Nội Dung Quản Lý Đngv Trường Thpt Chuyên Trong Bối Cảnh Đổi Mới Giáo Dục

thưởng. Đây chính là bốn thành phần cấu thành hệ thống quản lý NNL và dự kiến sẽ đóng góp một phần không nhỏ vào hiệu quả tổ chức.

Mô hình Fombrun không đầy đủ. Vì nó chỉ tập trung vào bốn chức năng của quản lý NNL và bỏ qua tất cả các yếu tố môi trường cùng rủi ro có thể tác động đến các chức năng nhân sự.

1.3.2. Nội dung quản lý ĐNGV trường THPT chuyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục

Quản lý phát triển GV trường THPT chuyên theo tiếp cận quản lý nguồn nhân lực

Kế hoạch, quy hoạch đội ngũ GV

Thực hiện chính sách và tạo động lực cho GV

Kiểm tra, đánh giá GV

Việc quản lý phát triển GV trường THPT chuyên chính là tăng cường xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, CBQL giáo dục; nâng cao vai trò, trách nhiệm, thật sự có trình độ chuyên môn sâu, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, trong sáng về đạo đức, tâm huyết với nghề nghiệp, trở thành lực lượng trụ cột để thực hiện thành công mục tiêu giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực, nhân tài có chất lượng cao cho đất nước. Theo mô hình quản lý NNL của Leonard Nadle, công tác quản lý phát triển GV trường THPT chuyên như sau:

			Đào
	Bổ		tạo, bồi
Tuyển		nhiệm,		dưỡng
chọn		sử		GV
GV		dụng		theo
		GV		năng lực

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 216 trang tài liệu này.

Sơ đồ 1.3. Quản lý phát triển GV trường THPT chuyên theo tiếp cận quản lý nguồn nhân lực

1.3.2.1. Quy hoạch đội ngũ giáo viên

Vai trò của quy hoạch ĐNGV là khởi đầu, định hướng cho toàn bộ các hoạt động giáo dục của nhà trường, và là cơ sở huy động tối đa các nguồn lực cho việc thực hiện các mục tiêu giáo dục, là căn cứ cho việc kiểm tra, đánh quá trình thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của tổ chức, đơn vị, từng cá nhân. Để lập được kế hoạch bồi dưỡng

NNL cho ĐNGV trường THPT chuyên thì HT phải làm tốt vai trò nòng cốt trong quy hoạch ĐNGV hiện có của nhà trường dựa trên năng lực của từng GV. Từ đó mới phát huy tối đa được năng lực của GV trong quá trình hoạt động giáo dục của nhà trường.

* Quy hoạch ĐNGV

- Qui hoạch về số lượng ĐNGV là duy trì và ổn định ĐNGV; đảm bảo số lượng GV theo qui định của nhà nước; đảm bảo cho ĐNGV hoàn thành nhiệm vụ và có điều kiện, thời gian tham gia học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và sử dụng hợp lí và hiệu quả ĐNGV.

- Qui hoạch về cơ cấu ĐNGV là tạo sự đồng bộ và cân đối GV trong nhà trường thể hiện ở độ tuổi, giới tính, trình độ, nghề nghiệp.

- Qui hoạch về chất lượng ĐNGV là đảm bảo GV có trình độ, năng lực, phẩm chất theo qui định đáp ứng mục tiêu đào tạo và sự kế thừa các thế hệ tránh bị hụt hẫng.

* Quy hoạch NNL dựa trên năng lực

Đối với ĐNGV trường THPT chuyên, CBQL sau khi đã đánh giá, rà soát năng lực của từng GV so với khung năng lực chuẩn, xác định tiêu chuẩn, yêu cầu về năng lực cho từng vị trí công tác, từ đó lập danh sách những GV có đủ điều kiện về năng lực cho từng vị trí quan trọng trong nhà trường như tổ trưởng, tổ phó tổ bộ môn, GV cốt cán cho từng môn chuyên, GV phụ trách đào tạo, bồi dưỡng HSG các cấp theo chuyên môn.

Ngoài ra, đối với những GV còn thiếu những tiêu chuẩn theo khung năng lực của GV trường THPT chuyên, CBQL phải có kế hoạch bồi dưỡng, giao nhiệm vụ, yêu cầu cụ thể đối với từng GV để nâng cao nhận thức của GV về nhiệm vụ và năng lực của bản thân, từ đó tạo dựng nguồn kế cận về chuyên môn theo từng tổ bộ môn.

Lập quy hoạch ĐNGV bao gồm những nội dung sau:

- Xác định yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ĐNGV trường THPT chuyên

- Sử dụng, phát huy năng lực của GV

- Tuyển dụng, tuyển dụng GV THPT chuyên theo khung năng lực

- Đào tạo, bồi dưỡng phát triển năng lực GV

- Xác định khung năng lực GV THPT chuyên

- Tạo động lực, môi trường thuận lợi cho sự phát triển năng lực của GV

- Đánh giá GV THPT chuyên theo khung năng lực

- Lập kế hoạch phát triển ĐNGV theo khung năng lực

1.3.2.2. Tuyển dụng, tuyển chọn GV

Tuyển chọn là quá trình nhà trường sử dụng các phương pháp nhằm tuyển được người đủ tiêu chuẩn, đảm bảo cho quá trình phát triển ĐNGV theo hướng vừa đủ về số lượng, nâng cao chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, cần phải chú trọng, quan tâm đúng mức đến công tác tuyển dụng GV. Việc tuyển chọn GV phải nhằm đến mục tiêu sử dụng đúng người, đúng việc, đúng chuyên môn, đảm bảo môi trường làm việc thuận lợi để họ dạy tốt. Do đó, để tuyển chọn GV cho trường THPT chuyên phải lấy các tiêu chí gồm:

- Năng lực sư phạm: Xây dựng kế hoạch, mục tiêu và tài liệu dạy học; Tổ chức quá trình dạy học; Quản lý môi trường dạy học; Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS; Lập kế hoạch giảng dạy và bồi dưỡng HSG; Hướng dẫn HS nghiên cứu bài học; Ứng dụng công nghệ vào dạy học; Sử dụng ngoại ngữ trong dạy học.

- Năng lực chuyên môn: Kiến thức chuyên sâu; Năng lực dạy chuyên sâu; Hợp tác trong dạy chuyên sâu; Sáng tạo trong giảng dạy; Cập nhật kiến thức cơ bản và chuyên sâu.

- Năng lực nghiên cứu KH-CN: Xác định vấn đề nghiên cứu; Xây dựng kế hoạch nghiên cứu; Tổ chức, hợp tác nghiên cứu; Đánh giá kết quả nghiên cứu; Chuyển giao và hướng dẫn HS NCKH.

- Năng lực hoạt động xã hội: Tham gia hoạt động chính trị, xã hội; Quản lý và phối hợp với gia đình HS; Trách nhiệm trong cộng đồng; Hoạt động xã hội cho HS;

- Năng lực phát triển cá nhân: Phẩm chất chính trị, đạo đức nhà giáo; Định hướng mục tiêu và lập kế hoạch phát triển nghề nghiệp; Năng lực tự học; Tư vấn, hỗ trợ kiến thức cho HS; Khả năng hợp tác làm việc theo nhóm; Năng lực ngoại ngữ, CNTT.

Việc tuyển dụng, tuyển chọn GV trường THPT chuyên gồm các nội dung sau:

- Khảo sát nhu cầu về ĐNGV của trường

- Lập kế hoạch tuyển dụng GV và trình các cấp quản lý phê duyệt

- Công khai chỉ tiêu, tiêu chí tuyển dụng, hồ sơ dự tuyển

- Tuyển chọn đảm bảo đúng qui trình dân chủ, công khai

- Tuyển chọn đảm bảo chất lượng, đúng vị trí việc làm và yêu cầu khác

- Kết hợp tuyển dụng với các cấp và thành viên khác trong tuyển dụng

- Đánh giá năng lực dạy chuyên sâu theo vị trí tuyển dụng

- Tạo môi trường thu hút GV giỏi tại các trường THPT công lập về trường giảng dạy

- Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng GV sau tuyển dụng

1.3.2.3. Sử dụng, bổ nhiệm GV theo năng lực

Có hai nguyên tắc căn bản trong sử dụng GV là theo năng lực nổi trội thực tài và sự chuyên nghiệp trong hoạt động nghề nghiệp của người GV như giảng dạy, nghiên cứu khoa học…. Hai nguyên tắc căn bản này có ý nghĩa quan trọng góp phần tạo nên sự hoàn thiện mô hình nhân cách của người GV nói chung. Việc bổ nhiệm, phân hạng chức danh GV trong trường THPT hay bố trí, sử dụng thuộc về quyền hạn các cấp quản lý từ tổ bộ môn, ý kiến tín nhiệm của đồng nghiệp sao cho đảm bảo được yêu cầu đúng người, đủ tiêu chuẩn năng lực. Đây là quá trình ra quyết định lựa chọn của hiệu trưởng theo qui trình bổ nhiệm cán bộ. Việc ra quyết định bổ nhiệm, sử dụng GV đòi hỏi sự cân nhắc giữa chiến lược phát triển cơ sở với kế hoạch phát triển ĐNGV hợp lý nhất trên cơ sở phân tích, đánh giá và lựa chọn các phương án đã được xác định.

Việc kết hợp hai nguyên tắc trong sử dụng GV bảo đảm tính phù hợp và hiệu quả của công tác quản lý phát triển ĐNGV. Tuy nhiên, cũng đòi hỏi thủ trưởng các cơ sở trường THPT chuyên phải thực sự thực hiện được vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong công tác này.

Khi được phân công nhiệm vụ, GV sẽ tự xác định: Đặc trưng về chuyên môn và phương pháp giảng dạy, NCKH sao cho phù hợp với chuyên ngành trong môi trường luôn biến đổi; về các đặc tính, sở thích và khả năng của cá nhân với những phương pháp giảng dạy khác nhau; về công nghệ giảng dạy, đào tạo;

Việc sử dụng, bổ nhiệm GV theo năng lực gồm các nội dung sau:

- Phân công GV giảng dạy đúng chuyên ngành đào tạo

- Phân công nhiệm vụ vừa sức, đúng năng lực GV

- Phân công nhiệm vụ kết hợp với nguyện vọng, hoàn cảnh

- Phân công giảng dạy ngoài chuyên

- Phân công giảng dạy chuyên sâu

- Phân công giảng dạy và kiêm nhiệm nhiệm vụ khác

- Quản lý, theo dõi, đánh giá GV thực hiện nhiệm vụ

- Điều chỉnh, phân công lại nhiệm vụ cho GV

- Sử dụng GV làm chuyên gia về chuyên môn trong nhà trường để bồi dưỡng cho GV khác.

1.3.2.4. Đào tạo, bồi dưỡng GV

- Xác định cơ cấu tổ chức bồi dưỡng và dự kiến nhân sự cho tổ chức bồi dưỡng: Theo cấp quản lý căn cứ vào vị trí công tác, vai trò, chức năng và năng lực của mỗi cá nhân để xác định lực lượng tham gia bồi dưỡng phù hợp để phát huy được sở trường của mỗi cá nhân. Thiết lập cơ cấu tổ chức theo cấu trúc trực tuyến, tham mưu kết hợp sự phân cấp quản lý rõ ràng và triệt để giữa cấp quản lý. Cấu trúc tổ chức theo các cấp độ quản lý: Sở GDĐT - Trường THPT chuyên - Tổ chuyên môn. Để có bộ máy tổ chức tốt, cần thiết phải lựa chọn được những cá nhân không những có năng lực quản lý, mà còn phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nắm rõ đặc thù bộ môn để vận dụng thực hiện một cách linh hoạt, sáng tạo công tác quản lý bồi dưỡng trong những điều kiện cụ thể.

- Căn cứ vào mục tiêu, nội dung của kế hoạch, CBQL lựa chọn phương án tối ưu để ra các quyết định hướng dẫn triển khai các nhiệm vụ thực hiện kế hoạch bồi dưỡng; lựa chọn để đưa ra các quyết định bám sát mục tiêu, kịp thời, hợp lí và quán triệt các nguyên tắc hoạt động trong triển khai bồi dưỡng.

- Sử dụng các phương pháp quản lý để điều hành quá trình bồi dưỡng: Đó là việc giao nhiệm vụ cho từng bộ phận, các nhân một cách khoa học, không chồng chéo, theo đúng chức năng nhiệm vụ trong mối quan hệ hợp tác giữa lãnh đạo – tổ trưởng tổ bộ môn, tổ trưởng tổ bộ môn – giáo viên, giáo viên – giáo viên. Đồng thời, CBQL phải thường xuyên động viên, khuyến khích tinh thần, tạo động cơ làm việc cho các thành viên trong tổ chức và niềm đam mê học tập cho GV tham gia bồi dưỡng để biến mục tiêu bồi dưỡng chung thành nhu cầu hoạt động của mỗi người.

- Giám sát và điều chỉnh hoạt động bồi dưỡng: Thực hiện quá trình giám sát theo nhiều hình thức như quan sát, thu thập thông tin về khóa bồi dưỡng, các khiếu nại hay ý kiến của học viên về nội dung chương trình, phương pháp, hình thức, thời gian bồi dưỡng và mức độ đáp ứng của CSVC, phương tiện dạy học, CNTT và truyền thông, khả năng kết nối với thực tiễn dạy học trong lớp học, sự điều hành của ban tổ chức, kinh phí.... từ đó đưa ra các quyết định điều chỉnh kịp thời và phù hợp cho quá trình quản lý bồi dưỡng.

- Kiểm tra đánh giá để điều chỉnh công tác quản lý bồi dưỡng: Kết quả kiểm tra đánh giá được đối chiếu với các mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra để phân tích những mặt mạnh và yếu của quá trình bồi dưỡng. Từ đó, các nhà quản lý đưa ra các quyết định cần thiết để điều chỉnh những sai lệch trong quá trình thực hiện bồi dưỡng. Việc đánh giá bồi dưỡng dựa trên các tiêu chí như: Đánh giá phản ứng của người học; Đánh giá kết quả học tập; Đánh giá những thay đổi trong công việc; Đánh giá về mức độ thực hiện công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng.

- Đào tạo và phát triển dựa trên năng lực: CBQL trường THPT chuyên cần tổ chức đánh giá năng lực phục vụ cho hoạt động đào tạo và phát triển thông qua việc so sánh giữa tiêu chuẩn năng lực cần đáp ứng dựa trên khung năng lực chuẩn với năng lực hiện tại của GV cũng như với nhu cầu đào tạo, chiều hướng phát triển, đánh giá được cấp độ quan trọng của các năng lực đối với từng vị trí, công việc cụ thể. Từ đó, CBQL đánh giá được năng lực hiện tại của GV so với cấp độ yêu cầu của từng năng lực đối với một vị trí; xác định được những năng lực nào cần tiếp tục đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng để hoàn thành công việc tốt hơn. Trên cơ sở đó lập quy hoạch nhân sự, luân chuyển để phát triển ĐNGV hay bố trí lại GV cho phù hợp năng lực của từng người, lập kế hoạch đào tạo nhằm trang bị những năng lực khuyết thiếu hoặc nâng cao năng lực còn yếu so với yêu cầu vị trí hiện tại hoặc so với quy hoạch phát triển nhân sự trong tương lai.

Đào tạo, bồi dưỡng GV trường THPT chuyên gồm những nội dung sau:

- Bồi dưỡng trên chuẩn

- Bồi dưỡng GV đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình SGK

- Bồi dưỡng theo chuyên đề, chủ đề dạy học ngoài chuyên và chuyên sâu

- Dự giờ, thỉnh giảng cho GV kế cận dạy chuyên sâu

- Bồi dưỡng theo cập nhật, bổ sung, kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp

- Bồi dưỡng trực tuyến, tự nghiên cứu tài liệu

- Tự học, tự bồi dưỡng tại chỗ đối với từng GV

- Bồi dưỡng theo nghiên cứu bài học tại trường, liên trường chuyên

- Nâng cao nhận thức về chuẩn và trên chuẩn của GV

- Nắm bắt năng lực chuyên sâu của từng GV

- Định hướng bồi dưỡng cho GV, đặc biệt GV dạy chuyên sâu

- Phân loại GV theo năng lực chuyên môn sau khi đánh giá

- Tổ chức GV đăng ký bồi dưỡng và phân công GV dạy hỗ trợ

- Tổ chức cho tổ trưởng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dạy chuyên sâu cho GV

- Tổ chức cho GV tự đánh giá năng lực chuyên sâu

- Mời GV có trình độ bên ngoài về thỉnh giảng để học tập kinh nghiệm

- Xây dựng khung năng lực và công khai mục đích, tiêu chuẩn bồi dưỡng GV

1.3.2.5. Thực hiện chính sách và tạo động lực cho GV phát triển năng lực

- Tạo được hành lang pháp lí về chính sách đãi ngộ đặc thù cho GV trường THPT chuyên để GV yên tâm thực hiện nhiệm vụ được giao;

- Xây dựng được văn hóa tổ chức trong nhà trường để các thành viên tin cậy, giúp đỡ lẫn nhau, cùng hợp tác để thực hiện mục tiêu nhà trường;

- Hoàn thiện công tác quản lí GV, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong GV;

- Có chế độ chính sách riêng trong nhà trường đối với GV có thành tích cao trong công tác, trong giảng dạy, đặc biệt trong giảng dạy bồi dưỡng HSG.

- Tạo điều kiện thuận lợi về CSVC, điều kiện làm việc, trang thiết bị giảng dạy và nghiên cứu cho GV, vận dụng các chính sách, các nguồn thu hợp lí để tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho GV.

- Đãi ngộ theo năng lực: Nguyên tắc đãi ngộ này khiến hai yếu tố “năng lực” và “lương thưởng” gắn kết với nhau, mức lương gắn chặt với tính chất, đặc thù, độ phức tạp của công việc, vị trí việc làm và đề cao năng lực cá nhân. Để thực hiện các nguyên tắc này, cần có hệ thống đánh giá năng lực và kết quả công tác một cách chuẩn xác, tập trung vào năng lực và chất lượng công việc. Ngược lại, việc trả lương theo năng lực cũng sẽ tác động trở lại, khiến các thành viên trong tổ chức phải đề cao trách nhiệm trong công tác đánh giá, do gắn với lợi ích và đảm bảo sự công bằng trong thụ hưởng thành quả chung. Đào tạo theo nhu cầu phát triển năng lực của cá nhân cũng là một hình thức đãi ngộ theo năng lực.

Việc thực hiện chính sách và tạo động lực cho GV phát triển năng lực gồm các nội dung sau:

- Phát triển động lực cá nhân của GV

- Xây dựng môi trường pháp lý đặc thù cho GV trường THPT chuyên

- Xây dựng môi trường làm việc đạt chuẩn theo đặc thù trường THPT chuyên

- Xây dựng chế độ chính sách đặc thù đối với GV trường THPT chuyên

- Xây dựng không gian văn hóa trong nhà trường

- Nâng cao vai trò của CBQL trong việt phát huy động lực của GV

- Xây dựng CSVC, nguồn tài liệu phong phú, đa dạng cung cấp cho việc học tập và giảng dạy.

1.3.2.6. Đánh giá GV dựa vào năng lực

- Đánh giá, phân loại GV là một nội dung quan trọng trong việc tạo động lực lao động cho GV cũng như cho công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển tiếp theo của mỗi GV và toàn thể ĐNGV trong trường THPT chuyên. Yêu cầu đánh giá GV phải trả lời câu hỏi ai được đánh giá? để làm gì? nội dung nào? đánh giá thế nào? các lĩnh vực năng lực, kết quả nào cần đánh giá, những yếu tố này có mối quan hệ với mục tiêu, sứ mệnh của trường như thế nào?

- Nội dung đánh giá GV (theo chuẩn năng lực) gồm: năng lực giảng dạy, phát triển chuyên môn, nghiên cứu, hoạt động XH và phát triển nghề nghiệp, phát triển bản thân; Qui trình đánh giá: GV tự đánh giá, đánh giá của đồng nghiệp, tổ trưởng tổ bộ môn, CBQL đánh giá.

- Lựa chọn phương pháp đánh giá thích hợp và các thông tin (minh chứng) và thực hiện việc so sánh, phân tích kết quả thực tế với tiêu chuẩn, lựa chọn thông tin, tránh hình thức, cảm tính.

- Đánh giá NNL dựa trên năng lực: Đối với GV trường THPT chuyên thì khung năng lực chuẩn giúp chỉ ra những năng lực và khả năng tương thích mỗi GV cần phải đáp ứng cho từng vị trí cụ thể. Việc so sánh giữa năng lực được phản ánh trên thực tế và yêu cầu tiêu chuẩn của từng vị trí giúp đánh giá được tính phù hợp và mức độ hoàn thành yêu cầu công việc của vị trí đảm nhiệm. Từ kết quả hoạt động đánh giá năng lực nêu trên, CBQL nhà trường tổ chức xây dựng nên các kế hoạch phát triển từng cá nhân GV dựa trên yêu cầu năng lực của GV trường THPT chuyên và nguyện vọng của GV và để phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu về năng lực, cải tiến năng suất làm việc của họ phù hợp với các kế hoạch sử dụng nhân sự của tổ chức. Để thực hiện điều đó, CBQL cần xác định rõ cấp độ năng lực của từng cụ thể nhằm đánh giá chính xác, khách quan, sát thực năng lực của từng GV cũng như NNL trong nhà trường.

Dựa trên các tiêu chí đánh giá trong Chuẩn nghề nghiệp của Bộ GD&ĐT, đồng thời dựa vào các tiêu chí trong khung năng lực được xây dựng ở trên, tác giả đề xuất các cấp độ năng lực của GV trường THPT chuyên cần đạt được, với các cấp độ này có