Khiêm Tốn, Giản Dị, Ham Học Hỏi, Cầu Tiến Bộ

thống điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định của quân đội, chỉ thị mệnh lệnh của cấp trên, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, mọi lĩnh vực và nhiệm vụ công tác.

1.3.5. Khiêm tốn, giản dị, ham học hỏi, cầu tiến bộ

Đây vừa là những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, đồng thời cũng là các giá trị đạo đức quân nhân. Do đó, giáo dục cho quân nhân nhận biết được, người quân nhân khiêm tốn khi, biết đặt mình trong tập thể, trong sự nghiệp chung của quân đội, của Đảng và Nhân dân, không tự cao, tự đại, như Bác Hồ đã căn dặn: “Phải khiêm tốn, nghiêm chỉnh. Phải giữ gìn tính chất trong sạch, chất phác của người chiến sĩ cách mạng” [34, tr.358]. Truyền đạt cho mọi quân nhân hiểu, giản dị thể hiện ở tác phong khoa học, phong cách sống và hoạt động không phô trương, xa hoa cầu kỳ, biểu hiện tự kiêu, tự đại. Thấy được, trong điều kiện hiện nay, ham học hỏi, cầu tiến bộ sẽ giúp quân nhân vượt qua được những hạn chế về trình độ, năng lực, để tự tin vươn tới chiếm lĩnh những tri thức mới, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng.

1.3.6. Tính trung thực, thẳng thắn, tình đồng chí, đồng đội

Đây là những giá trị có vai trò quan trọng, là cơ sở, nền tảng nhân cách đạo đức của người quân nhân cách mạng. Đối với quân nhân, trung thực, thẳng thắn được thể hiện ở thái độ, hành vi ứng xử đối với chức trách, nhiệm vụ, trong quan hệ với tập thể quân nhân, với quân nhân khác và các mối quan hệ xã hội. Đó là thái độ dám nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật, không vì một tác nhân nào khác mà làm sai lệch hiện thực khách quan. Bên cạnh đó, hết lòng thương yêu đồng chí, đồng đội là truyền thống quý báu của quân đội cách mạng, là nhân tố tinh thần để họ vững tin trên mọi chiến tuyến. Trong giai đoạn hiện nay, trước những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, của xu thế hội nhập mở cửa, sự chống phá của các thế lực thù địch. Cần giáo dục đức tính trung thực, thẳng thắn của người quân nhân giúp xây dựng, giữ gìn, cũng cố niềm tin của quân đội và nhân dân vào sự tất thắng của những nhân tố cách mạng. Giáo dục cho quân nhân thấy được đồng chí, đồng đội là tình cảm thiêng liêng, chất keo gắn bó trong đời sống tinh thần của mỗi quân nhân, là những người cùng chí hướng, cùng chung lý tưởng vì Tổ quốc Việt

Nam XHCN, tình thương yêu giữa đồng chí đồng đội với nhau là một trong những nhân tố tạo nên sức mạnh vô địch trong quân đội.

1.3.7. Có tinh thần chủ nghĩa tập thể

Chủ nghĩa tập thể là giá trị đạo đức quân nhân không thể thiếu, nó vừa là nguyên tắc, vừa là cơ sở nền tảng và là trung tâm của đạo đức mới. Trong bài viết Đạo đức cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Thời đại của chúng ta là thời đại văn minh, thời đại cách mạng, mọi việc càng phải dựa vào lực lượng của tập thể, của xã hội; cá nhân càng không thể đứng riêng lẻ, mà càng phải hòa mình trong tập thể, trong xã hội” [39, tr.600]. Chủ nghĩa tập thể là sự thống nhất tự giác giữa các cá nhân vì những lý tưởng cao quý của con người. Đó là sự thống nhất của tình đồng chí, đồng đội tinh thần trách nhiệm, thái độ tôn trọng và chăm sóc lẫn nhau, đảm bảo cho các cá nhân phát triển cao nhất phục vụ cho xã hội. Chính vì thế, cần giáo dục cho học viên nhận thức trách nhiệm cao cả của họ, trước tập thể là phải luôn “một người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”, luôn nêu cao tinh thần, thái độ tôn trọng, chăm sóc lẫn nhau, đảm bảo cho các cá nhân phát triển và phục vụ cho lợi ích của xã hội, luôn đặt lợi ích tập thể lên trước lợi ích cá nhân.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 105 trang tài liệu này.

