Kiểm Tra Đánh Giá Hoạt Động Giáo Dục Hướng Nghiệp Và Phản Hồi Thông Tin

trong ban có tri thức và kỹ năng tổ chức thực hiện kế hoạch HN, truyền đạt quyết định HN đến các thành viên trong trường.

- Hiệu trưởng xây dựng Kế hoạch hoạt động GDHN vào đầu năm học, phát hiện vấn đề và ra nhiệm vụ HN, đề ra nhiệm vụ HN một cách chính thức, dự kiến các phương án HN thay thế, so sánh các phương án dựa trên tiêu chuẩn hiệu quả HN đã xác định.

- Lập kế hoạch thực hiện quyết định HN, thực hiện quyết định HN, thực hiện dạy hướng nghiệp theo quy định của Bộ GD&ĐT; GVCN khối lớp căn cứ vào kết quả học tập định kỳ hằng tháng có nhận định, định hướng hướng học tập của HS phù hợp sau tốt nghiệp.

- Quản lý xây dựng kế hoạch hoạt động thường xuyên của giáo viên như: Xây dựng kế hoạch cá nhân có nội dung GDHN cho học sinh theo từng chủ đề, chủ điểm ứng với các nội dung (theo môn học, liên môn, giáo dục đạo đức, lối sống, hoạt động xã hội, mô phỏng,…).

- Xây dựng nội dung GDHN và địa điểm thực hiện (hoạt động diễn ra ở đâu, của lớp nào, như thế nào? vai trò của GVBM, GVCN ra sao? thời gian, hình thức, nội dung thực hiện có đúng quy định không ? ý thức tự quản của học sinh ra sao ?...).

- Chỉ đạo giáo viên chuẩn bị hoạt động theo chủ điểm, chủ đề (lớp có tham gia hay không ? mức độ tham gia thế nào? kết quả ra sao ?...).

- Chỉ đạo giáo viên phối hợp các lực lượng khác như: cán bộ phụ trách Đội, cha mẹ HS để thực hiện chương trình và kế hoạch GDHN, phối hợp với các tổ chức xã hội trong việc tổ chức hoạt động GDHN (đặc biệt cơ sở đào tạo nghề) cho học sinh; chỉ đạo giáo viên thực hiện việc kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động GDHN cho học sinh THCS.

- Chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động GDHN: hoạt động GDHN càng đa dạng phong phú bao nhiêu càng có sức thu hút học sinh bấy nhiêu, vì vậy giáo viên cần phải thường xuyên đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động GDHN để thu hút học sinh tham gia

hoạt động để tạo cơ hội cho học sinh GDHN ngoài thực tế và nâng cao kiến thức đã được học trong nhà trường.

- Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả nội dung, chương trình hoạt động GDHN Hiệu trưởng cần phải: Căn cứ vào mục tiêu, nhiệm vụ của từng môn học,

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 130 trang tài liệu này.

nội dung giáo dục và nhiệm vụ của học kỳ và năm học; Căn cứ vào kế hoạch học tập chính khóa của học sinh theo khối lớp; Căn cứ vào đặc điểm trình độ nhận thức của học sinh THCS theo vùng miền; Căn cứ vào điều kiện tài chính, cơ sở vật chất của nhà trường, từ đó chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch hoạt động GDHN và thực hiện kế hoạch hoạt hoạt động GDHN.

- Tổng kết việc thực hiện quyết định HN, nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm.

1.4.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động giáo dục hướng nghiệp và phản hồi thông tin để cải tiến trong các trường trung học cơ sở

Đánh giá là một khâu, một công cụ quan trọng không thể thiếu được trong quá trình giáo dục nói chung và GDHN nói riêng. Đánh giá không chỉ ở thời điểm cuối cùng của mỗi giai đoạn giáo dục mà trong cả quá trình. Đánh giá ở những thời điểm cuối mỗi giai đoạn sẽ trở thành khởi điểm của một giai đoạn giáo dục tiếp theo với yêu cầu cao hơn, chất lượng mới hơn trong cả một quá trình GDHN.

Thống nhất với quan điểm đổi mới đánh giá như trên, việc kiểm tra, đánh giá sẽ hướng vào việc bám sát mục tiêu của HĐGDHN đã đề ra. Như vậy, muốn HĐGDHN có hiệu quả cao thì nhà quản lý trước hết phải xây dựng các tiêu chuẩn, phương pháp kiểm tra đánh giá HĐGDHN; đánh giá HĐGDHN một cách thường xuyên và theo định kỳ; thông qua đánh giá của GV tham gia HĐGDH; phối hợp các phương pháp đánh giá HĐGDHN.

