Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quản Lý Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Thực Hành Cho

chính nhu cầu hiện nay của đội ngũ GV dạy thực hành nghề. Từ đó, chúng ta xác định nhu cầu BD của đội ngũ GV dạy thực hành nghề. Trên cơ sở đó xây dựng chương trình BD cho phù hợp với từng nhóm giáo viên; bổ sung các điều kiện cơ sở vật chất, nguồn lực con người để phục vụ cho hoạt động bồi dưỡng trong tương lai

1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng

Xuất phát từ nhu cầu bồi dưỡng năng lực dạy thực hành nghề cho GV dạy nghề các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp để tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng, việc tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy thực hành cho GV dạy nghề các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp như sau:

- Xác định mục tiêu bồi dưỡng

Mục tiêu bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy thực hành nghề cho GV dạy nghề các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp là trang bị, cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện nhiệm vụ đối với dạy thực hành nghề trong bối cảnh giáo dục nghề nghiệp và nhu cầu sử dụng lao động có tay nghề của doanh nghiệp có nhiều thay đổi; Nâng cao năng lực đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và hợp tác quốc tế cho đội ngũ GV dạy thực hành nghề, góp phần thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

- Xây dựng nội dung bồi dưỡng

Xác định căn cứ xây dựng chương trình BDGV

+ Căn cứ pháp lý:

+ Luật Giáo dục nghề nghiệp, Quy định về chuẩn giáo viên dạy nghề; Quy chế hoạt động của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

+ Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020, giải pháp Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp;

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 121 trang tài liệu này.

+ Chương trình phát triển giáo viên giáo dục nghề nghiệp của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

+ Kế hoạch phát triển của các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2011-2020, giải pháp Phát triển ĐNGV.

+ Căn cứ vào thực trạng đội ngũ GV.

Xây dựng chương trình bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy thực hành nghề cho GV dạy nghề các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp.

Căn cứ nhu cầu thực tế cần bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy thực hành nghề cho GV dạy nghề các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp, căn cứ kế hoạch chiến lược, căn cứ khả năng tài chính cho phép, các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp chủ động xây dựng kế hoạch bồi dưỡng hàng năm, bao gồm: Mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương thức BD, thời gian, kinh phí, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan làm cơ sở cho việc thực hiện công tác BD. Các Trung tâm cần lập kế hoạch bồi dưỡng cho GV theo 4 bước như sau: Bước 1. Xác định nhu cầu cần BD của từng GV; Bước 2. Định hướng lựa chọn nội dung, chương trình, phương thức bồi dưỡng phù hợp với từng GV; Bước 3. Xây dựng kinh phí, đề xuất thời gian, địa điểm BD; Bước 4. Phê duyệt.

1.4.3. Chỉ đạo triển khai hoạt động bồi dưỡng

Để việc chỉ đạo triển khai hoạt động bồi dưỡng có hiệu quả cần phân cấp bồi dưỡng giáo viên dạy nghề. Chương trình bồi dưỡng cho giáo viên dạy nghề gồm nhiều lĩnh vực khác nhau vì vậy cần phân cấp để tránh bỏ sót nôi dung và trùng lặp các nội dung bồi dưỡng. Có thể phân cấp bồi dưỡng theo các hình thức như sau:

- Tổng cục dạy nghề: Chỉ đạo, định hướng bồi dưỡng theo các chuyên đề; tổ chức bồi dưỡng các nội dung có tính phổ biến đối với các cơ sở dạy nghề.

- Các cấp bộ ngành, địa phương: Bồi dưỡng theo chuyên đề về chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa.

- Các cơ sở dạy nghề: Chịu trách nhiệm bồi dưỡng kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức chuyên môn, ngoại ngữ, tin học…

- Các trường đại học, viện nghiên cứu: Bồi dưỡng công nghệ mới và tiến bộ khoa học, Kỹ năng dạy học, phương pháp sư phạm.

Căn cứ nhu cầu thực tế cần bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy thực hành nghề cho GV dạy nghề các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp, căn cứ kế hoạch chiến lược, căn cứ khả năng tài chính cho phép.

1.4.4. Kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng

Mục tiêu của kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng nhằm xác định quá trình tổ chức, thực hiện bồi dưỡng đạt hay không đạt mục tiêu, yêu cầu bồi dưỡng.

