DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ | |
CBQL | Cán bộ quản lí |
CNH | Công nghiệp hóa |
CNTT | Công nghệ thông tin |
CSVC | Cơ sở vật chất |
GD & ĐT | Giáo dục và Đào tạo |
GV | Giáo viên |
HĐDH | Hoạt động dạy học |
HĐH | Hiện đại hóa |
HĐNGLL | Hoạt động ngoài giờ lên lớp |
HS | Học sinh |
HT | Hiệu trưởng |
PHT | Phó hiệu trưởng |
PPDH | Phương pháp dạy học |
PPHT | Phương pháp học tập |
PTDH | Phương tiện dạy học |
QLGD | Quản lí giáo dục |
SGK | Sách giáo khoa |
THCS | |
THPT | Trung học phổ thông |
TBDH | Thiết bị dạy học |
TTCM | Tổ trưởng chuyên môn |
Có thể bạn quan tâm!
-
Quản lí hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng - 1 -
Tổng Quan Về Lịch Sử Nghiên Cứu Vấn Đề -
Quản Lí Hoạt Động Dạy Học Môn Toán Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực Hs -
Nội Dung Quản Lí Dạy Học Môn Toán Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực Hs Ở Trường Thcs
Xem toàn bộ 190 trang tài liệu này.
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Chương trình Toán cấp THCS 18
Bảng 2.1. Tình hình đội ngũ GV Toán của thị xã 40
Bảng 2.2. Cơ cấu GV Toán của thị xã Vĩnh Châu năm học 2017 - 2018 40
Bảng 2.3. Quy ước xử lý thông tin thực trạng QL hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS 42
Bảng 2.4. Quy ước xử lý thông tin mức độ cần thiết, mức độ khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng
phát triển năng lực HS 43
Bảng 2.5. Đánh giá mức độ thực hiện các hoạt động giảng dạy bộ môn của
GV Toán theo định hướng phát triển năng lực HS. 44
Bảng 2.6. Đánh giá mức độ đạt được của việc sử dụng các PPDH và PTDH trong giảng dạy của GV Toán 47
Bảng 2.7. Đánh giá mức độ đạt được của việc thực hiện các nội dung học tập
môn Toán của HS 50
Bảng 2.8. Đánh giá mức độ đạt được về thực hiện nội dung chương trình môn Toán của GV 53
Bảng 2.9. Đánh giá mức độ đạt được về việc chuẩn bị bài lên lớp của GV 55
Bảng 2.10. Đánh giá mức độ đạt được về nề nếp giảng dạy trên lớp của GV 57
Bảng 2.11. Đánh giá mức độ đạt về hoạt động dự giờ và kiểm tra chuyên môn 59
Bảng 2.12. Đánh giá mức độ đạt được về việc hoạt động kiểm tra đánh giá kết
quả học tập của HS 62
Bảng 2.13. Đánh giá mức độ đạt được của thực hiện quy định về hồ sơ chuyên môn 65
Bảng 2.14. Đánh giá mức độ đạt được của công tác bồi dưỡng GV 67
Bảng 2.15. Đánh giá mức độ đạt được của hoạt động học của HS theo định hướng phát triển năng lực HS 70
Bảng 2.16. Đánh giá mức độ đạt được về CSVC VÀ PTDH môn Toán 75
Bảng 2.17. Đánh giá mức độ đạt được về các yếu tố khách quan ảnh hưởng tới quản lí dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS 77
Bảng 2.18. Đánh giá mức độ đạt được về các yếu tố chủ quan ảnh hưởng tới quản lí dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS 79
Bảng 3.1. Tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 97
1. Lý do chọn đề tài
MỞ ĐẦU
Đất nước ta đang trên đà phát triển trong quá trình giao lưu hội nhập quốc tế, đòi hỏi ngành Giáo dục và Đào tạo (GD & ĐT) phải cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng, kịp thời đáp ứng yêu cầu sự phát triển này. Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII đã khẳng định rõ vị trí, vai trò của GD & ĐT, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu: “Phát triển giáo dục - đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát triển nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 1997). Ngày 15 tháng 4 năm 2009, Bộ Chính trị đã ra thông báo số 242-TB/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khoá VIII) và phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020 trong đó nêu rõ: “Phấn đấu đến năm 2020 nước ta có một nền giáo dục tiên tiến, mang đậm bản sắc dân tộc, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế” (Bộ chính trị, 2009). Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng, đánh giá cao vai trò của giáo dục. Muốn hoàn thành sự nghiệp công nghiệp hóa (CNH), hiện đại hóa (HĐH) phải lấy giáo dục làm gốc, giáo dục phải đi trước một bước. Giáo dục là động lực của sự nghiệp đổi mới và tiến bộ xã hội, là con đường căn bản để nâng cao tri thức, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của con người. Giáo dục phải cung cấp được nguồn nhân lực có chất lượng đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội.
