Đánh Giá Thực Trạng Kiểm Soát Chất Lượng Trong Kiểm Toán Báo Cáo Tài Chính

Nội dung

Có	Không	Mô tả/Ghi chú	Tham chiếu
6. BCTC có tồn tại yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của DN không?		
III. Đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh”/”Vấn đề khác”
1. Có nội dung nào trong BCTC mà KTV thấy cần phải thu hút sự chú ý của người sử dụng BCTC bằng cách sử dụng đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh” không?		
2. BCKiT có cần thiết phải trình bày đoạn “Vấn đề khác” để người sử dụng hiểu rò hơn về trách nhiệm của KTV không?		

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 141 trang tài liệu này.

C. KẾT LUẬN

Theo ý kiến của chúng tôi, ý kiến kiểm toán về BCTC thuộc dạng:

Chấp nhận toàn phần

Kết luận khác của người soát xét việc KSCL cuộc kiểm toán (nếu có):

Đồng ý với ý kiến của Chủ nhiệm kiểm toán.

Thành viên BGĐ:

Bùi Mạnh Hà

Ngày :

14/3/17

Người soát xét việc KSCL cuộc kiểm toán:

Bùi Hồng Vân

Ngày :

14/3/17

(Nguồn: Phòng kiểm toán 2, ASC)

2.3. Đánh giá thực trạng kiểm soát chất lượng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn kiểm toán ASC

Qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu hoạt động kiểm soát chất lượng trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán ASC, tác giả có những đánh giá khái quát như sau:

2.3.1. Những kết quả đạt được

Kiểm soát trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán

Hầu hết các cuộc kiểm toán do Công ty thực hiện đều đã được lập kế hoạch một cách đầy đủ, các thông tin cần thiết ban đầu đã được các kiểm toán viên của Công ty thu thập để có thể lập kế hoạch kiểm toán phù hợp với tình hình thực tế của khách hàng. Các trưởng nhóm kiểm toán khi được giao nhiệm vụ lập kế hoạch đã có sự trao đổi với các Chủ nhiệm kiểm toán về các yếu tố như thời gian, nhân sự, mức độ trọng yếu, đánh giá rủi ro kiểm toán, các vấn đề lưu ý khác để kế hoạch kiểm toán được lập ra xác thực hơn và ít phải chỉnh sửa hơn, nhằm nâng cao hiệu quả của công tác lập kế hoạch, một trong những nhiệm vụ quan trọng của mỗi cuộc kiểm toán.

Ngoài ra, kế hoạch kiểm toán còn được sự soát xét của thành viên ban giám đốc phụ trách khách hàng và Chủ nhiệm kiểm toán làm cho kế hoạch kiểm toán được lập ra sẽ ít sai sót nhằm giảm thiểu những rủi ro mà cuộc kiểm toán có thể mắc phải cũng như những sai sót, bất hợp lý trong kế hoạch kiểm toán.

Mặt khác, Công ty đã có những quy định cụ thể về biểu mẫu của lập kế hoạch kiểm toán với đầy đủ những nội dung cần thiết theo quy định của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, chuẩn mực kiểm toán quốc tế và các quy định chuyên môn của Hội nghề nghiệp và các cơ quan chức năng. Nhờ đó mà kế hoạch kiểm toán lập ra không chỉ mang tính hình thức mà thực sự là bước đánh giá, khảo sát ban đầu và chuẩn bị tốt (về nhân sự, về thời gian..) cho quá trình thực hiện kiểm toán sau này tại khách hàng.

Kiểm soát trong giai đoạn thực hiện kiểm toán

Về cơ bản, các trưởng nhóm kiểm toán đã thực hiện được nhiệm vụ kiểm tra, soát xét việc tuân thủ chuẩn mực, quy trình kiểm toán, kế hoạch kiểm toán, quy định về hồ sơ kiểm toán.

