Chỉ Đạo Thực Hiện Kế Hoạch Dạy Học Môn Vật Lí Theo Chương Trình Giáo Dục

môn phân công giáo viên dạy minh họa bài học Vật lí và tổ chức cho giáo viên dự giờ, rút kinh nghiệm.

Phân công dạy học các chủ đề tự chọn theo định hướng nghề nghiệp; bồi dưỡng học sinh giỏi, hỗ trợ học sinh yếu kém vv…

Chuẩn bị các nguồn lực để triển khai thực hiện dạy học trải nghiệm Vật lí tại hiện trường, phòng thí nghiệm, thực hành, tổ chức tham quan các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp vv…

Phối hợp với các doanh nghiệp, nhà sản suất, các lực lượng chính trị xã hội trên địa bàn để triển khai thực hiện các chủ đề dạy học STEM.

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Vật lí theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường THPT

i. Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện nội dung chương trình dạy học môn Vật lý ở trường THPT

Chương trình dạy học môn Vật Lý gồm có 3 khối lớp: Chương trình dạy học Vật lý lớp 10; Chương trình dạy học Vật Lý lớp 11; Chương trình dạy học Vật Lý lớp 12. Hiệu trưởng căn cứ vào năng lực của từng giáo viên và của tổ chuyên môn, chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên thực hiện đúng, đủ có chất lượng chương trình dạy học của từng khối lớp, đảm bảo tính cân đối giữa lý thuyết với thực hành, phát huy khả năng trải nghiệm sáng tạo của học sinh, tăng cường các hoạt động dạy học khám phá, dạy học theo tiếp cận năng lực và phân hóa trong dạy học Vật lí giúp học sinh phát triển tối đa năng lực của mình.

ii. Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện chuyên đề bồi dưỡng giáo viên dạy học môn Vật lý ở trường THPT theo chương trình mới

Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức nghiên cứu bài học vật lý với các chủ đề dạy học: Dạy học Vật lí theo định hướng giáo dục STEM; dạy học Vật lí theo các chủ đề giáo dục; Dạy học Vật lí gắn với hiện trường vv…Hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn phải thực hiện đồng bộ ở các khâu: Thiết kế bài học; tổ chức quan sát hoạt động học; Suy ngẫm để cải tiến giờ học cho bản thân.

Chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai cho giáo viên tham gia các Hội thảo seminar chuyên đề vật lý gắn với nội dung chương trình sách giáo khoa Vật lý của từng khối lớp nhưng có tính tính chất chuyên sâu nhằm nâng cao năng lực cho giáo viên.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 148 trang tài liệu này.

Chỉ đạo tổ chuyên môn mời các chuyên gia giỏi ở các trường Sư phạm, giáo viên cốt cán Vật lí về báo cáo chuyên đề về dạy học Vật Lý theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường trung học phổ thông.

Chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên tự nghiên cứu các chuyên đề dạy học Vật lý theo hình thức nghiên cứu và báo cáo trước tổ bộ môn nhằm tạo môi trường chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm giữa giáo viên với nhau trong dạy học, giáo dục học sinh.

iii. Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện dạy minh họa và thăm lớp dự giờ dạy minh họa môn Vật lý

Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên tập trung thiết kế và tổ chức dạy minh họa theo chương trình mới và tổ chức cho giáo viên tham gia dự giờ, tư vấn giúp đỡ đồng nghiệp để thay đổi.

Hướng dẫn tổ chuyên môn trước hết phải thay đổi nhận thức của giáo viên về sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học để thiết kế và tổ chức bài dạy minh họa; thay đổi cho giáo viên về mục đích và ý nghĩa thiết thực của hoạt động dự giờ và chuẩn bị tâm lý cho giáo viên về hoạt động dự giờ là nhằm mục đích chia sẻ kinh nghiệm và tư vấn giúp đỡ đồng nghiệp thay đổi theo hướng tích cực để nâng cao chất lượng dạy học Vật Lý.

Chỉ đạo hoạt động dạy minh họa và dự giờ theo kế hoạch, cách thức quan sát hoạt động học, nhận xét, đánh giá kết quả dạy học của giáo viên, hoạt động tư vấn giúp đỡ giáo viên thay đổi để nâng cao chất lượng dạy học.

Chỉ đạo tổ chuyên môn cách thức phản hồi thông tin với giáo viên về chất lượng giờ dạy, giúp giáo viên hoàn thiện để nâng cao năng lực dạy học và năng lực chuyên môn.

iv. Chỉ đạo tổ chuyên môn sinh hoạt chuyên môn theo nghiên bài học hỗ trợ giáo viên tổ chức thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Vật lí

Hiệu trưởng chỉ đạo trưởng bộ môn nâng cao nhận thức cho giáo viên Vật Lí về đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học Vật lý để họ có nhận thức đúng, trên cơ sở đó trang bị cho giáo viên những phương pháp, biện pháp, kỹ thuật dạy học tích cực, giúp giáo viên thay đổi cách dạy và thay đổi cách học của học sinh từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học Vật Lí ở trường THPT.

