Vai Trò Quản Lý Của Hiệu Trưởng Trong Việc Nâng Cao Chất Lượng Học Tập Của

độ... được xác định trong sách giáo khoa, tài liệu tham khảo và trong các nguồn thông tin khác. Nội dung dạy học qui định nội dung học tập của HS.

Chất lượng học tập của HS thể hiện ở mức độ chiếm lĩnh các nội dung dạy học, Điều đó sẽ có kết quả cao nếu nội dung dạy học phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của HS, đặc biệt là đặc điểm nhận thức. HS sẽ học tập hứng thú hơn, tích cực hơn khi ở họ cảm nhận được những điều cần học phù hợp với trình độ, khả năng của mình.

Ảnh hưởng phương pháp dạy của thầy đến chất lượng học tập của học sinh

Trong bối cảnh toàn ngành GD-ĐT đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của HS trong hoạt động học tập thì phương pháp dạy học được xem là cách thức hoạt động của GV trong việc chỉ đạo, tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp HS chủ động đạt các mục tiêu dạy học.

Điều 24.2 Luật GD: "Phương pháp giáo dục phổ thông phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS"[4,17].

Trong quá trình học tập, người HS luôn có sự giúp đỡ của thầy giáo. Có thể nói, thầy giáo có một ảnh hưởng lớn đến người HS cả về kết quả học tập và sự phát triển nhân cách, trong đó phương pháp dạy của thầy là yếu tố tác động quan trọng đến kết quả học tập của HS, Một khi người thầy giáo biết hướng dẫn, tổ chức cho HS học tập một cách tích cực, độc lập, sáng tạo sẽ là điều kiện tốt để HS tự tiếp cận, lĩnh hội tri thức mới, có điều kiện phát triển khả năng của mình. Rõ ràng là cách dạy chỉ đạo cách học nhưng ngược lại thói quen học tập của trò có ảnh hưởng đến cách dạy của thầy.Vì vậy GV phải kiên trì dùng cách dạy hoạt động để dần dần xây dựng cho HS phương pháp học tập chủ động . cần phát huy tính tích cực học tập của HS ở cả 3 khâu: nghiên cứu tài liệu mới, hoàn thiện cũng cố, kiểm tra đánh giá, cần phát huy tính tích cực của HS trong các bài học chính khóa và trong các hoạt động ngoại khóa. GD nhà trường là quá trình có mục đích, có kế hoạch, được tiến hành dưới sự chỉ đạo của GV. Nếu GV biết phát huy nội lực

từ phía người học thì sẽ nâng cao được chất lượng, hiệu quả của quá trình dạy học. Từ lâu, các nhà sư phạm đã nhận thức được ý nghĩa của việc dạy phương pháp học tập. Disterwerg đã viết: "Người thầy giáo tồi truyền đạt chân lý; người thầy giáo giỏi dạy cách tìm ra chân lý"[21,29].

Ảnh hưởng của phương pháp học của học sinh đến chất lượng học tập

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

Xét cho cùng, mọi ảnh hưởng của thầy giáo, sách giáo khoa, điều kiện, phương tiện học tập... đều là những yếu tố bên ngoài tác động đến chất lượng học tập. Chất lượng học tập của HS có cao hay không phụ thuộc chủ yếu và trực tiếp vào chính bản thân người HS, trong đó phương pháp học tập đóng vai trò quyết định nhất. Trong những điều kiện học tập tương tự, kết quả học tập của mỗi HS không giống nhau, điều đó phụ thuộc chủ yếu vào phương pháp, năng lực học tập của mỗi HS. Nếu HS có được kỹ năng, phương pháp, thói quen tự học, biết linh hoạt ứng dụng những điều đã học vào những tình huống mới, biết tự lực phát hiện và giải quyết những vấn đề đặt ra thì các em sẽ ham học khơi dậy được tiềm năng vốn có ở mỗi con người. Làm như vậy thì không những kết quả học tập được nhân lên gấp bội, sẽ học một biết mười, như cha ông ta thường nói mà người học còn được chuẩn bị để tiếp tục tự học khi vào đời, dễ dàng thích ứng với cuộc sống lao động, công tác xã hội.