Trưởng nhóm kiểm toán đã thực hiện việc phân công nhiệm vụ kiểm toán cho từng thành viên tương đối phù hợp với khả năng của từng người. Các trưởng nhóm kiểm toán đã hoàn toàn chủ động trong việc thực hiện kiểm toán trên cơ sở kế hoạch kiểm toán đã trao đổi và được sự phê duyệt của thành viên ban giám đốc phụ trách khách hàng. Các trưởng nhóm kiểm toán cũng thực hiện việc kiểm soát công việc của các thành viên trong nhóm ngay tại khách hàng thông qua quá trình phỏng vấn, trao đổi những lưu ý cần thiết, bổ sung các thủ tục kiểm toán cần thực hiện đồng thời thực hiện soát xét giấy tờ làm việc của các thành viên sau mỗi ngày làm việc. Việc kiểm soát công việc ngay tại khách hàng diễn ra một cách thường xuyên khiến cho những vấn đề phát sinh được xử lý kịp thời.

Trong một số trường hợp, tuỳ vào khối lượng công việc mà trưởng nhóm kiểm toán có thể phân công cho các kiểm toán viên khác trong nhóm thực hiện soát xét cũng như giám sát công việc của các thành viên trong nhóm nhưng trưởng nhóm kiểm toán vẫn là người chịu trách nhiệm cuối cùng kiểm soát chất lượng cuộc kiểm toán được thực hiện tại khách hàng.

Kiểm soát trong giai đoạn kết thúc kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán

Thành viên Ban Giám đốc phụ trách khách hàng thường xuyên trao đổi với nhóm kiểm toán về các vấn đề phát sinh, về tiến độ của cuộc kiểm toán. Qua đó, thành

viên Ban Giám đốc nắm bắt được khá sâu về khách hàng kiểm toán và đây cũng là cách để các thành viên Ban Giám đốc kiểm soát công việc của nhóm kiểm toán. Trong giai đoạn này, các thành viên Ban Giám đốc chủ yếu thực hiện công việc soát xét tổng hợp gồm soát xét báo cáo kiểm toán được lập bởi các trưởng nhóm kiểm toán, bảng ghi nhớ hoàn tất kết quả kiểm toán. Nhờ vào việc thường xuyên trao đổi với nhóm kiểm toán nên những vấn đề cần lưu ý cũng như các công việc cần thực hiện về cơ bản đã được thực hiện ngay trong thời gian thực hiện cuộc kiểm toán. Việc kiểm soát trong giai đoạn này chủ yếu là nhằm xem xét lại các thủ tục kiểm toán được thực hiện đã đầy đủ chưa, các bằng chứng kiểm toán đưa ra có bảo đảm cho kết luận của cuộc kiểm toán hay không?

2.3.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân

Bên cạnh những kết quả đạt được thì quá trình kiểm soát chất lượng kiểm toán cũng còn có những mặt hạn chế sau:

Kiểm soát trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán

Lập kế hoạch kiểm toán là một yêu cầu bắt buộc đối với mọi cuộc kiểm toán trước khi thực hiện kiểm toán chi tiết tại khách hàng. Để lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên cần thu thập đầy đủ các thông tin về khách hàng như các thông tin về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng, thông tin về môi trường hoạt động, đánh giá năng lực quản lý của ban giám đốc khách hàng, thu thập và đánh giá tính đầy đủ, phù hợp của các nguồn lực hỗ trợ thực hiện cuộc kiểm toán như các phát hiện của kiểm toán viên nội bộ, các kết luận thanh tra, kiểm tra của các tổ chức quản lý khác đối với khách thể kiểm toán... Tuy nhiên, việc thu thập các thông tin này hầu như chỉ được thực hiện với các khách hàng có quy mô lớn, còn các khách hàng có quy mô nhỏ thì các thông tin này thu thập được rất sơ sài. Do đó, kế hoạch kiểm toán của các khách hàng này còn thiếu nhiều nội dung cơ bản, hầu như chỉ bao gồm việc lựa chọn nhân sự và thời gian kiểm toán. Lúc này, kế hoạch kiểm toán chỉ mang tính thủ tục, là cơ sở để ra quyết định phân công nhóm kiểm toán. Vì vậy, kế hoạch kiểm toán của những khách hàng này không có tác dụng làm căn cứ để kiểm tra và kiểm soát chất lượng kiểm toán.

