Hệ Thống Ngân Hàng Thương Mại Việt Nam Hiện Nay

Các nghiệp vụ Ngân hàng đã trở nên sâu rộng, đa dạng, phong phú và tăng lên nhanh chóng, huy động vốn tăng gấp trên 1000 lần so với năm 1986 và gấp 21 lần so với năm 1990, cho vay nền kinh tế tăng gấp 28 lần so với năm 1990.

Cho đến ngày hôm nay, hệ thống ngân hàng đã lớn mạnh cả về số lượng cũng như quy mô và mở rộng các sản phẩm dịch vụ đáp ứng cơ bản các yêu cầu phát triển của nền kinh tế, ngành ngân hàng là nhân tố nòng cốt, tích cực trong công cuộc đổi mới toàn diện nền kinh tế đất nước theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, vận hành bằng cơ chế kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước theo định hướng Xã hội chủ nghĩa. Nền văn minh tiền tệ Việt Nam đã từng bước được khẳng định thông qua tính ổn định giá trị, tính đa dạng về phương tiện thanh toán thay tiền mặt và không ngừng hoàn thiện các công nghệ điều hành cũng như công nghệ kinh doanh hiện đại hướng về các nhu cầu tiện ích đa dạng của mọi tầng lớp nhân dân. Sự lớn mạnh và thay đổi nhanh chóng theo chiều hướng ngày càng hiện đại phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế cùng với sự tiếp nối truyền thống vẻ vang của ngành trong hơn nửa thế kỷ qua chắc chắn Ngân hàng Việt Nam cũng sẽ không phụ lòng tin của Đảng, của nhân dân và của bạn bè quốc tế. Với nhiệm vụ quan trọng là “một người chiến sỹ xung kích” trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trước những thách thức và thời cơ của xu thế hội nhập và toàn cầu hoá trong giai đoạn phát triển mới.

2.1.2. Hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay

2.1.2.1. Ngân hàng thương mại Nhà nước

Ngân hàng thương mại Nhà nước được thành lập, tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ.

2.1.2.2. Ngân hàng thương mại cổ phần

Ngân hàng được thành lập dưới hình thức công ty cổ phần. Vốn do các cổ đông đóng góp, trong đó có các doanh nghiệp Nhà nước, tổ chức tín dụng, tổ chức khác, và cá nhân cùng góp vốn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Loại hình ngân hàng này hiện tại nhỏ hơn ngân hàng thương mại Nhà nước về qui mô nhưng về số lượng thì nhiều hơn và ngày càng tỏ ra năng động và nhanh chóng đổi mới công nghệ nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập.

Các ngân hàng thương mại Cổ phần hiện nay 37 ngân hàng

2.1.2.3. Ngân hàng thương mại liên doanh

Ngân hàng được thành lập bằng vốn góp của bên Việt Nam và bên Nước ngoài trên cơ sở hợp đồng liên doanh. Ngân hàng liên doanh là một pháp nhân Việt Nam, có trụ sở chính tại Việt Nam, hoạt động theo giấy phép thành lập và theo các quy định liên quan của pháp luật.

Bảng 2.1: Thống kê các Ngân hàng thương mại liên doanh hiện nay

STT

Tên ngân hàng	Vốn điều lệ (triệu USD)	Tên giao dịch tiếng Anh, tên viết tắt
1	Ngân hàng Indovina	165.0	IVB
2	Ngân hàng Việt – Nga	168.5	VRB
3	VID Public Bank	62.5	VID PB
4	Ngân hàng Việt – Thái	161.0	VSB

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 188 trang tài liệu này.

Nguồn: Báo cáo thường niên NHNN đến năm 2012[19] 2.1.2.4.Ngân hàng thương mại 100% vốn nước ngoài và Chi nhánh ngân hàng nước ngoài

Tổ chức tín dụng nước ngoài là tổ chức tín dụng được thành lập ở nước ngoài theo quy định của pháp luật nước ngoài.

Tổ chức tín dụng nước ngoài được hiện diện thương mại tại Việt Nam dưới hình thức văn phòng đại diện, ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty tài chính liên doanh, công ty tài chính 100% vốn nước ngoài, công ty cho thuê tài chính liên doanh, công ty cho thuê tài chính 100% vốn nước ngoài.

Ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài là loại hình ngân hàng thương mại; công ty tài chính liên doanh, công ty tài chính 100% vốn nước ngoài là loại hình công ty tài chính; công ty cho thuê tài chính liên doanh, công ty cho thuê tài chính 100% vốn nước ngoài là loại hình công ty cho thuê tài chính theo quy định của Luật 47/2010/QH12.

Chi nhánh ngân hàng nước ngoài là đơn vị phụ thuộc của ngân hàng nước ngoài, không có tư cách pháp nhân, được ngân hàng nước ngoài bảo đảm chịu trách nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi nhánh tại Việt Nam.

Bảng 2.2: Thống kê Ngân hàng thương mại nước ngoài, chi nhánh NHNNg đang hoạt động ở Nước ta hiện nay

STT

Tên ngân hàng	Vốn điều lệ (tỷ đồng)	Tên giao dịch tiếng Anh, tên viết tắt
1	ANZ Việt Nam	3.500	ANZ
2	Ngân hàng Citibank Việt Nam	20	Citibank
3	HSBC	3.000	HSBC
4	Standard Chartered Việt Nam	3.000	Standard Chartered Bank (Vietnam) Limited, Standard Chartered
5	Shinhan Việt Nam	4.547,1	Shinhan Vietnam Bank Limited – SHBVN
6	Hong Leong Việt Nam	3000	Hong Leong Bank Vietnam Limited – HLBVN
7	Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Campuchia	30	BIDC
8	Ngân hàng Doanh nghiệp và Đầu tư Calyon	45	Ca-CIB
9	Mizuho	267
10	Tokyo-Mitsubishi UFJ	145
11	Sumitomo Mitsui Bank	500
12	Deutsche Bank Việt Nam	50,08
13	Ngân hàng Commwealth Bank Việt Nam	28

Nguồn: Báo cáo thường niên NHNN đến năm 2012[19]

2.2 . ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

Về phương pháp đánh giá NLTC của các NHTM, nghiên cứu đã đề cập ở chương 1, qua phần trình bày các phương pháp đánh giá như đánh giá theo Mondys, Camel, QĐ06/2008/NHNN thì nghiên cứu sẽ chọn đánh giá theo các tiêu chí theo khung an toàn của CAMEL, vì phương này tổng quát và bao hàm đầy đủ các nội dung nhất so với các phương pháp còn lại, đồng thời sử dụng tiêu chuẩn này sẽ phù hợp khi đánh giá NHLD-NHNNg nhằm mục đích so sánh với NHTM Việt Nam. Theo CAMEL có 5 chỉ tiêu lớn và được chi tiết thành 14 chỉ tiêu nhỏ để đánh giá.

Trong nghiên cứu này, tác giả đã thu thập số liệu trên báo cáo tài chính của 28 Ngân hàng thương mại Việt Nam từ giai đoạn 2003 đến 2012. Sau đó tính toán từng chỉ tiêu theo 5 tiêu chí lớn và mỗi tiêu chí được phân tích theo từng nhóm, căn cứ trên khung an toàn CAMEL nghiên cứu sẽ đánh giá từng chỉ tiêu, từ đó xem xét chỉ tiêu nào đã đảm bảo và chỉ tiêu nào chưa đảm bảo sẽ có giải pháp khắc phục.

Sau đây là danh sách ngân hàng được thống kê để phân tích và đánh giá:

Bảng 2.3: Các Ngân hàng thương mại Việt Nam được dùng để phân tích và

đánh giá từ 2003- 2012

STT

Tên ngân hàng
1	Ngân hàng Á Châu(ACB)
2	Ngân hàng NN_PTNT (Agribank)
3	Ngân hàng AN BINH
4	Ngân hàng Đầu Tư phát triển (BIDV)
5	Ngân hàng Đông á (DAB)
6	Ngân hàng Xuất nhập khẩu (EXIMBANK)
7	Ngân hàng Phát triển Nhà TPHCM (HDBANK)
8	Ngân hàng KIENLONG
9	Ngân hàng Hàng hải Việt Nam(MARITIMEBANK_MSB)
10	Ngân hàng Phát triển ME KONG (MDB)
11	Ngân hàng Phát triển nhà ĐBSCL(MHB)
12	Ngân hàng NAM A
13	Ngân hàng NAM VIET
14	Ngân hàng QUANDOI
15	Ngân hàng Phuong Dong
16	Ngân hàng XANGDAU
17	Ngân hàng Sài gòn Thường tín (SACOMBANK)
18	Ngân hàng Đông Nam Á(SEABANK)
19	Ngân hàng Sài gòn Hà nội (SHB)
20	Ngân hàng PHUONG NAM
21	Ngân hàng KYTHUONG(TECHCOMBANK)
22	Ngân hàng DAITIN
23	Ngân hàng QUOCTE
24	Ngân hàng VIETT Á
25	Ngân hàng Ngoại thương(VIETCOMBANK)
26	Ngân hàng Công thương (VIETTINBANK)
27	Ngân hàng Việt Nam thịnh vượng(VPBANK)
28	Ngân hàng PHUONGTAY

Nguồn: Báo cáo thường niên NHNN đến năm 2012[19]

Căn cứ trên các chỉ tiêu đã mô tả trong mục 1.3.2 của chương 1, tác giả tiến hành đánh giá năng lực tài chính của hệ thống NHTM Việt Nam theo các tiêu chí trong mô hình CAMEL.

2.2.1. Đánh giá quy mô vốn chủ sở hữu

Quy mô vốn chủ sở hữu được đánh giá thông qua tốc độ tăng vốn chủ sở hữu hằng năm, chỉ số đòn bẩy và tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu.

2.2.1.1. Tốc độ tăng vốn chủ sở hữu

Theo quy chuẩn của Camel thì vốn chủ sở hữu của các ngân hàng phải đạt

20.000 tỷ đồng, thực tế vốn chủ sở hữu của các NHTM Việt Nam được thống kê theo bảng sau:

Bảng 2.4: Nguồn vốn chủ sở hữu của các NHTM Việt Nam từ 2003-2012

Đơn vị tính: triệu đồng

Năm

Quy mô VCSH
Trung bình	Số lượng ngân hàng	Giá trị lớn nhất	Giá trị nhỏ nhất	Độ lệch chuẩn	Phương sai
2003	711313.2785	28	5.6070E6	7466.3885	1.3497E6	1.8216E12
2004	859558.4392	28	6.1137E6	10666.2693	1.5058E6	2.2674E12
2005	1.1091E6	28	6.3820E6	26665.6733	1.5614E6	2.4379E12
2006	1.4738E6	28	6.6172E6	70000.0000	1.5823E6	2.5038E12
2007	2.7954E6	28	1.0543E7	200000.0000	2.7538E6	7.5834E12
2008	3.7114E6	28	1.2527E7	500000.0000	3.3873E6	1.1474E13
2009	4.8786E6	28	1.7639E7	823394.0000	4.6580E6	2.1697E13
2010	6.7683E6	28	2.4220E7	1.8202E6	6.0003E6	3.6004E13
2011	8.0248E6	28	2.4390E7	2.0000E6	6.6676E6	4.4457E13
2012	8.8096E6	28	2.9000E7	3.0000E6	7.7378E6	5.9874E13

Nguồn: Tác giả thống kê từ SPSS

Biểu đồ 2.1: Quy mô vốn chủ sở hữu các Ngân hàng thương mại Việt Nam từ 2003- 2012

9,000,000.00

8,000,000.00

7,000,000.00

6,000,000.00

5,000,000.00

4,000,000.00

3,000,000.00

2,000,000.00

1,000,000.00

TRUNG BÌNH

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nguồn: Tác giả thống kê từ BCTC của các NHTM Việt Nam[22]