Ảnh hưởng của điều kiện và môi trường học tập đến chất lượng học tập

Quá trình học tập của HS diễn ra luôn gắn với những điều kiện, môi trường học tập. Nếu HS được học tập trong những điều kiện thuận lợi, được đáp ứng đầy đủ về cơ sở vật chất, phương tiện học tập, thời gian học tập... và được học trong một môi trường giáo dục tốt của gia đình, nhà trường, quan hệ thầy trò, bạn bè sẽ là cơ sở giúp các em có thể tổ chức tốt quá trình học tập nhằm nâng cao kết quả học tập.

Địa bàn nghiên cứu thuộc vùng huyện lỵ, nông thôn, HS thiếu thốn và thiệt thòi hơn so với những HS ở thành phố trên nhiều phương diện: CSVC trường học, điều kiện kinh tế đại đa số là còn gặp nhiều khó khăn, thông tin lạc hậu, thời gian học tập eo hẹp vì phải

phụ giúp gia đình làm nông vụ, ... do đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của HS.

1.4.3. Vai trò quản lý của Hiệu trưởng trong việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh THPT‌

Vị trí, vai trò của Hiệu trưởng

Trong xu thế hòa nhập hiện nay, yêu cầu sự nghiệp GD-ĐT đa dạng và phong phú hơn, đòi hỏi công tác QLGD phải thay đổi phát triển và có chất lượng cao hơn. Người cán bộ QL trường học trước hết phải là nhà GD, bằng chính nhân cách của mình tác động tích cực đến sự hình thành nhân cách của HS và ảnh hưởng lớn tới đội ngũ GV. Người cán bộ QL là công dân gương mẫu, có trách nhiệm với nhà trường, xã hội, tham gia vào sự phát triển của cộng đồng, là nhân vật chủ yếu tác động tạo nên bầu không khí dân chủ trong nhà trường, có lòng yêu trẻ và phải là trung tâm của sự đoàn kết, biết tập hợp, qui tụ đội ngũ cán bộ GV và HS trong nhà trường. Dakharop (1979) [9] nhấn mạnh "HT là thủ trưởng của nhà trường là người tổ chức chính quá trình dạy học. Với tư cách vừa là nhà GD vừa là nhà QL, HT có trách nhiệm bảo đảm sự phát triển của toàn bộ công tác nhà trường"

Bên cạnh nắm vững lý luận QL hiện đại, cơ bản, nghiệp vụ QL có tính nguyên tắc, HT phải linh hoạt, mềm dẻo trong QL nhưng vẫn đảm bảo tính pháp lý. Họ phải là cầu nối giữa trò với thầy, giữa nhà trường với gia đình, xã hội và những mối quan hệ khác. Muốn vậy họ phải được ĐT, bồi dưỡng thường xuyên nhằm cập nhật những kiến thức tổng hợp về QL.

Công tác quản lý của Hiệu trưởng

* Mục tiêu quản lý trường THPT: Mục tiêu QL trường THPT là trạng thái được xác định trong tương lai của nhà trường hoặc của một số yếu tố cấu thành nó. Nếu xét về mặt nội dung của mục tiêu thì QL bao gồm: những kết quả đào tạo đạt được, trình độ phát triển mọi mặt của nhà trường về đội ngũ sư phạm, về cơ sở vật chất kỹ thuật, về tổ chức và QL... Các mục tiêu cụ thể trong QL trường học hợp thành một hệ thống mục tiêu bao

gồm: Mục tiêu về phát triển số lượng; về nâng cao chất lượng đào tạo; về xây dựng đội ngũ trở thành tập thể sư phạm: đoàn kết, thống nhất, đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu; mục tiêu về xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ dạy-học; về xây dựng hệ thống chính trị và các lực lượng xã hội tham gia trường học và nâng cao hiệu lực, hiệu quả QL; mục tiêu về phối hợp gia đình xây dựng nhà trường, tham gia quá trình GD-ĐT học sinh, thực hiện "xã hội hóa sự nghiệp giáo dục".

