Chỉ Đạo Đổi Mới Công Tác Xây Dựng Kế Hoạch Giáo Dục Hướng Nghiệp Các

- Tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức về GDHN cho các lực lượng giáo dục.

- Giáo viên phải nhận thức đúng về GDHN và có kế hoạch tuyên truyền thuyết phục cha mẹ học sinh tham gia.

3.2.2. Chỉ đạo đổi mới công tác xây dựng kế hoạch giáo dục hướng nghiệp các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

GHHN là hoạt động rất đa dạng và phong phú thể hiện ở nhiều mặt, từ nội dung đến hình thức hoạt động, thời gian và không gian tổ chức hoạt động, không chỉ có lực lượng trong nhà trường mà còn có cả lực lượng bên ngoài nhà trường cùng tham gia. Do đó xây dựng kế hoạch GDHN khoa học phù hợp với điều kiện thực tiễn của HS và các trường trong huyện Văn Bàn nhằm đảm bảo tính ổn định tương đối, tính hệ thống và tính định hướng của các hoạt động nhằm tạo môi trường GDHN cho học sinh để phát triển toàn diện nhân cách.

3.2.2.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp

Hiệu trưởng chỉ đạo xây dựng kế hoạch GDHN của nhà trường. Kế hoạch này phải căn cứ trên kế hoạch chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ năm học. Kế hoạch này phải xác định rõ:

- Mục tiêu cần đạt được.

- Xây dựng các bước tiến hành cụ thể, các biện pháp chính để tổ chức thực hiện được các mục tiêu đã đề ra. Trong đó phải phân bổ thời gian theo tuần, tháng quá trình thực hiện công việc.

- Xác định rõ nội dung GDHN phải phù hợp với học sinh trên địa bàn, nhu cầu sở thích và điều kiện CSVC, tài chính của nhà trường.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 130 trang tài liệu này.

- Hiệu trưởng cần xác định rõ hình thức tổ chức hoạt động, cách thức tiến hành, các lực lượng tham gia hoạt động và vai trò của mỗi lực lượng, các nguồn lực cần huy động, thời gian và địa điểm tiến hành, kết quả cần đạt được và các Nội dung đánh giá.

- Phân công rõ trách nhiệm quản lý từng mặt cho Đoàn, Đội, GVBM, GVCN. Phân công trách nhiệm cho CB, GV trong việc tiến hành thực hiện kế hoạch GDHN. Hiệu trưởng chỉ đạo và duyệt việc xây dựng kế hoạch tổ chức GDHN của tổ, của GV trong trường.

- Để kế hoạch GDHN mang tính khả thi và có những điều kiện tốt để thực hiện, hiệu trưởng cần thực hiện các biện pháp sau:Huy động nhiều lực lượng tham gia vào xây dựng kế hoạch (GV, HS, PHHS...) cho các GDHN;Thu thập thông tin, xác định các điều kiện thực hiện về CSVC, tài chính, các lực lượng tham gia, những thuận lợi và khó khăn,… phân phối lực lượng tiến hành xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng bộ môn hoặc phòng chức năng thực hiện tổ chức GDHN.

- Kế hoạch năm học nói chung và kế hoạch hướng nghiệp nói riêng phải được căn cứ vào mục tiêu giáo dục của toàn ngành, của Sở. Kế hoạch này phải được cụ thể hóa cho từng học kỳ, từng tháng, từng tuần trên cơ sở những kết quả của việc kiểm tra, tổng kết của các năm học trước để đưa ra các biện pháp điều chỉnh cho phù hợp.

- Kế hoạch phải thể hiện rõ các con đường HN mà nhà trường thực hiện trong thời gian sắp tới: các mục tiêu phải đạt được, các điều kiện và con đường để đi đến mục tiêu đó. Đồng thời cũng phải chỉ rõ trách nhiệm của các cá nhân, bộ phận tham gia hoạt động này cũng như những yêu cầu về tiến độ và thời gian thực hiện .

- Đảm bảo tính dân chủ, công khai trong việc lập kế hoạch để tập trung sức lực, trí tuệ của tập thế HĐSP cũng như nâng cao ý thức trách nhiệm của các thành viên trong hội đồng về nhiệm vụ hướng nghiệp.

- Các hoạt động cần quan tâm theo thời gian, giai đoạn có tính thời điểm khi nhà trường thực hiện, đảm bảo nguồn lực CSVC, GV, CBQL, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cụ thể các kế hoạch đó là:

+ Lập kế hoạch HN ngắn hạn cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch tổng thể HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch bộ phận cho HN nhà trường;

+ Lập kế hoạch cơ sở vật chất cho HN nhà trường;

+ Lập kế hoạch quản lý tài chính HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch phát triển đội ngũ HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch dạy học HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch ngoài giờ lên lớp HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch mang tính chiến lược HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch mang tính tổng quát HN cho nhà trường;

+ Lập kế hoạch có quan tâm đến quan hệ hợp tác HN.

