Kiểm Tra, Đánh Giá Hoạt Động Dạy Học Môn Toán Theo Định Hướng Phát Triển

- Chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động dạy học môn Toán, người Hiệu trưởng chỉ đạo GVBM xây dựng kế hoạch, chương trình dạy học môn Toán dựa trên kế hoạch hoạt động chuyên môn và định hướng của trường. GVBM là người thiết kế tổ chức thực hiện các hoạt động giảng dạy trên lợp và là người chỉ đạo, tổ chức cho HS thực hiện các nhiệm vụ dạy học theo bài học hoặc theo chủ đề môn học.

- Chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học môn Toán.

- Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả nội dung, chương trình dạy học môn Toán Hiệu trưởng cần: Căn cứ vào mục tiêu, nhiệm vụ của môn học, nội dung giáo dục và nhiệm vụ của học kỳ, của năm học; căn cứ vào kế hoạch học tập chính khóa của học sinh theo khối lớp; căn cứ vào đặc điểm trình độ nhận thức của học sinh; căn cứ vào điều kiện tài chính, cơ sở vật chất của nhà trường, từ đó chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch dạy học môn Toán và thực hiện kế hoạch hoạt động dạy học môn Toán.

- Chỉ đạo tăng cường cơ sở vật chất, tài chính phục vụ cho hoạt động dạy học môn Toán. Hiệu trưởng cần tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính để dạy học được tiến hành thuận lợi có hiệu quả.

- Hiệu trưởng có thể tăng cường nguồn cơ sở vật chất bằng ngân sách của nhà nước và có thể tăng cường cơ sở vật chất bằng nguồn tài chính từ cha mẹ học sinh đóng góp hoặc do các nhà hảo tâm tài trợ.

- Chỉ đạo giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Việc đánh giá có tác dụng tạo động lực cho hoạt động phát triển và hiệu quả. Đánh giá bằng hình thức nhận xét kết quả tham gia hoạt động của học sinh, những năng lực đã bộc lộ và những hạn chế cần khắc phục. Đánh giá tập thể, nhóm và đánh giá cá nhân.

Tóm lại, chỉ đạo dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sin ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn không chỉ sau khi lập kế hoạch có tổ chức thì mới có chỉ đạo, mà là quá trình đan xen. Nó thấm vào và ảnh hưởng quyết định đến các chức năng quản lý, điều hòa, điều chỉnh các hoạt động dạy học của nhà trường trong quá trình quản lý.

1.3.2.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn

Kiểm tra, đánh giá là nhận định về kết quả của việc thực hiện kế hoạch. Việc kiểm tra phải dựa vào chương trình, kế hoạch đã được quy định. Phải có tiêu chí,

chuẩn mực cụ thể cho từng hoạt động, có thể định tính, định lượng hoặc được sự thừa nhận của cá nhân, của tập thể, của xã hội trong những điều kiện hoàn cảnh cụ thể.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 140 trang tài liệu này.

Công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn giúp Hiệu trưởng kịp thời phát hiện và điều chỉnh những lệch lạc, sai sót trong quá trình thực hiện kế hoạch từ đó đưa ra những uốn nắn, sửa chữa cần thiết. Để làm tốt công tác này hiệu trưởng cần:

- Xây dựng được các tiêu chí đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực sát với mục đích yêu cầu của môn học, từng hoạt động, trong từng thời điểm.

- Xây dựng lực lượng đánh giá có uy tín đối với từng hoạt động, việc đánh giá phải được thực hiện thường xuyên, liên tục trực tiếp hoặc gián tiếp để kịp thời phát hiện và điều chỉnh những lệch lạc, sai sót trong quá trình thực hiện kế hoạch từ đó đưa ra những uốn nắn, sửa chữa cần thiết.