- Xây dựng các tiêu chuẩn, phương pháp kiểm tra đánh giá HĐGDHN bằng cách các thành viên trong Ban hướng nghiệp tổng kết sổ đầu bài, các bảng theo dõi về nề nếp, hoạt động dạy và học của GV, HS theo hằng tuần, báo cáo lãnh đạo trường hằng tuần để có ý kiến chỉ đạo kịp thời.

- Đánh giá HĐGDHN một cách thường xuyên và theo định kỳ: HĐGDHN phải được đánh giá một cách thường xuyên như đánh giá hàng tuần hoặc hàng tháng để rút kinh nghiệm về những gì đã, sẽ và chưa làm được để phát huy hiệu quả cho hoạt động này.

- Thông qua đánh giá của GV tham gia HĐGDH: Giáo viên là một lực lượng quan trọng vì chính họ là người tổ chức, là người tư vấn và cũng chính lực lượng này rất gần gũi với các em. Họ hiểu được nguyện vọng và nhu cầu về nghề nghiệp của các em.

- Xây dựng được các tiêu chí đánh giá kết quả GDHN sát với mục đích yêu cầu của từng hoạt động, trong từng thời điểm, gắn với mục tiêu chương trình biên soạn của GDHN phù hợp với lưa tuổi THCS.

- Xây dựng lực lượng đánh giá có uy tín đối với từng hoạt động, việc đánh giá phải được thực hiện thường xuyên, liên tục trực tiếp hoặc gián tiếp để kịp thời phát hiện và điều chỉnh những thiếu sót trong quá trình thực hiện GDHN. Có thể sử dụng nhiều hình thức đánh giá như: phiếu khảo nghiệm, quan sát thực tế, trao đổi trực tiếp, phỏng vấn ý kiến giáo viên, học sinh hoặc chuyên gia trong ngành.

- Kiểm tra hoạt động học tập của học sinh về các nội dung HN để nắm được mức độ tiếp nhận và vận dụng kiến thức chung cũng như các kiến thức mà học sinh THCS lĩnh hội được từ các GDHN, cung cấp cho học sinh những phản hồi thông tin giúp điều chỉnh hoạt động của mình trong định hướng lựa chọn nghề nghiệp cho mình trong tương lai.

- Kiểm tra hoạt động dạy học, giáo dục của giáo viên đối với việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của tổ chức GDHN. Hiệu trưởng thường xuyên kiểm tra, xem xét việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (thông qua việc kiểm tra bài soạn của GV, dự giờ giảng của GV ở những bài học có nội dung liên quan đến GDHN, …) để đảm bảo hiệu quả công việc đã đề ra, từng bước nâng cao chất lượng GDHN trong nhà trường.

- Kiểm tra đánh giá về tinh thần thái độ, ý thức tham gia GDHN của học sinh và mức độ đạt được về kiến thức, kỹ năng, hành vi của học sinh. Đánh giá bằng hình thức nhận xét kết quả tham gia hoạt động của học sinh, những năng lực đã bộc lộ và những hạn chế cần khắc phục. Đánh giá tập thể, nhóm và đánh giá cá nhân.

- Kết thúc quá trình kiểm tra đánh giá Hiệu trưởng phải tổ chức rút kinh nghiệm, chỉ ra được những mặt đạt được và chưa được của hoạt động, qua đó công nhận những giá trị và những đóng góp của các tập thể và cá nhân đối với GDHN. Do vậy việc kiểm tra, đánh giá GDHN phải khách quan, chính xác, toàn diện, hệ thống, công khai, kịp thời, vừa sức và bám sát vào yêu cầu của chương trình, mục tiêu giáo dục cấp THCS. Từ đó làm sáng tỏ thực trạng để điều chỉnh quá trình giáo dục, dạy học sao cho hợp lý và đưa thông tin kết quả này đến cơ sở đào tạo nghề có nhu cầu sử dụng.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong các trường trung học cơ sở

1.5.1. Các yếu tố chủ quan

a) Nhận thức của cán bộ, quản lý về tầm quan trọng của GDHN

Ban giám hiệu nhà trường là cấp chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các cơ sở giáo dục phổ thông. Để công tác giáo dục hướng nghiệp thực hiện đúng chủ trương, đường lối và chính sách của Đảng và Nhà nước, cần ít nhất một thành viên trong ban giám hiệu nhà trường có tâm huyết, có chuyên môn về hoạt động giáo dục hướng nghiệp chịu trách nhiệm chính trong việc chỉ đạo và triển khai thực hiện công tác này ở nhà trường.

b) Năng lực tổ chức hoạt động hướng nghiệp

Công tác tổ chức đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Nếu công tác này được quan tâm và thực hiện tốt sẽ tạo điều kiện cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp đi đúng

hướng và đạt hiệu quả cao. Công tác tổ chức tốt sẽ giúp các cơ sở giáo dục tận dụng và huy động mọi nguồn lực để thực hiện tốt hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Giúp giáo viên và học sinh có điều kiện thuận lợi để tiến hành công tác dạy và học giáo dục hướng nghiệp.

Trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, thời lượng cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp chính khóa ở cấp THCS chỉ được tổ chức dạy cho HS lớp 9 với thời lượng 9 tiết/năm, mỗi tiết học tương đương với một chủ đề. Do vậy, để hoạt động này đạt được hiệu quả thì công tác tổ chức, quản lý có một vị trí rất quan trọng. Tùy vào từng phương pháp, hình thức dạy học mà nhà quản lý sẽ có cách tổ chức phù hợp.

Thường thì các trường THCS tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp theo lớp với 1 lần/tháng, mỗi tháng chỉ dạy 1 tiết với 1 chủ đề, trong 9 tháng của năm học. Hình thức dạy học này khá phổ biến, ưu điểm của nó giúp giáo viên và nhà trường dàn đều chương trình dạy học về giáo dục hướng nghiệp trong cả năm học, tổ chức đơn giản, thuận lợi cho việc lên lớp. Tuy nhiên, nó cũng có nhiều nhược điểm như thời gian 1 tiết để dạy 1 chủ đề là khá ngắn, tần suất 1 lần trên 1 tháng làm học sinh có thể quên đi chủ đề đã học trước đây, khiến hoạt động giáo dục hướng nghiệp bị phân mảnh.

Cũng có nhiều trường đưa ra hình thức gộp vài tiết vào dạy trong một buổi với nhiều chủ đề trong một chủ điểm giáo dục hướng nghiệp có liên quan với nhau. Một năm chỉ dạy 2 - 3 buổi, nhưng mỗi buổi được tổ chức như là một chuyên đề kéo dài 3 - 4,5 tiết học. Hình thức này thường được dạy với quy mô nhóm lớn, khoảng từ 50 học sinh trở lên. Hình thức này có nhiều ưu điểm đó là: thời gian tập trung cho chủ điểm, chủ đề lớn, có đủ thời lượng để trao đổi sâu hơn những kiến thức về giáo dục hướng nghiệp, nếu tổ chức tốt sẽ giúp học sinh có nhiều ấn tượng và lưu giữ được nhiều kiến thức, tích lũy được nhiều kinh nghiệm hơn. Tuy nhiên, để tổ chức hoạt động này cần phải có sự kết hợp của khá nhiều điều kiện như: bộ phận (ban) tổ chức, cơ sở vật chất (hội trường,

thiết bị âm thanh, ánh sáng), học sinh học tập trung, giáo viên có đủ nhiệt huyết và gần gũi với học sinh….

Ngoài ra, một số trường có điều kiện về nhân sự tư vấn, giáo dục hướng nghiệp đã thực hiện hình thức tư vấn hướng nghiệp theo nhóm nhỏ và tư vấn cá nhân. Đây là mô hình mà nhiều nước phát triển trên thế giới áp dụng. Tuy nhiên, ở nước ta, hình thức tư vấn hướng nghiệp này chưa phổ biến, đa số vẫn chỉ tồn tại ở dạng tự phát, nhỏ lẻ.

c) Ý thức thái độ của giáo viên khi tham gia HĐ giáo dục hướng nghiệp

Những cán bộ, giáo viên này có thể là người của nhà trường hoặc người ngoài trường. Họ phải là người có tâm đối với việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong tương lai, họ cần được tập huấn về hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Họ phải nắm chắc và hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, nội dung, yêu cầu của công tác giáo dục hướng nghiệp, nắm vững kiến thức về ngành nghề của địa phương, kiến thức về nhu cầu tuyển dụng lao động của địa phương, tình hình phát triển kinh tế của địa phương, của quốc gia và quốc tế. Và họ cần phải biết được những thông tin cập nhật liên quan đến vấn đề tuyển sinh vào các trường THPT. Ngoài ra, họ cần phải có kiến thức về giới, tâm lý học, có kĩ năng lắng nghe, thấu cảm để tư vấn, chia sẻ. Qua đó, các cán bộ, giáo viên này có thể thực hiện tốt hoạt động giáo dục hướng nghiệp và đưa ra những tư vấn định hướng học tập, nghề nghiệp phù hợp với từng HS.