- Tăng cường vận dụng những thành tựu mới của khoa học, kỹ thuật, công nghệ, tin học, ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học.

- Chỉ đạo giáo viên Vật lí đổi mới phương pháp dạy học theo hướng: Phát huy triệt để tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Vật lí; Phân hoá dạy học theo đặc điểm năng lực của nhóm học sinh và của từng học sinh theo định hướng nghề; Tăng cường dạy phương pháp tự học, tự hoàn thiện mình cho học sinh; Tạo điều kiện cho người học trải nghiệm, học qua trải nghiệm và học qua thực hành, thí nghiệm; Khai thác, sử dụng tối đa vốn sống, vốn kinh nghiệm của người học; Tạo điều kiện cho thông tin phản hồi hai chiều (từ người dạy đến người học và ngược lại); Hình thành năng lực tự chủ, tự quản, tự học cho người học.

- Chỉ đạo đầu tư và sử dụng tối ưu các điều kiện cốt yếu phục vụ cho hoạt động dạy học: Tiềm lực của đội ngũ giáo viên; Cơ sở vật chất, thiết bị, kỹ thuật...Xây dựng môi trường giáo dục tích cực, tương tác; Đổi mới cách tổ chức, quản lý để tối ưu hoá quá trình dạy học; Chỉ đạo đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh để thực sự góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Trong quản lý dạy học Vật Lý ở trường THPT, hiệu trưởng cần chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên tăng cường thực hiện đổi mới phương pháp dạy học Vật lý theo hướng dạy học giải quyết vấn đề, dạy học khám phá, dạy

học dự án; dạy học thông qua thực hành, thí nghiệm, phương pháp bàn tay nặn bột trong dạy học Vật lý vv..

Chỉ đạo giáo viên tăng cường sử dụng các biện pháp, kĩ thuật dạy học hiện đại trong dạy học Vật Lý bao gồm các kĩ thuật sau đây: Kĩ thuật công não; Kĩ thuật làm việc nhóm; Kĩ thuật 635; Kĩ thuật 3 lần 3; Kĩ thuật nhóm lắp ghép; Kĩ thuật phản hồi nhanh ; Kĩ thuật liên kết ý tưởng trong dạy học vật lý vv..

v. Chỉ đạo tổ chuyên môn quản lý nề nếp hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh

Nề nếp dạy học là trạng thái vận động của hoạt động dạy học Vật lí diễn ra theo trình tự, có tổ chức, có kế hoạch mang tính chất hành chính - sư phạm trong nhà trường THPT, nó có tác dụng tạo nền tảng cho hoạt động dạy và học vận động phát triển. Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn quản lý công tác lập kế hoạch dạy học của giáo viên; nề nếp ra vào lớp của giáo viên học sinh, nề nếp sinh hoạt chuyên môn của giáo viên, của tổ chuyên môn, nề nếp chấp hành đúng các quy chế chuyên môn, quy chế thi, kiểm tra, đánh giá, quy chế hoạt động giảng dạy của giáo viên bộ môn.

Chỉ đạo thực hiện nề nếp thực hành, thí nghiệm và tổ chức các hoạt động dạy học trải nghiệm, dạy học theo chủ đề tự chọn, nề nếp tự học, tự nghiên cứu của học sinh.

vi. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Vật lý của học sinh Căn cứ vào nội dung chương trình dạy học môn Vật Lý được ban hành,

căn cứ vào hướng dẫn kiểm tra, đánh giá môn học của Bộ Giáo dục - Đào tạo, của Sở Giáo dục - Đào tạo, Hiệu trưởng Trường THPT chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên Vật Lý thực hiện nhiệm vụ đánh giá kết quả dạy học theo đúng quy đinh về môn học: Đảm bảo đúng số lần kiểm tra, chuẩn đánh giá vv…

Tăng cường chỉ đạo kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách thường xuyên, đánh giá sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học tập nhằm tạo động lực cho việc học tập của học sinh diễn ra một cách hiệu quả.