- Sử dụng nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá như: Sử dụng phiếu khảo sát, quan sát thực tế, trao đổi trực tiếp, hỏi ý kiến giáo viên, học sinh hoặc chuyên gia. Kiểm tra hoạt động học tập của học sinh về các nội dung kiến thức để biết được mức độ thu nhận và vận dụng kiến thức chung cũng như các kiến thức mà các em lĩnh hội được từ các bài học, chủ đề theo năng lực học sinh, cung cấp cho học sinh những phản hồi thông tin, giúp cho học sinh điều chỉnh hoạt động của mình.

- Kiểm tra hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của GV đối với việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của tổ chức dạy học môn Toán. Đồng thời Hiệu trưởng thường xuyên kiểm tra, xem xét việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (thông qua việc kiểm tra bài soạn của GV, sổ dự giờ giảng, sổ sinh hoạt chuyên môn theo định hướng nghiên cứu bài học của GV ở những bài học có nội dung liên quan đến dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh… để đảm bảo hiệu quả công việc đã đề ra, từng bước nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.

- Kiểm tra đánh giá về tinh thần thái độ, ý thức tham gia các hoạt động học của học sinh và mức độ đạt được về kiến thức, kỹ năng, năng lực cần được hình thành của học sinh. Sau khi kiểm tra đánh giá phải tổ chức rút kinh nghiệm, chỉ ra được những mặt đạt được và chưa được của hoạt động dạy học môn Toán, qua đó công nhận những giá trị và những đóng góp của các tập thể và cá nhân đối với hoạt động học tập của học sinh. Do vậy việc kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Toán ở trường THCS vùng khó khăn phải khách quan, chính xác, toàn diện, hệ thống, công khai, kịp thời, vừa sức và bám sát vào yêu cầu của chương trình, mục tiêu giáo dục cấp học.

Trên cơ sở đó làm sáng tỏ thực trạng để điều chỉnh quá trình giáo dục, dạy học sao cho hợp lý và cuối cùng là thông tin kết quả này đến địa chỉ có nhu cầu.

Tóm lại, quản lý dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn là một quá trình lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra được tiến hành bởi Hiệu trưởng và CBQL trường học trong sự phối hợp và phân công rõ ràng và đặc biệt phát huy vai trò của các tổ chức cá nhân trong và ngoài nhà trường. Việc xác định các chức năng trong quá trình quản lý dạy học môn Toán không thể rạch ròi, riêng biệt từng chức năng mà là quá trình đan xen, kết hợp để thực hiện mục tiêu cuối cùng của một quá trình quản lý dạy học môn Toán ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn là nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường ở vùng đặc biệt khó khăn.

1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn

1.3.4.1. Các yếu tố khách quan

- Quy chế dạy học và quy chế quản lý hoạt động dạy học môn Toán: là những chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các Chỉ thị, công văn hướng dẫn giảng dạy của các cơ quan QLGD các cấp.... những văn bản chỉ đạo của ngành giáo dục đã được các cấp quản lý cụ thể hóa và hướng dẫn thực hiện chính là môi trường pháp lí thuận lợi cho việc thực hiện việc quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong các nhà trường hiện nay.

- Đặc thù của môn toán: Môn toán là một môn khoa học tự nhiên tương đối trừu tượng và phức tạp, muốn học tốt môn toán nói chung và ở trường THCS cơ sở vùng đặc biệt khó khăn nói riêng đòi hỏi người học toán phải có sự tư duy lôgic, óc quan sát và lập luận chặt chẽ, đồng thời phải biết liên hệ thực tế vì bản chất của toán học xuất phát từ những yêu cầu và nhu cầu thực tế nhân loại. Học sinh ở các trường THCS vùng đặc biệt khó khăn đa số là con em người dân tộc thiểu số với lối tư duy kinh nghiệm (thậm chí không tư duy) nên việc học môn toán đối với các em là một trở ngại lớn, do đó kết quả học tập hàng kỳ, năm học hoặc kết quả các kỳ thi tuyển sinh (lớp 10, lớp 12 THPT) thì phổ điểm môn toán luôn là điểm thấp nhất trong các môn học.

