Hoạt Động Đánh Giá Kết Quả Học Tập Của Học Sinh

1.4.4.1. Hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học

- Chỉ đạo GV xây dựng kế hoạch dạy học, trong đó xác định rõ mục tiêu dạy học mà học sinh phải đạt đến là các năng lực chung và năng lực đặc thù môn học cụ thể nào.

- Chỉ đạo GV Xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng linh hoạt, mềm dẻo, định hướng cho học sinh tìm hiểu kiến thức, rèn luyện kỹ năng để từ đó phát triển năng lực.

- Chỉ đạo GV Xây dựng kế hoạch dạy học, trong đó thể hiện sự lựa chọn nội dung không cứng (theo quy định,) mà được lựa chọn từ nhiều tài liệu khác nhau và từ các vấn đề trong thực tiễn địa phương.

- Chỉ đạo GV Xây dựng kế hoạch dạy học thể hiện sự lựa chọn phương pháp dạy học theo hướng phát huy tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của học sinh và phù hợp với đặc điểm học sinh.

- Chỉ đạo GV Xây dựng kế hoạch dạy học thể hiện sự lựa chọn các phương tiện và điều kiện dạy học phù hợp với đặc điểm của điều kiện phát triển KT-XH ở các vùng miền.

- Chỉ đạo GV Xây dựng kế hoạch dạy học, trong đó thể hiện sự lựa chọn phương thức đánh giá kết quả học tập nhằm vào các tiêu chí phát triển năng lực học sinh trong mục tiêu dạy học.

1.4.4.2. Hoạt động tổ chức dạy học trên lớp

- Chỉ đạo GV triển khai dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác và chủ động của học sinh bằng các tình huống có vấn đề, gợi mở hướng giải quyết để giúp học sinh tự giải quyết vấn đề.

- Chỉ đạo GV triển khai triển khai dạy học theo hướng phát huy tính sáng tạo của học sinh bằng thảo luận nhóm, khơi gợi hứng thú, tận dụng ý kiến tập thể học sinh để đạt được mục tiêu tiết học, bài học.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 139 trang tài liệu này.

- Chỉ đạo GV triển khai triển khai dạy học theo hướng dạy cho học sinh biết cách tự học, cách phối hợp hoạt động cá nhân với hoạt động nhóm trên lớp để lĩnh hội tri thức, rèn luyện kỹ năng và hình thành thái độ.

- Chỉ đạo GV triển khai triển khai dạy học trong đó có sự phối hợp sử dụng các đồ dùng dạy học, học liệu, thiết bị dạy học, tiện ích của công nghệ thông tin và truyền thông để hỗ trợ các phương pháp dạy học.

- Chỉ đạo GV triển khai triển khai dạy học trên cơ sở tận dụng thế mạnh của môi trường dạy học (sự thân thiện của giáo viên và bạn học, sự tham gia của các lực lượng giáo dục, những thuận lợi của địa hình và sinh thái...).

- Chỉ đạo GV giao nhiệm vụ học tập ở nhà cho học sinh trên cơ sở các yêu cầu về khắc sâu kiến thức lý thuyết, tự lực thực hành để rèn luyện kỹ năng, phát triển các năng lực đã định trong mục tiêu dạy học.

1.4.4.3. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh

- Chỉ đạo GV xác định các tiêu chí đánh giá mức độ năng lực của học sinh ở khả năng vận dụng những kiến thức vào giải quyết các tình huống học tập và thực tiễn cuộc sống.

- Chỉ đạo GV Xác định các tiêu chí đánh giá mức độ năng lực của học sinh về toàn bộ quá trình nhận thức, trân trọng với những tiến bộ về thái độ của học học sinh.

- Chỉ đạo GV Xác định các tiêu chí đánh giá mức độ năng lực của học sinh theo hướng khuyến khích sáng tạo trong quá trình học tập, động viên kịp thời những nỗ lực của học sinh.

- Chỉ đạo GV Xây dựng ma trận đề kiểm tra theo thang đo nhận thức, tư duy sáng tạo của học sinh để đảm bảo phân loại chính xác mức độ đạt các năng lực của học sinh.

- Yêu cầu GV thông báo kết quả đánh giá đảm bảo tính thân thiện, giúp học sinh tiến bộ, tránh áp đặt, máy móc theo ý kiến chủ quan của giáo viên mà khuyến khích học sinh trao đổi, phản biện.

- Yêu cầu học sinh rút kinh nghiệm với tinh thần thiết thực, đặc biệt chú ý gợi mở và định hướng phương thức khắc phục những bất cập về kiến thức, kỹ năng và thái độ học sinh.