Nội dung: Kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng được đánh giá trong quá trình tổ chức bồi dưỡng và đánh giá sau bồi dưỡng.

- Đánh giá kết quả trong quá trình tổ chức bồi dưỡng bao gồm các nội dung sau:

+ Số giáo viên tham gia khóa bồi dưỡng: Số liệu này cho thấy nội dung bồi dưỡng do các cấp tổ chức bồi dưỡng xây dựng phù hợp hay không phù với nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên. Số giáo viên đăng ký nhiều, tập trung đủ chứng tỏ khóa bồi dưỡng là cần thiết đối với giáo viên và ngược lại, số giáo viên đăng ký ít, tập trung rời rạc thì khóa bồi dưỡng rõ ràng là không thu hút được giáo viên vì nội dung không phù hợp, không đáp ứng nhu cầu bồi dưỡng.

+ Số giáo viên tham dự các buổi học tập: Khi nội dung bồi dưỡng là phù hợp với nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên thì số giáo viên tham dự các buổi học tập là thông số đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng viên. Nếu quá trình giảng dạy không tốt, thiếu sự thu hút, thiếu đầu tư dẫn đến việc các học viên nhận tài liệu để tự nghiên cứu làm cho kết quả của khóa bồi dưỡng không đạt hiệu quả.

+ Chất lượng các buổi thảo luận, tọa đàm: Bồi dưỡng giáo viên có thể coi là một hình thức sinh hoạt chuyên đề. Người giáo viên đến không chỉ để nghe mà cơ bản là tham gia thảo luận, tọa đàm các nội dung bồi dưỡng và phát biểu những hiểu biết, chính kiến của bản thân về các vấn đề trong nội dung học tập. Các ý kiến, các quan điểm, cách nhìn nhận vấn đề sau khi thảo luận, tọa đàm để đi đến thống nhất chính là kết quả cần đạt được của khóa bồi dưỡng. Thiếu việc

thảo luận, tọa đàm là thiếu đi điều cần thiết và bổ ích trong hoạt động của khóa bồi dưỡng.

+ Góp ý của giáo viên về khóa bồi dưỡng: Ý kiến góp ý của giáo viên trong khóa bồi dưỡng về công tác tổ chức, nội dung bồi dưỡng, tài liệu học tập, công tác phục vụ, công tác giảng dạy... những mặt đạt được và những vấn đề cần rút kinh nghiệm đều được xem là kết quả của khóa bồi dưỡng để các đơn vị đăng cai tổ chức tổng kết, rút kinh nghiệm cho các khóa bồi dưỡng sau được tốt hơn, hiệu quả hơn.

+ Kết quả bản thu hoạch, bài kiểm tra hoặc thi kết thúc (nếu có): Điểm đánh giá kết quả bồi dưỡng và xếp loại học tập (nếu có) cũng là một yếu tố thể hiện kết quả đạt được của khóa bồi dưỡng và thành tích học tập của từng giáo viên.

- Đánh giá kết quả sau bồi dưỡng để rút kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng thông qua các phiếu điều tra sau bồi dưỡng hoặc thông qua các thông tin phản hồi từ các cơ sở đào tạo và từ các giáo viên. Những thông tin cho thấy sau bồi dưỡng giáo viên vận dụng được những gì, vận dụng như thế nào các nội dung được bồi dưỡng vào thực tế giảng dạy, năng lực của giáo viên được nâng cao ra sao và các kiến nghị cho công tác bồi dưỡng tiếp theo. Cụ thể là:

+ Tự đánh giá NLDTH của giáo viên theo tiêu chí NLDTH của GVDN.

+ Tổ chức dự giờ, bình giảng.

+ Tổ chức thao giảng đánh giá, xếp loại bài giảng.

+ Lấy ý kiến phản hồi của học sinh về nội dung giảng dạy, chất lượng giảng dạy của giáo viên.

+ Kiểm tra kết quả học tập của học sinh.

- Đánh giá kết quả bồi dưỡng thực hiện cho từng loại hình bồi dưỡng theo các nội dung nêu trên, bao gồm:

+ Đánh giá kết quả bồi dưỡng chuẩn hóa giáo viên.

+ Đánh giá kết quả bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên.

+ Đánh giá kết quả tự bồi dưỡng gắn với nghiên cứu khoa học.