Luật giáo dục 2005, Điều 28 quy định: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thứ học tập cho học sinh” (Luật giáo dục năm 2005 và luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giáo dục năm 2009, 2009). Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo nêu: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học và đồng bộ các yếu tố cơ bản giáo
dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất năng lực của người học”, “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học và theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học” (Ban chấp hành Trung ương Đảng, 2013). Đây là cơ sở và môi trường pháp lí cho việc đổi mới giáo dục nói chung, đổi mới đồng bộ phương pháp dạy theo hướng phát triển năng lực người học.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân nước ta, cấp Trung học cơ sở (THCS) là cấp học cơ bản, là cầu nối giữa Tiểu học và Trung học phổ thông (THPT) tiếp tục thực hiện yêu cầu giáo dục cơ sở định hướng cho học sinh (HS) học lên hoặc học nghề, vào đời tùy theo năng lực HS, điều kiện hoàn cảnh gia đình HS nhằm đáp ứng những yêu cầu phát triển của xã hội. Cấp học này có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến quá trình hình thành, phát triển nhân cách của HS cấp THCS. Môn Toán cấp THCS giúp các em phát triển năng lực, trí tuệ, sự tưởng tượng, rèn luyện tính cẩn thận, chính xác,… góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho HS. Thực tế cho thấy HS học tốt môn Toán thì các em cũng học tốt các môn học khác. Toán học có rất nhiều ứng dụng trong thực tế cuộc sống của HS sau này.
Quản lí dạy học trong nhà trường THCS là một thách thức lớn đối với người quản lí và còn khó khăn hơn đối với quản lí dạy học môn Toán. Do đó, việc nâng cao trình độ, năng lực quản lí giáo dục cũng như đổi mới nhận thức về quản lí dạy học môn Toán của nhà quản lí trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Toán ở cấp THCS. Xuất phát từ những cơ sở lí luận và thực tiễn trên, tác giả chọn đề tài “Quản lí hoạt động dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa lí luận và xác định thực trạng quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng, đề xuất những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường này.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học và quản lí HĐDH tại các trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng được thực hiện ở nhiều nội dung như: quản lí nội dung, chương trình, đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng CNTT trong dạy học, bồi dưỡng HSG, phụ đạo HS yếu kém môn Toán, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS,... đã đạt được một số thành tích nhất định. Tuy nhiên, công tác quản lí này vẫn còn nhiều yếu kém, bất cập. Nếu xác định đúng thực trạng công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng thì người nghiên cứu xây dựng một số biện pháp để khắc phục các mặt hạn chế trên nhằm nâng cao hiệu quả quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường này.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS và công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng và phân tích nguyên nhân thực trạng quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS này.
5.3. Xây dựng một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.
6. Giới hạn nghiên cứu
6.1. Về nội dung: Đề tài chỉ tập trung vào việc làm sáng tỏ những vấn đề lí luận về HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS và quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS (cấp trường). Khảo sát thực trạng quản lí, xây dựng biện pháp quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS theo nội dung quản lí.
6.2. Về địa bàn: Nghiên cứu ở 10/10 trường THCS tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.
6.3. Về thời gian: Từ năm 2016 đến năm 2018.
6.4. Về chủ thể quản lí: Hiệu trưởng (HT) trực tiếp quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS: Tập trung vào CBQL các trường THCS (cấp trường).
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận nghiên cứu
7.1.1. Quan điểm hệ thống – cấu trúc
Vận dụng quan điểm hệ thống cấu trúc vào đề tài nhằm nghiên cứu thực trạng công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS trong mối quan hệ với công tác quản lí HĐDH tại trường THCS. Trong mối quan hệ này, Công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS là một phần tử của tập hợp công tác quản lí HĐDH tại trường THCS.
Công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS là một hoạt động, là bộ phận trong công tác quản lí HĐDH tại trường THCS. Vì vậy, cần xem xét quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS như một hệ thống, một hoạt động. Ngoài ra, cần xem xét hệ thống phân cấp quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS từ cấp bộ, cấp sở, cấp phòng đến cấp trường để vấn đề nghiên cứu được tiếp cận toàn cục.
7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic
Nghiên cứu quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng đặt trong quá trình hình thành phát triển của công tác đó từ thời điểm bắt đầu đến hiện tại, ở phần lịch sử nghiên cứu vấn đề và việc trình bày kết quả nghiên cứu một cách logic giữa các phần, các chương. Quan điểm lịch sử - logic sẽ giúp người nghiên cứu xác định được phạm vi không gian, thời gian, điều kiện hoàn cảnh cụ thể để xây dựng giải pháp điều tra, thu thập số liệu chính xác, trình bày các nội dung theo trình tự logic, đúng với mục đích nghiên cứu đề tài. Các vấn đề có mối quan hệ logic với nhau trên bình diện nghiên cứu. Theo quan điểm này, đề tài được giới hạn ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, đánh giá các vấn đề nghiên cứu theo các nội dung của nhà quản lí giáo dục.
7.1.3. Quan điểm thực tiễn
Thông qua kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lí HĐDH môn Toán theo hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng; phân tích, đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế trong thực tiễn công tác này. Dựa vào cơ sở trên, tác giả xây dựng những biện pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả công tác này.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các tài liệu khoa học, sách chuyên khảo, tham khảo, văn kiện, nghị quyết của Đảng, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, các văn bản của Bộ GD & ĐT, Sở GD & ĐT, Phòng GD & ĐT... có liên quan nhằm xây dựng hệ thống cơ sở lí luận về quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực HS ở các trường THCS.
7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
- Mục đích khảo sát: Xác định những vấn đề về thực trạng của công tác quản lí HĐDH môn Toán theo định hướng phát triển năng lực ở các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng. Tính cần thiết và khả thi của các biện pháp về công tác quản lí HĐDH môn Toán định theo hướng phát triển năng lực HS ở các trường này.