1.4.4.4. Các hoạt động khác của giáo viên nhằm hỗ trợ cho giảng dạy

- Chỉ đạo GV tham gia thao giảng để tích lũy kinh nghiệm về soạn kế hoạch dạy học, giảng dạy trên lớp và đánh giá kết quả học tập của học sinh theo tiếp cận năng lực của học sinh.

- Chỉ đạo GV Tham gia hội nghị dạy tốt, hoặc hội thảo về chủ đề đổi mới phương pháp dạy học để cặp nhật các kiến thức và nâng cao năng lực dạy học theo tiếp cận năng lực của học sinh.

- Tham gia viết sáng kiến, nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng để nâng cao năng lực dạy học, góp phần nâng cao chất lượng dạy học theo tiếp cận năng lực học sinh.

- Tham gia bồi dưỡng thường xuyên; tham gia các hoạt động bồi dưỡng về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

1.4.5. Quản lý hoạt động học của học sinh trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực

Hiệu trưởng thông qua hoạt động quản lý của đội ngũ tổ trưởng chuyên môn và tổ trưởng văn phòng, đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp và ban đại diện cha mẹ học sinh để thực hiện các chức năng cơ bản của quản lý đối với các hoạt động học tập và liên quan đến học tập của học sinh bằng triển khai các hoạt động quản lý chủ yếu dưới đây.

1.4.5.1. Quản lý hoạt động học tập của học sinh ở trường

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh thiết lập kế hoạch học tập của bản thân theo hướng dẫn của giáo viên môn học và theo kế hoạch dạy học của nhà trường đối với từng học kỳ và cả năm học.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác và chủ động phối hợp cá nhân với sự hỗ trợ của nhóm bạn học và sự chủ đạo của giáo viên trên lớp để tiếp thu kiến thức, rèn luyện kỹ năng nhằm phát triển các năng lực.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác, chủ động và sáng tạo thực hành trên lớp để vận dụng kiến thức vào hoàn thành nhiệm vụ học tập trên lớp nhằm rèn luyện kỹ năng và hình thành các năng lực.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác và chủ động tham gia hội nghị học tốt để học tập kinh nghiệm và phương pháp học tập của bạn học nhằm tự điều chỉnh hoạt động học tập của bản thân.

- Kiểm tra và đánh giá về quản lý hoạt động học tập ở trường của học sinh để có các quyết định quản lý phát huy các mặt tốt, uốn nắm các lệch lạc nhỏ và xử lý các sai phạm.

1.4.5.2. Quản lý hoạt động tự học của học sinh

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác tự học ở nhằm hoàn thành các nhiệm vụ giáo viên môn học giao cho để khắc sâu kiến thức lý thuyết đã được trang bị trong bài giảng trên lớp.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác hoàn thành các nhiệm vụ giáo viên môn học giao cho về thực hành giải các bài tập, ứng dựng các vấn đề về lý thuyết vào thực tiễn cuộc sống tại địa phương.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác chuẩn bị bài mới theo hướng kết hợp giữa “đọc phát hiện” với “đọc sáng tạo”; giữa ghi chép với sơ đồ hóa (sơ đồ tư duy) nhằm chuẩn bị cho lĩnh hội các kiến thức mới.

- Kiểm tra và đánh giá về quản lý hoạt động tự học học sinh ở gia đình của học sinh để có các quyết định quản lý phát huy các mặt tốt, uốn nắm các lệch lạc nhỏ và xử lý các sai phạm.

1.4.5.3. Quản lý các hoạt động hỗ trợ cho hoạt động học tập của học sinh

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác và chủ động tham gia các văn hóa, văn nghệ, thể thao, lễ hội truyền thống... của địa phương để bổ trợ kiến thức phổ thông và phát triển năng lực.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác và chủ động tham gia các phong trào thanh niên, các hoạt động kỷ niệm Ngày hội truyền thống học sinh, sinh viên để bổ trợ kiến thức, thái độ và phát triển năng lực.

- Tổ chức và chỉ đạo học sinh tích cực, tự giác và chủ động tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp (các hoạt động trải nghiệm sáng tạo) để bổ sung kiến thức, rèn luyện kỹ năng và phát triển các năng lực.

- Kiểm tra và đánh giá về quản lý hoạt động học sinh tham gia các hoạt động xã hội để có các quyết định quản lý phát huy các mặt tốt, uốn nắm các lệch lạc nhỏ và xử lý các sai phạm.

