Các Nguyên Tắc Đề Xuất Biện Pháp Quản Lí Hoạt Động Bồi Dưỡng Năng Lực

Kết luận chương 2

Qua khảo sát thực trạng công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT của tỉnh Bắc Kạn, chúng tôi nhận thấy:

- Về nhận thức: Hầu hết cán bộ quản lí GD các cấp và GV đều nhận thức được tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng GV nói chung và bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT nói riêng.

- Nội dung, hình thức tổ chức và kết quả bồi dưỡng: Các lớp bồi dưỡng giáo viên THPT của tỉnh Bắc Kạn thường được tổ chức dưới dạng bồi dưỡng tập trung theo chuyên đề (nội dung kiến thức, đổi mới phương pháp, công tác quản lí,…), bồi dưỡng thường xuyên trong năm học, bồi dưỡng thực hiện chương trình sách giáo khoa, chuẩn kiến thức kĩ năng… Tuy nhiên vẫn còn có nội dung và hình thức bồi dưỡng được cán bộ quản lí và GV đánh giá là chưa phù hợp. Kết quả hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT vẫn còn thấp. Các kĩ năng DHTH lĩnh vực KHTN của GV còn thấp. Kĩ năng còn yếu nhất là kĩ năng thiết kế kế hoạch DHTH lĩnh vực KHTN.

- Công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng: Kế hoạch bồi dưỡng hàng năm xây dựng còn thiếu tính phân hóa, chưa tính đến nhu cầu, nguyện vọng bồi dưỡng của cá nhân, thiếu tính chủ động về thời gian, nội dung và tài liệu, chưa xây dựng và thực hiện tốt được kế hoạch bồi dưỡng ngay tại cơ sở trường học, nhất là kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng của GV.

Cơ sở vật chất, tài liệu bồi dưỡng cho GV chưa đồng bộ và kịp thời, các chính sách nhằm động viên, khuyến khích giáo viên THPT tham gia bồi dưỡng và sau khi đã tham gia bồi dưỡng chưa thực sự rõ ràng.

Công tác kiểm tra, đánh giá của các cấp quản lí đối với hoạt động bồi dưỡng GV còn chưa được thường xuyên và hiệu quả đạt được chưa cao, chưa theo mong muốn.

- Nguyên nhân: Có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến thực trạng công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng GV của Hiệu trưởng các trường THPT chưa được tốt, đó là: các cấp quản lí GD chưa thực sự quan tâm đúng mức đến công tác bồi dưỡng GV nên nhận thức của GV đối với công tác bồi dưỡng chưa được nâng cao một cách triệt để, cơ chế phối hợp công tác quản lí hoạt động bồi dưỡng cho GV giữa các ngành, các cấp quản lí còn thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ,…

Chương 3

BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC TÍCH HỢP LĨNH VỰC KHTN

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THPT TỈNH BẮC KẠN

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích

Mục đích có tác dụng định hướng chỉ đạo toàn bộ quá trình hành động. Chất lượng, hiệu quả của một hoạt động phụ thuộc vào việc xác định mục đích ban đầu. Mục đích là một trong những phạm trù quan trọng trong nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Vì vậy khi đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT tỉnh Bắc Kạn cần bám sát nguyên tắc này để các biện pháp được đưa ra có đầy đủ cơ sở pháp lý khi thực hiện. Các biện pháp đề xuất phải đảm bảo hướng đến mục đích chung của công tác BDGV, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thực hiện tốt định hướng đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục.

Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích là nguyên tắc chỉ đạo trong tiến trình quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT tỉnh Bắc Kạn.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa

Theo nguyên tắc này, trên cơ sở vận dụng lí luận về bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho GV ở các trường THPT trong toàn tỉnh Bắc Kạn, nghiên cứu, khảo sát thực trạng những biện pháp bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các nhà trường trong tỉnh đã thực hiện trong thời gian qua, trên cơ sở đánh giá hiệu quả các biện pháp, tìm ra những ưu điểm, hạn chế của từng biện pháp để từ đó có sự khắc phục hoặc kế thừa. Những biện pháp đã thực hiện tốt và đem lại hiệu quả cao thì được tiếp tục duy trì và phát triển, những biện pháp chưa hoàn thiện, chưa đầy đủ thì tiếp tục đề xuất cho hoàn thiện, đầy đủ hơn, những biện pháp không còn phù hợp cần nghiên cứu nguyên nhân để từ đó điều chỉnh cho phù hợp, những biện pháp khó thực hiện, không đem lại hiệu quả cần được xem xét cải tiến hoặc loại bỏ, đề xuất biện pháp mới hiệu quả và có tính khả thi cao.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

Các biện pháp đề xuất phải thể hiện và cụ thể hoá được đường lối phương châm giáo dục của Đảng và Nhà nước, phù hợp với chế định của ngành GDĐT trong quá trình quản lý. Muốn vậy phải xác định định hướng chiến lược phát triển GD hiện nay, các biện pháp cụ thể thực hiện chiến lược GD trong đó có việc bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV là một yếu tố cấp bách cần được tập trung giải quyết. Các biện pháp quản lí của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ trong trường THPT đòi hỏi người hiệu trưởng phải tìm ra các biện pháp quản lí nhằm giúp họ triển khai có hiệu quả trong thực tiễn quản lí của mình.

Việc đề xuất các biện pháp phải phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ, điều kiện kinh tế - chính trị của địa phương và nằm trong khuôn khổ và điều kiện thực tế cho phép của các trường THPT tỉnh Bắc Kạn.

Biện pháp quản lý đề xuất phải khắc phục được các mặt chưa làm được, các mặt còn hạn chế hiện nay trong khâu quản lý công tác bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT tỉnh Bắc Kạn.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống

Trong tất cả các biện pháp bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT, cần được thực hiện một cách có hệ thống, đồng bộ, không nên coi nhẹ biện pháp nào. Trên cơ sở đánh giá thực trạng đội ngũ GV trong tỉnh, cần xem xét, phân tích những điểm mạnh, điểm yếu và xác định nguyên nhân, những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV THPT,… để từ đó có biện pháp phù hợp phát huy ưu điểm, khắc phục yếu kém tạo nên sự phát triển một cách đồng bộ, vững chắc.

Tuy nhiên, trong hoàn cảnh và điều kiện cụ thể cũng cần xác định biện pháp nào là biện pháp mang tính đột phá, mang lại hiệu quả cao, phù hợp với điều kiện thực tiễn, để từ đó tập trung tập trung mọi nỗ lực phục vụ công tác bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT.

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Đảm bảo tính mục tiêu, kế thừa, tính thực tiễn và tính hệ thống là những điều kiện cần thiết nhưng bên cạnh đó phải có tính khả thi nếu không tất cả các biện pháp

bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT đề xuất đều không có giá trị và ý nghĩa trong thực tế quản lí.

Đảm bảo tính khả thi khi đề xuất các biện pháp đòi hỏi: Biện pháp quản lí đề xuất phải sát với thực tiễn GD, QLGD, phù hợp với hoàn cảnh và thực tế tại cơ sở GD ở đây là trường THPT.

Khi đề xuất, xây dựng các biện pháp quản lí phải đảm bảo tính khoa học trong quy trình quản lí với các bước tiến hành cụ thể, chính xác. Các biện pháp phải được kiểm chứng, khảo nghiệm có căn cứ khách quan và có khả năng thực hiện cao. Các biện pháp phù hợp với thực tế được thực hiện rộng rãi và tiếp tục được hoàn chỉnh và ngày càng hoàn thiện.

Yêu cầu tính khả thi đòi hỏi các biện pháp đề xuất có khả năng áp dụng vào thực tiễn bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT, trở thành hiện thực và có hiệu quả cao khi thực hiện các chức năng quản lí (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra). Để đạt được điều này khi xây dựng biện pháp phải đảm bảo chỉ rõ mục đích, nội dung, cách thức tiến hành, điều kiện áp dụng các biện pháp.

3.2. Một số biện pháp quản lí của Hiệu trưởng đối với hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên các trường THPT tỉnh Bắc Kạn

3.2.1. Tổ chức các hoạt động để nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên THPT về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN

* Mục đích của biện pháp:

"Tinh thần và ý thức sẽ trở thành lực lượng vật chất khi nó thâm nhập vào quần chúng", đây là luận điểm nổi tiếng của chủ nghĩa Mác-Lênin khẳng định vai trò của ý thức, tư tưởng trong mọi hoạt động cách mạng. Trong mọi nhiệm vụ công tác, kể cả công tác bồi dưỡng giáo viên, trước hết phải chú ý đến vai trò của tư tưởng, của nhận thức để làm cho cán bộ quản lí và giáo viên các trường thấy được tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng giáo viên với sự nghiệp phát triển giáo dục đào tạo. Bởi thế, biện pháp này nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên THPT về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN.

* Nội dung của biện pháp :

- Nâng cao nhận thức của CBQL về vai trò quan trọng của việc quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT: Muốn

nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THPT thì trước hết đội ngũ CBQL cần nhận thức đúng đắn, rõ ràng, nhất quán về vai trò và tầm quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV để đáp ứng với sự phát triển của xã hội trong giai đoạn hiện nay.

- Tạo sự thay đổi trong nhận thức cảu GV về ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN: Giúp GV hiểu rằng một người GV giảng dạy các môn KHTN giỏi không chỉ cần có kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn cần phải có năng lực DHTH lĩnh vực KHTN, phải tâm huyết với nghề, không ngừng rèn luyện, bồi dưỡng bản thân. Đồng thời, tạo mọi điều kiện, cơ hội để GV có thể tham gia các khóa bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV, động viên khích lệ GV tích cực, chủ động trong việc tự bồi dưỡng. Tổ chức các lớp bồi dưỡng, các buổi tọa đàm, thảo luận, qua đó tuyên truyền, phổ biến để nâng cao nhận thức cho GV về vai trò, tầm quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV.

- Để công tác bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV các trường THPT có hiệu quả, cần tạo ra sự nhất quán về ý chí và hành động trong hoạt động BDGV. Để thực hiện được điều đó, công tác bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV cần phải được cụ thể hóa trong các Nghị quyết của Đảng, các Đoàn thể và đặc biệt là trong Nghị quyết Hội nghị cán bộ viên chức hằng năm để cho mọi lực lượng trong và ngoài nhà trường thấy được tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN.

* Cách thức thực hiện biện pháp:

Tổ chức các buổi học tập, quán triệt Nghị quyết của đảng, các Chỉ thị của ngành về đổi mới GDPT; các buổi nói chuyện chuyên đề, các cuộc thi về “dạy học theo chủ đề tích hợp” nhằm nâng cao nhận thức của CBQL và GV các trường THPT về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cụ thể như sau:

1) Đối với CBQL các trường THPT.

- Cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo của Sở GDĐT: Hiệu trưởng các trường THPT căn cứ quy chế và công tác BDGV của sở GDĐT, xây dựng các văn bản cụ thể hóa quy chế BDGV cho đơn vị mình một cách phù hợp. Quy chế phải thể hiện rõ

vai trò, nhiệm vụ, nội dung, hình thức tổ chức, các phương thức kiểm tra đánh giá và công nhận kết quả bồi dưỡng, kế hoạch xây dựng trên cơ sở làm tốt công tác điều tra, dự báo kế hoạch bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV.

- Quản lý tốt hoạt động BDGV nói chung, BDTX và bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN nói riêng.

- Tập huấn, bồi dưỡng các thành phần năng lực DHTH lĩnh vực KHTN; nghiên cứu về yêu cầu của các năng lực DHTH lĩnh vực KHTN của giáo viên THPT để hiểu được bản chất của năng lực DHTH lĩnh vực KHTN. Xác định được mục tiêu để học tập, rèn luyện và bồi dưỡng để có được các năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho chính mình, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học; xây dựng “Nguồn học liệu mở” (thư viện) câu hỏi bài tập, đề thi, kế hoạch giảng dạy, tài liệu tham khảo có chất lượng trên website của trường, Chỉ đạo GV tích cực tham gia diễn đàn trên mạng; tăng cường sinh hoạt chuyên môn theo nhóm, tổ, cụm trường và trên trang mạng “Trường học kết nối” (trực tiếp và qua mạng)...

2) Đối với GV các môn KHTN của các trường THPT

Xem việc bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN là việc làm thường xuyên, liên tục là nhu cầu thiết yếu để cập nhật, bổ sung những thông tin mới, bổ ích để vận dụng vào bài giảng. Vì vậy, mỗi GV phải thực hiện tốt những nhiệm vụ sau:

- Đăng ký kế hoạch bồi dưỡng, bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN ; tự bồi dưỡng; tự bồi dưỡng gắn với nghiên cứu khoa học, tham gia tốt các đợt bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, BDTX, bồi dưỡng thay sách…

- Tích cực tham gia diễn đàn trên mạng; tích cực đầu tư soạn giảng, cải tiến phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo và năng lực tự học cho HS, dự giờ thao giảng, tham gia thi GV giỏi, thi tự làm thiết bị dạy học, hội thảo chuyên đề, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học...

* Điều kiện thực hiện biện pháp:

- Cần có đầy đủ tài liệu (các văn bản luật, văn kiện đại hội của Đảng, Nghị quyết 29 - NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; các chính sách của nhà nước, các văn bản của ngành giáo dục và đào tạo về nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo nói chung và đội ngũ GV các trường THPT nói riêng).

- Quán triệt, triển khai các quy định, các văn bản của Bộ GD&ĐT về hoạt động BDGV, bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV.

