Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Trị Danh Mục Cho Vay Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ

Xây dựng cách thức đo lường rủi ro danh mục cho vay thông qua các mô hình đo lường nội bộ, vừa đảm bảo tính tiên tiến hiện đại, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của ngân hàng;

Từng bước vận dụng các công cụ kỹ thuật trong quản trị danh mục hiện đại đảm bảo đạt được các chuẩn mực quốc tế và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.

3.1.2.2. Định hướng

Như đã đề cập trong chương 1, quản trị danh mục cho vay là một trong

các phương thức quản trị hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại

(cùng với phương thức quản trị giao dịch cho vay). Theo đó đối tượng của quản trị danh mục cho vay không phải là từng khoản cho vay mà là cơ cấu và tỷ trọng của từng loại cho vay trong tổng thể danh mục. Điều này giúp cho ngân hàng có thể kiểm soát được rủi ro tập trung, từ đó giảm thiểu tổn thất trên danh mục cho vay, tối đa hóa lợi nhuận ở góc độ toàn danh mục.

Nhưng qua thực tế tìm hiểu về thực trạng quản trị danh mục cho vay tại Vietcombank (Chương 2), nhận thấy Vietcombank chưa thực hiện quản trị danh mục cho vay một cách hoàn chỉnh cho nên cơ cấu danh mục cho vay của ngân hàng không được kiểm soát chặt chẽ, ngân hàng có thể phải chịu hậu quả tổn thất cao nếu thị trường phát triển theo hướng không thuận lợi. Vì vậy, hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay là nhiệm vụ cần thiết trong giai đoạn hiện nay của ngân hàng. Hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay tại Vietcombank cần tuân theo các định hướng chính như sau:

Thứ nhất, đổi mới quan điểm/nhận thức về quản trị danh mục hiện đại. Đây là nhân tố đầu tiên có ý nghĩa quyết định cho quá trình hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng. Do lâu nay ngân hàng chỉ quen quản trị từng giao dịch cho vay, thụ động trong quản trị danh mục, vì

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 233 trang tài liệu này.

vậy cần phải thay đổi quan điểm hiện nay để hướng tới phương pháp

quản trị danh mục cho vay chủ động phù hợp với nền kinh tế hiện đại.

Thứ hai, hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay bao gồm các nội dung cụ thể đó là lập kế hoạch danh mục cho vay, tổ chức thực hiện, điều hành và giám sát danh mục cho vay; điều chỉnh danh mục cho vay. Đây là các nội dung/các bước trong tiến trình thực hiện hoạt động quản trị danh mục cho vay. Giữa các bước trên có mối quan hệ hữu cơ với nhau, bước trước tạo tiền đề thực hiện cho bước sau và bước sau thực hiện trên kết quả của bước trước đó. Tất cả được ví như các mắt xích trong một dây chuyền. Vì vậy để thực hiện thành công hoạt động quản trị danh mục cho vay, đòi hỏi ngân hàng phải đồng thời hoàn thiện tất cả các nội dung nêu trên. Thực trạng công tác quản trị danh mục cho vay của Vietcombank cũng cho thấy ở tất cả các bước đều còn khiếm khuyết, do đó hoàn thiện đồng bộ các nội dung trên là yêu cầu bắt buộc phải thực hiện, nhằm hướng tới một phương pháp quản trị chủ động, thích hợp với nền kinh tế hiện đại.

Thứ ba, hoàn thiện các yếu tố là cơ sở cho việc thực hiện phương pháp quản trị danh mục chủ động. Quản trị danh mục hiện đại được xây dựng trên nền móng nhiều yếu tố về kỹ thuật, pháp lý và xã hội, nên muốn quá trình hoàn thiện đạt hiệu quả tốt, cần phải hội đủ các yếu tố cơ sở cho nó. Chẳng hạn hệ thống thông tin dự báo, hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, các phần mềm kỹ thuật để xây dựng mô hình định lượng, hệ thống dữ liệu lưu trữ trong nhiều năm liền, mô hình tổ chức phù hợp, hiệu quả cao, hệ thống giám sát chặt chẽ, cũng như một thị trường tài chính năng động với các công cụ phái sinh đa dạng hoạt động hiệu quả.

Thứ tư, hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay phải kết hợp chặt chẽ với hoàn thiện quản trị giao dịch cho vay tại ngân hàng. Quản trị giao dịch cho vay và quản trị danh mục cho vay là hai phương thức được sử dụng trong quản trị hoạt động cho vay của ngân hàng. Chúng được ví như hai chân trên cùng một cơ thể, vì vậy nhất thiết phải được thực hiện đồng

thời, gắn kết với nhau để cùng hỗ trợ cho nhau. Nếu quản trị giao dịch cho vay tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong công tác quản trị danh mục cho vay

và ngược lại nếu quản trị

giao dịch không tốt sẽ

cản trở

cho việc hoàn

thành quản trị danh mục cho vay của ngân hàng.