Qua 20 hồ sơ kiểm toán được khảo sát năm 2016, thu được kết quả như sau:

Bảng 2.12. Kết quả khảo sát về việc lập kế hoạch kiểm toán

STT

Tên khách hàng	Tổng nguồn vốn		Kế hoạch kiểm toán có được lập chi tết/ đầy đủ hay không?
Tên khách hàng	> 100 tỷ	< 100 tỷ	Kế hoạch kiểm toán có được lập chi tết/ đầy đủ hay không?
1	Tập đoàn A			
2	Công ty cổ phần Việt Á			
3	Tổng công ty Viglacera			
4	Tổng công ty Cao su Việt Nam			
5	Công ty liên doanh khu chế xuất Hải Phòng			
6	Công ty liên doanh Sông Đà Ucrin			
7	Công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ điện tử viễn thông			x
8	Tổng công ty cổ phần thiết bị điện VN			
9	Công ty cổ phần xây dựng số 1 Hà Nội			
10	Công ty cổ phần du lịch Hồng Hà			x
11	Bệnh viện Xanhpon			x
12	Bệnh viện phụ sản Hà Nội			
13	Bệnh viện Đống Đa			x
14	Dự án Thủy lợi Dầu Tiếng			
15	Dự án hỗ trợ y tế quốc gia			x
16	Tổng công ty Hàng Hải			
17	Tổng công ty Than Việt Nam			
18	Tổng công ty Dược Việt Nam			
19	Công ty liên doanh đá vôi Yên Bái			
20	Công ty đèn hình Orion Hanel			x

(Nguồn: Tác giả tổng hợp)

Kiểm soát trong giai đoạn thực hiện kiểm toán

Đây là giai đoạn các kiểm toán viên và trợ lý kiểm toán thực hiện các thủ tục kiểm toán để thu thập các bằng chứng kiểm toán. Mặc dù, tại Công ty TNHH kiểm toán ASC, trưởng nhóm kiểm toán ngoài việc phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm kiểm toán, trưởng nhóm kiểm toán đã thực hiện soát xét lại kết quả kiểm toán, bằng chứng kiểm toán, giấy tờ làm việc của kiểm toán viên và các trợ lý kiểm toán theo mẫu quy định của công ty.

Tuy nhiên, vẫn còn những cuộc kiểm toán mà rủi ro kiểm toán được xác định ở mức thấp, thì các trưởng nhóm kiểm toán không kiểm soát quá trình kiểm toán viên và các trợ lý kiểm toán thực hiện các thủ tục kiểm toán, phương pháp kiểm toán để thu thập bằng chứng kiểm toán mà chỉ chú trọng thực hiện kiểm tra, soát xét những bằng chứng kiểm toán thu được.

Trưởng nhóm kiểm toán cũng chưa có biện pháp hữu hiệu để kiểm soát tính độc lập của kiểm toán viên trong quá trình thực hiện cuộc kiểm toán.

Ngoài ra, chương trình kiểm toán là cơ sở cho trưởng nhóm kiểm toán thực hiện nhiệm vụ soát xét của mình nhưng hiện tại, Công ty vẫn đang sử dụng mẫu chương trình kiểm toán có sẵn mà chưa tiến hành sửa đổi cho phù hợp với đặc điểm của từng khách hàng, đối với các khách hàng nhỏ thì chương trình kiểm toán vẫn chưa phù hợp.