- CSVC và PTDH đáp ứng cho hoạt động dạy học môn Toán: CSVC và PTDH luôn có một vị trí quan trọng và vai trò không thể thiếu trong hoạt động dạy học môn toán, nó ảnh hưởng rất lớn đến quản lý hoạt động dạy học môn toán theo hướng phát triển năng lực. Việc khai thác, sử dụng CSVC, PTDH toán có tác dụng rất quan trọng trong việc rèn năng lực cho HS. Việc đổi mới PPDH luôn gắn liền với các yêu cầu về

CSVC – TBDH , cơ sở vật chất đầy đủ, thiết bị dạy học hiện đại sẽ góp phần nhất định vào thành công của việc đổi mới PPDH, đặc biệt là dạy học theo định hướng năng lực học sinh. Vì vậy người Hiệu trưởng phải tổ chức xây dựng việc quản lý, sử dụng hệ thống cơ sở vật chất có hiệu quả phù hợp với nội dung chương trình, ddapss ứng các yêu cầu của quá trình dạy học; tổ chức sử dụng, bảo quản tốt CSVC – TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới.

- Môi trường giáo dục và dạy học: Gia đình, nhà trường và xã hội là ba môi trường liên kết, có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của mỗi HS. Trong đó, gia đình có ảnh hưởng trực tiếp đến đến động cơ, thái độ học tập của học sinh và là nơi thỏa mãn về vật chất và tinh thần cho việc học tập của con em, truyền thống gia đình, truyền thống địa phương, các giá trị văn hóa tích cực của cộng động trên địa bàn là những yếu tố ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng giáo dục. Chính vì vậy, nhà quản lý phải xây dựng được mối quan hệ tốt giữa ba môi trường sẽ giúp cho công tác quản lý hoạt động dạy học môn toán theo hướng phát triển năng lực có hiệu quả tốt hơn; đảm bảo kết quả dạy và học toán đạt được theo mục tiêu mong muốn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường THCS.

1.3.4.2. Các yếu tố chủ quan

- Năng lực và phẩm chất của Hiệu trưởng: Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm trước tập thể về chất lượng và hiệu quả hoạt động của nhà trường, việc quản lý các hoạt động dạy học có thành công và đạt hiệu quả hay không đầu tiên phụ thuộc vào nhận thức, trình độ tổ chức và năng lực quản lý điều hành của Hiệu trưởng; Các phẩm chất của tâm lí của hiệu trưởng sẽ giúp tập thể vượt qua những khó khăn, trở ngại trong quá trình quản lý các hoạt động giáo dục; Hiệu trưởng tác động trực tiếp đến hoạt động dạy học môn toán thông qua việc đề ra những biện pháp quản lý hoạt động dạy học hiệu quả, đưa ra những quyết định quản lý kịp thời, chính xác để GV và HS điều chỉnh hoạt động dạy và học sao cho đạt kết quả mong muốn.

- Năng lực tổ chức dạy học giáo viên bộ môn: GV dạy Toán phải là người có trình độ chuyên môn đạt chuẩn đào tạo, có nghiệp vụ sư phạm vững vàng, có phẩm chất và phong cách đúng mực, đội ngũ giáo viên toán thường đóng vai trò tiên phong trong việc nghiên cứu về vấn đề đổi mới và phát huy sáng kiến dạy học. Ngoài ra GV toán không ngừng tự học, tự đọc và bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, thường xuyên cập nhật những thông tin, tri thức toán học mới nhất là những tri thức liên quan đến dạy học theo hướng phát triển năng lực. Trong bối cảnh hiện nay bắt buộc giáo viên toán phải nắm vững lý luận dạy học hiện đại,

hiểu sâu sắc để vận dụng vào thực tiễn giảng dạy của mình. Tuy nhiên GV toán trong các trường THCS dù bằng cấp tương đương nhau nhưng chuyên môn nghiệp vụ lại không đồng đều, điều này ảnh hưởng đến dạy và học. Do đó quản lý dạy - học môn toán cần quan tâm đến nhân tố đặc biệt là người thầy.