Hệ thống các mục tiêu QL phải hướng vào việc thực hiện thắng lợi mục tiêu trung tâm, đó là mục tiêu phát triển số lượng và nâng cao chất lượng ĐT. HT trường THPT căn cứ vào nhiệm vụ năm học để hoạch định mục tiêu QL trong từng năm học hoặc trong từng giai đoạn phát triển của nhà trường. Việc hoạch định và tổ chức thực hiện thắng lợi hệ thông mục tiêu QL trường học hoàn toàn phụ thuộc vào Vài trò của họat động HT

* Chức năng quản lý của HT: Hoạt động QL là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các chức năng QL. Có nhiều quan điểm khác nhau về việc phân chia các chức năng QL:

- Henry Fayol đề xuất 5 chức năng gọi là: những yếu tố Fayol "Kế hoạch hóa, Tổ chức, Chỉ huy, Phối hợp, Kiểm tra".

- V.G Panaxiep (Liên Xô) nêu 5 chức năng là: Xử lý và thông qua quyết định, Tổ chức, Điều chỉnh, sửa chửa, Kiểm kê và kiểm tra.

- Tài liệu của UNESCO đề ra 7 chức năng: Kế hoạch hoá, tổ chức, bố trí biên chế, chỉ đạo, phối hợp, tổng kết, quyết toán ngân sách.

Những quan điểm phân chia trên tuy có khác nhau song đều thống nhất ở những chức năng sau: Kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.

+ Kế hoạch hóa là nhằm xây dựng quyết định về mục tiêu, chương trình hành động, xác định bước đi cụ thể trong một thời gian nhất định của hệ thống QL, xác định mục tiêu là cái đích mà mọi hoạt động phải hướng tới. Đồng thời xác định các nguồn lực đảm bảo và ưu tiên để đạt được mục tiêu trong thời gian xác định.

+ Tổ chức là xác định cơ cấu chủ định về vai trò, nhiệm vụ được hợp thức hoá vai trò được xây dựng một cách có chủ định để đảm bảo cho hoạt động phù hợp cho mỗi người và phối hợp với nhau cho công việc trôi chảy có hiệu quả.

+ Chỉ đạo là hướng dẫn cụ thể theo một định hướng nhất định, liên kết, động viên người dưới quyền hoàn thành nhiệm vụ để đạt được mục tiêu của tổ chức.

+ Kiểm tra nhằm theo dõi, giám sát thành quả hoạt động từ đó tiến hành sữa chữa uốn nắn, điều chỉnh cho phù hợp.

* Nội dung quản lý của Hiệu trưởng: Hiệu trưởng là đại diện cho Nhà Nước về mặt pháp lý, có trách nhiệm và thẩm quyền cao nhất về mặt hành chính và chuyên môn trong trường, chịu trách nhiệm trước các cơ quan GD-ĐT tổ chức và QL toàn bộ hoạt động của nhà trường.

HT tổ chức và chỉ đạo hoạt động dạy và học bằng những tác động có mục đích, có kế hoạch đến đối tượng người dạy, người học, tạo ra hoạt động tự giác và tích cực của đối tượng, từ đó nâng cao chất lượng dạy và kết quả học tập trong nhà trường, ở trường phổ thông, hoạt động Dạy - Học là hoạt động trung tâm, đây là hoạt động đặc trưng nhất của nhà trường. QL hoạt động Dạy-Học là QL quá trình dạy của GV và quá trình học của HS, đây là hai quá trình thống nhất gắn bó hữu cơ.

** Quản lý hoạt động dạy của HT tập trung vào các nội dung sau:

+ Quản lý chương trình dạy học.

Thực hiện chương trình dạy học là thực thi kế hoạch ĐT theo mục tiêu ĐT của nhà trường THPT. Về nguyên tắc, chương trình là pháp lệnh Nhà nước do Bộ GD-ĐT ban hành. HT phải làm cho mọi GV nắm vững chương trình, không được tùy tiện thay đổi, thêm bớt hay sai lệch chương trình dạy học. HT điều khiển hoạt động dạy-học phải dựa vào nội dung chương trình. Do đó việc nắm vững chương trình dạy học là một tiền đề để đảm bảo hiệu quả QL dạy học. Việc QL chương trình dạy học của GV là QL việc dạy đúng và đủ theo chương trình qui định. Muốn vậy HT phải yêu cầu GV lập kế hoạch dạy

học bộ môn, đảm bảo thời gian qui định cho chương trình (theo biên chế năm học), thường xuyên theo dõi việc thực hiện chương trình hàng tuần, hàng tháng.

