Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Tới Quản Lý Dạy Học Phân Hóa Ở Các Trường Thpt

do giáo viên thực hiện và kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả dạy học phân hóa của giáo viên là khâu được đánh giá thấp thứ 2 đạt 2.7 điểm.

Nhận xét chung: Kết quả khảo sát cho thấy công tác đánh giá kết quả thực hiện hoạt động dạy học phân hóa của giáo viên đã được quan tâm tuy nhiên còn nhiều nội dung mức độ thực hiện chỉ được đánh giá ở mức trung bình tương đương với chưa thực hiện thường xuyên. Kết quả khảo sát cho thấy còn có những nội dung chỉ đạt mức yếu đó là nội dung sử dụng kết quả đánh giá để đổi mới quá trình dạy học phân hóa. Đây là những dữ liệu quan trọng để đề xuất các biện pháp quản lý ở chương 3.

2.3.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới quản lý dạy học phân hóa ở các trường THPT thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng

Để tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học phân hóa, tác giả luận văn sử dụng câu hỏi số 10 phần phụ lục 1 và 2, kết quả thu được ở bảng 2.11.

Bảng 2.11: Những yếu tố ảnh hưởng tới quản lý dạy học phân hóa ở các trường THPT thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng

Những khó khăn trong tổ chức, triển khai dạy học phân hóa ở trường

THPT

Mức độ khó khăn					TB
1	2	3	4	5	TB
1. Năng lực của giáo viên về dạy học còn hạn chế	0	0	60	304	470	4.4
2. Năng lực quản lý của cán bộ còn hạn chế	0	0	45	280	525	4.5
3. Lớp học quá đông học sinh nên khó thực hiện	0	28	153	260	300	3.9
4. Nội dung chương trình dạy học quá tải khó triển khai	0	30	159	348	175	3.7
5. Chưa có chế tài kiểm soát hoạt động	0	40	153	260	270	3.8

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 129 trang tài liệu này.


6. Các khó khăn khác	0	42	189	316	135	3.6

dạy học phân hóa của giáo viên

Kết quả khảo sát về những yếu tố ảnh hưởng tới quản lý dạy học phân hóa cho thấy năng lực của giáo viên và cán bộ quản lý còn hạn chế là hai yếu tố được GV và CBQL đánh giá là rất ảnh hưởng đến hoạt động dạy học phân hóa với điểm trung bình lần lượt là 4.4 và 4.5.

Các yếu tố được đánh giá là ảnh hưởng:

- Lớp học quá đông học sinh nên khó thực hiện có điểm trung bình là 3.9.

- Nội dung chương trình dạy học quá tải khó triển khai có điểm trung bình là 3.7.

- Chưa có chế tài kiểm soát hoạt động dạy học phân hóa của giáo viên có điểm trung bình là 3.8.

- Các khó khăn khác có điểm trung bình là 3.6.

Nhận xét chung: giáo viên và CBQL cũng đã chỉ ra được những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý quá trình dạy học phân hóa, trong đó hai yếu tố có ảnh hưởng rất lớn và giữ vai trò quan trọng đó là năng lực giáo viên và năng lực cán bộ quản lý, ngoài ra còn các yếu tố khác như biên chế lớp học quá đông, nội dung chương trình nặng tính hàn lâm vv... vì vậy Hiệu trưởng các trường cần quan tâm đến các yếu tố trên để tạo động lực cho quá trình dạy học phân hóa nâng cao hiệu quả.

2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học phân hóa ở các trường THPT thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng

2.4.1. Những kết quả đạt được và tồn tại

Dạy học phân hóa là một trong những nội dung đổi mới của chương trình giáo dục THPT mới bước đầu đã được các trường THPT của tỉnh Cao Bằng quan tâm triển khai thực hiện, về cơ bản cán bộ quản lý, giáo viên đã có sự nhận thức đúng và tương đối đầy đủ về dạy học phân hóa. Nội dung, quy trình

và phương pháp dạy học phân hóa đã được triển khai tuy nhiên các kết quả đạt được còn khiêm tốn chỉ thể hiện ở mức trung bình và khá, còn một số nội dung, tiêu chí có kết quả đánh giá ở mức yếu và ít thực hiện như: Xác định mục tiêu, thiết kế nội dung dạy học phân hóa; nghiên cứu nguyên nhân dẫn tới kết quả học tập của học sinh; đánh giá sự tiến bộ của học sinh; phân tích kết quả và sử dụng kết quả để cải tiến quá trình dạy học phân hóa; dạy học cá nhân vv…

Công tác quản lý dạy học phân hóa của giáo viên ở các trường THPT được cán bộ quản lý nhà trường quan tâm triển khai thực hiện từ khâu lập kế hoạch quản lý đến khâu tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện, tuy nhiên kết quả đánh giá của giáo viên và cán bộ quản lý về các nội dung quản lý đa số tập trung ở mức trung bình, khá và thực hiện chưa thường xuyên; thường xuyên. Còn nhiều nội dung trong công tác lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, đánh giá kết quả dạy học phân hóa chỉ đạt ở mức độ yếu và ít thực hiện như các nội dung: Tổ chức chỉ đạo thực hiện tổ chức giờ dạy mẫu về dạy học phân hóa; xây dựng cơ chế giám sát thực hiện dạy học phân hóa của giáo viên; theo dõi và đánh giá sự tiến bộ của học sinh; sử dụng kết quả đánh giá để cải tiến quá trình dạy học phân hóa. Nguyên nhân do chương trình hiện hành, nội dung một số phần, một số bài của một số môn học chưa phù hợp với nhận thức của HS, kiến thức còn nặng, thiếu tính thực tiễn. Phân phối chương trình của một vài môn còn chưa phù hợp, giữa lượng kiến thức của một chương một bài, một tiết học, một số bài học thì lý thuyết và bài tập chưa có sự phù hợp, thời gian thực hành không nhiều. Các trường đã xây dựng chương trình riêng cho đơn vị mình nhưng vẫn chưa thực sự chi tiết cho các đối tượng học sinh khác nhau. Khi thực hiện DHPH việc QL các hoạt động như: chuẩn bị bài lên lớp, sinh hoạt tổ nhóm, lập kế hoạch, thực hiện chương trình các môn, QL giờ lên lớp của GV… còn chưa chặt chẽ, nặng về hình thức, chưa đổi mới, chưa quan tâm đến người học, chưa thể hiện rõ nét của DHPH. Còn tồn tại những vấn đề sau:

- Khi xây dựng kế hoạch của tổ, kế hoạch DH của môn, kế hoạch cá nhân… còn hình thức, sơ sài. CBQL khi duyệt kế hoạch của tổ chuyên môn, tổ trưởng kiểm tra giáo án của GV còn mang tính hình thức, chưa quan tâm nhiều đến nội dung.

- Đối với GV chưa quan tâm nhiều đến chất lượng của giáo án. Công tác dự giờ, rút kinh nghiệm còn ít, mang tính đối phó, phương pháp DH chưa đổi mới.

- Trong quá trình thực hiện một số GV chưa có sự đổi mới trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS.

- GV chưa lập hồ sơ theo dõi sự tiến bộ của học sinh theo từng tuần, từng tháng.

- Để tìm hiểu năng lực và nguyện vọng của HS chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa HS, gia đình và nhà trường. Các lực lượng trong nhà trường khi QL hoạt động học tập của HS chưa đạt hiệu quả cao.

- Công tác kiểm tra, đánh giá xếp loại HS chưa thực sự đổi mới, chưa thực sự phản ánh đúng chất lượng học tập, năng lực, sở trường của HS. Công tác bồi dưỡng đội tuyển HS giỏi hiệu quả chưa cao, việc phụ đạo HS yếu kém chưa được quan tâm nhiều.

Về công tác bồi dưỡng GV: Đã được các cấp QL quan tâm, thực hiện công tác bồi dưỡng GV hàng năm, hầu hết GV của các trường THPT đều được GV cốt cán của Sở GD-ĐT bồi dưỡng. Tuy nhiên để thực hiện DHPH thì họ chưa được bồi dưỡng một cách hệ thống từ việc xác định năng lực, nhu cầu, khả năng của từng HS… để xác định mục tiêu DH, xây dựng kế hoạch, soạn giáo án và kế hoạch kiểm tra đánh giá xếp loại HS.

Những nhận xét đánh giá trên đây là cơ sở để đề xuất biện pháp quản lý dạy học phân hóa ở các trường THPT thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng hiện nay.

Kết luận chương 2

Trong chương này, tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng DHPH và quản lý DHPH ở 5 trường THPT của thành phố Cao Bằng. Qua kết quả khảo sát

đã thể hiện được thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về ý nghĩa của DHPH đúng nhưng chưa đầy đủ; nội dung và quy trình thực hiện DHPH; thực trạng tổ chức, hình thức và sử dụng phương pháp và kỹ thuật DHPH đã được triển khai nhưng chưa tốt; thực trạng năng lực của giáo viên về dạy học phân hóa còn hạn chế; công tác lập kế hoạch quản lý DHPH; công tác tổ chức, chỉ đạo DHPH; thực trạng sử dụng các biện pháp đánh giá kết quả DHPH đã triển khai tuy nhiên còn nhiều điểm bất cập. Quản lý dạy học phân hóa chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố năng lực quản lý; năng lực dạy học của giáo viên; tính tự giác tích cực của học sinh; môi trường dạy học vv..

Thông qua tìm hiểu thực tế, cho thấy các trường THPT trên địa bàn thành phố đã có nhiều cố gắng trong tổ chức và thực hiện DHPH nhưng vẫn còn một số hạn chế:

- Nhà trường và tổ chuyên môn chưa sát sao chỉ đạo GV xây dựng kế hoạch DH cá nhân, quy trình soạn bài, công tác kiểm tra hồ sơ của GV…

- Nhà trường chưa có sự chỉ đạo thống nhất trong việc thiết lập các quy định DHPH. Việc xây dựng tiêu chuẩn giờ lên lớp thể hiện tính chất phân hóa, còn có trường thực hiện chưa tốt.

- Công tác dự giờ rút kinh nghiệm, xây dựng nề nếp giảng dạy của GV theo hướng phân hóa đã được các trường thực hiện nhưng chưa tốt. Sử dụng kết quả kiểm tra để điều chỉnh quá trình dạy học theo hướng phân hóa chưa được quan tâm. Giáo viên chưa có môi trường để tiến hành dạy học phân hóa một cách hiệu quả. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho DH đã được đầu tư trang bị, tuy nhiên vẫn còn thiếu, lạc hậu, không phù hợp.

Từ cơ sở lý luận và thực tiễn, tôi đề xuất một số biện pháp QL DHPH, qua đó nâng cao chất lượng DH của các trường THPT trên địa bàn thành phố. Nội dung này được đề cập trong chương 3.

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC PHÂN HÓA Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ CAO BẰNG,

TỈNH CAO BẰNG

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

Khi nghiên cứu đề xuất các biện pháp QLDH theo quan điểm dạy học phân hóa tôi cho rằng phải tuân theo những nguyên tắc sau:

3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu

Các biện pháp đề ra cần hướng tới mục đích thực hiện mục tiêu giáo dục THPT nói chung và mục tiêu dạy học các môn nói riêng. Cần tác động tích cực, từng bước cải thiện và nâng cao chất lượng dạy và học theo quan điểm dạy học phân hóa.

Mục đích của quản lí dạy học nói chung và dạy học phân hóa nói riêng là tạo điều kiện và giám sát, đánh giá, điều chỉnh hoạt động giảng dạy của giáo viên trong cả quá trình để học sinh học tập đạt kết quả.

Các biện pháp đề xuất quản lý dạy học phân hóa phải hướng tới thực hiện mục tiêu dạy học nói chung và dạy học phân hóa là phát triển năng lực cho từng cá nhân học sinh và tạo ra sự khác biệt ở mỗi học sinh về kết quả dạy học.

3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn

Trong quản lý cần phải đòi hỏi xem xét cụ thể đối tượng, tình hình thực tế nhà trường để đề xuất các biện pháp đạt hiệu quả nhất định. Tính thực tiễn của các biện pháp QL thể hiện ở chỗ:

- Nâng cao nhận thức của CBQL, GV, HS và phụ huynh HS về DH theo quan điểm dạy học phân hóa;

- Đảm bảo đáp ứng nhu cầu phân hóa HS dựa trên năng lực học tập của mỗi học sinh trong từng đơn vị lớp học và của mỗi nhà trường.