Tổ chức thực hiện kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng gồm các bước sau:

- Phân công cán bộ quản lý lớp hoặc nhóm và giao nhiệm vụ theo dõi quân số tham gia bồi dưỡng.

- Xây dựng biểu mẫu quản lý quân số, quản lý tiến độ bồi dưỡng.

- Xây dựng phiếu góp ý về công tác tổ chức, nội dung, tài liệu, giảng viên, phục vụ... của lớp bồi dưỡng và đánh giá kết quả thu được của giáo viên.

- Cử cán bộ theo dõi và quản lý lớp bồi dưỡng.

- Tổng hợp kết quả thi, kiểm tra của lớp bồi dưỡng.

- Tổ chức thực hiện tự đánh giá của giáo viên.

- Tổ chức các hoạt động chuyên môn liên quan đến việc đánh giá kết quả bồi dưỡng (dự giờ, thao giảng, kiểm tra học sinh, hội thảo...).

- Tổ chức hội nghị, hội thảo báo cáo tổng kết, rút kinh nghiệm hoạt động bồi dưỡng.

1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy thực hành cho GV dạy nghề tại các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp

Bồi dưỡng NLDTH cho GVDN là một quá trình gồm các khâu như: Chuẩn bị (tìm hiểu nhu cầu, xây dựng kế hoạch, xác định nội dung, lựa chọn hình thức và địa điểm tổ chức, xác định thời gian, xác định quy mô học viên, dự kiến giảng viên, dự trù kinh phí...); thực hiện bồi dưỡng (giảng dạy, thảo luận nhóm, hội thảo chuyên đề, kiểm tra đánh giá); tổng kết.

Kết quả bồi dưỡng năng lực dạy thực hành nghề cho GV dạy nghề tại các Trung tâm giáo dục nghề nghiệp phụ thuộc vào các yếu tố chủ quan và khách quan trong quá trình bồi dưỡng:

1.4.5.1. Yếu tố chủ quan chính là

* Nhận thức về nhu cầu và tầm quan trọng của việc bồi dưỡng NLDH của các cơ sở dạy nghề và của mỗi giáo viên.

- Ý thức, thái độ của giáo viên đối với hoạt động bồi dưỡng: Yếu tố này có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả công tác bồi dưỡng NLDTH, người giáo

viên phải thấy rõ về sự cần thiết của công tác bồi dưỡng để giáo viên có thể tích cực tham gia các khóa bồi dưỡng và tự bồi dưỡng nhằm bổ sung kiền thức, kỹ năng cho bản thân. Chỉ có tự bản thân họ mới biết mình cần học gi, cần rèn luyên gì để hoàn thện bản thân đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ dạy nghề.

* Năng lực của cán bộ bồi dưỡng: Đây là yếu tố mang tính quyết định đến chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, vì vậy yêu cầu đội ngũ giảng viên phải có trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm đạt chuẩn và kinh qua thực tế công tác. Bởi vì trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên là người hướng dẫn học viên học tập, rèn luyện kỹ năng NLDTH. Một nguyên tắc của việc bồi dưỡng là cung cấp kiến thức ở mức cần thiết, rèn luyện kỹ năng đến mức có thể. Cho nên, giảng viên phải là người có kiến thức, có kỹ năng và kinh nghiệm thực tế đối với lĩnh vực chuyên môn đảm nhận, chỉ có như vậy công tác đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mới thu được kết quả như mong muốn.

1.4.5.2. Yếu tố khách quan

* Nội dung, chương trình: Mục tiêu của bồi dưỡng GVDN là hình thành ở người giáo viên các năng lực để họ thực hiện công việc của người GVDN theo các tiêu chuẩn nghề nghiệp. Do đó nội dung chương trình bồi dưỡng giáo viên dạy nghề phải được xây dựng phù hợp dựa trên tiếp cận mục tiêu. Mục tiêu ở đây được thể hiện dưới dạng các tiêu chuẩn đầu ra chính là các tiêu chuẩn năng lực của giáo viên dạy nghề. Các năng lực mà người học sẽ tiếp thu trong quá trình đào tạo được trình bày dưới dạng công việc mà giáo viên dạy nghề phải thực hiện tại vị trí việc làm và được công bố cho người học biết trước khi vào học. Đồng thời chương trình bồi dưỡng phải xây dựng đầy đủ các nội dung, phương pháp và phân bổ các nội dung, thời gian, yêu cầu về kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng… Vì vậy, nếu nội dung chương trình phù hợp, đáp ứng được thực tiễn và yêu cầu của công tác bồi dưỡng thì đạt hiệu quả. Ngược lại, nếu chương trình không phù hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề.