+ Quản lý giờ lên lớp của giáo viên

Để giờ lên lớp của GV đảm bảo yêu cầu, HT phân công giảng dạy phù hợp với ngành nghề đào tạo, với khả năng của GV, đây là yếu tố quan trọng để người dạy phát huy được hết năng lực của mình. Bên cạnh đó, HT chỉ đạo và QL việc lập hồ sơ chuyên môn, hướng dẫn GV lập kế hoạch sọan bài. Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức trao đổi phương pháp giảng dạy từng bài, những bài khó, những tư liệu cần bổ sung cho bài giảng, những điều kiện vật chất, kỹ thuật đảm bảo cho bài giảng đạt kết quả cao. Chỉ đạo xây dựng tiêu chuẩn đánh giá giờ dạy trên lớp cho từng loại bài đối với từng môn học. Tiêu chuẩn cụ thể vừa giúp cho việc đánh giá giờ học vừa giúp cho việc nâng cao tay nghề của GV. Trong thực tế, tùy tình hình cụ thể mà vận dụng linh hoạt tiêu chuẩn đánh giá giờ lên lớp. Tổ chức và hướng dẫn HS học tập cũng là một mặt công tác chỉ đạo của HT nhưng chủ yếu là thông qua nhiệm vụ của GV. HT chỉ đạo việc dự giờ của PHT chuyên môn, TT theo đúng quy định của Bộ, quan tâm đến GV mới về trường giao TT phân công GV có nhiều kinh nghiệm giúp đỡ. Để giờ dự đạt hiệu quả cao phải tiến hành trao đổi, rút kinh nghiệm kịp thời, góp ý trên tinh thần xây dựng, học hỏi lẫn nhau.

+ Quản lý sinh hoạt chuyên môn, tổ chức và đổi mới phương pháp giảng dạy.

Duy trì hoạt động tổ chuyên môn nhằm vào việc giữ vững và cũng cố năng lực chuyên môn của GV, nâng cao kiến thức bộ môn, HT phải chỉ đạo các TT tổ chức các buổi tọa đàm, mở các chuyên đề về phương pháp giảng dạy để GV có điều kiện trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Để hoạt động này có hiệu quả HT phải thường xuyên kiểm tra và có thể cùng tham dự sinh hoạt nhằm nâng cao chất lượng nội dung và có thông tin kịp thời về những thuận lợi, khó khăn trong tổ. Bên cạnh đó luôn giữ nghiêm túc chế độ báo cáo.

- Tổ chức và đổi mới phương pháp giảng dạy:

Từ GV cho đến lãnh đạo trong nhà trường phải xác định quan điểm về việc "Cải tiến phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực sáng tạo, nâng cao năng lực tự học cho HS" là quan điểm chủ đạo của nội dung kế hoạch. Từ nhiều năm nay, quy trình đào tạo ở các trường THPT bộc lộ nhiều bất cập, phương pháp giảng dạy còn nặng về lý thuyết, nhẹ về thực hành. Dẫn đến tình trạng HS sau khi tốt nghiệp THPT thường gặp lúng túng về phương pháp học tập cũng như khả năng tự học, tự nghiên cứu để nâng cao trình độ chuyên môn. Khó khăn mà HS gặp phải khi học lên cao do nhiều nguyên nhân tác động, từ nội dung chương trình dào tạo cho đến điều kiện dạy học, song có lẽ nguyên nhân chính được nhìn nhận thẳng thắn là từ nhà trường phổ thông. Cụ thể hơn là từ phương pháp giảng dạy của GV dẫn đến việc HS chưa được trang bị về kỹ năng cũng như phương pháp tự học, tự nghiên cứu. Do đó thật cần thiết để quần triệt quan điểm về cải tiến phương pháp dạy học từ phía lãnh đạo nhà trường cho đến GV.