- Hằng năm, Sở GDĐT cùng với các trường THPT, tổ chuyên môn, tổ chức sinh hoạt chuyên đề về năng lực DHTH lĩnh vực KHTN để nâng cao nhận thức cho CBQL và GV. Bản thân đội ngũ cán bộ phụ trách chuyên môn Sở GDĐT, các CBQL và GV các trường THPT cần có ý thức và thái độ tích cực trong việc tham gia các hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN, tự bồi dưỡng, rèn luyện và nghiên cứu không ngừng.

- Tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, động viên tinh thần để các CBQL và GV học tập, rèn luyện năng lực DHTH lĩnh vực KHTN.

3.2.2. Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT phù hợp với tình hình thực tiễn

* Mục đích của biện pháp:

- Xây dựng kế hoạch cụ thể về bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho giáo viên THPT.

- Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng có tính khả thi, tính hiệu quả và có tác dụng định hướng cho hoạt động bồi dưỡng. Kế hoạch nêu rõ mục tiêu, dự kiến các biện pháp, dự kiến huy động nguồn lực để thực hiện có hiệu quả các hoạt động tổ chức, chỉ đạo kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng. Chất lượng của hoạt động lập kế hoạch quản lý có mối quan hệ mật thiết đến chất lượng và hiệu quả công tác bồi dưỡng khi triển khai thực hiện kế hoạch.

* Nội dung của biện pháp:

- Hiệu trưởng nhà trường đánh giá hiện trạng đội ngũ toàn diện các mặt số lượng, trình độ đào tạo, cơ cấu đào tạo, cơ cấu độ tuổi và thâm niên; xác định rõ mặt mạnh, mặt yếu của đội ngũ GV; xác định mục đích về đào tạo GV: Đào tạo tiêu chuẩn hóa, đào tạo sau chuẩn đào tạo, về bồi dưỡng GV: Bồi dưỡng tại trường, bồi dưỡng theo kế hoạch của các cấp quản lý giáo dục: Sở GD&ĐT; Bộ GD&ĐT.

- Xây dựng kế hoạch trong đó thể hiện được: Nội dung bồi dưỡng, phương pháp bồi dưỡng, hình thức tổ chức bồi dưỡng, điều kiện nhân lực, vật lực, tài lực để bồi dưỡng GV, thời gian cụ thể để thực hiện kế hoạch.

- Hiệu trưởng định hướng nội dung bồi dưỡng cho tất cả đội ngũ GV các môn KHTN và GV từng bộ môn.

- Qui trình xây dựng kế hoạch:

+ Hiệu trưởng trực tiếp thực hiện hoặc có thể giao cho phó hiệu trưởng (phụ trách chuyên môn) trong xây dựng kế hoạch sát với thực trạng của nhà trường (gồm cơ sở vật chất, đội ngũ) dự thảo.

+ Tổ chức lấy ý kiến GV và hội đồng sư phạm, các tổ chức có liên quan, tổ chức hội thảo góp ý. (Có đại diện của các cấp quản lí giáo dục, chính quyền địa phương...)

+ Hiệu trưởng hoàn thiện kế hoạch, xử lí lại, văn bản hóa, báo cáo các cấp trên xét duyệt, các cơ quan có thẩm quyền trực tiếp như Sở GD&ĐT.

+ Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ GV.

Các biện pháp xây dựng kế hoạch đào tạo bồi dưỡng là một hệ thống các công việc đòi hỏi phải huy động các lực lượng trong trường học trực tiếp tham gia, ngoài ra còn phụ thuộc vào các lực lượng ngoài nhà trường, đặc biệt là các cấp quản lý giáo dục... và là một quá trình. Nhưng các biện pháp đó trở thành hiện thực hay không là ở kết quả thực hiện ở từng năm học. Do vậy kế hoạch bồi dưỡng phải thực hiện được các vấn đề chủ yếu sau:

1) Xác định nội dung bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN

Từ nhu cầu bồi dưỡng các thành phần năng lực DHTH lĩnh vực KHTN, tiến hành phân loại các nhu cầu chia thành các loại bồi dưỡng. Nội dung bồi dưỡng năng lực DHTH lĩnh vực KHTN cho GV bao gồm:

- Bồi dưỡng năng lực hiểu biết về DHTH lĩnh vực KHTN.

- Bồi dưỡng năng lực phát hiện, xác định mức độ tích hợp, phân loại và sắp xếp các chủ đề cần tích hợp trong chương trình dạy học.

- Bồi dưỡng năng lực lập kế hoạch DHTH lĩnh vực KHTN.

- Bồi dưỡng năng lực vận dụng các phương pháp trong DHTH lĩnh vực KHTN.

- Bồi dưỡng năng lực sử dụng thiết bị và các phương tiện trong DHTH lĩnh vực KHTN.

- Bồi dưỡng năng lực tổ chức, điều khiển hoạt động học tập của HS trong DHTH lĩnh vực KHTN.