Chỉ đạo giáo viên kết hợp nhiều hình thức kiểm tra, như kiểm tra thường xuyên, kiểm tra kết quả của nhóm, kiểm tra theo tuần, theo tháng, kiểm tra lý thuyết kết hợp với kiểm tra kiến thức vận dụng, thực hành, thí nghiệm của học sinh và đánh giá gắn với bối cảnh của học sinh.

vii. Chỉ đạo tăng cường cơ sở vật chất phục vụ cho dạy học Vật lý

Xác đinh các nguồn lực đảm bảo cho việc đầu tư tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ DH Vật lí với các hoạt động thực hành, thí nghiệm theo chương trình học tập tại trường. Sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí được cấp hàng năm để đầu tư cho việc mua sắm cơ sở vật chất kỹ thuật, phục vụ hoạt động dạy thực hành. Huy động sự đóng góp của phụ huynh học sinh, doanh nghiệp, các tổ chức cá nhân từ thiện để tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ hoạt động dạy thực hành môn Vật lí. Phát huy khả năng sáng tạo của GV, HS trong việc tạo ra các trang thiết bị phục vụ cho dạy học nói chung và thực hành Vật lý nói riêng.

- Trong điều kiện hiện nay, với sự hạn hẹp của nguồn đầu tư ngân sách của nhà nước cho giáo dục nhà trường thì việc trang bị đầy đủ các trang thiết bị, đặc biệt là trang thiết bị thực hành tiên tiến, công nghệ hiện đại, phù hợp với thị trường sản xuất là điều hết sức khó khăn. Vì vậy một trong những biện pháp cần thiết chỉ đạo để học sinh có thể tiếp cận được với sự tiến bộ của kỹ thuật trong thực tế chính là sự liên kết của nhà trường với doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh ngành nghề nhằm tạo ra sự gắn kết việc dạy học với thực tế sản xuất cơ sở. Điều này còn tạo ra sự tranh thủ, tận dụng nguồn thiết bị kỹ thuật, vật tư ở các cơ sở trong việc tổ chức hoạt động dạy học Vật lí đồng thời có tác dụng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT và chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đi vào lao động cho học sinh THPT.

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Vật lí theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường THPT

Hiệu trưởng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch dạy học nói chung và dạy học môn Vật lý nói riêng, phát hiện những điều chỉnh kế hoạch và lý do điều chỉnh kế hoạch nếu có.

Kiểm tra công tác tổ chức, chỉ đạo thực hiện nội dung chương trình dạy học và đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Vật lí theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Hiệu trưởng kiểm tra việc thực hiện dạy lý thuyết, dạy học theo các chủ đề dạy học tích hợp theo hướng liên môn, chủ đề dạy học trải nghiệm môn Vật lý; Chủ đề dạy học tự chọn theo định hướng nghề nghiệp môn Vật lý.

Hiệu trưởng kiểm tra về các điều kiện thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học môn học, kiểm tra thực hiện nền nếp dạy học và tinh thần ý thức thái độ cũng như động cơ học tập của học sinh trong quá trình học tập môn Vật lí

Hiệu trưởng kiểm tra các hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học Vật lí, hoạt động dạy minh họa và rút kinh nghiệm trong triển khai thực hiện dạy học theo định hướng phát triển năng lực.

Hiệu trưởng kiểm tra việc thực hiện đánh giá kết quả dạy học môn Vật lý của giáo viên về mức độ phù hợp và tính phân loại, tính khách quan, tính rõ ràng, tính mục đích trong đánh giá. Kiểm tra việc thiết kế công cụ đánh giá đó là xây dựng ngân hàng câu hỏi theo định hướng phát triển năng lực học sinh, tổ chức đánh giá và sử dụng kết quả đánh giá của giáo viên dạy học môn Vật lý.

Kiểm tra mức độ GV thực hiện đúng Thông tư 58 của Bộ GD&ĐT về KT

- ĐG kết quả học tập của HS và những định hướng đổi mới của chương trình dạy học Vật lí 2018. Mức độ thực hiện yêu cầu của GV khi thiết kế đề kiểm tra, đề thi Vật lí theo hướng đòi hỏi vận dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề thực tiễn, tránh KT, đánh giá trình độ ghi nhớ máy móc. Kết hợp đánh giá cả quá trình học tập và qua bài KT, khi chấm bài KT phải có nhận xét, động viên sự tiến bộ của HS, hướng dẫn HS đánh giá lẫn nhau và biết tự đánh giá thông qua việc xây dựng đáp án, tổ chức cho HS tự chấm và chấm bài của bạn rồi GV thẩm định lại kết quả của mỗi học sinh.

Kiểm tra việc sử dụng kết quả kiểm tra để đổi mới quá trình xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo dạy học vật lí

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Vật lí theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường Trung học phổ thông

1.5.1. Yếu tố chủ quan

i) Phẩm chất, năng lực lãnh đạo của hiệu trưởng

Hiệu trưởng phải có phẩm chất chính trị vững vàng; thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; có trách nhiệm cao trong triển khai chỉ đạo thực hiện chương trình giáo dục 2018.