+ Tổ chức và quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên

HT phải luôn luôn quan tâm bồi dưỡng GV có đủ phẩm chất và năng lực để hoàn thành nhiệm vụ. HT phải có sự chỉ đạo cụ thể công tác này.

- Về bồi dưỡng tư tưởng - đạo đức - chính trị: Trên cơ sở yêu cầu về tiêu chuẩn hóa GV và tình hình thực tế GV trong trường, HT cùng với tập thể sư phạm trong trường xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV trong từng kỳ và cả năm học. Phối hợp với Đoàn thanh niên, Công đoàn trường thường xuyên tổ chức lớp bồi dưỡng sinh hoạt tư tưởng, học nghị quyết, chỉ thị của cấp trên nhằm giúp đỡ GV nắm vững tình hình, các chủ trương đường lối cách mạng, các chính sách mới của Đảng và nhà nước về công tác giáo dục. Bồi dưỡng về đạo đức lối sống, phong cách nhà giáo hiện nay phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoan mới.

- Về chuyên môn: Trên cơ sở quy hoạch về tiêu chuẩn hóa GV và tình hình thực tế GV trong trường, từ đó quy hoạch có chính sách bồi dưỡng cho những người còn yếu, những người khá giỏi tạo điều kiện cho họ đi học trên chuẩn. HT thường xuyên tổ chức hội nghị báo cáo những điển hình tốt về giảng dạy, hội nghị sáng kiến kinh nghiệm,... Tổ

chức thường xuyên thao giảng, dự giờ, thăm lớp, tổ chức cho GV đi tham quan, tổ chức các hội thi dạy giỏi...Tăng cường công tác tự bồi dưỡng GV

** Quản lý hoạt động học tập của học sinh

+ Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.

HT cần nắm được tình hình của GV, thực hiện việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS qua lịch kiểm tra hàng tháng, nửa học kỳ, cả học kỳ, qua việc thực hiện đúng chế độ cho điểm kiểm tra theo qui định của Bộ; Chấm trả bài đúng thời hạn; Báo cáo tình hình kiểm tra theo qui định của nhà trường, xếp loại HS cuối học kỳ, cuối năm học. Trong trường hợp cần thiết, HT có thể kiểm tra kết quả học tập của HS (ra bài kiểm tra viết, xem sách vở,...)

+ Quản lý hoa t động của học sinh:

Thông qua GV, HT quản lý hoạt động học tập của HS ở lớp, ngoài lớp, ngoài nhà trường, ở gia đình thông qua các hình thức: học trên lớp, thực hành, tự học ở nhà. HT thực hiện các biện pháp QL chuyên môn chặt chẽ đúng theo qui định của Bộ là điều kiện quan trọng nhất đẩy mạnh phong trào "Dạy tốt - Học tốt" trong nhà trường là tổ chức tốt, chỉ đạo tốt việc thi đua học tập và làm theo các điển hình tiên tiến đẩy mạnh việc xây dựng nhà trường vững mạnh toàn diện.

Chỉ đạo hoạt động GD đạo đức chú ý xây dựng đội ngũ GVCN nhiệt tình, năng nổ nhằm nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng đạo đức cho HS; Bồi dưỡng cho HS tình cảm cách mạng trong sáng; ý chí, hành động đúng, hình thành nhân cách, đặc biệt về ý thức và trách nhiệm công dân; Xây dựng nếp sống văn minh, lịch sự, tích cực tham gia chống các tệ nạn xã hội. Đây là mặt công tác quan trọng, chiếm vị trí hàng đầu không thể thiếu được của bất kỳ nhà trường nào, đăc biệt là trường THPT. Do vậy, HT phải thực sự quan tâm và chỉ đạo có hiệu quả để nâng cao chất lượng giáo dục.

Chỉ đạo hoạt động giáo dục lao động, hướng nghiệp: Nghị quyết IV của BCH TW Đảng khóa VII đã ghi rõ: " Hình thành bậc trung học mới nhằm chuẩn bị cho một bộ phận HS tiếp tục học lên và đa số tốt nghiệp có thể vào đời, GD kỹ năng lao động và