- Tính tích cực của học sinh trong quá trình học tập môn toán: Lứa tuổi HS cấp THCS là lứa tuổi chuyển từ giai đoạn ngây thơ, hồn nhiên ở giai đoạn tiểu học sang một giai đoạn dần trưởng thành. HS có nhu cầu giao tiếp lớn, muốn được độc lập, tự khẳng định mình và xuất hiện nhiều mâu thuẫn. Tính tích cực, chủ động phát triển mạnh ở tất cả các quá trình nhận thức như tri giác, trí nhớ, chú ý, tư duy và tưởng tượng. Tư duy của HS chuyển từ tư duy cảm tính, mô tả các hiện tượng và khái niệm toán học dần sang tư duy lí luận, óc phê phán độc lập, tư duy hình thức. HS bắt đầu có khả năng nhận xét, đánh giá về hệ thống giá trị, chuẩn mực đạo đức nhưng còn chịu ảnh hưởng nhiều từ nhận xét ở bên ngoài.

Bên cạnh đó, khi bước và trường THCS với rất nhiều thay đổi điều kiện sống và học tập ở trường học như chương trình có nhiều môn, nhiều thầy cô, hình thức học tập trên lớp phức tạp hơn; kinh nghiệm thực tế ngoài nhà trường, bạn bè đa dạng và mở rộng hơn nên nảy sinh khát vọng phải chiếm lĩnh một vị trí mới trong quan hệ với người lớn, có tính độc lập và hành động tự chủ cao. Giai đoạn này HS có thế mạnh là luôn sẵn sàng một cách có lựa chọn với mọi khía cạnh liên quan đến việc học tập nếu những việc đó thể hiện được tính người lớn theo suy nghĩ của trẻ. HS có khả năng tri giác tăng, tính nhạy cảm cao với mọi khía cạnh của việc học tập. Tuy nhiên, cái khó của trẻ ở giai đoạn này là tâm thế, sự sẵn sàng của chúng không dễ được thực hiện hóa do chưa làm chủ được các phương pháp thực hiện và hình thức mới của hoạt động học tập. Đặc biệt đối với môn toán học, là nền cơ sở, nền tảng cho các môn học khác, vì vậy trong quá trình học HS cần phải có óc quan sát, tư duy logic, biết liên hệ và vận dụng thực tế thông qua các hoạt động học tích cực.

Vận dụng tốt các đặc điểm này trong quá trình tổ chức dạy học môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh, vai trò của GV cần được đặt đúng chỗ nhằm hỗ trợ, định hướng và khai thác thế mạnh, tính tích cực của HS để phát huy tối đa các các phẩm chất, năng lực của các em trong việc học tập môn toán.

Như vậy, để thực hiện có hiệu quả việc quản lý hoạt động dạy học môn toán thoe định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn

nhà quản lý nói riêng và đội ngũ nhà giáo nói chung phải hiểu được bối cảnh, yêu cầu đổi giáo dục trong từng thời điểm, từng giai đoạn, nắm rõ điều kiện của đơn vị, điều kiện kinh tế - xã hội tại địa phương, tâm – sinh lý học sinh vùng đặc biệt khó khăn; nhu cầu, động cơ, đông lực của đội ngũ nhà giáo trong quá trình quản lý, để từ đó đưa ra các biện pháp phù hợp tác động đến từng đối tượng lao động, tạo động lực cho giáo viên, học sinh, phối hợp có hiệu quả các lực lượng ngoài nhà trường nhằm tạo sự thống nhất, đồng thuận trong quản lý giáo dục từ đó xác định các mục tiêu cụ thể trong từng năm học, từng giai đoạn để thực hiện có hiệu quả công tác quản lý các hoạt động giáo dục nói chung và quản lý hoạt động dạy môn toán theo định hướng phát triển năng lực nói riêng tạo nguồn nhân lực cho địa phương tại các vùng đặc biệt khó khăn.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Từ những nét khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề ở trong và ngoài nước, các khái niệm cơ bản, đặc trưng chủ yếu của hoạt động dạy học môn toán theo định hướng phát triển năng lực học ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn trên cơ sở lý luận của việc nghiên cứu đã xác định được các khái niệm công cụ đề tài. Xây dựng được khung lý luận về dạy học môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THCS (nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra, đánh giá...). Lý luận về quản lý dạy học môn toán theo địn hướng phát triển năng lực ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn với các nội dung như: Lập kế hoạch dạy học, tổ chức thực hiện và chỉ đạo triển khai hoạt động dạy học, kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn toán, đồng thời xác định các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn toán theo định phát triển năng lực học sinh ở trường THCS vùng đặc biệt khó khăn huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.

