãy phân phối).

Luận án sử dụng phương pháp thống kê mô tả nhằm xác định tỷ trọng của các nhóm đối tượng khảo sát trong tổng số phiếu điều tra hợp lệ được sử dụng để phân tích định lượng, xác định các kỳ vọng cấu thành nên khoảng cách kỳ vọng trong kiểm toán (tính giá trị bình quân của các hồi đáp từ phía người sử dụng thông tin về việc có hay không kỳ vọng kiểm toán viên thực hiện công việc kiểm toán được nêu và giá trị bình quân của hồi đáp từ kiểm toán viên về việc có hay không khả năng thực hiện các kỳ vọng này).

c. Phương pháp kiểm định One Sample T- test

Kiểm định One Sample T-test nhằm mục đích so sánh giá trị trung bình (mean) của tổng thể với một giá trị cụ thể nào đó. Luận án sử dụng kiểm định One Sample T-test nhằm xác định sự tồn tại của khoảng cách kỳ vọng cũng như đo lường độ lớn của các thành phần khoảng cách và khoảng cách kỳ vọng nói chung. Theo mô hình nghiên cứu đã được xác lập, đánh giá của người sử dụng thông tin về chất lượng thực hiện các công việc kiểm toán sẽ được so sánh với mức giá trị 5, nếu có sự khác biệt đáng kể (sig. <0.05) thì khẳng định có sự tồn tại của khoảng cách kỳ vọng và giá trị Mean difference của kiểm định chính là độ lớn của khoảng cách. Như vậy, tương ứng với các công việc thuộc nhóm kỳ vọng bất hợp lý, sự khác biệt đáng kể giữa đánh giá chất lượng thực hiện với 5 chính là độ lớn của khoảng cách hợp lý (RG); các công việc thuộc nhóm kỳ vọng hợp lý nhưng chưa có trong quy định hiện hành, sự khác biệt là độ lớn của khoảng cách chuẩn mực (DS), và với các công việc thuộc nhóm đã có trong quy định hiện hành chính là độ lớn của khoảng cách chất lượng kiểm toán (DP).

d. Phương pháp phân tích độ tin cậy của thang đo

Độ tin cậy của thang đo được định nghĩa như là khả năng đo lường sự phù hợp các hiện tượng mà nó được thiết kế để đo lường. Do đó, độ tin cậy liên quan đến việc kiểm định tính nhất quán của thang đo để khẳng định thang đo có thể đo lường đúng khái niệm cần đo lường (Lê Văn Huy & Trương Trần Trâm Anh, 2012). Các chỉ báo cùng đo lường một hiện tượng nên phải liên kết với nhau một cách logic. Kiểm tra tính nhất quán bên trong của kiểm định cho phép người nghiên cứu