- Cơ sở vật chất: Trong hoạt động bồi dưỡng NLDTH đều cần có đủ điều kiện như: phòng thực hành, phương tiện và dụng cụ luyện tập để đáp ứng cho hoạt động bồi dưỡng. Các điều kiện về cơ sở vật chất đảm bảo, đáp ứng yêu cầu của hoạt động bồi dưỡng NLDH cho giáo viên thì hiệu quả của công tác bồi dưỡng đạt kết quả cao. Trong khi đó cơ sở vật chất, trang thiết bị phụ vụ cho hoạt động bồi dưỡng NLDTH không đáp ứng đầy đủ thì sẽ làm ảnh hưởng lớn đến hoạt động bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề.

- Văn bản quy định của Bộ, ngành về công tác bồi dưỡng: Đây là yếu tố quan trọng, tạo nền móng và định hướng cho công tác xây dựng kế hoạch, triển khai đến hoạt động bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề.

Thứ nhất, văn bản quy đinh của Bộ, ngành là phương tiện để thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với công tác bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề ở cơ sở.

Thứ hai, dựa vào văn bản quy phạm pháp luật quy định chính sách bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề để xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng ngành, từng cấp, của địa phương và cơ sở trong hoạt động bồi dưỡng.

Thứ ba, dựa vào các văn bản quy định chính sách để xây dựng chiến lược, kê' hoạch bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề phù hợp với đặc thù của ngành, địa phương và cơ sở, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực giáo viên dạy nghề đủ về số lượng, nâng cao chất lượng và hợp lý về cơ cấu.

Thứ tư, dựa vào văn bản quy định để kiểm tra, kiểm soát công tác bồi dưỡng, chất lượng và nội dung chương trình cũng như kết quả đạt được của công tác bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề

Kết luận chương 1

GVDN có vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp cho học sinh. Một trong những năng lực đặc trưng cho GVDN là NLDTH. NLDTH của GVDN dạy nghề là một tập hợp các nhóm năng lực với các năng lực, kỹ năng thành phần. NLDTH giúp GVDN dạy nghề chuẩn bị bài giảng, thực hiện bài giảng và đánh giá kết quả học tập của học sinh trong dạy thực hành với các kỹ năng có tính đặc thù mà các loại giáo viên khác không có như: Thiết kế phiếu hướng dẫn thực hành; phối hợp các phương pháp dạy thực hành; lựa chọn các thao tác mẫu; làm mẫu các thao tác; phân tích, làm mẫu các thao tác khó; kết hợp lý thuyết với thực hành... NLDH của GVTH ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp của học sinh.

Tiêu chí đánh giá NLDTH của GVDN dạy nghề được xây dựng trên cơ sở cấu trúc NLDH trong dạy nghề, phân tích hoạt động của GVDN và các tiêu chí đánh giá bài giảng thực hành. Tiêu chí đánh giá NLDTH của GVDN bao trùm mọi hoạt động chuyên môn, hoạt động sư phạm của GVTH trong việc chuẩn bị, thực hiện bài giảng và đánh giá kết quả học tập. Tiêu chí đánh giá NLDTH của GVDN là công cụ để khảo sát, điều tra thực trạng và đánh giá NLDTHN của GVDN.

Công tác quản lý bồi dưỡng NLDTH cho giáo viên dạy nghề có vai trò quan trọng, tác động mạnh mẽ đến kết quả học tập cũng như tay nghề của giáo viên dạy nghề, người giáo viên tham gia bồi dưỡng phải tự giác, tích cực luyện tập để chiếm lĩnh tri thức khoa học, hình thành kỹ năng, kỹ xảo dưới sự hướng dẫn chỉ đạo của cán bộ bồi dưỡng. Do đó cán bộ bồi dưỡng phải nắm được các đặc điểm của NLDTH, đặc điểm của giáo viên dạy nghề để có phương pháp bồi dưỡng phù hợp nhằm đưa lại hiệu quả cao nhất.