Các nội dung trình bày trên là cơ sở quan trọng, định hướng để tác giả tiến hành khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THCS vùng đặc biệt khó khăn huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng ở chương tiếp theo.

Chương 2

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH‌

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÙNG ĐẶC BIỆT KHÓ KHĂN HUYỆN TRÙNG KHÁNH, TỈNH CAO BẰNG

2.1. Khái quát về các trường Trung học cơ sở vùng đặc biệt khó khăn huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng

2.1.1. Điều kiện tự nhiên - xã hội của huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng

2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên

Trùng Khánh là huyện miền núi nằm ở phía đông bắc của tỉnh Cao Bằng, cách trung tâm tỉnh lỵ khoảng 63 km, có đường biên giới dài 62 km giữa Việt Nam và Trung Quốc chạy qua địa bàn 8 xã, trong đó các xã thuộc vùng biên giới, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn là 9/20 (chiếm 45%) gồm các xã: Phong Nậm, Ngọc Chung, Ngọc Khê, Lăng Yên, Đoài Côn, Đình Phong, Đàm Thủy, Thân Giáp, Trung Phúc, Chí Viễn. Diện tích tự nhiên là 469,15km2, dân số trên 52 nghìn người. Gồm 3 dân tộc Tày, Nùng và Kinh là chủ yếu. Kinh tế chủ yếu là nông nghiệp. Huyện có 20 xã, thị trấn. Địa hình là đồi núi, nên việc phát triển hệ thống: Điện - Đường - Trường - Trạm gặp không ít khó khăn. Mùa đông độ ẩm thấp, khô hanh và rét buốt, đặc biệt hiện tương sương muối thường xuyên xảy ra. Điều kiện địa hình vừa thời tiết ảnh hưởng lớn đến việc đi lại của cả giáo viên và học sinh.

2.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội

Trong những năm gần đây, cơ cấu kinh tế của huyện dịch theo hướng tích cực: Tỷ trọng, nông, lâm nghiệp giảm dần; tỷ trọng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch và dịch vụ thương mại tăng dần, tuy nhiên toàn bộ nền kinh tế của huyện Trùng Khánh vẫn còn là một nền kinh tế nông nghiệp, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa mang tính hàng hoá. Số lượng người lao động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ mặc dù mấy năm gần đây có chiều hướng tăng, tuy nhiên lực lượng lao động đang làm việc chiếm chủ yếu ở lĩnh vực nông lâm nghiệp.

Truyền thống văn hóa các dân tộc Trùng Khánh có từ xa xưa, phong tục, tập quán các dân tộc qua các thời kỳ, thời gian vẫn được gìn giữ nguyên vẹn. Điều này đòi hỏi những người làm giáo dục cần phải có những hiểu biết thật sâu sắc thì mới đem lại hiệu quả trong giáo dục.

Từ đó đặt ra vấn đề đối với giáo dục và đào tạo huyện Trùng Khánh nói chung và giáo dục trung học nói riêng là cần thực hiện các biện pháp trong quản lý giáo dục