Kiểm soát trong giai đoạn lập báo cáo kiểm toán

Theo quy định của công ty thì dự thảo báo cáo kiểm toán chỉ có thể được phát hành chính thức khi có sự phê duyệt của Chủ nhiệm kiểm toán, thành viên ban giám đốc chịu trách nhiệm soát xét và kiểm soát rủi ro, thành viên ban giám đốc phụ trách khách hàng. Tuy nhiên do công việc kiểm toán mang tính chất mùa vụ và chịu áp lực về thời hạn phát hành báo cáo cho khách hàng vì vậy trong thời gian mùa vụ bận rộn nên đôi khi dự thảo báo cáo kiểm toán có thể phát hành mà không có đầy đủ sự phê duyệt của các cấp độ kiểm soát nêu trên. Hoặc đôi khi sự kiểm soát của thành viên ban giám đốc phụ trách khách hàng chỉ mang tính hình thức do khối lượng công việc quá lớn, thời hạn phát hành gấp rút nên không thể kiểm soát chặt chẽ dự thảo báo cáo kiểm toán đã được lập. Ví dụ, các kiểm toán viên, thành viên Ban Giám đốc vẫn thực hiện đầy đủ việc soát xét hồ sơ kiểm toán nhưng kết quả soát xét không thể hiện trên các giấy tờ làm việc được lưu trong hồ sơ kiểm toán như không ký trên các tài liệu đã được soát xét, không điền đầy đủ các thông tin trên báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán…Tuy cách làm như vậy vẫn có thể bảo đảm kiểm soát được chất lượng của cuộc kiểm toán nhằm giảm thiểu rủi ro kiểm toán song về mặt hình thức, trách nhiệm kiểm soát của các thành viên liên quan trong cuộc kiểm toán không được thể hiện trên giấy tờ làm việc, tạo ra thói quen không tuân thủ các quy định của Công ty và sẽ tạo thành tiền lệ xấu cho các kiểm toán viên và trợ lý kiểm toán về sau.

Kiểm soát chất lượng sau kiểm toán

Việc soát xét lại Hồ sơ kiểm toán và đánh giá sự hài lòng của khách hàng là nhân tố quan trọng giúp duy trì và phát triển khách hàng và còn là một thước đo đánh giá chất lượng dịch vụ kiểm toán mà Công ty cung cấp. Tuy nhiên hiện tại Công ty không thực hiện việc kiểm soát chất lượng sau kiểm toán.

Kết luận Chương 2

Kiểm soát chất lượng trong kiểm toán báo cáo tài chính có vai trò rất lớn trong việc đảm bảo chất lượng của một cuộc kiểm toán. Dựa trên kết quả khảo sát, phân tích thực tế tại Công ty TNHH kiểm toán ASC, Tác giả đã khái quát được thực trạng kiểm soát chất lượng trong kiểm toán BCTC của Công ty.

Từ khảo sát, nắm bắt và phân tích trên, Tác giả đã đưa ra đánh giá kết quả và hạn chế. Ngoài ra, Tác giả cũng phân tích được một số nguyên nhân cơ bản của những hạn chế đó.

Đây là cơ sở để Tác giả đưa ra phương hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm soát chất lượng trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH kiểm toán ASC ở chương 3.

Chương 3

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN KIỂM TOÁN ASC

3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kiểm soát chất lượng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn kiểm toán ASC

Thế kỷ XXI là thế kỷ của hội nhập quốc tế về kinh tế, thương mại, đầu tư, tài chính. Tiến trình này đã và đang diễn ra sâu rộng trên phạm vi toàn thế giới và trong từng quốc gia. Việt Nam cũng đã và đang chủ động, tích cực vận động tham gia vào tiến trình hội nhập này. Thị trường dịch vụ kiểm toán – tư vấn tài chính cũng như các thị trường khác có một cơ hội mới để lớn mạnh không ngừng. Đồng thời, việc hàng rào thuế quan sẽ được cắt giảm đến mức thấp nhất hoặc xoá bỏ hoàn toàn sẽ đặt các công ty kiểm toán Việt Nam vào môi trường cạnh tranh gay gắt với các công ty kiểm toán quốc tế. Có thể thấy hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Việt Nam chưa được phát triển do đội ngũ kiểm toán viên chuyên nghiệp của Việt Nam chưa đáp ứng được yêu cầu trong nước. Lĩnh vực kiểm toán tại Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Trong khi đó, các nước trong khu vực đã sẵn sàng một đội ngũ kiểm toán viên có chất lượng và trình độ chuyên môn cao với bằng cấp được công nhận trên toàn thế giới. Do đó, hoàn thiện kiểm soát chất lượng kiểm toán đóng vai trò chủ đạo trong việc nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán ở Việt Nam.