HT cần có năng lực chuyên môn để hiểu đúng và đầy đủ mục tiêu, yêu cầu về nội dung, phương pháp DH các môn học; có khả năng tổ chức DH và GD hiệu quả; có khả năng ứng dụng CNTT vào công tác QL và DH.

Về năng lực QL, HT cần có năng lực lập kế hoạch giáo dục chung và chỉ đạo lập kế hoạch dạy học môn học Vật lí nói riêng; Có khả năng phân tích, dự báo về tình hình diễn biến thay đổi của nhà trường theo chiều hướng phát triển; khuyến khích sự sáng tạo của từng cá nhân và phát huy được trí tuệ của tập thể. Về năng lực quan hệ xã hội, HT cần có năng lực giao tiếp, năng động, quan hệ tốt với chính quyền và nhân dân địa phương, huy động được các nguồn

lực xã hội tham gia phát triển giáo dục nhà trường

ii) Năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên Vật lí: Năng lực dạy học của giáo viên là yếu tố quyết định chất lượng dạy học. Giáo viên môn Vật lí phải nắm vững chương trình môn học, năm sv]ngx mục tiêu, nội dung và phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và yêu cầu cần đạt được ở học sinh. Giáo viên phải có năng lực nghiệp vụ sư phạm tốt, tâm huyết với nghề. DH theo hướng phát triển năng lực người học đòi hỏi GV có kiến thức vừa rộng vừa sâu, hiểu tâm lý HS THPT để có thể trở thành các chuyên gia cố vấn cho HS.

iii) Tính tự giác, tích cực học tập của học sinh

Một là, nhận thức của học sinh về vai trò và lợi ích của việc học Vật lí. Học sinh cần có nhận thức đúng đắn về vai trò và lợi ích của việc học đối với sự phát triển con người và toàn xã hội nói chung và vai trò và lợi ích của việc học Vật lí nói riêng mới tạo ra điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện hiệu quả

chương trình giáo dục phổ thông mới, đồng thời tạo động lực để học sinh tự giác, tích cực, chủ động học tập.

Tính tự giác, tính tích cực học tập của học sinh là yếu tố quyết định kết quả dạy học môn Vật lí và kết quả quản lý dạy học môn Vật lí. Hiệu quả quản lý chỉ đạt được khi giáo viên phát huy được tính tự giác, độc lập sáng tạo của học sinh trong quá trình dạy học Vật lí.

1.5.2. Các yếu tố khách quan

Cơ chế chính sách của ngành, của địa phương tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên về triển khai thực hiện chương trình dạy học mới có tác dụng tạo động lực cho giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy học đề ra.

Cơ sở vật chất, nhất là các thiết bị hiện đại phục vụ DH Vật lí vừa là nội dung QL, vừa là biện pháp QL HĐDH, bởi đó là điều kiện đảm bảo tốt hơn cho đổi mới PPDH. Dù có đội ngũ GV giỏi, nhưng cơ sở vật chất không tốt thì GV cũng không thể phát huy hết năng lực của mình và năng lực học tập của học sinh. Do đó, nhà trường cần phải tăng cường CSVC, thiết bị DH hiện đại, đồng bộ để nâng cao hiệu quả HĐDH môn Vật lí.

Chất lượng DH của mỗi nhà trường chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi môi trường kinh tế - văn hóa - xã hội ở địa phương. Những địa phương có điều kiện kinh tế - văn hóa xã hội phát triển, trình độ dân trí cao, cha mẹ học sinh đầu tư cho học tập, chính quyền địa phương quan tâm đến đầu tư hỗ trợ các nhà trường để nâng cao chất lượng thì chất lượng DH tốt. Ngược lại, ở những địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn, văn hóa lạc hậu, cha mẹ học sinh ít quan tâm đến học tập của HS thì chất lượng DH thấp.

Các lực lượng giáo dục trong trường: Đoàn thanh niên trong nhà trường THPT có vai trò quan trọng trong việc duy trì kỷ cương, nề nếp của HS nhà trường. Công đoàn có vai trò tích cực trong GD tư tưởng chính trị, phát động các phong trào thi đua, động viên CB, GV, NV vượt qua khó khăn hoàn thành nhiệm vụ thực hiện đổi mới chương trình dạy học. Ban đại diện CMHS phối hợp với nhà trường giáo dục HS. TCM giúp HT điều hành trực tiếp về nghiệp vụ chuyên môn liên quan đến dạy và học nói chung và dạy học môn Vật lí nói riêng.