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp

Có hệ thống thông tin dữ liệu quản lý nhà trường đầy đủ, phục vụ cho lập kế hoạch (thông tin về đội ngũ, về CSVC, về HS, về chương trình giáo dục, về các quy định...).

Hiệu trưởng và giáo viên phải có kỹ năng lập kế hoạch GDHN cho HS. Phát huy tối đa năng lực của các thành viên trong nhà trường.

Cần phối hợp chặt chẽ với các lực lượng bên ngoài nhà trường.

3.2.3. Tổ chức đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai

3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp

Nhằm tạo sự hấp dẫn cho HS trong các GDHN qua các hình thức phong phú, hấp dẫn cho mọi loại hình hoạt động, tạo môi trường để học sinh thực sự được nâng sự hiểu biết về nghề nghiệp trong tương lai, chuẩn bị kiến thức, kỹ năng cho bản thân trở thành người có ích cho xã hội. Bên cạnh đó, định hướng GV lựa chọn các chủ đề, hình thức phù hợp với điều kiện CSVC, thế mạnh của nhà trường khi tiến hành GDHN.

Mục đích của cải tiến nội dung chương trình, phương pháp dạy hoạt động GDHN là nhằm tạo ra sự phù hợp giữa nhu cầu người học với tình hình

thực tiễn của đơn vị, phù hợp với vùng miền và đối tượng học sinh, trên cơ sở chương trình khung quy định của Bộ. Thông qua đó phát huy tinh thần trách nhiệm, tính năng động, sáng tạo chủ động của giáo viên. Đồng thời tạo sự hứng thú cho học sinh, đặc biệt hoạt động GDHN là hoạt động đòi hỏi tính năng động, mềm hoá và đa dạng về nội dung của các chủ đề.

3.2.3.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp

a. Tổ chức chương trình ngoại khóa

Phương pháp tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động ngoại khóa của Đoàn thanh niên, từ thiện, làm tình nguyện viên, các hoạt động cộng đồng. Đây là các hoạt động không bắt buộc trong chương trình, dựa trên sự tình nguyện của các cá nhân học sinh có hứng thú, yêu thích bộ môn và muốn được tìm tòi, sáng tạo và mở rộng hiểu biết của bản thân.

- Ưu điểm:

 Giúp học sinh phát huy khả năng, sử thích, cá tính, giá trị nghề nghiệp của bản thân;

 Giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động

 Hỗ trợ cho các nội dung được học trên lớp

 Giáo dục toàn diện cho học sinh

- Nhược điểm:

 Cần thời gian đầu tư nhiều

- Lưu ý để tổ chức hoạt động ngoại khóa hiệu quả:

 Gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động ngoại khóa và hoạt động trên lớp học

 Tạo hứng thú cho học sinh bằng những hoạt động sôi nổi

 Gắn kết chặt chẽ với nhà trường, phụ huynh học sinh, các doanh nghiệp, Hội phụ nữ,…để cùng tổ chức cho học sinh nhằm đạt hiệu quả cao nhất

 Có thể sử dụng các hình thức như:

 Dã ngoại

 Câu lạc bộ

 Giáo dục hướng nghiệp thông qua truyện kể

 Triển lãm

 Cắm trại, du lịch

 Hội thảo

 Tham quan, thực địa

 Phát huy cả hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm và tập thể trong khi tổ chức ngoại khóa cho cho sinh.

 Lựa chọn địa điểm phù hợp.

b. Tổ chức tư vấn cá nhân

Tổ chức loại hình tư vấn dành cho một số ít học sinh cần phải có sự hỗ trợ đặc biệt, theo nhu cầu của bản thân học sinh đó.

- Lưu ý:

 Người tư vấn cần có kiến thức, kinh nghiệm, hiểu biết về văn hóa, tâm lý, phong tục của đối tượng cần tư vấn và có khả năng tư vấn

Ví dụ: Giáo viên có thể tư vấn cho học sinh với những câu hỏi cụ thể như:

 Làm thế nào để em xác định được sở thích của cá nhân?

 Với sở thích và năng lực của em, em nên thi vào trường nào? Giáo viên có thể định hướng cho học sinh:

 Làm các phiếu trắc nghiệm để xác định sở thích

 Xác định sở thích của học sinh thông qua trò chuyện về những tình huống cụ thể trong cuộc sống

 Xác định sở thích của học sinh thông qua định hướng cho học sinh đó phương pháp cụ thể

 Tư vấn danh sách các trường phù hợp với năng lực và nguyện vọng nghề nghiệp sau này của học sinh.

c. Tổ chức sinh hoạt nhóm

Người dạy tổ chức cho học sinh sinh hoạt theo nhóm với từng chủ đề giáo dục hướng nghiệp.

- Ưu điểm:

 Học sinh được tham gia học tập trong môi trường tương tác

 Phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh;

 Học sinh học hỏi lẫn nhau về kinh nghiệm, cách thức học tập.

- Nhược điểm:

 Cùng với việc truyền thụ kiến thức người dạy phải dành thời gian đầu tư để rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm cho học sinh;

 Đòi hỏi nhiều thời lượng cho một tiết học;

 Khó sắp xếp cho từng lớp hình thức này.

- Lưu ý để thực hiện tốt phương pháp này:

 Người dạy cần chuẩn bị chu đáo nội dung bài học, có tính đến các tình huống phát sinh

 Điều kiện cơ sở vật chất phải đầy đủ để học sinh có thể làm việc theo nhóm nhỏ: diện tích lớp học, hệ thống micro nếu cần, máy chiếu, phấn trắng, bảng đen, bút viết bảng, nếu là ngoài trời thì phải có giấy khổ A4, có thể có khách mời hoặc không

 Có thể có phiếu trắc nghiệm sở thích và khả năng nghề nghiệp, phiếu khảo nghiệm về hướng nghiệp,….

 Học sinh cần được thông báo và chuẩn bị trước về các chủ đề thảo luận để tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả…

d. Tổ chức học tập dựa trên dự án

Học sinh tìm hiểu về thông tin nghề nghiệp và cơ sở đào tạo cần thiết với bản thân mình thông qua những dự án/bài tập nhỏ.

- Ưu điểm:

 Phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh

- Nhược điểm:

- Lưu ý:

 Các bước thực hiện phải đảm bảo:

 Chọn đề tài và xác định mục tiêu của dự án

 Xây dựng đề cương và kế hoạch thực hiện chi tiết

 Thực hiện dự án

 Thu thập kết quả và công bố sản phẩm

 Đánh giá kết quả

Ví dụ: Với học sinh lớp 9, khi hướng dẫn chủ để các hướng đi sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở, giáo viên có thể tổ chức cho các em làm các dự án nhỏ về hướng đi của bản thân sau tốt nghiệp trung học cơ sở với các nhiệm vụ:

 Xác định hướng đi của bản thân sau tốt nghiệp trung học cơ sở: đề tài

 Xây dựng đề cương và kế hoạch chi tiết cho đề tài này

 Thực hiện dự án: triển khai cụ thể các nội dung chi tiết trong đề tài như: hướng đi là gì? Vì sao chọn hướng đi? Lộ trình thực hiện như thế nào?

 Thu thập kết quả và công bố sản phẩm cuối cùng, thuyết trình, chia sẻ, góp ý giữa các dự án với nhau.

e. Tổ chức thuyết trình

Đây là một trong những phương pháp đang được sử dụng nhiều nhất tại các trường THCS đến khảo nghiệm. Tuy nhiên, trên thực tế, người dạy của cả cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông đều đang sử dụng phương pháp này chưa thực sự hiệu quả. Bởi lẽ, phương pháp này chỉ phù hợp với một số nội dung nhất định trong hoạt động giáo dục hướng nghiệp của cả hai cấp học.

- Khái niệm: Thuyết trình là phương pháp truyền đạt các thông tin và tri thức đến học sinh thông qua lừi nói.

- Ưu điểm của phương pháp thuyết trình:

+ Học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức;

+ Người dạy chủ động truyền đạt kiến thức

+ Không có tình huống mới phát sinh

- Nhược điểm của phương pháp thuyết trình:

+ Dễ gây nhàm chán

+ Học sinh dễ thụ động

+ Dễ rơi vào trình trạng truyền thụ kiến thức một chiều

+ Khó thu được phản hồi từ học sinh nên hiệu quả hạn chế

+ Mức độ lưu trữ thông tin của học sinh không cao

- Các tình huống có thể sử dụng phương pháp thuyết trình với học sinh dân tộc nội trú:

 Giới thiệu khái quát về chủ đề;

 Giới thiệu ngắn gọn về những kiến thức học sinh cần nhớ;

 Giải thích những nội dung, ý nghĩa của hoạt động, chủ đề giáo dục hướng nghiệp.

- Lưu ý để thực hiện tốt phương pháp thuyết trình với học sinh dân tộc nội trú:

 Thời gian áp dụng phương pháp thuyết trình trong một tiết học không nên vượt quá 20 phút vì nếu quá dài sẽ gây cảm giác nhàm chán, học sinh chỉ tiếp thu một chiều, bị động, không phát huy được tính chủ động của học sinh

 Chia chủ để ra thành từng phần theo nội dung và thời gian biểu sẽ tiến hành các hoạt động giáo dục;

 Trình bày từng chủ đề một cách rõ ràng, mạch lạc, và đặc biệt là cụ thể. Đây là đặc điểm vô cùng quan trọng, khuyến khích sự sáng tạo trong tư duy cụ thể của đối tượng học sinh này;

 Khuyến khích học sinh đưa ra câu hỏi để có tương tác hai chiều giữa học sinh và người dạy, học sinh và học sinh, nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của các em;

 Đưa ra các câu hỏi kiểm tra mức độ nắm bắt bài học của học sinh sau mỗi phần nhỏ để củng cố và phát triển bài dạy;