Để hội nhập với thế giới trong lĩnh vực kế toán - kiểm toán, Chính phủ đã thông qua kế hoạch hội nhập năng động 2010 – 2020. Trong giai đoạn này, Việt Nam sẽ hội nhập hoàn toàn với quốc tế trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán. Để thực hiện được các nhiệm vụ của giai đoạn đề ra đòi hỏi chúng ta phải không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán cung cấp từ phía các công ty kiểm toán độc lập, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như vị thế của các công ty kiểm toán Việt Nam trên thị trường kế toán, kiểm toán.

VACPA được thành lập vào ngày 15/04/2005 đã đánh dấu mốc phát triển mới của kiểm toán Việt Nam. VACPA đã và đang tiến hành hoạt động trên phạm vi cả nước, có văn phòng tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, chịu sự quản lý của Bộ Tài Chính về mặt chuyên môn. Trong cam kết giữa Chính phủ và các tổ chức quốc tế, Bộ Tài Chính đã và sẽ chuyển giao một số chức năng quản lý hành nghề kế toán, kiểm

toán cho tổ chức nghề nghiệp ở Việt Nam, do đó, VACPA đã xúc tiến các quan hệ hợp tác quốc tế, hỗ trợ các cơ quan Nhà nước trong việc xây dựng, bổ sung, sửa đổi chính sách, chế độ tài chính, chuẩn mực… Mục tiêu hoạt động của VACPA nhằm góp phần phát triển nghề nghiệp kiểm toán, nâng cao chất lượng kiểm toán viên và chất lượng dịch vụ tài chính, kế toán và kiểm toán ở Việt Nam.

Không nằm ngoài lộ trình chung của hội nhập, ASC là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong vấn để chuẩn bị cho hội nhập và mục tiêu của ASC đến năm 2025 là sánh ngang với các công ty kiểm toán lớn đang hoạt động tại Việt Nam về thị phần kiểm toán cũng như chất lượng dịch vụ, để đạt được điều đó công ty đã có những chiến lược phát triển lâu dài.

Tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn, đảm bảo chất lượng dịch vụ cung cấp vượt trên cả sự mong đợi của khách hàng.

Nâng cao hơn nữa trình độ nhân viên, đẩy mạnh chính sách quốc tế hoá đội ngũ nhân viên, bảo đảm đáp ứng được mọi yêu cầu của mọi đối tượng khách hàng.

Mở rộng và phát triển các loại hình dịch vụ phù hợp với xu thế chung của khu vực và thế giới.

Mở rộng đối tượng khách hàng bên cạnh các khách hàng truyền thống nhằm giữ vị trí hàng đầu trong thị trường dịch vụ kế toán, kiểm toán và tài chính Việt Nam.

Mở rộng giao lưu, hợp tác với các tổ chức quốc tế để trao đổi kinh nghiệm và lĩnh hội những kiến thức nghề nghiệp cho sự phát triển.

Xuất phát từ những mục tiêu cụ thể đó, kiểm soát chất lượng luôn là vấn đề được đặt ra đối với mọi loại hình dịch vụ công ty đang cung cấp. Đặc biệt, kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán càng cần được chú trọng và tiến hành thường xuyên liên tục do dịch vụ kiểm toán chiếm tỷ trọng lớn trong các dịch vụ của công ty. Trong thời gian qua, công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán ở công ty được đảm bảo khá tốt nhưng vẫn còn có những tồn tại nên việc tiếp tục hoàn thiện là hết sức cần thiết và cần phải được tiến hành theo quan điểm phù hợp với tình hình và xu thế của ngành trên thế giới cũng như với điều kiện đặc thù của Việt Nam.

3.2. Phương hướng hoàn thiện kiểm soát chất lượng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn kiểm toán ASC

Hoạt động kiểm toán báo cáo tài chính phải tuân theo những quy định bắt buộc như các chuẩn mực kiểm toán, quy định pháp lý có liên quan và chính sách, quy trình