Tổ Chức Bồi Dưỡng Năng Lực Chuyên Môn Và Kỹ Năng Thực Hành Nghề Cho Giáo

tuyên truyền phải giải đáp thắc mắc của nhân dân, học viên, phản ánh được nhu cầu và hứng thú của người học hiện nay khi tham gia học nghề ngắn hạn, thông báo chỉ tiêu số lượng và chất lượng, triển vọng của các nghề và công tác dạy học nghề trong những năm tới.

Phối kết hợp với chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền sâu rộng trên phương tiện truyền thông đại chúng các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đào tạo nghề, về vai trò, vị trí của đào tạo nghề đối với phát triển kinh tế-xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập để người lao động biết và tích cực tham gia học nghề.

Đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền như: Phối hợp với các ban ngành đoàn thể tại các địa phương như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên; các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn, người lao động nông thôn để tổ chức các buổi tư vấn về nghề nghiệp theo định hướng phát triển kinh tế - xã hội và sự dịch chuyển của cơ cấu kinh tế và lao động địa phương. Thu thập, sưu tầm các tài liệu, phim ảnh, chuyên đề nhằm phản ánh hoạt động dạy học nghề ngắn hạn, dạy nghề phổ thông và các nghề nghiệp thiết thực hiện tại cũng như tương lai mà các trung tâm KTTH-HN - DN khác đang thực hiện nhất là những trung tâm làm tốt công tác này.

Kết hợp với chính quyền địa phương đưa nội dung về nghề nghiệp và nhu cầu tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp vào chương trình sinh hoạt, hội họp thôn, làng ở các địa phương. Ngoài ra còn tổ chức các hình thức tuyên truyền khác như: giới thiệu lịch sử và viễn cảnh của các nghề đang dạy, các nghề đang chuẩn bị dạy ở trung tâm; tuyên truyền qua các hoạt động ngoại khoá như: tổ chức cho người học tham quan cơ sở sản xuất kinh doanh, các mô hình kinh tế giỏi để học viên làm quen với các nghề, tổ chức cho học viên tham quan thực tiễn hoặc gặp những người lao động tiên tiến, tiếp xúc với môi trường lao động nghề nghiệp,... để giáo dục ý thức học nghề và tác phong lao động công nghiệp, thái độ nghề nghiệp, đồng thời sử dụng các phương tiện, thiết bị hiện đại để tuyên truyền về nghề nhằm gây hứng thú cho người học.

3.2.1.3. Điều kiện thực hiện

Chi bộ Đảng, Công đoàn, Đoàn thanh niên và các tổ chức khác trong trung tâm phải lấy việc nâng cao hiệu quả công tác dạy nghề ngắn hạn đáp ứng nhu cầu lao động địa phương của trung tâm là một trong những nhiệm vụ quan trọng chủ yếu của mình.

Nội dung tuyên truyền phải ngắn gọn, thiết thực và cập nhật thời sự. Hình thức tuyên truyền phải phù hợp với điều kiện về thời gian của cán bộ quản lý, giáo viên và người học trong trung tâm.

Phải lựa chọn được đội ngũ cán bộ quản lý nhiệt tình, năng nổ, có chuyên môn vững vàng, kỹ năng tuyên truyền tốt.

3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn và kỹ năng thực hành nghề cho giáo viên

3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 128 trang tài liệu này.

Nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên về công tác đào tạo nghề nói chung và dạy nghề ngắn hạn nói riêng, nhằm đáp ứng được yêu cầu đa dạng, phong phú, linh hoạt của các nghề ngắn hạn do trung tâm tổ chức.

Tạo ra một đội ngũ giáo viên có năng lực vững về chuyên môn nghiệp vụ, vừa có khả năng vận động quần chúng, vừa đảm nhiệm có chất lượng công việc của mình tại trung tâm, tạo được sự tín nhiệm của người học và cộng đồng.

3.2.2.2. Nội dung và cách thức tiến hành

Bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ chính mà cá nhân giáo viên đã được đào tạo.

Bồi dưỡng những kiến thức về hoạt động dạy nghề cho người lao động đáp ứng nhu cầu lao động địa phương hiện nay.

Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về dạy nghề ngắn hạn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý và tư vấn chọn nghề, tìm và tạo việc làm cho người lao động sau khi học nghề, mời các chuyên gia về tư vấn nghề làm báo cáo viên và giảng dạy.