Chủ nghĩa tập thể luôn yêu cầu mỗi quân nhân phải đấu tranh khắc phục các ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân. Bởi vì, chủ nghĩa cá nhân là biểu hiện của thói ích kỷ, vụ lợi, ăn bám, háo danh, không biết hy sinh vì lợi ích của người khác và lợi ích của tập thể. Do vậy, để thấm nhuần ĐĐQN và hiện thực hóa các giá trị của nó vào cuộc sống, người học viên phải ra sức tu dưỡng, rèn luyện, đấu tranh kiên quyết chống lại những biểu hiện tiêu cực do chủ nghĩa cá nhân sinh ra và phải luôn "nêu cao tinh thần làm chủ tập thể XHCN, làm tròn nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc" [4, tr.6].

1.3.8. Có tinh thần quốc tế vô sản

Là một đặc trưng của quân nhân trong quân đội XHCN nói chung, quân đội ta nói riêng. Tinh thần quốc tế vô sản của người quân nhân là ý thức, trách nhiệm của người quân nhân cách mạng đối với nhiệm vụ quốc tế vì mục tiêu giải phóng giai cấp, giải phóng con người, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới. V.I.Lênin đã từng nhấn mạnh “nhưng muốn cho cách

mạng vô sản thắng lợi, thì phải giáo dục lâu dài cho công nhân tinh thần bình đẳng và hữu nghị dân tộc đầy đủ nhất” [25, tr.132]. Ngày nay, tinh thần quốc tế vô sản biểu hiện ở sắc thái mới đó là bảo vệ độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc, kinh tế, chính trị, văn hóa của dân tộc mình. Bên cạnh đó vẫn luôn tôn trọng lợi ích dân tộc khác, cùng nhau hợp tác, hữu nghị, vì hòa bình, cùng phát triển. Lao động, chiến đấu với tinh thần đạo đức cộng sản, để bảo vệ xây dựng Tổ quốc mình, đồng thời đoàn kết ủng hộ và giúp đỡ phong trào cộng sản, phong trào công nhân và phong trào giải phóng các dân tộc trên thế giới. Nên trong nội dung giáo dục cần trang bị cho học viên thấy rõ vị trí, vai trò của sự đoàn kết các dân tộc trong đấu tranh cũng như trong xây dựng, hợp tác, cùng phát triển. Cho họ thấy được tinh thần quốc tế cao cả sẽ giúp cho chúng ta giải quyết tốt các mối quan hệ quốc tế theo đường lối đối ngoại của Đảng hiện nay là: chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực khác. Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế.

Tiểu kết chương 1

Có thể nói, đạo đức quân nhân quân đội là biểu hiện đặc thù của đạo đức cộng sản trong tổ chức quân đội cách mạng, được hình thành và phát triển từ đạo đức cách mạng của giai cấp công nhân Việt Nam, trên cơ sở kế thừa tinh hoa của đạo đức dân tộc. ĐĐQN đó là toàn bộ những quan niệm, tình cảm, nguyên tắc, chuẩn mực, hành vi ứng xử giữa quân nhân và quân nhân với xã hội một cách tự nguyện.

Trong quân đội, ĐĐQN - đạo đức cộng sản chính là nhân tố quan trọng tạo nên sức mạnh chính trị, tinh thần, sức mạnh tổng hợp, chiến đấu của quân đội; góp phần xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Tuy nhiên, ĐĐQN không phải là sản phẩm tự nhiên mà có, mà phải trải qua quá trình giáo dục và tự giáo dục diễn ra trong các nhà trường hay đơn vị quân đội.

Nằm trong hệ thống Nhà trường quân đội, công tác GDĐĐQN cho học viên Trường SQLQ2 được tiến hành thường xuyên, liên tục, với nhiều nội dung phong phú, trong đó tập trung vào truyền thụ các giá trị đạo đức: Trung với Đảng, trung với nước, hiếu với dân, yêu nước XHCN; dũng cảm, sáng tạo, chịu đựng gian khổ

khó khăn, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc; đoàn kết, dân chủ, kỷ luật; khiêm tốn, giản dị, ham học hỏi, cầu tiến bộ; trung thực, thẳng thắn, tình đồng chí, đồng đội; có tinh thần chủ nghĩa tập thể; có tinh thần quốc tế vô sản. Những nội dung giáo dục đó giúp học viên có được phẩm chất đạo đức cách mạng và năng lực thực hành quân sự lẫn chính trị sau khi ra trường. Đáp ứng mục tiêu, yêu cầu xây dựng Nhà trường, quân đội và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay.

