Nội Dung Quản Lí Hoạt Động Nhóm Chuyên Môn Trường Thcs

- Căn cứ vào sự phân công của nhà trường và tổ chuyên môn, việc thực hiện các chuyên đề, các nhóm chuyên môn phải lập kế hoạch ngay từ đầu năm học. Quá trình thực hiện phải được tổ chức chặt chẽ, được kiểm tra, đánh giá thì mới có chất lượng và hiệu quả tốt.

- Trong năm học, các nhóm chuyên môn phải thực hiện các tiết chuyên đề chuyên môn theo quy định của nhà trường và phòng giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, trong một năm học, nhóm chuyên môn cần cơ cấu hợp lý các mảng đề tài, mỗi giáo viên chỉ nên đảm trách một chuyên đề, phân bổ thời gian phù hợp với điều kiện cụ thể của nhà trường.

Trong quá trình thực hiện các chuyên đề chuyên môn, nhóm chuyên môn cần triển khai chuyên đề theo quy trình sau:

a) Lựa chọn nội dung làm chuyên đề; lựa chọn người hoặc bộ phận thực hiện chuyên đề; lập kế hoạch thực hiện chuyên đề.

b) Thực hiện chuyên đề

+ Bước 1. Báo cáo nội dung chuyên đề

- Báo cáo nội dung chuyên đề trong nhóm chuyên môn.

Nêu rõ được lý do chọn chuyên đề (Ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn, thể hiện việc lựa chọn chuyên đề là đúng).

Tên chuyên đề phải tường minh, thể hiện rõ vấn đề nghiên cứu, đúc rút hoặc áp dụng kinh nghiệm. Khuyến khích chuyên đề áp dụng kinh nghiệm hoặc công trình nghiên cứu (công trình nghiên cứu - Chú ý phải ghi rõ: Áp dụng kinh nghiệm, công trình nghiên cứu nào? Tên, địa chỉ của tác giả? Tài liệu đã đăng tải kinh nghiệm hoặc công trình nghiên cứu đó?).

Thể hiện được mục đích, giới hạn, nhiệm vụ nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm hoặc áp dụng công trình nghiên cứu, kinh nghiệm (không nhất thiết phải kết cấu thành mục riêng).

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 115 trang tài liệu này.

- Nhóm chuyên môn tổ chức thảo luận, góp ý kiến để thống nhất nội dung thực hiện.

+ Bước 2. Dạy thực nghiệm

Chú ý khi rút kinh nghiệm giờ dạy phải bám sát vào nội dung chuyên đề để nhận xét, đánh giá, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cần thiết.

+ Bước 3. Hưởng ứng chuyên đề (triển khai dạy đại trà)

Chú ý việc rút kinh nghiệm các tiết hưởng ứng cũng phải bám sát vào nội dung chuyên đề để có kết luận cần thiết về hiệu quả áp dụng.

+ Bước 4. Tổng kết chuyên đề

- Đánh giá (nêu ưu, nhược điểm trong việc vận dụng).

- Kết quả các tiết hưởng ứng chuyên đề (có thể làm bảng thống kê).

- Bài học kinh nghiệm (những vấn đề về học sinh, giáo viên; vấn đề đối với tổ, nhóm chuyên môn, nhà trường, phòng giáo dục ...).

c) Hoàn thiện chuyên đề (Nội dung chuyên đề được in sao để cho toàn thể giáo viên trong nhóm áp dụng và lưu hồ sơ sử dụng nhiều năm).

* Rèn luyện kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm của giáo viên

Kỹ năng sư phạm của giáo viên có ảnh hưởng lớn đến chất lượng giờ dạy. Trong các buổi sinh hoạt tổ có thể trao đổi, góp ý, giúp nhau sửa chữa những tồn tại, những nhược điểm như phong cách lên lớp, ngôn ngữ diễn đạt, trình bày bảng của giáo viên,... Hoạt động này nhằm hoàn thiện kỹ năng sư phạm của nhiều giáo viên:

Ví dụ: phong cách lên lớp; ngôn ngữ (nói và viết); ứng dụng công nghệ thông tin, trình chiếu trong dạy học; trình bày bảng cùng với trình chiếu,... Ngoài ra, kỹ năng phối hợp linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học: cá nhân, nhóm, lớp; chính khóa và ngoại khóa, tham quan thực tế,...; tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học; tự làm đồ dùng dạy học; thống nhất mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong từng tiết dạy theo yêu cầu từng bài giảng cũng là các nội dung sinh hoạt tổ, nhóm nhằm rèn luyện kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm của giáo viên.

* Tổ chức và tham gia các tiết dự giờ, thao giảng

- Dự giờ là hoạt động quan trọng đối với việc phát triển chuyên môn của mỗi giáo viên. Dự giờ sẽ giúp cho giáo viên được dự giờ chủ động, tích cực

hơn trong bài giảng của mình. Việc dự giờ giúp cho giáo viên đi dự giờ học tập, rút kinh nghiệm từ tiết dạy của đồng nghiệp, thông qua việc xử lí tình huống của đồng nghiệp, giáo viên sẽ khắc phục được những thiếu sót trong quá trình giảng dạy... Bởi vậy, ngoài mục đích đánh giá năng lực của giáo viên thì điều quan trọng là các nhóm cần tổ chức tốt việc góp ý, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy, về kiến thức, về phong cách lên lớp, về tổ chức lớp học.

- Nhóm chuyên môn cần tăng cường quản lý, tiến hành các hoạt động dự giờ, thao giảng coi đây là biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giờ dạy,... yêu cầu 100% các thành viên của nhóm tham dự, phải có mục tiêu, rút ra được những kinh nghiệm. Dự giờ, đánh giá, rút kinh nghiệm giờ dạy là việc làm thường xuyên của nhóm chuyên môn. Nếu được tổ chức tốt sẽ xóa bỏ được tình trạng còn có giáo viên chưa tự giác, tích cực dự giờ đồng nghiệp hoặc tâm lí cho rằng đi dự giờ là kiểm tra tiết dạy của giáo viên. Cần tránh dự giờ để đối phó nhằm đạt chỉ tiêu số lượng theo quy định. Nên tăng cường các tiết dạy mẫu và quan tâm dự giờ các tiết ôn tập, trả bài cho học sinh.

- Đánh giá, rút kinh nghiệm các tiết dạy cần thẳng thắn, chân tình với tinh thần giúp nhau cùng tiến bộ. Phải đánh giá thực chất, nêu ra được những điểm mạnh, những hạn chế của người dạy về kiến thức, kỹ năng, thái độ, về nội dung, phương pháp, phong cách. Cần phê phán lối dạy đọc chép, dạy chay trong khi có và cần sử dụng đồ dùng dạy học. Đối với những tiết học mà giáo viên gặp nhiều khó khăn thì cần trao đổi kỹ, có thể tổ chức cho một giáo viên có kinh nghiệm trong nhóm dạy mẫu tiết đó để cùng nhau học hỏi. Các giờ dự phải được xếp loại và lưu lại ý kiến cũng như kết quả xếp loại; đối với tiết dạy được thanh tra hoặc dùng để xếp loại giáo viên cần lưu cả phiếu đánh giá giờ dạy.

* Sinh hoạt nhóm chuyên môn

Sinh hoạt nhóm chuyên môn là một hoạt động không thể thiếu được của một nhóm chuyên môn. Một tuần sinh hoạt định kỳ một lần.

- Nhóm trưởng phải dựa trên kế hoạch của tổ để xây dựng kế hoạch của nhóm từ trước, tránh tình trạng đến lúc họp mới đưa nội dung như vậy sẽ bị động, không đảm bảo nội dung, có những vấn đề quan trọng không đề cập đến.

- Trong sinh hoạt nhóm thực hiện đúng quy trình:

+ Nhận xét, đánh giá tình hình thực hiện của nhóm chuyên môn trong tháng trước. Phát hiện những vấn đề nảy sinh trong quá trình giảng dạy trên lớp để cùng nhau thảo luận đi đến thống nhất.

+ Thống nhất nội dung các bài dạy trong tháng tiếp theo; những kiến thức mới và khó cần có phương pháp gì để giải quyết…

+ Nếu tuần nào có kiểm tra 15 phút, 1 tiết, học kì nhóm phải có sự thảo luận thống nhất về chuẩn kiến thức, về hình thức ra đề (trắc nghiệm, tự luận), về đối tượng học sinh... để đảm bảo tính vừa sức, tính chính xác, tính khoa học.

+ Nhóm trưởng yêu cầu các thành viên trong nhóm trao đổi những kinh nghiệm, những giải pháp hay, phát hiện những sai sót trong quá trình dự giờ, thao giảng để các thành viên trong nhóm cùng nhau thấy được cái sai, học tập được những cái hay, cái sáng tạo từ đó mà trau dồi chuyên môn nghiệp vụ. Mỗi thành viên trong nhóm có ý thức tự giác, có tinh thần trách nhiệm cao trong sinh hoạt chuyên môn.

* Quản lí hồ sơ của nhóm chuyên môn

Trong các trường THCS, hồ sơ sinh hoạt nhóm chuyên môn được quy định như hồ sơ sinh hoạt chuyên môn của tổ chuyên môn. Hồ sơ của tổ (nhóm) chuyên môn phải được ghi chép đầy đủ, lưu giữ và bảo quản hằng năm.

Căn cứ Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/03/2011 của Bộ GD&ĐT về Ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học [7]; căn cứ vào quy định của nhà trường, hồ sơ nhóm chuyên môn và giáo viên trong nhóm chuyên môn gồm các nội dung sau:

(i) Hồ sơ nhóm chuyên môn:

- Kế hoạch hoạt động nhóm chuyên môn: Thực hiện theo hướng dẫn. Gợi ý các nhiệm vụ để tham khảo: Việc thực hiện quy chế chuyên môn, đổi mới phương pháp, tự học, bồi dưỡng đội ngũ, phụ đạo, bồi dưỡng học sinh; phong trào viết sáng kiến - kinh nghiệm NCKH, công tác hội giảng, chuyên đề, thực

hành, tổ chức ngoại khoá, kế hoạch kiểm tra, kế hoạch giảng dạy của từng khối lớp… Bảng phân công chuyên môn trong nhóm.

- Sổ ghi các biên bản họp nhóm.

- Sổ theo dõi chất lượng học tập bộ môn của học sinh.

- Sổ kiểm tra hoạt động dạy và học của nhóm. Theo dõi thực hiện chương trình, phân công dạy bù, dạy thay…

- Lưu đề kiểm tra, đáp án.

- Hồ sơ lưu các văn bản quản lý và chỉ đạo của cấp trên về chuyên môn liên quan, phân phối chương trình.

(ii) Hồ sơ giáo viên:

1. Những quy định theo Điều lệ trường phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học gồm: Giáo án; Kế hoạch giảng dạy; Sổ dự giờ; Sổ chủ nhiệm (nếu được phân công).

2. Những quy định theo yêu cầu nhiệm vụ năm học: Sổ điểm cá nhân; Phân phối chương trình bộ môn, tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức và kỹ năng bộ môn; Sổ học tập - hội họp.

1.4. Nội dung quản lí hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS

1.4.1. Lập kế hoạch hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS

Việc lập kế hoạch là rất quan trọng trong công tác quản lí nói chung và quản lí hoạt động dạy học nói riêng. Bởi, lập kế hoạch giúp nhà quản lí có khả năng ứng phó với sự bất định và sự thay đổi; cho phép nhà quản lí tập trung vào thực hiện các mục tiêu; cho phép lựa chọn những phương án tối ưu, tiết kiệm nguồn lực mà tạo hiệu quả cho tổ chức; định hướng thực hiện công việc với những bước đi cụ thể; dễ dàng trong việc kiểm tra đánh giá.

Lập kế hoạch hoạt động của nhóm chuyên môn cần đảm bảo các tiêu chí sau:

- Vạch ra mục tiêu cần đạt được của hoạt động giáo dục trong từng thời gian nhất định: Năm học, học kì, tháng, đợt thi đua,…

- Xác định các bước đi (cách thức, quy trình thực hiện) để đạt mục tiêu

- Xác định các nguồn lực và các biện pháp để đạt tới mục tiêu.

Nhóm chuyên môn có hai loại kế hoạch: Kế hoạch năm học gồm toàn bộ công tác của nhóm và kế hoạch giảng dạy (theo phân phối chương trình dạy học bộ môn ở các khối lớp). Kế hoạch của nhóm phải chính xác hóa và cụ thể hóa các nhiệm vụ và chỉ tiêu của kế hoạch chuyên môn, kế hoạch của tổ chuyên môn và kế hoạch năm học của nhà trường cho phù hợp.

* Kế hoạch năm học của nhóm chuyên môn:

Kế hoạch nhóm chuyên môn phải thể hiện sự định mức, sự lượng hóa cụ thể các nhiệm vụ được giao, đặc biệt phải xây dựng được một hệ thống biện pháp có hiệu lực, đồng thời phải xây dựng được một chương trình hoạt động cụ thể.

Tổ trưởng chuyên môn cung cấp những thông tin căn bản và trao đổi với nhóm trưởng những căn cứ cần thiết để xây dựng kế hoạch (văn bản về chương trình, nhiệm vụ năm học; tình hình thực tế của nhà trường, của tổ; của nhóm; những yêu cầu của nhà trường đối với chất lượng dạy học giáo dục...), làm cho nhóm trưởng nắm được những ý định quan trọng của hiệu trưởng, tổ chuyên môn đối với hoạt động dạy học trong năm.

Tổ trưởng chuyên môn chỉ đạo các nhóm trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch nhóm theo qui trình và cách trình bày như kế hoạch năm học của nhà trường.

Kế hoạch của nhóm chuyên môn phải được cán bộ quản lý phê duyệt (xác nhận của tổ trưởng chuyên môn và phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn phê duyệt), và trở thành văn bản pháp lý để cán bộ quản lý nhà trường và tổ trưởng chuyên môn chỉ đạo hoạt động của nhóm chuyên môn.

* Kế hoạch giảng dạy của nhóm chuyên môn Kế hoạch giảng dạy gồm hai loại:

- Kế hoạch giảng dạy theo phân phối chương trình bộ môn: Giáo viên căn cứ vào bảng phân phối chương trình dạy học của bộ môn để xây dựng kế hoạch dạy học cả năm và hàng tuần.

- Kế hoạch dạy học từng bài: Viết bản thiết kế giờ dạy.

Kế hoạch dạy học năm học của giáo viên được nhóm trưởng xác nhận, tổ trưởng chuyên môn duyệt và là căn cứ pháp lý để nhóm trưởng, tổ trưởng chuyên môn và hiệu trưởng quản lý hoạt động sư phạm của giáo viên trong năm học.

1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động nhóm chuyên môn trường THCS

Nội dung tổ chức hoạt động gồm có: Tổ chức nhân sự và tổ chức công việc. Cụ thể như sau:

Tổ chức nhân sự: Sắp xếp đội ngũ giáo viên trong nhóm chuyên môn đáp ứng yêu cầu của mục tiêu giáo dục của nhà trường và các nhiệm vụ được tổ chuyên môn và cán bộ quản lý nhà trường phân công. Tổ trưởng chuyên môn phân quyền cho cá nhân có năng lực chuyên môn cao, phẩm chất đạo đức tốt, có uy tín làm nhóm trưởng phụ trách mọi hoạt động của nhóm chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng dạy học và chất lượng đội ngũ giáo viên trong nhóm chuyên môn trước tổ trưởng và cán bộ quản lý nhà trường; xây dựng quy chế hoạt động, phối hợp giữa các cá nhân, bộ phận có liên quan (bao gồm các mối quan hệ làm việc giữa giáo viên với giáo viên, giữa giáo viên với nhóm trưởng, mối quan hệ hợp tác nhóm chuyên môn khác, mối quan hệ phục tùng sự chỉ đạo của tổ trưởng chuyên môn, cán bộ quản lý nhà trường).

Việc tổ chức các nhóm chuyên môn, hiệu trưởng căn cứ vào qui định của Điều lệ nhà trường (trường phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học) và xem xét tình hình thực tế của cơ cấu đội ngũ giáo viên nhà trường và tổ chuyên môn. Khi tổ chức các nhóm chuyên môn, hiệu trưởng phải đảm bảo hoạt động của các nhóm chuyên môn có hiệu quả nhất, đảm bảo quyền chủ động và hoạt động độc lập của nhóm theo quy chế làm việc của nhà trường.

Đối với THCS, Hiệu trưởng tổ chức các nhóm chuyên môn theo từng môn học. Mỗi nhóm chuyên môn có một nhóm trưởng do tổ trưởng tổ chuyên môn chỉ định để điều khiển hoạt động của nhóm theo mục tiêu giáo dục của nhà

trường và chỉ tiêu tổ chuyên môn đề ra trong năm học. Việc chỉ định nhóm trưởng, tổ trưởng chuyên môn phải căn cứ đúng về phẩm chất, năng lực, uy tín của giáo viên. Ngoài ra, việc tổ chức các nhóm chuyên môn có thể tổ chức theo hình thức liên trường, trường hợp này việc chỉ định nhóm trưởng phải do giáo viên trong nhóm bầu ra.

Tổ chức công việc: Sắp xếp công việc hợp lý, phân công phân nhiệm rõ ràng để mọi người hướng vào mục tiêu chung.

Trong đó, tổ chức một hoạt động gồm năm bước sau:

- Lập danh sách các việc cần làm để đạt được mục tiêu của tổ chức

- Phân chia các công việc thành các nhiệm vụ cụ thể để các thành viên hay bộ phận trong tổ chức thực hiện một cách thuận lợi và đúng logic/quy trình. Bước này được gọi là phân công lao động.

- Kết hợp các nhiệm vụ một cách logic và hiệu quả. Việc nhóm gộp nhiệm vụ cũng như thành viên trong tổ chức gọi là bước phân chia bộ phận.

- Thiết lập một cơ chế điều phối, tạo thành sự liên kết hoạt động giữa các thành viên hay bộ phận, tạo điều kiện đạt mục tiêu một cách dễ dàng.

- Theo dõi, đánh giá tính hiệu nghiệm của cơ cấu tổ chức và tiến hành điều chỉnh nếu cần.

Do đó, trong sắp xếp công việc trong nhóm chuyên môn, nhóm trưởng phải xây dựng kế hoạch sắp xếp công việc của nhóm một cách cụ thể, khoa học, đáp ứng được nội dung, chương trình, mục tiêu giáo dục của nhà trường đã đề ra và giao cho nhóm thực hiện. Trong việc sắp xếp công việc của nhóm phải tập trung phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể, quy trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ đến từng giáo viên trong nhóm. Việc phân công nhiệm vụ cho giáo viên, yêu cầu nhóm trưởng phải nghiên cứu, nắm chắc sở trường, sở đoản của từng người để giao nhiệm vụ cho phù hợp, có kế hoạch bồi dưỡng cho những giáo viên còn có những hạn chế trong công tác giảng dạy chuyên môn.