- Thúc đẩy động lực đội ngũ GV trực tiếp giảng dạy nhằm nâng cao ý thức, đạo đức, lương tâm, trách nhiệm nghề nghiệp của họ. Góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục;

- Hoạt động dạy học phân hóa và tạo ra sự khác biệt ở mỗi học sinh được tiến hành dựa trên điều kiện thực tế về cơ sở vật chất của mỗi nhà trường và địa phương, phù hợp với năng lực của cán bộ quản lý và giáo viên khi tổ chức thực hiện dạy học phân hóa. Các biện pháp đưa ra phù hợp với điều kiện KT-XH của các trường THPT trong thời kỳ tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, trong bối cảnh của kinh tế tri thức và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới giáo dục và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng trường THPT thành phố Cao Bằng.

Yêu cầu đổi mới giáo dục THPT và yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ GV trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa buộc các biện pháp đề ra phải mang tính đón đầu để đưa đội ngũ GV mới vào nghề đáp ứng các yêu cầu trước mắt và lâu dài, đồng thời nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục THPT đáp ứng yêu cầu xã hội.

Để thực hiện được yêu cầu này, khi xây dựng mỗi biện pháp cần chỉ ra các việc cần làm, nội dung và cách thức tổ chức thực hiện dạy học phân hóa nhằm nâng cao chất lượng dạy học.

3.1.3. Đảm bảo tính khả thi

Nguyên tắc này đòi hỏi, khi đưa ra các giải pháp QLGD ở phải thực hiện được và đảm bảo hiệu quả cao ở các trường THPT trong điều kiện hiện có của nhà trường và địa phương. Các biện pháp phải được thực hiện một cách rộng rãi và được điều chỉnh để ngày càng hoàn thiện.

3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa

Trong quá trình nghiên cứu và tổ chức thực hiện, đã có rất nhiều giải pháp được đề xuất và vận dụng vào thực tiễn đạt hiệu quả cao. Vì vậy khi nghiên cứu và đề xuất biện pháp mới, tác giả đã kế thừa những giải pháp đã

được nghiên cứu và áp dụng nhưng có sự điều chỉnh, bổ sung sao cho phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của nhà trường.

Các biện pháp để quản lý dạy học phân hóa phải được thử nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi để đem lại hiệu quả thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dạy học phân hóa ở trường THPT.

Các biện pháp quản lý dạy học phân hóa phải có tác dụng tạo ra môi trường học tập để mỗi cá nhân học sinh phát triển năng lực dựa vào vốn kiến thức, vốn kinh nghiệm sẵn có của họ, trên cơ sở đó giúp học sinh tự khẳng định và thể hiện sự khác biệt về năng lực trong môi trường lớp học.

3.1.5. Đảm bảo tính đồng bộ

Các biện pháp QLDH ở trường THPT nói chung và dạy học phân hóa nói riêng được đề xuất có thể có những biện pháp đã được áp dụng, nhưng những biện pháp đề xuất trong công trình này tuy chưa đầy đủ nhưng đều có mối quan hệ biện chứng với nhau. Nghĩa là các biện pháp có mối quan hệ phụ thuộc và hỗ trợ lẫn nhau (có thể nói là có sự cộng hưởng) nhằm đạt mục tiêu dạy học. Để đảm bảo sự thành công của QL dạy học theo quan điểm DHPH, nếu chỉ dùng một biện pháp hoặc vài ba biện pháp quản lý riêng lẻ không gắn kết với nhau, không hướng vào mục đích chung thì không thể phát huy được tác dụng mà cần một số biện pháp tạo thành hệ thống đồng bộ. Tuy nhiên, tùy điều kiện cụ thể của từng trường, các biện pháp có thể chưa áp dụng đồng thời đầy đủ ngay một lúc, mà có một số biện pháp được ưu tiên nhưng không tách ra khỏi hệ thống.

3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học phân hóa ở trường trung học phổ thông

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về dạy học phân hóa

3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp

Mục tiêu của biện pháp là nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của DHPH cho mọi lực lượng sư phạm và trong các trường THPT, để có hiểu