Bảo vệ tài nguyên rừng bằng pháp luật hình sự ở Việt Nam

Bắc Giang	701	571	501	495	476	238
5	Bắc Kạn	981	1.312	1.128	828	709	310
6	Bạc Liêu	100	12	0	20	0	0
7	Bắc Ninh	85	82	37	0	0	0
8	Bình Phước	2.382	1.707	1.649	921	754	428
9	Bà Rịa Vũng Tàu	157	112	62	49	72	130
10	Bình Thuận	1.778	1.622	1.256	1.040	1.312	466
11	Bến Tre	20	25	41	57	37	15
12	Cao Bằng	178	367	378	213	278	107
13	Cà Mau	676	625	133	231	413	130
14	Cần Thơ	0	0	0	0	1	0
15	Điện Biên	601	530	464	355	539	298
16	Đắc Lắc	1.866	1.679	1.305	1.951	2.060	1.374
17	Đồng Nai	478	724	446	371	412	169
18	Đắc Nông	1.369	1.186	897	751	858	622
19	Đồng Tháp	47	26	36	36	37	22
20	Gia Lai	1.978	1.670	1.642	1.422	1.601	552
21	Hậu Giang	11	19	3	5	0	7
22	Hoà Bình	359	367	307	333	202	95
23	TP.HC.Minh	291	233	195	145	163	60
24	Hải Dương	79	84	71	108	86	32
25	Hà Giang	347	399	69	2	27	1
26	Hà Nam	9	0	0	6	0	1
27	TP.Hà Nội	114	144	70	131	127	40
28	TP.Hải Phòng	4	5	0	0	0	0

Có thể bạn quan tâm!

Giai Đoạn Từ Khi Ban Hành Bộ Luật Hình Sự Việt Nam Năm 1985 Đến Khi Pháp Điển Hóa Lần Thứ Hai - Bộ Luật Hình Sự Năm 1999
Bảo Vệ Tài Nguyên Rừng Bằng Các Quy Định Của Pháp Luật Hình Sự Việt Nam Và Thực Tiễn Điều Tra, Truy Tố, Xét Xử
Người Phạm Tội Còn Có Thể Bị Phạt Tiền Từ Năm Triệu Đồng Đến Năm Mươi Triệu Đồng, Cấm Đảm Nhiệm Chức Vụ, Cấm Hành Nghề Hoặc Làm Công Việc
Bảo vệ tài nguyên rừng bằng pháp luật hình sự ở Việt Nam - 9
Một Số Tồn Tại, Hạn Chế Và Các Nguyên Nhân Cơ Bản
Hoàn Thiện Pháp Luật Và Những Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Việc Bảo Vệ Tài Nguyên Rừng Bằng Pháp Luật Hình Sự Việt Nam

Xem toàn bộ 117 trang tài liệu này.

Hà Tĩnh	970	884	485	562	634	236
30	Hưng Yên	23	20	11	15	9	5
31	Kiên Giang	490	447	387	131	100	80
32	Khánh Hòa	829	725	535	557	620	373
33	Kon Tum	1.097	866	780	1.090	1.034	6
34	Long An	14	30	36	23	13	1
35	Lào Cai	344	273	237	162	284	115
36	Lai Châu	266	297	238	260	239	137
37	Lâm Đồng	2341	2.621	2.048	2.207	2.111	1.039
38	Lạng Sơn	1.167	1.579	866	16	13	9
39	Nghệ An	1.731	1.395	1.195	1.372	1.269	685
40	Ninh Bình	66	50	29	27	6	12
41	Nam Định	23	22	34	17	32	11
42	Ninh Thuận	1.356	1.008	823	907	1.113	482
43	Phú Thọ	365	320	217	211	197	86
44	Phú Yên	1.447	1.662	1.357	1.269	960	435
45	Quảng Bình	657	927	764	1.236	1	679
46	Quảng Nam	2.651	1.946	1.427	1.411	1.170	719
47	Quãng Ngãi	713	333	396	348	533	182
48	Quảng Ninh	553	585	341	307	303	145
49	Quảng Trị	698	713	480	493	465	236
50	Sơn La	1.397	1.265	650	38	826	0
51	Sóc Trăng	50	192	189	120	90	5
52	Thái Bình	0	0	0	0	0	0
53	Tiền Giang	0	0	1	0	0	0
54	Thanh Hoá	1.327	1.578	1.343	1.043	1.002	475