1.4.6. Quản lý sử dụng phương tiện, thiết bị dạy học theo yêu cầu phát triển năng lực học sinh trường trung học phổ thông

Phương tiện, trang thiết bị, kỹ thuật là một bộ phận của môi trường dạy học, đảm bảo cho hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh được tiến hành một cách thuận lợi và hiệu quả.

Ở các nhà trường THPT, Hiệu trưởng quản lý việc khai thác và sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Đối với các cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để đảm bảo cho hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, công tác quản lý này bao gồm những việc làm cơ bản như:

- Đầu năm học, Hiệu trưởng chỉ đạo Trưởng Bộ môn rà soát các phương tiện, trang thiết bị, kỹ thuật đảm bảo cho hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh hiện có; lập danh mục dự trù về những thiết bị cần thiết, còn thiếu hay cần thay thế để đầu tư, mua sắm trong năm học.

- Chỉ đạo Trưởng Bộ môn hướng dẫn cho giáo viên môn lập kế hoạch sử dụng, đăng ký mượn trả thiết bị hàng tuần.

- Chỉ đạo Trưởng Bộ môn kiểm soát việc sử dụng thiết bị trong các tiết học.

- Chỉ đạo tổ chức cuộc thi thiết kế đồ dùng dạy học để khuyến khích giáo viên nghiên cứu, ứng dụng thiết bị hiện đại vào dạy học, nhằm phát triển năng lực học sinh một cách hiệu quả.

1.4.7. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh

Kiểm tra, đánh giá dạy học là khâu cuối cùng, quan trọng của chức năng quản lý. Thông qua kiểm tra, Hiệu trưởng nắm được việc thực hiện dạy học của giáo viên theo hướng phát triển năng lực của học sinh được thực hiện ở mức độ nào, hiệu quả ra sao, trên cơ sở đó có những đề xuất, điều chỉnh trong quản lý dạy học môn học.

Yêu cầu trong hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên theo định hướng phát triển năng lực học sinh của Hiệu trưởng là phải kiểm tra chính xác, đầy đủ việc thực hiện nhiệm vụ dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh của giáo viên; đánh giá đúng trình độ tay nghề dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh của giáo viên để sử dụng, bồi dưỡng, đãi ngộ giáo viên một cách hợp lý. Thông qua việc kiểm tra, giúp cho giáo viên nâng cao chất lượng dạy học theo hướng phát triển năng lực, khuyến khích sự cố gắng của giáo viên. Đồng thời bồi dưỡng cho giáo viên có khả năng tự kiểm tra, đánh giá việc dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh của bản thân.

Có nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Có thể kể đến 5 hình thức cơ bản, bao gồm:

- Kiểm tra, đánh giá qua việc soạn giảng, dự giờ, rút kinh nghiệm giờ dạy.

- Kiểm tra, đánh giá qua kết quả hoạt động dạy học.

- Kiểm tra, đánh giá qua việc phát huy sáng kiến kinh nghiệm dạy học.

- Kiểm tra, đánh giá qua việc sáng tạo, sử dụng các phương pháp kỹ thuật, đồ dùng dạy học.

- Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.

Với mỗi hình thức kiểm tra, đánh giá, Hiệu trưởng có thể thực hiện thường xuyên trong các tuần, các tháng, cũng có thể thực hiện vào cuối các kì học hay năm học tùy thuộc vào đặc thù của từng hình thức.

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học phổ thông

1.5.1. Yếu tố thuộc về chủ thể quản lý

Luật Giáo dục quy định: Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận. Như thế, hạt nhân chủ thể quản lý nhà trường THPT là Hiệu trưởng. Hệ thống giá trị của chủ thể quản lý ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT. Hệ thống giá trị đó bao gồm nhiều khía cạnh.

Thứ nhất, nhận thức của Hiệu trưởng nhà trường về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Hiệu trưởng có nhận thức đúng đắn thì sẽ có những quan tâm chỉ đạo đúng mức và biện pháp quản lý phù hợp để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.

Thứ hai, trên cơ sở nhận thức đúng đắn, năng lực quản lý của Hiệu trưởng và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các cấp trong nhà trường ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Người quản lý có năng lực, được đào tạo cơ bản thì dễ dàng nắm bắt thông tin, xử lý thông tin, giải quyết tốt mọi vấn đề nảy sinh trong quá trình triển khai các hoạt động dạy và học. Trong giai đoạn hiện nay, để đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục - đào tạo, Hiệu trưởng trường THPT phải có năng lực chuyên môn nghiệp vụ, năng lực lãnh đạo, năng lực quản lý và năng lực xây dựng mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

Thứ ba, phẩm chất của Hiệu trưởng tạo ra những điều kiện thuận lợi hoặc gây ra trở ngại cho quá trình quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Phẩm chất đó được đặc trưng bởi tinh thần trách nhiệm và uy tín cá nhân. Tinh thần trách nhiệm và uy tín cao của cán bộ quản lý nhà trường đối với đội ngũ giáo viên và học sinh sẽ nhận được sự đồng thuận cao của các lực lượng giáo dục trong việc tổ chức, triển khai các hoạt động dạy và học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

1.5.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý

Đối tượng quản lý của hoạt động quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT bao gồm đội ngũ giáo viên và học sinh.

Với giáo viên

Giáo viên là người trực tiếp thực hiện hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Vì thế, chất lượng của đội ngũ giáo viên môn học ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, cũng có nghĩa là ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động này của nhà trường. Theo đó, các khía cạnh ảnh hưởng bao gồm:

- Tinh thần, ý thức trách nhiệm của đội ngũ giáo viên đối với việc xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung dạy học, thiết kế bài dạy, sử dụng phương pháp, phương tiện dạy học và tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh.

- Nhận thức của đội ngũ giáo viên về chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước đối với Giáo dục - đào tạo; tầm quan trọng của các nội dung, biện pháp quản lý của cán bộ quản lý giáo dục để nâng cao chất lượng dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

- Phẩm chất đạo đức, năng lực sư phạm và sự tâm huyết của đội ngũ giáo viên khi tham gia dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

- Tính năng động, sáng tạo của đội ngũ giáo viên trong đổi mới dạy học ở nhà trường THPT.

Với học sinh

Ý thức, thái độ và sự chủ động, tích cực của học sinh ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Với ý thức, thái độ, động cơ học tập, học sinh phải có nhận thức đúng đắn về vai trò và lợi ích của việc học đối với sự phát triển con người và toàn xã hội. Ý thức học tập thể hiện qua mục đích, động cơ, phương hướng và cách thức học tập ở trường lớp, trong công việc và ngoài đời sống.

Với sự chủ động, tích cực của học sinh trong các hoạt động học tập, học sinh phải chuẩn bị bài trước khi đến lớp, phải đọc trước sách giáo khoa, trả lời tất cả các câu hỏi trong sách giáo khoa liên quan đến phần sẽ học. Trên lớp học cần chú ý nghe giảng, tích cực suy nghĩ, học tập dựa trên kiến thức giáo viên cung cấp. Và quan trọng hơn là học sinh phải có ý thức tự giác trong học tập để chiếm lĩnh kiến thức một cách hiệu quả.

1.5.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý

Có nhiều yếu tố thuộc về môi trường quản lý ảnh hưởng đến quá trình quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT, trong đó có hai yếu tố cơ bản, ảnh hưởng sâu sắc:

Một là, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường THPT. Việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học vừa là nội dung quản lý, vừa là biện pháp quản lý hoạt động dạy học nói chung bởi đó là điều kiện đảm bảo tốt hơn cho đổi mới phương pháp dạy học. Đối với, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học lại càng có ý nghĩa quan trọng. Vì trong quá trình dạy học, học sinh không chỉ làm việc với sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, mà với các nội dung mang tính trừu tượng cao, học sinh còn rất cần được trực quan, thực nghiệm, thí nghiệm. Có như vậy mới phát huy được tính tích cực, tự lực và chủ động trong hoạt động nhận thức của học sinh, cũng có nghĩa là phát triển được năng lực của học sinh.

Hai là, điều kiện về kinh tế - văn hoá - xã hội ở địa phương. Chất lượng dạy học của mỗi nhà trường chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi điều kiện kinh tế - văn hóa - xã hội ở địa phương. Các điều kiện này có ảnh hưởng trực tiếp tới việc phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội, tác động tới chất lượng dạy học chung của nhà trường. Địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, trình độ dân trí cao, nhân dân đầu tư cho học tập, chính quyền địa phương quan tâm đến sự nghiệp giáo dục thì việc dạy học, đổi mới dạy học, dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh được tạo thuận lợi. Những địa phương mà điều kiện kinh tế khó khăn, nhân dân ít quan tâm đến việc học tập của con em thì việc dạy học gặp những trở ngại. Tìm giải pháp khắc phục những khó khăn, phát huy tối đa những cơ hội từ môi trường địa phương để phục vụ phát triển giáo dục là một trong những khía cạnh thể hiện năng lực quản lý của đội ngũ quản lý giáo dục trong nhà trường THPT.