Chỉ Đạo Thực Hiện Kế Hoạch Tổ Chức Hoạt Động Trải Nghiệm, Hướng

THPT là trách nhiệm của mỗi cán bộ giáo viên, nhân viên trong nhà trường, song đặc biệt là đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, bộ môn và cán bộ Đoàn.

Đội ngũ cán bộ Đoàn chính là giáo viên tổng phụ trách của nhà trường mà giáo viên tổng phụ trách là người trực tiếp xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện các chuyên đề về văn hoá nghệ thuật, vui chơi giải trí cho học sinh thông qua các chuyên đề của Đoàn, giáo viên chủ nhiệm và bộ môn là người trực tiếp xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh thông qua các môn học do mình phụ trách giảng dạy.

Trong việc tổ chức thực hiện, Hiệu trưởng cần tạo điều kiện cho người tham gia phát huy tinh thần tự giác, tích cực, phối hợp cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ.

- Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho giáo viên nếu thấy cần thiết, huy động và phân phối các nguồn lực để tiến hành hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT. Việc huy động các nguồn tài chính để tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh bằng nhiều nguồn tài chính khác nhau như: Từ ngân sách nhà nước, nguồn tài chính từ cha mẹ học sinh đóng góp, nguồn tài chính từ các tổ chức, cá nhân ngoài trường tài trợ,...

- Phối hợp các lực lượng trong và ngoài trường để thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp diễn ra trong nhà trường và ngoài nhà trường, các lực lượng giáo dục có ảnh hưởng tới hoạt động đó là các đoàn thể, tổ chức xã hội trong nhà trường và ngoài nhà trường, cán bộ quản lý, tổ chuyên môn, giáo viên, cha mẹ học sinh THPT.

Việc lĩnh hội kiến thức, kỹ năng đối với học sinh THPT cần chuyển tải những kiến thức, kỹ năng đúng, đủ, được phát triển một cách “nhẹ nhàng, tự nhiên, hiệu quả”, tránh nặng nề, gây cho học sinh những áp lực tinh thần, phản tác dụng giáo dục.

Việc giáo dục học sinh không chỉ có nhà trường và gia đình mà phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa 3 môi trường giáo dục là gia đình, nhà trường và xã hội. Mỗi lực lượng giáo dục đều có thế mạnh riêng, vì vậy quản lý tốt việc phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tổ chức tốt hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp chính là đổi mới giáo dục, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho học sinh.

1.4.2.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp

Chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên thực hiện tích hợp hoặc lồng ghép nội dung hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp qua một số môn học. Tổ chuyên môn thống

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.

nhất nội dung tích hợp, lồng ghép, phương pháp và thời gian để đảm bảo cả hai mục tiêu dạy học và giáo dục. Xây dựng các tiết dạy minh họa có hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, tiến hành dự hoạt động để đánh giá, góp ý, điều chỉnh trong thực hiện.

Chỉ đạo các Đoàn thanh niên, tổ chuyên môn tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, khuyến khích việc xây dựng các câu lạc bộ, các buổi ngoại khóa và đầu tư cho chất lượng hoạt động của các câu lạc bộ.

Chỉ đạo giáo viên thực hiện đúng chương trình qui định trong dạy học và tổ chức các hoạt động trải nghiệm, chú ý đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp hoạt động đồng bộ với đổi mới kiểm tra đánh giá. Trong quá trình tổ chức hoạt động yêu cầu giáo viên phải chú ý quản lý học sinh về nền nếp, thái độ, tính tích cực tham gia và đảm bảo an toàn trong quá trình tham gia hoạt động.

Chỉ đạo bộ phận thư viện tạo điều kiện về tư liệu tham khảo cho việc tổ chức các hoạt động, tăng cường tư liệu tham khảo từ các tổ chức xã hội ngoài nhà trường.

Hiệu trưởng chỉ đạo bộ phận thiết bị, đồ dùng dạy học xây dựng bộ đồ dùng dạy học, trang thiết bị phục vụ tổ chức các hoạt động. Nhân viên quản lý thiết bị kỹ thuật chuẩn bị các điều kiện cho hoạt động như: Loa đài, máy chiếu, máy tính và các dụng cụ chức năng khác.

Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp, thông qua các cuộc họp cha mẹ học sinh để tuyên truyền để cha mẹ học sinh hiểu được về các hoạt động giáo dục trong nhà trường, thống nhất yêu cầu giáo dục giữa nhà trường và gia đình, trách nhiệm của gia đình trong giáo dục con em, thống nhất kênh liên lạc giữa giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh.

Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp tham gia tổ chức hoạt động giáo dục cho học sinh, đồng thời để có sự hỗ trợ về kinh phí, cơ sở vật chất, trí tuệ và sức lực trong tổ chức các hoạt động qui mô toàn trường. Mặt khác, Hiệu trưởng thông qua Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp, trường để tuyên truyền về các hoạt động của nhà trường để cha mẹ học sinh hiểu và hỗ trợ nhà trường.

Hiệu trưởng chỉ đạo các bộ phận khác trong nhà trường phối hợp với giáo viên chủ nhiệm trong tổ chức các hoạt động.

Khâu tổ chức chỉ đạo thực hiện các hoạt động theo kế hoạch là một khâu quan trọng của người Hiệu trưởng, hiệu quả của việc thực hiện các hoạt động phần nào nói lên được năng lực chỉ đạo của người đứng đầu nhà trường.

1.4.2.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp

Kiểm tra đánh giá là một khâu rất quan trọng đối với công tác quản lý, giúp chủ thể quản lý có thông tin phản hồi chính xác từ đối tượng quản lý, tạo nên sự gắn kết giữa hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh với cán bộ quản lý cũng như tạo ra mối liên kết giữa nhà trường với các cấp quản lý giáo dục và cộng đồng.

Việc kiểm tra đánh giá phải dựa trên chương trình kế hoạch đối với trường có tính chất chuyên biệt, có tiêu chí, chuẩn mực cụ thể cho từng loại hoạt động và phải được thực hiện hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng.

Trong kiểm tra, đánh giá hoạt động chủ yếu là động viên, khuyến khích học sinh và kết quả là đã đạt được năng lực chưa chứ không chấm điểm, kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.

Quản lý kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong trường THPT chủ yếu là:

- Nghiên cứu các quy định đánh giá kết quả hoạt động của học sinh THPT.

- Xây dựng, hoàn thiện các tiêu chí đánh giá.

- Tiến hành đánh giá và so sánh kết quả đánh giá với từng mức độ trong các tiêu chí để có thể đưa ra các quyết định quản lý cần thiết.

- Quản lý giáo viên thực hiện việc đánh giá kết quả hoạt động của học sinh theo đúng các quy định của các cơ quan quản lý giáo dục.

- Tổ chức hoạt động đánh giá chất lượng và hiệu quả tổ chức các hoạt động của giáo viên.

- Tổ chức cho giáo viên và học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện. Sau khi kiểm tra đánh giá hoạt động, chủ thể quản lý hoạt động có kết luận về kết quả tự đánh giá đó và có các phương án điều chỉnh nhằm nâng cao kết quả hoạt động.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT.

1.5.1. Các yếu tố chủ quan

1.5.1.1. Nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội

Nhận thức của các lực lượng giáo dục đóng vai trò quan trọng, quyết định tới sự thành công hay thất bại của việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Chỉ khi Ban giám hiệu các trường và các lực lượng giáo dục nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò

của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đối với việc giáo dục toàn diện học sinh hướng tới mục tiêu đào tạo của cấp THPT thì kế hoạch quản lý hoạt động trải nghiệm của Ban giám hiệu mới có tính khả thi cao và việc tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch này mới đem lại hiệu quả như mong muốn.

Muốn đạt được mục tiêu quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT hiện nay, nhà trường phải phổ biến làm rõ vai trò của hoạt động trong việc hình thành và phát triển nhân cách, định hướng tương lai nghề nghiệp của học sinh trong cán bộ giáo viên và các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường; phải bồi dưỡng kiến thức để các lực lượng giáo dục xác định được vị trí của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong quá trình dạy học; phải làm cho các lực lượng giáo dục hiểu rõ rằng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp không chỉ là có trách nhiệm của nhà trường mà còn là trách nhiệm của gia đình và toàn xã hội, xác định rõ vai trò, nhiệm vụ của giáo dục gia đình, nhà trường, xã hội trong công tác giáo dục học sinh THPT.