Huy động các nghệ nhân, cán bộ kỹ thuật, kỹ sư, người lao động có tay nghề cao tại các doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất kinh doanh, nông dân sản xuất giỏi tham gia vào công tác bồi dưỡng, tư vấn cho đội ngũ giáo viên.

Các cơ quan quản lý giáo dục cấp trên thiết lập và thực hiện chương trình bồi dưỡng thường xuyên nghiệp vụ dạy nghề như đối với chương trình bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ của giáo viên trong các nhà trường phổ thông. Tổ chức đào tạo nghiệp vụ sư phạm dạy nghề, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nghề để bổ sung giáo viên ở những nghề còn thiếu.

Động viên, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng thường xuyên do cơ quan quản lý cấp trên tổ chức, coi trọng công tác tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho bản thân mình. Tự tìm tòi, khai thác, nghiên cứu tài liệu về nghề qua tài liệu do các cơ quan chuyên môn phát hành, qua mạng internet…

Có sự đầu tư kinh phí cho công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên, nhất là đối với đội ngũ giáo viên hợp đồng thỉnh giảng, đội ngũ truyền nghề không được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước.

Để làm tốt biện pháp này cần phải thực hiện một số nội dung sau:

* Củng cố và phát triển đội ngũ làm công tác dạy nghề ngắn hạn

Đây là một yếu tố nâng cao chất lượng hoạt động dạy nghề trong đó có dạy nghề ngắn hạn. Đội ngũ giáo viên là lực lượng chủ yếu giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu và kế hoạch đào tạo, là người có ảnh hưởng trực tiếp tới sự thành công hay thất bại của Trung tâm. Nhưng thực tế, đội ngũ giáo viên dạy nghề ngắn hạn ở Trung tâm hiện nay, nhất là đội ngũ giáo viên thỉnh giảng không đồng đều về trình độ đào tạo, dẫn đến thiếu về số lượng, yếu về chất lượng, cơ cấu ngành nghề mất cân đối. Vị trí xã hội của giáo viên dạy nghề tại trung tâm có thể bị đánh giá thấp hơn so với giáo viên phổ thông. Vì vậy, việc chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ trọng tâm, là sự ưu tiên hàng đầu trong quản lý hoạt động dạy nghề ngắn hạn, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của trung tâm.

Việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cần tuân theo các nguyên tắc sau:

- Bồi dưỡng phải định hướng tới tương lai của sự phát triển khoa học kỹ thuật, chú ý tới trình độ và nhu cầu của từng giáo viên, trên cơ sở đó xác định nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng thích hợp.

- Thống nhất giữa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ với bồi dưỡng chính trị tư tưởng, và các nhiệm vụ đặt ra từ thực tiễn phù hợp với mục tiêu đào tạo.

* Hình thức tổ chức bồi dưỡng đội ngũ giáo viên

Căn cứ vào nhiệm vụ năm học, tình hình thực tế đơn vị, đặc điểm công việc và hoàn cảnh gia đình, cũng như nguyện vọng của giáo viên, tác giả lựa chọn hình thức bồi dưỡng sao cho phù hợp, điều đó đã mang lại chất lượng và hiệu quả thiết thực. Vì vậy có nhiều giáo viên tham gia công tác bồi dưỡng hàng năm.

Hình thức bồi dưỡng được mô tả bằng sơ đồ như sau:

Bồi dưỡng ngắn hạn

Các hình thức bồi dưỡng

Bồi dưỡng

dài hạn

Tập huấn, Hội thảo chuyên đề,

hội giảng

Thực hành sản xuất, tham quan

Tự bồi dưỡng

Hình thức bồi dưỡng tập trung dài hạn thường tổ chức cho những giáo viên trẻ, có triển vọng, hình thức này cần lưu ý không ảnh hưởng tới quân số giảng dạy hiện tại và trong thời gian bồi dưỡng. Hình thức bồi dưỡng tập trung ngắn hạn thích hợp với giáo viên đang tham gia giảng dạy vì họ có ít thời gian rỗi để đi bồi dưỡng. Hình thức bồi dưỡng này tác giả tổ chức vào thời gian hè sẽ thuận lợi cho cả giáo viên trong trung tâm.

Tập huấn, hội thảo chuyên đề, hội giảng là hình thức rất tiện lợi cho mọi giáo viên. Hội thảo chuyên đề nhằm làm rõ một số vấn có liên quan, qua đó bổ sung kiến thức cho giáo viên. Hội giảng là hình thức cần duy trì thường xuyên,

để giáo viên có dịp trao đổi học tập kinh nghiệm của nhau, để họ tự đánh giá năng lực sư phạm, năng lực chuyên môn của mình.

Hình thức thực hành sản xuất, tham quan rất bổ ích vì giáo viên được trực tiếp thực hiện các thao tác, kỹ năng cùng với các trang thiết bị để làm ra các sản phẩm, được trao đổi với các công nhân lành nghề, những người có kinh nghiệm.

Tự bồi dưỡng là hình thức mà giáo viên tự lập kế hoạch tự học tập qua sách báo, tài liệu tham khảo, qua kinh nghiệm bạn bè để nâng cao trình độ mọi mặt. Là người quản lý cần biết động viên, khuyến khích, có chế độ thích đáng đối với giáo viên, vì mỗi giáo viên tự biết mình còn yếu mặt gì, để họ chủ động tự bồi dưỡng bản thân.

* Đổi mới nội dung bồi dưỡng

Nghiệp vụ sư phạm

NVSP

Chung

NVSP

Dạy nghề

Ngoại ngữ, Tin học, KHCN

Kiến thức

bổ trợ

Hiểu biết chung

Nội dung bồi dưỡng

Qua quá trình nghiên cứu và khảo sát tác giả thấy cần phải đưa vào chương trình bồi dưỡng giáo viên một số nội dung cần thiết sau đây:

Nghiệp vụ

chuyên môn

Kiến thức chuyên môn

Kỹ năng nghề nghiệp

Kinh nghiệm thực tế

- Thực tế nhiều giáo viên chỉ biết nghề hoặc các giáo viên học từ trường sư phạm có tay nghề về một nghề nào đó. Do vậy, cần phải bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm dạy nghề cho những giáo viên này, đó là trang bị những tri thức khoa học lao động nghề nghiệp sâu và rộng, năng lực thiết kế, năng lực ngôn ngữ, năng lực tổ chức các hoạt động dạy nghề trong đó có dạy nghề ngắn hạn.

- Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên gồm:

+ Kỹ năng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học trong các hoạt động.

+ Kỹ năng sử dụng và phát huy tối đa hiệu quả các phương tiện, thiết bị, đồ dùng dạy học như: sơ đồ, mô hình, bản vẽ, phương tiện nghe nhìn,... để kích thích hứng thú học tập của người học.

+ Bồi dưỡng kiến thức mới về khoa học, kĩ thuật, công nghệ các ngành chuyên môn, khái niệm, quy tŕnh, các thành phần của công nghệ, sự khác nhau giữa khoa học và công nghệ.

* Quy trình bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ được tiến hành như sau:

- Trung tâm xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ dài hạn hay ngắn hạn cho giáo viên bằng cách: đánh giá, phân loại, xác định cụ thể yêu cầu bồi dưỡng đối với từng giáo viên; lập kế hoạch bồi dưỡng dài hạn, ngắn hạn thật chi tiết, tạo nguồn kinh phí hỗ trợ cho giáo viên đi bồi dưỡng tập trung, tập huấn nhằm đạt trình độ chuyên môn, nhất là tập huấn hoạt động dạy nghề ngắn hạn cho người lao động.

- Thực hiện nghiêm túc và có chất lượng việc nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa, sách hướng dẫn giảng dạy, cung cấp tài liệu liên quan đến nội dung, chương trình và yêu cầu đối với giáo viên để họ tự nghiên cứu, tự đánh giá mặt mạnh, mặt yếu của họ và đề xuất nội dung cần bồi dưỡng.

- Duy trì, cải tiến nội dung và phương pháp sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn với những nội dung đa dạng, phong phú. Duy trì dự giờ thăm lớp, có nhận xét, rút kinh nghiệm và đánh giá sau mỗi tiết giảng.

- Tổ chức tổng kết kinh nghiệm và viết sáng kiến kinh nghiệm trong hoạt động dạy nghề ngắn hạn. Ngoài ra còn bồi dưỡng kiến thức bổ trợ về ngoại ngữ, tin học để giáo viên có thể tự khai thác thông tin, tìm hiểu kinh nghiệm dạy học nghề ngắn hạn của các nước tiên tiến trên thế giới.

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện

Đội ngũ giáo viên được đào tạo cơ bản, nhiệt tình trong công tác, có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cơ bản, có tâm huyết, lòng yêu nghề, hăng say với công việc.

Các cấp quản lý giáo dục phải thường xuyên mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, đổi mới nội dung đào tạo, xây dựng chương trình dạy nghề đa dạng.

Lãnh đạo trung tâm luôn coi trọng công tác dạy nghề ngắn hạn, đưa nhiệm vụ dạy nghề ngắn hạn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm phát triển của trung tâm. Luôn đổi mới xây dựng chương trình, giáo trình dạy nghề phù hợp với thực tiễn, với nhu cầu của người học và nhu cầu của thị trường lao động. Luôn quan tâm chỉ đạo việc đổi mới ở đội ngũ giáo viên.

3.2.3. Chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động dạy nghề ngắn hạn đáp ứng nhu cầu lao động địa phương

3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp

Mục tiêu của đổi mới nội dung chương trình, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động dạy nghề là nhằm tạo ra sự phù hợp giữa nhu cầu người học với tình hình thực tiễn của đơn vị, phù hợp với từng vùng miền và đối tượng học viên. Thông qua đó phát huy tinh thần trách nhiệm, tính năng động, sáng tạo chủ động của giáo viên, đồng thời tạo sự hứng thú cho người học, đặc biệt là hoạt động dạy nghề đòi hỏi tính năng động, mềm hoá và đa dạng nội dung của các chủ đề là rất cần thiết.

Giúp cho cán bộ quản lý và giáo viên quán triệt những điểm mới của chương trình và cấu trúc, nội dung của chương trình dạy nghề ngắn hạn;

Biết cải tiến phương pháp dạy nghề theo hướng dạy học hiện đại thầy là người thiết kế, trò là người thi công;

Biết vận dụng một cách linh hoạt các hình thức giảng dạy để thu hút, lôi cuốn sự chú ý và tạo ra sự hứng thú cho học viên khi tham gia học nghề.

3.2.3.2. Nội dung và cách tiến hành

Giúp cho cán bộ quản lý, giáo viên quán triệt quan điểm xây dựng chương trình, những điểm mới của cấu trúc, nội dung chương trình đào tạo nghề.

Chương trình mới đảm bảo tính đa dạng, phong phú về nhiều mặt theo nhiều chủ đề khác nhau, phản ánh nhiều loại thông tin như thông tin về thế giới nghề nghiệp theo phân loại nghề, thông tin về nghề cụ thể theo cấu trúc bản mô tả nghề, thông tin về hệ thống đào tạo, về thị trường lao động, về thực tiễn sản xuất, kinh doanh, về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, về năng lực của bản thân người học.

Nội dung từng bài dạy phải thể hiện tinh thần giáo dục nghề nghiệp với nhiều yếu tố quan trọng như: thường xuyên liên hệ những hiện tượng kỹ thuật với những tri thức văn hoá đã học; rèn luyện người học có những thao tác kỹ thuật chuẩn theo yêu cầu công nghiệp; rèn luyện thói quen, nề nếp chấp hành kỷ luật lao động tập thể, quy trình, quy phạm, định mức kinh tế kỹ thuật, quy tắc an toàn lao động.

Kết hợp giữa thực hành và lao động sản xuất trực tiếp ra sản phẩm. Thông qua quá trình làm ra sản phẩm, hướng dẫn người học rèn luyện kỹ năng thực hành kỹ thuật, rèn luyện từng loại thao tác cơ bản. Vì thế việc chuẩn bị bài dạy của giáo viên thường bắt đầu bằng sự tìm tòi, nghiên cứu đề ra hệ thống các bài tập thực hành, nội dung từng bài tập thực hành chủ yếu là xác định một loại sản phẩm để hướng dẫn cho người học làm, vừa phù hợp với chương trình (sát với lý thuyết và kỹ năng thực hành được học), đồng thời phù hợp với hoàn cảnh khách quan (điều kiện về trang thiết bị, nguyên vật liệu,...).

Ngoài những buổi dạy theo trình tự của chương trình mà nội dung thông thường là hình thành tri thức, kỹ năng từng phần, từng yêu cầu cụ thể, cần bố trí các bài thực hành tổng hợp nhằm hướng dẫn người học vận dụng tổng tri thức và kỹ năng đã được học, tự mình giải quyết hoàn chỉnh một nhiệm vụ sản xuất nhất định. Hệ thống bài tập thực hành tổng hợp hướng vào mục đích vừa giáo dục vừa làm ra sản phẩm, nội dung càng phong phú càng tốt, số lượng bài tập càng nhiều thì hiệu quả đào tạo càng cao.