Qua số liệu cho thấy các Ngân hàng thương mại Việt Nam đã có quy mô vốn chủ sở hữu không ngừng tăng qua các năm. Với mức tăng trưởng của năm sau cao hơn năm trước tương ứng như sau: Năm 2004 mức tăng bình quân 20.84%, năm 2005 mức tăng bình quân 29.03%, năm 2006 mức tăng bình quân 32.88%, năm 2007 mức tăng đột biến 89.68%, năm 2008 mức tăng bình quân 32.77%, năm 2009 mức tăng bình quân 31.45%, năm 2010 mức tăng bình quân 38.74%, năm 2011 mức tăng bình quân 18.56%, năm 2012 mức tăng bình quân 33.73%. Mặc dù tốc độ tăng mạnh qua các năm nhưng tổng quy mô vốn của các ngân hàng Việt Nam vẫn còn rất nhỏ so với chuẩn quy định. Quy mô vốn lớn nhất năm 2012 trung bình của các ngân hàng là 8.831.293,56 triệu đồng. Mà theo khung an toàn CAMEL là 20.000 tỷ đồng. Như vậy quy mô vốn các Ngân hàng thương mại Việt Nam chỉ bằng 50% so với mức khung an toàn CAMEL đưa ra, ngoại trừ các ngân hàng sau là đạt so với khung an toàn CAMEL đưa ra:

Bảng 2.5: Các NHTM Việt Nam có quy mô vốn lớn

Năm

STT	Ngân hàng	Vốn CSH (triệu đồng)
2012	1	AGRBank	29,606,000.00
2012	2	BIDVBank	23,011,705.00
2012	3	Vietcombank	23,174,171.00
2012	4	Viettinbank	26,217,545.00

Nguồn: Tác giả thống kê từ BCTC của các NHTM Việt Nam[22]

2.2.1.2. Đòn bẩy tài chính

Các doanh nghiệp nói chung và các ngân hàng nói riêng đều sử dụng nợ nhằm bổ sung vốn phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh, sử dụng đòn bẩy tài chính có tính hai mặt:

Nếu sử dụng đúng và hiệu quả thì nó có tác dụng tích cực cho ngân hàng như: Lá chắn thuế, tăng tỷ suất sinh lời cho chủ sở hữu vốn và đa dạng hóa được danh mục đầu tư.

Nếu sử dụng không thích hợp kém hiệu quả thì đòn bẩy tài chính có tác dụng ngược như: làm giảm tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu và làm tăng nguy cơ phá sản cho ngân hàng.

Chỉ số đòn bẩy tài chính được xác định:

Tổng tài sản nợ bình quân
Hệ số đòn bẩy	=
	Vốn chủ sở hữu bình quân

Bảng 2.6: Đòn bẩy tài chính của các NHTM Việt Nam từ 2003- 2012

Năm

Đòn bẩy tài chính
Trung bình(lần)	Số lượng ngân hàng	Giá trị lớn nhất	Giá trị nhỏ nhất	Độ lệch chuẩn	Phương sai
2003	12.2416	28	29.5137	1.2667	8.0112	64.1792
2004	12.4949	28	31.2398	.9238	8.9101	79.3900
2005	13.5829	28	49.2327	.4171	11.2822	127.2882
2006	12.3973	28	39.0471	1.2108	11.9088	141.8188
2007	12.8076	28	41.4898	2.0420	10.6487	113.3953
2008	11.2552	28	41.7957	1.5600	11.4391	130.8519
2009	13.1538	28	47.2148	1.4870	10.5558	111.4252
2010	11.9908	28	23.4720	3.1343	6.5907	43.4379
2011	12.3938	28	28.4835	1.6957	6.8253	46.5852
2012	10.9373	28	25.1200	1.2293	5.6853	32.3223

Nguồn: Tác giả thống kê từ SPSS

Biểu đồ 2.2: Chỉ số đòn bẩy của các NHTM Việt Nam từ 2003- 2012

14.00

12.00

10.00

8.00

6.00

4.00

2.00

Nguồn: Tác giả tính toán từ BCTC của các NHTM Việt Nam[22]

Qua số liệu cho thấy việc sử dụng đòn bẩy của các ngân hàng bình quân qua các năm như sau: năm 2003 đòn bẩy ở mức 12.24; năm 2004 đòn bẩy ở mức 12.31; năm 2005 đòn bẩy ở mức 13.33; năm 2006 đòn bẩy ở mức 12.05; năm 2007 đòn bẩy ở mức 12.77; năm 2008 đòn bẩy ở mức 11.26; năm 2009 đòn bẩy ở mức 13.15; năm 2010 đòn