Thứ năm, hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay phải đồng thời với hoàn thiện và phát triển nguồn nhân lực tại ngân hàng. Bất cứ hoạt động nào muốn thành công cũng phải có yếu tố con người tác động chính và hoạt động quản trị danh mục cho vay cũng không ngoại lệ. Muốn quản

trị

danh mục cho vay thành công, phải có đội ngũ các nhà quản trị

tâm

huyết, có tầm nhìn tốt, đội ngũ nhân viên am hiểu các kỹ thuật hiện đại, chuyên nghiệp, đủ khả năng thực hiện ý đồ của nhà quản trị, có đạo đức nghề nghiệp… Có thể nói hoạt động quản trị danh mục cho vay luôn phải

có sự kết hợp với việc hoàn thiện và phát triển nguồn nhân lực tại mỗi

ngân hàng mới đảm bảo thành công được.

3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

3.2.1. Xây dựng chiến lược quản trị danh mục cho vay

Để khắc phục những yếu kém, bất cập về quản trị danh mục cho vay nên tổng kết, đánh giá những mặt được, chưa được của chiến lược kinh doanh nói chung, chính sách tín dụng thời gian qua nói riêng. Nhất là đánh giá đầy đủ về chiến lược quản trị danh mục, từ đó chỉnh sửa, bổ sung. Bởi vì, chiến lược quản trị danh mục đúng đắn phù hợp với điều kiện vĩ mô trong từng thời kỳ là yếu tố quyết định thành công trong quản trị danh mục.

Việc xây dựng chiến lược luôn phải đặt ra các câu hỏi: Chiến lược có phù hợp với môi trường kinh doanh không?

Chiến lược có phù hợp với chính sách nội bộ, phong cách quản lý, triết lý và các quy trình tác nghiệp không?

Chiến lược có phù hợp với nguồn lực Ngân hàng không?

Các rủi ro trong khi thực hiện các chiến lược có thể chấp nhận được

không? Các giới hạn như mức độ tập trung tín dụng, dư nợ ngành, mức độ phổ biến sản phẩm, cơ cấu theo khẩu vị rủi ro được áp dụng nhằm đạt

được mục tiêu chiến lược. Xác định mức độ chấp nhận rủi ro được áp

dụng cho cả 2 cấp độ: mức độ chấp nhận rủi ro cho từng bộ phận chức năng, từng lĩnh vực kinh doanh Ngân hàng và mức độ chấp nhận rủi ro cho bộ phận quản lý, cũng như tổng thể hoạt động chung của Ngân hàng. Xác định ở đây bao gồm việc xây xuyên suốt các hoạt động chính, có biện pháp dự báo và xử lý rủi ro hiệu quả.

Chiến lược có phù hợp với Ngành/chu kỳ tồn tại của sản phẩm và sức mạnh của thị trường không?

Chiến lược có phù hợp với các danh mục cho vay mà Ngân hàng đang theo đuổi không?

Hoạch định chiến lược kinh doanh nói chung và chiến lược quản trị danh mục của Vietcombank có thể lựa chọn một trong ba hình thức:

(i) Chiến lược cứng rắn;

(ii) Chiến lược linh hoạt;

(iii) Chiến lược linh hoạt và mở rộng.

Theo tác giả,thì Vietcombank nên lựa chọn hình thức thứ 3. Đó là chiến

lược linh hoạt và mở

rộng. Với chiến lược này giúp cho

Vietcombank

thường xuyên kiểm soát danh mục cho vay và có những đề xuất điều chỉnh danh mục một cách kịp thời và linh hoạt.

Bên cạnh đó, để có một chiến lược quản trị danh mục cho vay tối ưu nhất, ngân hàng còn cần phải tiến hành hai bước sau:

(1) Đánh giá văn hóa tín dụng

Văn hóa tín dụng của một ngân hàng là tổng hợp những giá trị, niềm tin và hành vi của ngân hàng đó, phản ánh các tiêu chuẩn và giá trị của ban giám đốc và quản lý cấp cao. Mỗi ngân hàng đều có văn hóa tín dụng, cho dù dễ

thấy hay được ẩn đi. Các ngân hàng hoạt động tốt luôn có văn hóa tín dụng được tất cả thành viên đang tham gia làm việc nắm rõ. Quản lý cấp cao và hội đồng quản trị nên đánh giá định kỳ để thấy được, liệu mức độ hiểu biết về văn hóa tín dụng của ngân hàng của mỗi nhân viên và hành vi của họ có phù hợp với các tiêu chuẩn và giá trị ngân hàng đang hướng đến hay không.