Để đạt kết quả cao trong việc quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT thì các lực lượng giáo dục phải tạo ra sự thống nhất về mục tiêu, nội dung, phương pháp và đạt tới sự đồng thuận trong việc lựa chọn hình thức tổ chức phối hợp với các hoạt động.

Sự phản ánh của gia đình về mức độ vận dụng kỹ năng của học sinh cũng góp phần cải thiện được chất lượng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của nhà trường thông qua việc tiếp nhận những ưu điểm, nhược điểm của hoc sinh từ những giám sát, nhận xét của cha mẹ học sinh từ môi trường sống ngoài nhà trường. Theo đó, sự tương tác giữa gia đình và nhà trường là nền tảng đánh giá hiệu quả của những hoạt động trải nghiệm cho học sinh THPT.

1.5.1.2. Năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT.

- Cán bộ quản lý có ý nghĩa quan trọng đối với hiệu quả quản lý và sự phát triển của toàn trường nói chung, trong hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của học sinh THPT nói riêng. Cán bộ quản lý cũng là người tập hợp, thuyết phục mọi lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tích cực triển khai thực hiện nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Bên cạnh đó, cán bộ quản lý cũng là người quản lý các

nội dung hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT, cũng như tổ chức, kiểm tra, giám sát các nội dung quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp.

- Để tổ chức tốt hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp thì năng lực của đội ngũ giáo viên trực tiếp phụ trách sẽ là yếu tố quyết định. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đa dạng, phong phú với nhiều chủ đề khác nhau và luôn ở trạng thái động từ kiến thức đến hình thức do đó đòi hỏi người tổ chức phải có nhưng năng lực đặc trưng như: Kỹ năng tổ chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động, năng lực thu thập, tổng hợp thông tin, khả năng diễn đạt tốt, năng động, sáng tạo và luôn có ý thức tìm tòi cái mới, biết huy động và tập hợp học sinh THPT tham gia hoạt động. Nếu năng lực của giáo viên phụ trách hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp hạn chế thì sẽ khó có thể thu hút học sinh THPT hứng thú tham gia hoạt động được và hoạt động cũng không thể đạt kết quả tốt được.

1.5.1.3. Mối quan hệ giữa nhà trường và các lực lượng xã hội trong việc tổ chức, quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT

Việc giáo dục học sinh THPT không chỉ có nhà trường và gia đình mà phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa 3 môi trường giáo dục là gia đình, nhà trường và xã hội. Mỗi lực lượng giáo dục đều có thế mạnh riêng, vì vậy quản lý tốt việc phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tổ chức tốt hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp chính là thực hiện xã hội hóa giáo dục, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho học sinh THPT.

Nếu nhà trường giải pháp hữu hiệu phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường và phát huy sức mạnh của những lực lượng này, không những đảm bảo được sự phối hợp thống nhất giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong quá trình giáo dục học sinh mà còn nâng cao hơn nữa trách nhiệm của gia đình, các lực lượng xã hội trong việc phối hợp, giúp đỡ nhà trường quản lý, giáo dục con em mình, đồng thời tạo thuận lợi cho nhà trường trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm khác. Vì vậy thực hiện có hiệu quả, sẽ tạo được sức mạnh tổng hợp, tạo điều kiện để các em được giáo dục ở mọi lúc, mọi nơi. Ngoài ra, việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường, xã hội làm cho quá trình giáo dục học sinh ở trường THPT trở lên thống nhất, hài hòa và đạt hiệu quả, đồng thời vừa làm cho giáo dục nhà trường, giáo dục gia đình và xã hội được cộng hưởng, tạo điều kiện khép kín quá trình giáo dục, tác động đồng bộ đến nhân cách học sinh.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

1.5.2.1. Điều kiện cơ sở vật chất

Để tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường THPT đạt kết quả mong muốn, tăng tính hấp dẫn thì nhà trường cần đảm bảo tốt các điều kiện về cơ sở vật chất. Hoạt động trải nghiệm không chỉ lồng ghép trong lớp học mà còn được triển khai ở không gian ngoài lớp học như ở sân trường, vườn trường, bên ngoài nhà trường. Nếu đầy đủ về cơ sở vật chất sẽ tạo điều kiện cho các hoạt động đó diễn ra một cách hợp lý, an toàn, hiệu quả. Nếu cơ sở vật chất không đáp ứng, thiếu thốn, hạn hẹp thì hoạt động trải nghiệm diễn ra không hiệu quả.

1.5.2.2. Chính sách giáo dục

Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục nói chung, đổi mới phương pháp dạy học nói riêng được cụ thể hóa thành những nghị quyết, chỉ thị, là cơ sở để các nhà quản lý triển khai mạnh mẽ đổi mới dạy học, vận dụng các hoạt động trải nghiệm trong dạy học các môn học trong các trường THPT. Những văn bản, chỉ thị của ngành giáo dục đã được các cấp quản lý cụ thể hóa và hướng dẫn thực hiện chính là môi trường pháp lý thuận lợi cho việc sử dụng mô hình các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong dạy học các môn học ở các trường THPT hiện nay.

Chế độ chính sách do con người tạo ra, đồng thời nó cũng tác động trực tiếp và mạnh mẽ đến con người. Chính sách đúng và hợp lý sẽ thúc đẩy, tạo động lực cho sự phát triển, khuyến khích tính tích cực, sáng tạo và nâng cao tinh thần trách nhiệm của các đối tượng tham gia. Ngược lại, chính sách chưa phù hợp hoặc sai lầm sẽ kìm hãm, triệt tiêu sự phát triển, nảy sinh nhiều tiêu cực, từ đó hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn.

1.5.2.3. Điều kiện kinh tế - xã hội ở địa phương

Đất nước có chính trị ổn định, Nhà nước có quan điểm đúng đắn về vị trí, vai trò của giáo dục và đào tạo đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Sự ưu tiên cho giáo dục sẽ là động lực quan trọng cho sự phát triển cả về số lượng và chất lượng, trong đó có công tác tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT. Bên cạnh đó các quan điểm về đạo đực, lối sống, thẩm mỹ, phong tục tập quán, truyền thống văn hóa địa phương, sự quan tâm của gia đình và xã hội cũng có ảnh hưởng đến việc tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT.

1.5.2.4. Trình độ dân trí, văn hóa ở địa phương

Khi nói đến trình độ dân trí, văn hóa của một địa phuơng, sẽ có rất nhiều yếu tố để xem xét, nhưng trong mối quan hệ với giáo dục thì văn hóa có thể xét ở các khía cạnh sau: Địa bàn cư trú, tộc người, phong tục, tín ngưỡng, môi trường... tạo nên đặc trưng văn hóa của vùng đất đó. Giáo dục có nền tảng từ văn hóa, nếp sống và phong tục. Đặc điểm tâm lý và thói quen có ảnh hưởng không nhỏ đến quan điểm của cha mẹ học sinh và người học.

Một trong những mục tiêu của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là giúp người học rèn luyện các kỹ năng sống để sống tốt, lựa chọn nghề nghiệp phù hợp trong một môi trường được sinh ra và lớn lên. Con người có trình độ phổ thông có thể sống có văn hóa và phụ thuộc lớn vào tập quán địa phương. Do đó, khi thiết lập mục tiêu và đánh giá hiệu quả giáo dục phổ thông, nhà nước cần tính đến yếu tố đặc tính dân tộc và đặc trưng vùng miền.

Tiểu kết chương 1

Trong chương 1, tác giả đã phân tích và làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, đề cập đến một số khái niệm công cụ như: quản lý, quản lý nhà trường, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Trong đó, quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT là quá trình tác động của chủ thể quản lý nhà trường đến tập thể giáo viên, nhân viên, học sinh THPT và các lực lượng giáo dục khác, để tiến hành tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp theo mục tiêu, nội dung, chương trình qui định, bằng phương pháp, hình thức phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, địa phương để đạt được mục tiêu giáo dục. Chủ thể quản lý nhà trường đứng đầu là Hiệu trưởng thực hiện quá trình tác động đó qua các chức năng: Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá việc thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp với một loạt các công việc cụ thể để triển khai các hoạt động theo qui định của chương trình giáo dục cấp học, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển năng lực và phẩm chất, hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT chịu tác động của nhiều yếu tố, như: trình độ, năng lực của hiệu trưởng, của đội ngũ giáo viên, đặc điểm học sinh, điều kiện kinh tế xã hội địa phương, của nhà trường; nhận thức và sự tham gia của cha mẹ học sinh, cộng đồng... Đây là những luận cứ cơ bản, là cơ sở để tác giả xem xét thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh THPT huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông trong chương tiếp theo.