Thái Nguyên	1355	1.249	1.435	1.046	675	227
56	Tây Ninh	348	312	357	248	308	128
57	TP.Đà Nẵng	221	212	145	114	162	75
58	Tuyên Quang	1.568	1.833	1.473	1.359	1.359	596
59	Thừa Thiên Huế	1.137	925	814	818	859	338
60	Trà Vinh	54	63	49	0	33	0
61	Vườn quốc gia Bạch Mã	44	20	0	13	0	0
62	Vườn quốc gia Ba Vì	43	8	6	15	16	5
63	Vườn quốc gia Cúc Phương	40	17	18	18	14	21
64	Vườn quốc gia Cát Tiên	194	687	568	299	257	106
65	Vĩnh Long	0	0	0	0	0	0
66	Vĩnh Phúc		54	24	1	25	6
67	Vườn quốc gia Tam Đảo	20	25	4	7	10	0
68	Vườn quốc gia Yokđon	279	340	90	547	592	420
69	Yên Bái	701	700	462	257	242	87

(Nguồn: Website: http://www.kiemlam.org.vn) [33].

Từ kết quả thống kê về địa bàn xảy ra vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên rừng từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2013 như đã nêu trên cho thấy tính phức tạp của hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên rừng. Chủ thể thực hiện hành vi vi phạm pháp luật ở hầu hết các địa phương

trên phạm vi cả nước. Điều đáng chú ý là các khu rừng Quốc gia được các cơ quan chức năng đặc biệt quan tâm bảo vệ, nhưng trong những năm gần đây các khu rừng này cũng đang bị xâm hại nghiêm trọng và chiều hướng ngày càng tăng, điều này được chứng minh qua (bảng thống kê Số 2) nêu trên. Việc nghiên cứu địa bàn hoạt động của các đối tượng vi phạm pháp luật về tài nguyên rừng có ý nghĩa quan trọng giúp các cơ quan chức năng xác định được nơi nào xảy ra vi phạm lâm luật nhiều, từ đó có định hướng và có giải pháp đấu tranh phòng, chống đạt hiệu quả cao, góp phần tạo điều kiện cho nền kinh tế nước ta phát triển bền vững.

* Về công tác điều tra, truy tố

Hoạt động điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự là chuỗi mắt xích liên hoàn của hoạt động tư pháp và cũng chính là một trong những hoạt động then chốt trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung, tội phạm xâm hại đến tài nguyên rừng nói riêng. Trong chuỗi hoạt động tố tụng đó đều có mối quan hệ biện chứng với nhau. Do đó phải đồng bộ nhịp nhàng và tương trợ cho nhau. Tuy nhiên, hoạt động điều tra là hoạt động khởi đầu của chuỗi tố tụng, quyết định thu thập các chứng cứ để chúng minh hành vi phạm tội, các chứng cứ giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và các vấn đề khác liên quan đến vụ án.

Thực tiễn từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2013 cho thấy tổng số vụ vi phạm pháp luật xâm hại đến tài nguyên rừng xảy ra trên toàn quốc là đáng kể, thế nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng chủ yếu xử các hành vi ấy bằng biện pháp hành chính là chủ yếu. Số vụ được khởi tố điều tra, truy tố, xét xử chiếm tỷ lệ thấp so với số vụ vi phạm lâm luật được phát hiện, điều này được chứng minh qua số liệu thống kê các vụ vi phạm lâm luật dưới đây:

Năm 2008, cả nước đã phát hiện 42.429 vụ vi phạm Luật bảo vệ rừng và phát triển rừng (tăng 2.926 vụ so với năm 2007). Các cơ quan chức năng

đã xử lý 36.067 vụ; Trong đó: Xử phạt hành chính 36.327 vụ; Xử lý hình sự 280 vụ, với 221 bị can; số vụ đưa ra xét xử 20 vụ, với 19 bị cáo [9].

Năm 2009, cả nước đã phát hiện 40.841 vụ vi phạm Luật bảo vệ rừng và phát triển rừng. Các cơ quan chức năng đã xử lý 34.327 vụ, trong đó: Xử phạt hành chính 34.004 vụ; Xử lý hình sự 323 vụ, với 207 bị can; số vụ đưa ra xét xử 47 vụ, với 52 bị cáo [9].

Năm 2010, cả nước đã phát hiện 31.769 vụ vi phạm Luật bảo vệ rừng và phát triển rừng. Các cơ quan chức năng đã xử lý 28.888 vụ; Trong đó: Xử phạt hành chính 28.496 vụ; Xử lý hình sự 392 vụ, với 180 bị cáo; số vụ đưa ra xét xử 44 vụ, với 46 bị cáo [9].

Năm 2011, cả nước phát hiện đã phát hiện 29.551 vụ vi phạm Luật bảo vệ rừng và phát triển rừng. Các cơ quan chức năng đã xử lý 25.644 vụ; Trong đó: Xử phạt hành chính 25.344 vụ; Xử lý hình sự 300 vụ, với 227 bị cáo; số vụ đưa ra xét xử 61 vụ, với 62 bị cáo [9].

Năm 2012, cả nước đã phát hiện 28.565 vụ vi phạm Luật bảo vệ rừng và phát triển rừng. Các cơ quan chức năng đã xử lý 24.882 vụ. Trong đó: Xử phạt hành chính 24.438 vụ; Xử lý hình sự 344 vụ, với 304 bị cáo; số vụ đưa ra xét xử 50 vụ, với 52 bị cáo [9].

Sáu tháng đầu năm 2013, cả nước đã phát hiện 13.612 vụ vi phạm Luật bảo vệ rừng và phát triển rừng. Các cơ quan chức năng đã xử lý 11.464 vụ. Trong đó: Xử phạt hành chính 11.331 vụ; Xử lý hình sự 133 vụ, với 109 bị cáo; số vụ đưa ra xét xử 16 vụ, với 19 bị cáo [9].

Từ số liệu thống kê về tình hình vi phạm và tội phạm trong lĩnh vực tài nguyên rừng như đã nêu trên cho thấy, hành vi vi phạm pháp luật xâm hại đến tài nguyên rừng ngày càng tăng, nhưng trong thực tiễn các cơ quan chức năng chủ yếu chỉ xử lý hành chính. Đây là một thực trạng mà các cơ quan tiến hành tố tụng cần nghiên cứu lại, nếu không xử lý nghiêm minh sẽ dẫn đến hệ lụy

khó lường và tài nguyên rừng của nước ta khó có thể được bảo vệ một cách tốt nhất, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vũng của nền kinh tế quốc gia. Nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra của kiểm sát viên còn hời hợt, chưa thể hiện hết trách nhiệm của kiểm sát viên trong công tác kiểm sát điều tra, dẫn đến nhiều đối tượng bị bỏ lọt, hoặc chuyển xử lý hành chính mà không truy cứu trách nhiệm hình sự. Mặt khác, quá trình xét xử cũng chưa thật sự nghiêm minh, mức án tuyên đối với các bị cáo chưa tương xứng với hành vi và hậu quả mà chủ thể tội phạm gây ra cho xã hội, điều này thể hiện qua việc áp dụng hình phạt tù có điều kiện (cho bị cáo được hưởng án treo quá nhiều).

Địa bàn có tài nguyên rừng phân bố rộng, xa khu dân cư và thường là nơi có rừng núi hiểm trở, trong khi lực lượng bảo vệ và quản lý rừng chủ yếu là kiểm lâm, với số lượng, chất lượng và kỹ năng nghiệp vụ còn nhiều hạn chế, nên việc phát hiện hành vi vi phạm pháp luật để xử lý triệt để là việc làm không dễ.

*Về công tác xét xử các vụ án xâm hại đến tài nguyên rừng:

Qua nghiên cứu việc xét xử các vụ vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên rừng mà các cơ quan tiến hành tố tụng đã khởi tố điều tra, truy tố và xét xử trong những năm gần đây cho thấy, kết quả việc xử lý chưa nghiêm, các cơ quan tiến hành tố tụng các cấp áp dụng chế tài hình sự đối với đa số các bị cáo chưa tương xứng với hành vi và hậu quả mà người phạm tội gây ra cho xã hội. Hầu hết các đối tượng phạm tội được áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ để chuyển xuống khung hình phạt liền kề và áp dụng mức án thấp nhất của khung này hoặc tuyên xử cho bị cáo được hưởng án treo.

+ Cấp sơ thẩm xét xử mức án nhẹ, không tương xứng với hành vi phạm tội:

Qua nghiên cứu nhiều vụ án có hành vi xâm hại đến tài nguyên rừng mà Toà án cấp sơ thẩm và phúc thẩm ở một số địa phương đã xét xử từ năm

2009 đến tháng 6 năm 2013, nhận thấy tỷ lệ bị cáo bị xử án tù giam còn hạn chế, số bị cáo còn lại tuy hành vi gây ra cho xã hội là rất nghiêm trọng, lẽ ra phải áp dụng hình phạt tù để đảm bảo tính răn đe giáo dục phòng ngừa, nhưng phần lớn Toà cấp sơ thẩm áp dụng điều 60 Bộ luật hình sự cho các bị cáo được hưởng án treo là không thoả đáng, điển hình là các vụ:

Vụ thứ nhất: Phan Ngọc Hòa, Phan Văn Ngưỡng, Thái Duy Long ở thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định, bị khởi tố về tội hủy hoại rừng quy định tại Điều 189 Bộ luật hình sự. Các bị cáo đã có hành vi: Tháng 8/2008 Phan Ngọc Hòa, Phan Văn Ngưỡng, Thái Duy Long đã thuê người chặt phá cây rừng để chiếm đất.

Tháng 9/2008, Hòa thuê Nguyễn Vĩnh Khương cùng 8 người khác vào khu vực rừng được Nhà nước giao cho ủy ban nhân dân xã Nhơn Tân, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định quản lý, các đối tượng này đã chặt phá rừng với diện tích rừng phòng hộ 17.031m2, rừng sản xuất 1.100m2, trữ lượng gỗ rừng non IIA bị chặt phá 55,3m3, tổng giá trị thiệt hại 110.600.000 đồng. Hành vi của các bị cáo Hòa, Ngưỡng, Long bị Viện kiểm sát thị xã An Nhơn truy tố về tội hủy hoại rừng theo điểm c, khoản 3, điều 189 Bộ luật hình sự, với tình tiết định khung “Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” có mức hình phạt từ 07 đến 15 năm tù [16].

Qua thực tiễn xét xử vụ án nêu trên, cho thấy:

Hành vi phạm tội của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm các quy định của Nhà nước về bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng, đã chặt phá và hủy hoại một khối lượng lớn thực vật rừng thuộc nhóm IIA, có giá trị kinh tế cao, có chức năng phòng hộ đầu nguồn; gây mất cân bằng môi trường sinh thái, ảnh hưởng đến tình hình trật tự trị an ở địa phương; xâm hại đến sự bền vững và ổn định của môi trường, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Trong vụ án này cả ba bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ theo

điểm b, p khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự, như nhận định của bản án là đúng. Tuy nhiên, Hội đồng xét xử quá nhấn mạnh các tình tiết giảm nhẹ và vận dụng điều 47 Bộ luật hình sự, chuyển xuống khung hình phạt liền kề có mức án thấp hơn để xét xử đối với các bị cáo là không tương xứng với hành vi phạm tội. Hội đồng xét xử đã tuyên xử bị cáo: Phan Ngọc Hòa: 3 năm 6 tháng tù; Thái Duy Long: 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo; Phan Văn ngưỡng: 3 năm tù.

Vụ thứ hai: Năm 2008 các bị cáo Ngô Thị Hoa, Võ phi Hùng đã có hành vi hủy hoại 12.309m2 diện tích đất rừng và gây thiệt hại trữ lượng lâm sản 37,5m3 trên khu vực rừng phòng hộ do Ủy ban nhân dân xã Nhơn Tân, thị xã An Nhơn quản lý. Hành vi của các bị cáo bị truy tố và xét xử theo tình tiết định khung “Hủy hoại rừng phòng hộ” quy định tại điểm b, khoản 3 Điều 189 Bộ luật hình sự.

Tại phiên tòa, hội đồng xét xử xét thấy hành vi phạm tội của các bị cáo đã trực tiếp xâm phạm đến tài nguyên rừng của đất nước một cách trái pháp luật.

Bị cáo Hoa đã tự nguyện bồi thường thiệt hại, khắc phục một phần hậu quả; thành khẩn khai báo, ăn năn, hối cải.

Bị cáo Hùng bồi thường thiệt hại, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, là lao động chính trong gia đình.

Riêng đối với Võ Thị Giàu con ruột bị cáo Hoa, mặc dù đã có hành vi chặt cành cây và dọn dây leo theo yêu cầu của bị cáo Hoa, Hùng, nhưng không vì mục đích tư lợi cá nhân, nên không truy cứu trách nhiệm hình sự mà xử lý hành chính [17].

Trong vụ án nêu trên, bị cáo Võ Phi Hùng được Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng nhiều tình tình giảm nhẹ và điều 47 Bộ luật hình sự chuyển xuống khung liền kề [Khoản 2 Điều 189 Bộ luật hình sự] và xử: Tuyên xử bị cáo Võ Phi Hùng 3 năm tù. Bị cáo Ngô Thị Hoa bị xử 3 năm tù, nhưng cho hưởng án treo.