Kiểm toán độc lập và bộ đánh giá này.

phận xem xét cho vay nội bộ

có thể

giúp trong

Do văn hóa tín dụng ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của quy trình tín

dụng, bao gồm lựa chọn và bảo lãnh rủi ro tín dụng, vì vậy các chiến lược bán hàng của ngân hàng phải được phối hợp với các mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng. Ngoài ra, hệ thống bồi thường ở khu vực cho vay nên trao thưởng cho những hành vi phù hợp với mục tiêu chất lượng tín dụng dài hạn.

(2) Xác định mục tiêu danh mục cho vay và giới hạn rủi ro

Để quản trị

danh mục cho vay một cách hiệu quả, ban quản trị

nên

thiết lập và truyền đạt rõ ràng các mục tiêu chiến lược của ngân hàng. Ngân hàng cũng nên xem xét xác định mục tiêu cho mọi phân khúc danh mục cho vay chính. Một kế hoạch kinh doanh đạt được những mục tiêu này phải là

một phần và có sự hàng.

nhất quán với quy trình hoạch định tổng thể

của ngân

Nhà quản trị nên sử dụng những mục tiêu đó để thiết lập giới hạn chấp nhận rủi ro. Khi gần đạt đến các giới hạn này, trong quy trình quản lý rủi ro, hội đồng quản trị và /hoặc quản lý cấp cao nên xem xét lại danh mục cho

vay để

tìm ra nguyên nhân mức độ

rủi ro tăng lên, và đưa ra những hành

động thích hợp. Ban quản lý nên đánh giá định kỳ

những kế

hoạch kinh

doanh và tiếp thị của từng đơn vị cho vay để đạt được sự thống nhất với các mục tiêu danh mục cho vay chiến lược.

3.2.2. Xây dựng hệ thống thông tin quản trị danh mục cho vay

Một hệ thống quản lý danh mục cho vay của tổ chức và hệ thống kiểm soát nội bộ của nó phụ thuộc vào hệ thống quản lý thông tin đầy đủ (MIS).

Một MIS đầy đủ là một MIS cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp

thời về tình trạng, chất lượng và hiệu suất của danh mục cho vay để cho

phép HĐQT và Ban Giám đốc đưa ra các quyết định sáng suốt và thận trọng

về gia hạn tín dụng, kiểm soát và tiếp xúc với rủi ro. Với những tiến bộ

công nghệ phát triển với tốc độ nhanh chóng, số lượng, sự đa dạng và độ

phức tạp của các sản phẩm cho vay có sẵn và quy mô cũng như thành phần của danh mục cho vay đã tăng lên. Trong một số tổ chức, khả năng của MIS đã không theo kịp với những thay đổi linh hoạt này cũng như những nhu cầu quản lý danh mục cho vay hiệu quả hơn. Do đó, HĐQT và ban quản trị danh mục cho vay phải định kỳ đánh giá thông tin cần thiết để cho vay và quản lý hiệu quả trong môi trường tín dụng luôn có sự thay đổi này và phải đánh giá mức độ đầy đủ của MIS để cung cấp thông tin cần thiết một cách chính xác và kịp thời nhất.

Thành phần của MIS Vietcombank có thể áp dụng bao gồm các thành

phần sau: một hệ thống kế toán cho vay toàn diện và một hệ thống sổ cái

chung theo dõi, báo cáo chính xác tình trạng tài chính, kết quả hoạt động của tổ chức. Kế toán chuẩn và báo cáo quy định là cần thiết để hỗ trợ hội đồng quản trị và quản lý trong việc thực hiện trách nhiệm của họ. Mặc dù thành phần và định dạng của báo cáo quản lý danh mục cho vay có thể khác nhau, mỗi MIS nên báo cáo thường xuyên về tình trạng tài chính và khả năng chi

trả của tổ chức và về chất lượng liên quan của danh mục cho vay. Để đạt

được mục tiêu danh mục cho vay, MIS toàn diện rất cần thiết để hỗ trợ hệ thống kiểm soát nội bộ, đo lường sự tuân thủ các tiêu chuẩn bảo lãnh cho vay và xác định và quản lý rủi ro danh mục cho vay. Là một thành phần quan trọng của quản trị danh mục cho vay, một MIS, ở mức tối thiểu, cần có đủ các thành phần và năng lực để cung cấp cho các mục sau:

Tích hợp hệ thống MIS cần có khả năng chấp nhận nhiều mục nhập dữ liệu để tích hợp hiệu quả thông tin tài chính và tín dụng của người vay với hệ thống kế toán cho vay. Hệ thống thông tin cũng cần có khả năng tạo báo cáo quản trị chi tiết tùy chỉnh và tiêu chuẩn dựa trên các truy vấn về đặc điểm danh mục cho vay;

Dữ liệu cập nhật và chính xác. Kiểm soát nội bộ cần đảm bảo hợp lý rằng dữ liệu MIS là chính xác, cập nhật và được duy trì. Các thủ tục tín dụng cần cung cấp hướng dẫn chi tiết và cụ thể để tính toán các tỷ lệ tiêu

chuẩn bảo lãnh cho vay để

đảm bảo dữ

liệu phù hợp và có thể

so sánh

trong toàn danh mục cho vay và trong các khoảng thời gian liên tiếp.

Tích hợp với kế hoạch vốn và trợ cấp cho các khoản cho vay. Một MIS

hiệu quả cần được liên kết và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tổ

chức để phân tích định kỳ và xác định trợ cấp cho các khoản cho vay và an toàn vốn. Thông tin và báo cáo tóm tắt của MIS về danh mục cho vay, bao

gồm tuân thủ các tiêu chuẩn bảo lãnh phát hành, nên được trích xuất

thường xuyên để xác định mức độ tổn thất (có thể xảy ra, khả năng hoặc khả năng từ xa) dựa trên chất lượng tín dụng, vị thế thế chấp và các rủi ro danh mục đầu tư có thể đo lường khác.

Tuân thủ các tiêu chuẩn bảo lãnh phát hành: MIS cần xác định và báo cáo từng khoản vay mà tuân thủ các tiêu chuẩn bảo lãnh phát hành (trong đó các

tiêu chuẩn có thể định lượng được) và báo cáo rõ ràng và liên tục các

trường hợp ngoại lệ nằm ngoài các tiêu chuẩn bảo lãnh phát hành. Hệ

thống cần có khả năng tóm tắt và báo cáo sự không tuân thủ danh mục đầu tư trên cơ sở thường xuyên và truy vấn các báo cáo tùy chỉnh trên các phân khúc danh mục cho vay.

Định giá cho vay: Cần đưa vào thông tin định giá cho vay đầy đủ trong MIS để cho phép đánh giá định kỳ về giá cả liên quan đến các yếu tố rủi ro tín dụng. Ngoài ra, MIS nên đo lường xem quyết định định giá cho vay có

dẫn đến việc xây dựng vốn hay không khi rủi ro trong danh mục cho vay thay đổi.

Giám sát rủi ro: MIS phải là một phần không thể thiếu trong kế hoạch chiến lược và kinh doanh. Để giám sát hiệu quả rủi ro danh mục cho vay, các tổ chức nên có một hệ thống kế toán cho vay kết hợp các tham số rủi

ro, tiêu chuẩn bảo lãnh cho vay và phân bổ lãi suất với việc thu thập và

phân tích dữ liệu tài chính của người vay. Các thông số rủi ro được thiết lập cho các phần của danh mục đầu tư đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng hơn nên được đưa vào MIS và được theo dõi thường xuyên.

3.2.3. Thành lập Phòng Quản trị danh mục cho vay tại Hội sở chính

Hiện nay, quản trị danh mục cho vay là một nghiệp vụ của phòng chính sách tín dung của Vietcombank. Theo quan điểm của NCS, để đáp ứng nhu cầu vay vốn của khách hàng trong khi duy trì hiệu quả hoạt động là mục tiêu kinh doanh chính phải được cân bằng với các quyết định cho vay nhằm bảo

vệ nguồn vốn của tổ chức. Nhằm thực hiện nhiệm vụ trung tâm nêu trên,

việc thành lập một Phòng chức năng chuyên biệt thực hiện quản trị danh

mục cho vay nằm tại Hội sở của Vietcombank là điều vô cùng cần thiết.

Phòng sẽ chịu trách nhiệm phối kết hợp với các phòng ban chức năng khác để thực hiện đầy đủ các nội dung của quản trị danh mục cho vay.

a. Thực hiện việc lập danh mục cho vay kế hoạch

Hình 3.1. Quy trình lập danh mục cho vay kế hoạch‌

Nguồn: Nghiên cứu của NCS

Giai đoạn xây dựng danh mục cho vay kế hoạch là giai đoạn ban đầu khi tiến hành quản trị danh mục cho vay thường được ngân hàng thực hiện

định kỳ hoặc ngân hàng có thể

đánh giá danh mục cho vay để

tái cấu trúc

danh mục cho vay, việc xác định kết cấu danh mục cho vay được thực hiện theo sơ đồ trên, gồm 5 bước như sau: