Chỉ Đạo Thực Hiện Hoạt Động Nhóm Chuyên Môn Trường Thcs

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS

Đây là nội dung tiếp theo sau khi hoàn thành nhiệm vụ lập kế hoạch và tổ chức ra các nhóm chuyên môn trong nhà trường.

Chỉ đạo/ lãnh đạo là sự tác động đến con người bằng các mệnh lệnh, làm cho người dưới quyền phục tùng và làm việc đúng với kế hoạch, đúng với nhiệm vụ được phân công. Tạo động lực để con người tích cực hoạt động bằng các biện pháp động viên, khen thưởng kể cả trách phạt.

Nội dung này, người hiệu trưởng phải phân bổ, sử dụng, quản lí một cách tối ưu các nguồn lực của nhóm chuyên môn để đạt được kết quả định trước. Bao gồm các nguồn lực về: Nhân lực, vật lực, thông tin.

Nội dung chỉ đạo hoạt động nhóm chuyên môn

a. Chỉ đạo thực hiện chế độ sinh hoạt chuyên môn hàng tháng

Căn cứ vào nội dung các hoạt động của nhóm chuyên môn, căn cứ vào yêu cầu trọng tâm trọng điểm của chương trình trong từng thời gian, hiệu trưởng chỉ đạo các nhóm thực hiện chế độ sinh hoạt chuyên môn hàng tháng. Chế độ hội họp thường là 2 tuần/lần ở phòng chuyên môn (nếu không có phòng chuyên môn thì nên cố định ở một nơi).

b. Hiệu trưởng chỉ đạo các nhóm trưởng chuyên môn tổ chức các hoạt động chuyên môn

Hàng tháng, hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng họp các tổ trưởng chuyên môn, và nhóm trưởng chuyên môn, chỉ đạo các nhóm chuyên môn thực hiện kế hoạch chuyên môn của trường và kế hoạch của tổ chuyên môn. Đồng thời yêu cầu các nhóm trưởng chuyên môn báo cáo tình hình giảng dạy của giáo viên và tình hình học tập của học sinh trong phạm vi nhóm phụ trách.

Cán bộ quản lý thường xuyên chỉ đạo các nhóm chuyên môn tập trung thực hiện các hoạt động chủ yếu sau:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 115 trang tài liệu này.

- Chỉ đạo giáo viên thực hiện chương trình dạy học

Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, nhóm trưởng chuyên môn cần tổ chức cho giáo viên thảo luận những vấn đề mới và khó trong chương trình, thống nhất những vấn đề trọng tâm.

Nhóm trưởng chuyên môn dự kiến những vấn đề có thể nảy sinh trong quá trình thực hiện chương trình và dự kiến biện pháp giải quyết khả thi theo khả năng của giáo viên trong nhóm chuyên môn, những điều kiện vật chất kỹ thuật cần có.

Nhóm trưởng chuyên môn theo dõi việc thực hiện chương trình dạy học của giáo viên, báo cáo đầy đủ các thông tin theo yêu cầu của tổ trưởng chuyên môn và cán bộ quản lý nhà trường.

Nhóm trưởng chuyên môn yêu cầu giáo viên nghiên cứu kỹ chương trình ở các khối lớp được phân công giảng dạy (đây là nhiệm vụ rất quan trọng vì họ là người trực tiếp thực hiện chương trình dạy học). Đồng thời nghiên cứu thêm chương trình toàn cấp (các khối lớp không giảng dạy nhưng giáo viên cần nắm được để thấy vị trí và yêu cầu về trình độ kiến thức mà khối mình cần đạt). Trên cơ sở đó xác định những vấn đề cần tập trung rút kinh nghiệm cho bản thân hoặc cần thảo luận ở nhóm chuyên môn.

- Hiệu trưởng chỉ đạo nhóm trưởng thực hiện tốt các hoạt động giúp giáo viên chuẩn bị bài dạy có chất lượng tốt

Đầu năm học nhóm trưởng chuyên môn tổ chức cho giáo viên trong nhóm trao đổi những vấn đề liên quan đến việc chuẩn bị cho giảng dạy, thông báo các quy định, nhiệm vụ của nhà trường, tổ chuyên môn trong quá trình chuẩn bị cho giảng dạy để có định hướng chung thống nhất trong nhóm sau đó tổng hợp và báo cáo cho tổ trưởng tổ chuyên môn và các bộ quản lý nhà trường về những việc phải làm của nhóm trong cả năm học.

Trên cơ sở những yêu cầu về việc chuẩn bị giờ lên lớp, nhóm trưởng chuyên môn hướng dẫn giáo viên thảo luận kỹ những vấn đề cần thiết như:

+ Xác định rõ mục đích yêu cầu của chương và từng bài và có sự thống nhất trong nhóm chuyên môn.

+ Thảo luận kỹ nội dung chương trình để phát hiện những vấn đề khó khi dạy, phân tích các phương pháp có thể vận dụng, nêu rõ những chỗ mạnh, chỗ

yếu của mỗi phương pháp, xem xét khả năng của từng giáo viên trong việc vận dụng tuyệt đối không gò ép tất cả mọi người phải tuân theo một phương pháp duy nhất.

+ Tổ chức cho giáo viên trao đổi các tài liệu tham khảo.

+ Tổ chức cho giáo viên làm đồ dùng dạy học, nghiên cứu sử dụng có hiệu quả các đồ dùng dạy học hiện có của nhà trường.

Hàng tuần, nhóm trưởng chuyên môn kiểm tra việc soạn bài của giáo viên trước khi trình tổ trưởng tổ chuyên môn phê duyệt.

Kiểm tra và thông báo sổ báo giảng, sổ kế hoạch cá nhân của giáo viên cho tuần sau (nên kiểm tra vào thứ sáu để kịp thời điều chỉnh khi cần thiết).

Sau khi kiểm tra phải có nhận xét, góp ý một cách cụ thể giúp giáo viên rút kinh nghiệm soạn bài tốt hơn.

- Hiệu trưởng chỉ đạo nhóm trưởng duy trì các hoạt động dạy học của giáo viên trên lớp đảm bảo chất lượng, hiệu quả.

+ Nhóm trưởng chuyên môn tổ chức cho giáo viên nghiên cứu vận dụng các phương pháp dạy học mới vào các giờ dạy.

Nhóm trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch dự giờ của nhóm theo từng tuần và tháng đối với việc giảng dạy trên lớp của đội ngũ giáo viên.

+ Động viên giáo viên đăng ký giờ dạy tốt;

+ Tổ chức thao giảng về đổi mới phương pháp và hình thức dạy học;

+ Nhóm trưởng chuyên môn kiểm tra việc lên lớp theo phiếu báo giảng, việc dạy thay dạy bù, việc thực hiện nề nếp giảng dạy của giáo viên trong tổ. Kịp thời phản ánh cho tổ trưởng chuyên môn hoặc trực tiếp các bộ quản lý nhà trường những việc liên quan đến giờ lên lớp của giáo viên để có biện pháp giải quyết.

- Hiệu trưởng chỉ đạo nhóm trưởng chuyên môn duy trì nghiêm túc quy định về tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.

+ Tổ chức cho giáo viên trong nhóm nghiên cứu nắm vững các qui định về kiểm tra, đánh giá, xếp loại học tập của học sinh. Thực hiện tốt kế hoạch kiểm tra, thi của nhà trường.

+ Bảo đảm tất cả các bài kiểm tra đều được chuẩn bị kỹ và có đáp án kèm theo để hạn chế việc cho điểm theo cảm tính.

+ Nhóm trưởng nhóm chuyên môn: Báo cáo tình hình thực hiện lịch kiểm tra của nhóm hàng tháng; Kiểm tra công việc giáo viên phải làm khi kiểm tra kết quả học tập của học sinh; Yêu cầu giáo viên thực hiện nghiêm túc các qui định của nhà trường về kiểm tra đánh giá học sinh (chấm bài, vào sổ điểm, cộng điểm, xếp loại và đánh giá học lực của học sinh).

- Hiệu trưởng chỉ đạo nhóm chuyên môn thực hiện phụ đạo học sinh kém, bồi dưỡng học sinh giỏi. Nhóm trưởng chuyên môn phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh kém của bộ môn như: Xác định đối tượng, xây dựng nội dung bồi dưỡng và phụ đạo, phân công giáo viên phụ trách, kiểm tra đánh giá sự tiến bộ của học sinh trong từng giai đoạn.

Đối với học sinh kém: Yêu cầu giáo viên trong quá trình dạy trên lớp phải tìm mọi cách khắc phục những lỗ hổng về kiến thức cho các em, giúp các em tiến bộ trong học tập bằng cách, cải tiến phương pháp giảng dạy, cho những bài tập vừa sức để khuyến khích các em, khen kịp thời khi các em có sự tiến bộ dù nhỏ. Nếu giáo viên đã tiến hành những biện pháp tích cực mà vẫn không có hiệu quả (hoặc có rất ít) thì nhóm trưởng chuyên môn cần đề xuất mở các lớp học phụ đạo và cử giáo viên có kinh nghiệm nhất, có phương pháp giảng dạy tốt nhất phụ trách. Việc thực hiện việc dạy phụ đạo này hoàn toàn khác với việc học sinh học thêm khá phổ biến hiện nay.

Đối với học sinh giỏi: Yêu cầu giáo viên trong quá trình giảng dạy phát hiện các học sinh có năng khiếu về bộ môn của mình và có trách nhiệm bồi dưỡng thường xuyên. Hàng năm tổ chức thi tuyển chọn học sinh giỏi, thành lập lớp bồi dưỡng học sinh giỏi, chọn giáo viên có kinh nghiệm phụ trách (xây

dựng chương trình, tổ chức giảng dạy, tổ chức các em tham gia các kỳ thi học sinh giỏi các cấp).

- Hiệu trưởng chỉ đạo nhóm chuyên môn tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên

Để nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên, Hiệu trưởng cần chỉ đạo các tổ chuyên môn và các nhóm chuyên môn thực hiện tốt việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên.

Nội dung bồi dưỡng gồm những kiến thức liên quan đến môn dạy, ngoại ngữ, tin học, các kiến thức về phương pháp dạy học,…

Hình thức bồi dưỡng chủ yếu trong nhóm chuyên môn thao giảng chuyên đề, tham gia giáo viên dạy giỏi, tự học.

- Hiệu trưởng chỉ đạo, hướng dẫn các nhóm chuyên môn về hồ sơ chuyên môn Các hồ sơ gồm có:

+ Văn bản chỉ thị, hướng dẫn về nhiệm vụ năm học của các cấp chỉ đạo chuyên môn;

+ Các loại kế hoạch của nhóm;

+ Biên bản sinh hoạt nhóm chuyên môn;

+ Bảng thống kê kết quả khảo sát chất lượng học tập của học sinh;

+ Tư liệu về các hoạt động của nhóm...

Nhóm trưởng chuyên môn cần hướng dẫn giáo viên thực hiện tốt các hồ sơ chuyên môn (kế hoạch của nhóm và cá nhân, giáo án, sổ chủ nhiệm, sổ dự giờ, sổ ghi điểm cá nhân, sổ tư liệu, sổ họp chuyên môn...).

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS

Đây là biện pháp xuyên suốt quá trình quản lí và có vai trò rất quan trọng. Kiểm tra chỉ một hoạt động nhằm thẩm định, xác định một hành vi của cá nhân hay tổ chức trong quá trình thực hiện quyết định, nhiệm vụ được giao. Ngoài ra, còn có thể hiểu kiểm tra là quan sát, đo đạc và đối chiếu các kết quả đạt được so với mục tiêu quản lí và quyết định quản lí. Như vậy, kiểm tra đánh

giá hoạt động nhóm chuyên môn là là thu thập thông tin ngược để kiểm soát hoạt động của nhóm chuyên môn nhằm điều chỉnh kịp thời các sai sót, lệch lạc để hoạt động của nhóm chuyên môn đạt được mục tiêu giáo dục của nhà trường, yêu cầu chuẩn nghề nghiệp với đội ngũ giáo viên.

Hiệu trưởng thường xuyên kiểm tra hoạt động của nhóm chuyên môn. Hiệu trưởng có thể kiểm tra trực tiếp hay gián tiếp, có thể kiểm tra toàn diện hoặc kiểm tra một vài hoạt động của nhóm (kiểm tra chuyên đề).

+ Với nội dung kiểm tra toàn diện hiệu trưởng nên kiểm tra 2 lần/năm (nên kết hợp kiểm tra toàn diện một vài giáo viên và một vài lớp học sinh), thời gian tiến hành mỗi đợt kiểm tra khoảng một tuần. Tuy nhiên, không nhất thiết kiểm tra tất cả các nhóm cùng một lúc;

+ Với nội dung kiểm tra chuyên đề cũng được tiến hành như kiểm tra toàn diện nhưng nội dung chỉ tập trung vào vấn đề đã chọn.

Tập trung kiểm tra chất lượng thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường đối với nhóm chuyên môn, bao gồm các nội dung cụ thể như: việc thực hiện nội dung chương trình, chất lượng giảng dạy, chất lượng nhận thức của học sinh.

Kiểm tra hồ sơ, sổ sách của giáo viên

Kiểm tra chất lượng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp.

* Các bước kiểm tra:

- Xây dựng các tiêu chuẩn.

- Đo đạc việc thực hiện.

- Điều chỉnh các sai lệch (nếu có) để đạt được mục tiêu.

* Phương thức tiến hành kiểm tra:

+ Kiểm tra thường xuyên: Thông qua việc kiểm tra sổ sách, hồ sơ, giáo án của giáo viên trong nhóm; dự giờ các tiết dạy của giáo viên.

+ Kiểm tra định kỳ: Thông qua các hội thi, thao giảng của giáo viên; đánh giá kết quả thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường và nhiệm vụ do tổ chuyên môn giao.

Dù kiểm tra dưới hình thức nào, hiệu trưởng cũng cần phải bảo đảm nghiệp vụ của công tác kiểm tra như sau:

- Lập kế hoạch kiểm tra;

- Tổ chức lực lượng và tiến hành kiểm tra;

- Tổng hợp thành biên bản kiểm tra;

- Tổng kết, đánh giá hoạt động của nhóm và đề ra những kiến nghị.

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động nhóm chuyên môn trong trường THCS

Hiện nay, trong các trường THCS, hoạt động của nhóm chuyên môn có vai trò to lớn tác động trực tiếp đến kết quả thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường, trực tiếp nhất là việc thực hiện mục tiêu dạy học trong nhà trường. Vì nó là cơ sở quyết định đến tiêu chuẩn đánh giá chất lượng nhà trường và sự thu hút nguồn đầu vào là học sinh vào học tập tại trường. Do đó, việc quản lý tốt hoạt động của nhóm chuyên môn là một yêu cầu, nhiệm vụ hết sức cần thiết đối với đội ngũ cán bộ quản lý trong các nhà trường THCS. Để quản lý tốt hoạt động của nhóm chuyên môn, người cán bộ quản lý nhà trường (trực tiếp nhất là Hiệu trưởng) phải tìm hiểu và xác định được rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của nhóm chuyên môn cũng như công tác quản lý hoạt động của nhóm chuyên môn.

1.5.1. Yếu tố khách quan

- Quy chế, điều lệ, quy định của ngành giáo dục về quản lý hoạt động nhóm chuyên môn.

Nhóm chuyên môn hoạt động dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên trong ngành giáo dục thông qua điều lệ nhà trường, các văn bản chỉ thị, hướng dẫn, quy chế, quy định. Do đó, mọi hoạt động của nhóm chuyên môn được xây dựng và thực hiện đều phải dựa trên cơ sở quy chế, điều lệ, quy định của ngành giáo dục đối với hoạt động của nhóm chuyên môn nói riêng và nhà trường THCS nói chung.

Quy chế, điều lệ, quy định của ngành giáo dục sẽ có tác động theo hai hướng đến hoạt động quản lý nhóm chuyên môn và hoạt động của nhóm chuyên môn. Nếu các quy chế, điều lệ, quy định có sự khoa học, phù hợp, tạo được môi trường thuận lợi cho công tác quản lý của nhà trường và hoạt động của nhóm chuyên môn nó sẽ kích thích sự chủ động, tích cực trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của đội ngũ giáo viên, qua đó nâng cao chất lượng quản lý và hoạt động của nhóm chuyên môn, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu giáo dục của nhà trường. Ngược lại, nếu quy chế, điều lệ, quy định của ngành giáo dục có nhiều nội dung chưa rõ ràng sẽ gây khó khăn cho việc tổ chức và hoạt động của các nhóm chuyên môn, từ đó cũng làm cho công tác quản lý hoạt động nhóm chuyên môn gặp khó khăn và khó đêm lại hiệu quả.

Tuy nhiên, trên thực tế, các quy chế, điều lệ, quy định của ngành giáo dục thường quy định đến hoạt động quản lý đối với tổ chuyên môn, việc quản lý hoạt động của nhóm chuyên môn thường do quy chế, quy định của nhà trường quy định.

- Mục tiêu, nội dung, chương trình giảng dạy các môn học

Đây là một nội dung hết sức quan trọng tác động trực tiếp đến các nội dung hoạt động của nhóm chuyên môn. Nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch hoạt động trong năm học phải căn cứ chủ yếu vào mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục do ngành giáo dục quy định trong năm. Do đó, khi mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục thay đổi sẽ dẫn đến việc thay đổi chương trình dạy học trong nhà trường và kéo theo sự thay đổi các nội dung hoạt động của các bộ phận (trong đó có nhóm chuyên môn) trong thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường. Đặc biệt nó có sự tác động lớn đến việc điều chỉnh chương trình dạy học của giáo viên, công tác bồi dưỡng chuyên môn, việc kiểm tra đánh giá chất lượng hoạt động của nhóm chuyên môn.

- Quy chế, quy định của nhà trường về hoạt động của nhóm chuyên môn.

Quy chế, quy định của nhà trường có tác động trực tiếp đến việc tổ chức và hoạt động của nhóm chuyên môn. Vì trên thực tế, việc tổ chức, hoạt động của