Như vậy, trong chương 1, tác giả đã luận giải, phân tích các vấn đề lý luận về GDĐĐQN cho học viên Trường SQLQ2. Đây sẽ là cơ sở, tiền đề đánh giá thực trạng nhận thức về công tác GDĐĐQN trong Nhà trường, từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả công tác GDĐĐQN cho học viên trong tình hình hiện nay.

Chương 2

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC QUÂN NHÂN CHO HỌC VIÊN TRƯỜNG SĨ QUAN LỤC QUÂN 2

TRONG TÌNH HÌNH HIỆN NAY

2.1. Những nhân tố tác động đến công tác giáo dục đạo đức quân nhân cho học viên Trường Sĩ quan Lục quân 2 trong tình hình hiện nay

2.1.1. Sự tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, của toàn cầu hóa, xu thế mở cửa hội nhập quốc tế

Kinh tế thị trường định hướng XHCN làm biến đổi mọi mặt đời sống xã hội, kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội phát triển. Con người có điều kiện phát triển nhân cách cá nhân, tăng tính độc lập, tự chủ, quyết đoán, khả năng sáng tạo. Tuy nhiên, cùng với quá trình phát triển thì cũng sản sinh ra nhiều hệ lụy ảnh hưởng trực tiếp đến đạo đức xã hội nói chung và đạo đức của học viên Trường SQLQ2 nói riêng đó là: các tệ nạn xã hội, nạn tham những, lãng phí, chạy theo lối sống thực dụng, vật chất làm đảo lộn các quan hệ xã hội, làm nảy sinh sự phân hoá giàu nghèo, phân tầng xã hội; sự chênh lệch mức sống, điều kiện sống dẫn đến sự khác nhau về nhận thức, tư tưởng và quan niệm về đạo đức xã hội. Là một hình thái ý thức xã hội, đạo đức cũng chịu sự tác động của đời sống kinh tế xã hội. Vì vậy, mặt trái của nền kinh tế thị trường đã có tác động không nhỏ đến việc bồi dưỡng tình cảm, niềm tin, ý chí, rèn luyện đạo đức của học viên trong Nhà trường.

Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương lần thứ Tư (khóa XI) chỉ rõ: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc...” [13].

Xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, bên cạnh những thuận lợi, thời cơ, cũng tạo ra thách thức lớn đó là: Sự du nhập của các sản phẩm phản văn hóa, phản giá trị, của tư tưởng tự do kiểu phương Tây, lối sống thực dụng, thị hiếu xa lạ với

truyền thống, với thuần phong, mỹ tục của dân tộc vào nước ta. Làm phá vỡ một số giá trị truyền thống của dân tộc, tác động làm tha hóa đạo đức, nhân cách con người trên một khía cạnh nào đó, của thanh thiếu niên, có cả học viên quân đội.

Đặc biệt, trong tình hình hiện nay, cuộc đấu tranh trên lĩnh vực ý thức hệ, văn hóa, đạo đức, lối sống đang diễn ra gay go, quyết liệt; một số cường quốc kinh tế và kỹ thuật đang tranh thủ toàn cầu hóa để “xuất khẩu” các sản phẩm, các “giá trị” văn hóa sang các nước đang và chậm phát triển, qua đó áp đặt lối sống, tư tưởng của mình đối với các nước khác… Những vấn đề đó đang đòi hỏi chúng ta phải nhận thức và giải quyết, từ đó đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức, lối sống cho học viên đào tạo trong Trường SQLQ2 hiện nay.

2.1.2. Sự phát triển nhiệm vụ giáo dục - đào tạo của Nhà trường, nhiệm vụ

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra yêu cầu cao về ĐĐQN

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI khẳng định nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc hiện nay là “bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững chủ quyền biển đảo, biên giới, vùng trời; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh” [13, tr.223]. Cũng trên cơ sở đó, Đại hội lần thứ XII của Đảng tiếp tục quán triệt “nhiệm vụ bảo Tổ quốc trong tình hình mới”. Để hoàn thành nhiệm vụ đó, Đảng ta tiếp tục thực hiện phương hướng xây dựng quân đội: “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Nhân dân với Đảng, có trình độ chiến đấu và sức chiến đấu ngày càng cao, thường xuyên cảnh giác kịp thời để đập tan mọi âm mưu và hành động xâm phạm độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Đây cũng chính là cơ sở quan trọng để các Nhà trường quân đội nói chung, Trường SQLQ2 nói riêng, nâng cao chất lượng GDĐT toàn diện, phát triển, hoàn thiện, củng cố vững chắc ĐĐQN cho học viên Nhà trường hiện nay, đáp ứng với

yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ quốc và xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. Hiện tại và trong những năm tiếp theo nhiệm vụ GDĐT của Nhà trường có sự phát triển mạnh mẽ cả bề rộng và chiều sâu với những yêu cầu mới cao hơn, loại hình, quy mô, đào tạo, đối tượng đào tạo ngày càng mở rộng. Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đó Trường SQLQ2 phải tiếp tục rà soát, đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, gắn với thực tiễn quân đội, phù hợp với sự phát triển của khoa học quân sự, vũ khí trang bị. Hoàn thiện nội dung GDĐT sát đối tượng tác chiến, địa bàn, chiến trường, khả năng và cách đánh của ta; với sự phát triển của nghệ thuật quân sự và vũ khí, trang bị, nhằm tạo ra bước chuyển mạnh mẽ về chất lượng GDĐT.

Do đó, vấn đề đặt ra là đòi hỏi học viên SQLQ2 phải có trình độ lý luận chính trị, quân sự, có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhạy bén về chính trị, phẩm chất đạo đức tốt, luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có mục tiêu phấn đấu rõ ràng, dũng cảm, sáng tạo, có tinh thần đoàn kết nội bộ, khắc phục mọi khó khăn gian khổ, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ theo mục tiêu GDĐT của Nhà trường, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.

2.1.3. Sự chống phá của các thế lực thù địch, phản động trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống

Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động đang ráo riết đẩy mạnh thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” với mức độ, tần suất, tính chất ngày càng tinh vi, xảo quyệt nhằm chống phá cách mạng nước ta. Cùng với lĩnh vực kinh tế, trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa, các thế lực thù địch ráo riết thực hiện âm mưa, thủ đoạn: Xoá bỏ ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong xã hội; xóa bỏ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã chọn; phủ định chân lý độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phủ định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Phá vỡ niềm tin của quần chúng nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, làm cho xã hội hỗn loạn về đời sống chính trị, tinh thần, tạo điều kiện tập

hợp lực lượng phản động trong nước; kích động quần chúng đòi thay đổi chế độ, gây chia rẽ nội bộ, tạo điều kiện cho bạo loạn về chính trị và lật đổ chế độ.

Bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, chiến lược “diễn biến hòa bình” làm mê muội con người, thúc đẩy lối sống thực dụng, bàng quang với chính trị, xa rời mục tiêu lý tưởng để có điều kiện tập hợp lực lượng phản động gây áp lực chính trị tiến tới lật đổ chính quyền. Thực hiện chính sách lôi kéo, thông qua các nước đồng minh, các tổ chức phi chính phủ, qua con đường giao lưu, hợp tác văn hoá, khoa học, nghệ thuật... để móc nối với các phần tử cơ hội chính trị nhằm chống phá Đảng và nhà nước ta. Bên cạnh đó chúng còn dùng hình thức tung tin đồn nhảm, lợi dụng vấn đề chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta hiện nay để tạo dư luận “bảo vệ tự do dân chủ, nhân quyền”, gây ra tâm trạng mơ hồ, mất cảnh giác trong nhân dân, nhằm cô lập lực lượng cách mạng, lôi kéo kích động những phần tử bất mãn trong xã hội để gây bạo loạn lật đổ chính quyền.

Cũng trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, các thế lực thù địch còn dùng các chiêu trò, khuyến khích các khuynh hướng “văn nghệ độc lập với chính trị”, phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng đối với văn hoá - văn nghệ, coi thường các giá trị truyền thống văn hoá đạo đức dân tộc, đề cao chủ nghĩa thực dụng, làm tha hoá thế hệ trẻ. Ngoài ra, các lực lượng thù địch còn dùng các hình thức: lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng Internet hoặc bí mật đưa các sách báo, tài liệu, phim ảnh, băng hình có nội dung phản động, đồi trụy, không đúng sự thật để phá hoại nội bộ Đảng và Nhà nước ta, trong đó có lực lượng vũ trang. Dùng nhiều chiêu trò để vu cáo đất nước và con người Việt vi phạm dân chủ, nhân quyền đàn áp tôn giáo; đẩy mạnh việc tuyên truyền các giáo lý phản động, kích thích sự phục hồi, phát triển tư tưởng mê tín dị đoan; thúc đẩy sự phát triển các tệ nạn xã hội lây lan vào trong nội bộ lực lượng vũ trang.

Để phòng chống những âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “diễn biến hòa bình” đó của các thế lực thù địch. Đòi hỏi mỗi quân nhân của Trường SQLQ phải nhận thức sâu sắc các vấn đề chính trị, xã hội của đất nước; Có bản lĩnh chính trị