Ở các trường THCS, vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong công tác hướng nghiệp cho học sinh đóng vai trò hết sức quan trọng. Họ là những người gần gũi nhất, có ảnh hưởng nhiều nhất đối với HS . Ngoài việc nắm rõ được học lực của từng học sinh trong lớp, họ còn có hiểu biết sâu sắc về năng lực, sở thích của học sinh. Ngoài ra, nhiều giáo viên chủ nhiệm còn nắm được khá rõ về hoàn cảnh gia đình của HS trong lớp. Đây là đội ngũ quan trọng tham gia vào công tác giáo dục hướng nghiệp cho HS. Tuy nhiên, để tham gia thực hiện công tác này, đội ngũ giáo viên chủ nhiệm này cần được trang bị một số kiến thức cơ bản về hướng nghiệp, đặc biệt là các phương pháp tìm hiểu sở thích và

khả năng nghề nghiệp. Qua đó, họ có thể đưa ra những tư vấn nghề nghiệp phù hợp với từng học sinh của mình.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

a) Các văn bản định hướng của nhà nước

Hàng năm nhà nước, chính phủ đưa ra các định hướng chung cho giáo dục nói chung và giáo dục THCS nói riêng. Các văn bản điều hành đề cập đến hoạt động giáo dục hướng nghiệp như một tất yếu giúp các em lựa chọn nghề nghiệp có định hướng phù hợp. Đối với chính sách của từng chương trình hoạt động GDHN được phân cấp và triển khai từ Bộ đến các Đơn vị trường các địa phương, các Luật, văn bản đều có nội dung quy định và điều chỉnh hoạt động này.

b) Điều kiện kinh tế xã hội địa phương

Các điều kiện này có ảnh hưởng trực tiếp tới việc phối hợp GD giữa nhà trường gia đình và xã hội tác động tới tổ chức giáo dục hướng nghiệp của nhà trường. Người Hiệu trưởng phải quan tâm đến các vấn đề như: chủ trương đường lối của Đảng, các chính sách của địa phương, phải khai thác được các thế mạnh, hạn chế những khó khăn của địa phương nhằm tranh thủ sự ủng hộ của chính quyền sự tham gia giáo dục của các tổ chức đoàn thể và nhân dân địa phương; phối hợp tích cực có hiệu quả công tác giáo dục giữa nhà trường với gia đình.

c) Điều kiện CSVC, tài chính phục vụ cho HĐHN

Đây là nhân tố có tác dụng hỗ trợ các hoạt động hướng nghiệp tiến hành có môi trường một cách hiệu quả. Các nguồn kinh phí phục vụ cho các hoạt động hướng nghiệp được huy động từ ngân sách nhà nước, cha mẹ phụ huynh HS, các cá nhân, tổ chức tài trợ,….Tùy vào từng địa bàn mà nguồn kinh phí dành cho các HĐHN huy động nhiều hay ít, nhất là các trường ở vùng nông thôn, miền núi, dân tộc là rất hạn chế nguồn lực này. Khả năng huy động nguồn lực tài chính từ các tổ chức kinh tế, xã hội, các nhà hảo tâm, PHHS sẽ góp phần đem lại kết quả cho HĐHN ở các trường.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Có thể khẳng định công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Hiệu trưởng các nhà trường. Đặc biệt là đối với cấp học THCS thì quản lý công tác giáo dục hướng nghiệp là một trong những điều kiện quan trọng để công tác phân luồng học sinh được hiệu quả.

Các nhà quản lý trường THCS với vai trò là nhân tố quyết định hiệu quả của nhà trường phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo giữa lý luận quản lý với các giải pháp quản lý thực tiễn nhằm thực hiện một cách hiệu quả nhất trong quá trình quản lý của mình, tổ chức mọi hoạt động nhà trường theo một quy trình khoa học để xây dựng nhà trường phát triển bền vững. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp đóng vai trò quan trọng trong đổi mới giáo dục, là cơ sở để cha mẹ học sinh cùng tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh, từ đó tạo được mối quan hệ tốt giữa gia đình, nhà trường và địa phương để công hiệu quả cuối là phân luồng được đạt kết quả.

Nội dung Chương 1 của Luận văn đã đưa ra những vấn đề lý luận chủ yếu làm cơ sở cho người nghiên cứu nhìn nhận vấn đề có cơ sở khoa học hơn trong công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp và tổng kết được một kinh nghiệm về công tác hướng nghiệp, đã tìm hiểu được khái niệm về quản lý, về công tác hướng nghiệp về mối quan hệ giữa công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh để từ đó đưa ra được các yếu tố ảnh hưởng đến công tác hướng nghiệp ở trường THCS làm tiền đề cho các đánh giá thực trạng ở Chương 2.