Đánh Giá Thành Công, Hạn Chế Và Nguyên Nhân Thành Công, Hạn Chế

sơn cước này luôn mong muốn một chiến lược kinh tế bền vững để họ sinh tồn trên mảnh đất, quê hương…” (Trích lời bình phóng sự“Cần có cuộc đại phẫu trong công tác bảo vệ và quản lý rừng”).

2.2.3.5. Âm thanh

- Tiếng động hiện trường: bao gồm âm thanh của thiên nhiên, âm thanh do sinh hoạt của con người tạo nên, tiếng động nhân tạo… đều được sử dụng triệt để, hài hoà và ăn ý với lời bình, hình ảnh trong các tác phẩm của ANTV.

Với những tiếng động chân thực này, nó sẽ làm tăng sự gợi cảm, tính chân thực của tác phẩm truyền hình nhằm tác động vào nhận thức, tình cảm của người khi xem mỗi phóng sự điều tra của ANTV. Hơn nữa, việc sử dụng tiếng động trong các phóng sự điều tra của ANTV đều đúng cường độ, đúng lúc. Việc sử dụng tiếng động hiện trường rất tốt đã làm tăng hiệu quả của tiếng động truyền hình. Tiếng động không quá to, không át lời bình đã đem đến tính tương tác rất lớn cho các phóng sự điều tra của ANTV. Tất cả đều là những tiếng động chân thực không giả tạo.

Ví dụ phóng sự “Cần có cuộc đại phẫu trong công tác quản lý và bảo vệ rừng” tiếng động từ hoạt động chặt phá rừng của lâm tặc, hoạt động cưa xẻ tại các nhà chủ đầu nậu gỗ là những tiếng động đắt trong tác phẩm. Tiếng động người dân lội nước bì bòm trong nhà sau khi nhường đất cho dự án là hiệu ứng tốt trong phóng sự “Góc khuất của những quyết sách”. Tiếng động tại chợ cửa khẩu Tân Thanh, tiếng gà kêu, tiếng xe máy đi trong đêm là hiện thực của cuộc sống thực phóng viên ANTV phản ánh trong phóng sự “Gian nan cuộc chiến với gà lậu”.

Ngoài tiếng động, thì âm thanh trong hình được truyền hình ANTV đầu tư. Đó là sự xuất hiện của phóng viên trước ống kính tại hiện, tiếng phỏng vấn của nhân vật liên quan đến nội dung phóng sự. Ví dụ sự xuất hiện của phóng viên dẫn hiện trường tại các phóng sự tiêu biểu như “cần có cuộc đại phẫu trong công tác quản lý và bảo vệ rừng”, hay “hệ lụy từ dự án còng nước biển vào làm muối trong khu dân cư” đã góp phần tăng thêm tính xác thực khi phản ánh thông tin và thành công của tác phẩm.

- Với những câu trả lời ngắn gọn súc tích, phỏng vấn trong phóng sự điều tra kinh tế có ý nghĩa quan trọng trọng việc xác thực thông tin, thừa nhận hành vi phạm tội, đấu tranh cái xấu cái ác, lời thỉnh cầu của người dân, hay ý kiến chỉ đạo, phương hướng giải quyết vấn đề của cấp trên, cơ quan chức năng có thẩm quyền có dụng ý tốt của phóng sự điều tra kinh tế ANTV. Đôi khi sự xuất hiện của nhân vật với những hình ảnh khắc họa đời sống vất vả của người nông dân, cận cảnh những giọt nước mắt của họ, nghẹn ngào không nói thành lời cũng là sức mạnh tố cáo to lớn của nhân dân đối với chính quyền cơ sở (Ví dụ trong phóng sự “Báo động đỏ tình trạng tham nhũng trong quản lý đất đai”). Hay sự xuất hiện trước ông kính của những nhân vật là có chức danh địa vị với câu trả lời “không biết đây vi phạm pháp luật” cho thấy một thực trạng chung của một bộ phận cán bộ làm sai nhưng cố tình không hiểu biết pháp luật…

- Âm nhạc: là một trong ba yếu tố quan trọng của tác phẩm truyền hình. Âm nhạc trong các phóng sự điều tra của ANTV có sự chọn lựa gắt gao, được sử dụng rất tinh tế đã góp phần làm tôn thêm hình ảnh và sự kiện, hơn nữa âm thanh đó không chỉ lúc nào cũng vang lên mà chỉ sử dụng lúc cần thiết. Mỗi bản nhạc khi sử dụng đều rất phù hợp với kết cấu, ý đồ cũng như chủ đề tư tưởng của phóng sự điều tra kinh tế. Âm nhạc thường được các phóng viên sử dụng xen kẽ tiếng động hiện trường. Họ luôn sử dụng âm nhạc hài hoà không tuỳ tiện phụ thuộc vào nội dung, cách thể hiện ảnh trong phim. Qua khảo sát cho thấy, âm nhạc sử dụng có hiệu quả của phóng sự ANTV ở phần Tít, ở nội dung vạch trần thủ đoạn của các đối tượng, góp phần tăng thêm sức hấp dẫn và tính chiến đấu của phóng sự điều tra kinh tế.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 180 trang tài liệu này.

2.2.3.6. Thời lượng tác phẩm

Các phóng sự điều tra của ANTV có cả dạng phóng sự nêu vấn đề và phóng sự giải quyết vấn đề, có 108 phóng sự dài thuộc 2 chương trình: Thời sự tiêu điểm, Điều tra qua thư khán giả có thời lượng từ 12 – 15 phút 1 phóng sự. Còn các phóng sự ngắn truyền hình trung bình có thời lượng từ 3 đến 5 phút đều nằm trong các bản tin thời sự: Thời sự an ninh, Nhật ký an ninh. Đây đều là những mẫu thời lượng chuẩn cho các phóng sự điều tra truyền hình.

2.3. Đánh giá thành công, hạn chế và nguyên nhân thành công, hạn chế

2.3.1. Thành công và nguyên nhân thành công

2.3.1.1. Thành công

Có thể nói, những phóng sự điều tra kinh tế trên kênh truyền hình ANTV đã được đánh giá rất cao và chiếm một vị thế trong lòng công chúng về phản ánh vấn đề nhức nhối có ảnh hưởng đến dân sinh, xã hội và đất nước. Điều này được thể hiện rò bằng con số 85% khán giả trong tổng số 210 ý kiến khán giả được khảo sát rất quan tâm tới các phóng sự điều tra trên kênh ANTV. Đặc biệt là 2 chương trình: Hành trình phá án và Điều tra qua thư khán giả. Không chỉ vậy, có rất nhiều khán giả tỏ ra là “fan” trung thành của các chương trình thuộc kênh truyền hình ANTV. Vậy trong gần 4 năm qua, ANTV đã đạt được những thành công gì nhờ các phóng sự điều tra kinh tế truyền hình .

Qua kết quả khảo sát cho thấy, có đến 58,9 % khán giả cho rằng nội dung phóng sự điều tra kinh tế trên truyền hình ANTV có tính chiến đấu cao. Thiếu tính chiến đấu (19,3%), còn nhiều hạn chế chiếm 19,8%... (xem biểu đồ 2.8; 2.9)

Biểu đồ 2.8

Biểu đồ 2.9

Thứ nhất: Các phóng sự điều tra kinh tế của Truyền hình ANTV đồng đều về số lượng và chất lượng đều. Với hơn 100 phóng sự điều tra dài, chuyên sâu về các vấn đề an sinh, xã hội, đặc biệt là các vấn đề kinh tế, 300 phóng sự ngắn về kinh tế thuộc các bản tin. ANTV khẳng định vị thế thông tin về an ninh, trật tự - những vấn đề bức xúc, các vấn đề nóng được công chúng quan tâm, gây nhức nhối trong xã hội như nạn buôn lậu, hàng giả, tham nhũng…

Thứ 2: Các phóng sự trên kênh ANTV đều dược đánh giá có tính chiến đấu cao và có nội dung rất hấp dẫn. Qua khảo sát khán giả xem truyền hình cả trong lẫn ngoài ngành công an có tới 58,9% lượng khán giả bày tỏ sự yêu mến với tính chiến đấu của của từng tác phẩm. Trong đó không ít khán giả quan tâm mong muốn có thêm nhiều chương trình có sự tương tác hơn nữa.

Các phóng sự điều tra về kinh tế trên kênh ANTV đều đã phản ánh rất chân thực các vấn đề đưa ra, nhất là loại tội phạm an ninh. Trung tướng Hữu Ước cũng đã khẳng định : “Các tác phẩm của ANTV trước hết là hay, đúng, chân thực. Chúng tôi lên format chương trình và anh em đã thực hiện theo đúng tiêu chí như thế. Chúng tôi vừa “chạy” chương trình vừa chỉnh sửa cho phù hợp. Những chương trình chính luận sẽ do đội ngũ phóng viên, biên tập viên của chúng tôi thực hiện. Đây sẽ là những chương trình chuẩn về chính trị, hay về phương thức thể hiện với tiêu chí tin cậy, kịp thời, nhân văn, hấp dẫn”.

Thứ 3: Không chỉ đáp ứng về mặt nội dung, các tác phẩm phóng sự điều tra của ANTV đều đem đến cho công chúng những cái nhìn chân thực nhất về các vấn đề nhức nhối của xã hội, các tội phạm kinh tế, giải quyết hết những khúc mắc người dân. Đẩy lùi nạn tham nhũng nhằm đem đến cho công chúng cuộc sống công bằng,

phúc lợi được đảm bảo đồng thời tẩy chay đội ngũ cán bộ tham nhũng ỷ thế công quyền mà ức hiếp người dân, ăn chặn của dân. Giúp đội ngũ Đảng sạch, phúc lợi dân sinh đảm bảo và góp phần lớn sự phát triển của đất nước.

Thứ 4: Các phóng sự điều tra kinh tế của ANTV được công bố góp phần đấu tranh rất lớn đối với vấn nạn tội phạm kinh tế, răn đe bộ phận cán bộ tham nhũng công quyền. Đây là điều mà ít cơ quan truyền hình thực hiện được, từ đề tài đến tài liệu. Những năm gần đây, nhiều đài truyền hình cũng phát triển rất nhiều các phóng sự điều tra tuy nhiên chỉ là dạng phóng sự ngắn, phóng sự phản ánh song với các phóng sự của ANTV các vấn đề được nêu ra đều được giải quyết triệt để và có những thành quả nhất định.

Như vậy, dù mới chính thức phát sóng được 4 năm, nhưng truyền hình ANTV đã thu hút số lượng lớn khán giả, uy tín, không chỉ trong nội bộ ngành và ngoài xã hội. Khẳng định sức hấp hẫn của kênh Truyền hình chuyên biệt về đề tài ANTT. Góp phần vào sự thành công đó chính là ANTV đã phát huy được thế mạnh của Ngành trong sáng tạo tác phẩm phóng sự điều tra. Các tác phẩm phóng sự điều tra nhất là điều tra kinh tế của ANTV đã mang lại hiệu quả cao. Trong đó, có nhiều thông tin kinh tế và truyền hình ANTV phản ánh là những căn cứ, cơ sở quan trọng cung cấp cho Cơ quan điều tra xử lý vấn đề theo đúng quy định của pháp luật. Nhiều vấn đề được các cơ quan chức năng phản hồi và có hướng giải quyết.

2.3.1.2. Nguyên nhân thành công

Để có được những thành công nói trên, trước hết có thể nói rằng, Ban Giám đốc Truyền hình ANTV thường xuyên có những chỉ đạo, định hướng trong hoạt động của các phòng ban. Trong đó, nội dung chỉ đạo phản ánh về kinh tế sâu sát và cụ thể. Nỗ lực của Truyền hình ANTV trong khai thác mảng đề tài này, Đại tá Nguyễn Quang Vinh, Phó Giám đốc Truyền hình ANTV chia sẻ: “Chống tiêu cực trong bộ máy Nhà nước và trong hoạt động, đời sống xã hội là một đề tài không kém phần quan trọng mà nhiều năm qua giới báo chí đã góp công sức cùng cơ quan chức năng phanh phui, thanh loại nhiều vụ việc góp phần hạn chế những tác hại của nó đối với đời sống xã hội. Bám sát chủ đề đó, Truyền hình ANTV thường xuyên điều tra, thông tin các vụ việc tiêu cực về kinh tế và luôn được khán giả quan tâm. Chúng tôi

luôn đòi hỏi tác phẩm phóng sự điều tra kinh tế, phải đảm bảo tính chính xác, không thể đưa ra công luận những điều chưa rò ràng, gây mơ hồ hoặc mất lòng tin trong khán giả”.

Trung tá Cao Xuân Long, Trưởng phòng thời sự truyền hình ANTV cho rằng: “Truyền hình ANTV luôn xác định phóng sự điều tra là thể loại xương sống, trong đó có điều tra lĩnh vực kinh tế. Các vấn đề về kinh tế được thể hiện đa dạng ở nhiều lĩnh vực, trong đó phóng sự điều tra là hình thức biểu đạt nội dung hiệu quả cho các nội dung phản ánh. Bên cạnh đó, ở các phòng, ban, đội ngũ phóng viên tiên phong và xung kích trên mặt trận tuyên truyền về kinh tế”.

Điều đó cho thấy rằng, nguyên nhân đầu tiên bắt đầu từ sự chỉ đạo đúng đắn. Lãnh đạo ANTV đã xác định thế mạnh của chính là điều tra. Ngoài ra, với tầm bao quát của các hoạt động của lực lượng Cảnh sát Kinh tế của lực lượng Công an các cấp từ trung ương đến địa phương nên các đề tài phản ánh của phóng sự điều tra ANTV khá đa dạng, không phải Đài truyền hình nào cũng có được. Chính các lĩnh vực kinh tế thuộc phạm vi điều tra của lực lượng Công an quản lý là điều kiện thuận lợi để phóng viên tác nghiệp. Từ các vấn đề kinh tế vĩ mô, đến kinh tế dân sinh. Hay các vấn đề về quản lý đất đai, phòng chống tham nhũng, lãng phí, buôn lậu gian lận thương mại… tạo nên bức tranh toàn cảnh về kinh tế trên sóng ANTV.

Nguyên nhân thành công nữa phải nói đến chính sự hăng say tác nghiệp, bám sát cơ sở của đội ngũ phóng viên điều tra kinh tế. Không bất kỳ địa bàn xa, nắng nóng, hay mưa gió, điều tra không thể có kết quả trong ngày một ngày hai mà chính sự bền bỉ trong điều tra đã góp phần làm nên những tác phẩm có giá trị. Ngoài ra, đối mặt với vấn đề kinh tế, những sai phạm về kinh tế, tội phạm liên quan đến kinh tế, sự sa ngã có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nhưng hơn bao giờ hết, phóng viên ANTV thời gian qua đã giữ vững lập trường tư tưởng, vượt qua những khó khăn vất vả, những cám dỗ vật chất đời thường để đi tìm sự thật trên lĩnh vực kinh tế. Những góc khuất trên lĩnh vực kinh tế được phanh phui, có những giải pháp từ cách ngành chức năng chính là thành công của các tác phẩm phóng sự điều tra kinh tế được phát sóng.

Đội ngũ phóng viên ANTV ngoài chuyên ngành được đào tạo về chuyên môn báo chí, khi được tuyển dụng vào ngành, họ đều phải qua lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp

vụ CAND. Đây chính là nền tảng góp phần vào sự thành công tác tác nghiệp điều tra qua báo chí của đội ngũ này. Trong số đó, nhiều người đã học văn bằng 2, hoặc tham gia đào tạo nhiều chuyên ngành khác nhau của ngành Công an. Vậy nên, đó là ngọn nguồn góp phần vào sự thành công vào tác phẩm, vào “đứa con tinh thần” của họ. Ngoài ra, những năm gần đây trong dòng chảy của đời sống báo chí thời kinh tế mở, một bộ phận phóng viên của một số cơ quan báo chí, sa ngã, thậm chí bị truy tố pháp luật. Nhưng đối với phóng viên ANTV tuy điều tra ở lĩnh vực nhạy cảm nhưng họ luôn giữ phẩm chất đạo đức trong sáng của người Cán bộ, chiến sỹ trong lực lượng CAND, người làm báo cách mạng Việt Nam. Hơn nữa, kinh tế là lĩnh vực luôn được dư luận đặc biệt quan tâm. Nhất là những vấn đề liên quan đến lợi ích của người dân như đất đai, sổ đỏ, hàng giả… hơn nữa là phẩm chất, đạo đức của những cán bộ mà người dân tin tưởng gửi gắm. Đi sâu phản ánh những vấn đề dư luận quan tâm cũng là nguyên nhân thành công của phóng sự điều tra kinh tế của truyền hình ANTV.

Như một lẽ tự nhiên, nói đến truyền hình CAND tự thân nó đã có một niềm tin trong lòng công chúng. Bởi những gì lực lượng Công an đã cống hiến, hy sinh, góp phần tô thắm thêm truyền thống “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”. Do vậy, thông tin nội tại từ truyền hình ANTV đã có một sức sống vững bền trong lòng công chúng, khán giả. Theo ông Lê Văn Hà – người dân TP Hà Nội trong phỏng vấn sâu cho rằng: “xem phóng sự điều tra kinh tế giữa truyền hình ANTV và truyền hình VTV, truyền hình Hà Nội, truyền hình TP Hồ Chí Minh có sự khác biệt. Khán giả thấy được bản sắc riêng của phóng sự điều tra của truyền hình ANTV. Truyền hình ANTV đã đi sâu khai thác chi tiết, căn cứ, dẫn chứng… khán giả theo dòi sự việc biết được tường tận sự việc. Ngoài ra với cách thể hiện mang màu sắc an ninh nên tạo sự hấp dẫn cho khán giả. Điều quan trọng, với nội dung chân thực, phản ánh chân thực, người xem thấy được và yêu mến hơn lực lượng Công an qua những tác phẩm báo chí”.

Ngoài ra cơ sở vật chất, trang thiết bị cũng đóng góp quan trọng vào chất lượng của phóng sự điều tra kinh tế. Ngoài ra, đài còn nhận được sự hỗ trợ từ các “đàn anh” như Đài Truyền hình Việt Nam VTV, Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC, Đài Truyền hình TP.HCM…Đồng thời, dưới sự hậu thuẫn rất lớn là liên kết với AVG - Truyền hình An Viên, đơn vị có hệ thống truyền dẫn phát sóng truyền hình kỹ thuật số hiện đại

nhất Việt Nam hiện nay thì việc các chương trình của Công an nhân dân sẽ được phát song nhiều, rộng và có kỹ thuật truyền dẫn hơn hẳn các đài khác

2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân hạn chế

2.3.2.1 Hạn chế

Bên cạnh những thành công thì các phóng sự điều tra kinh tế của truyền hình ANTV cũng có những hạn chế nhất định. Thời lượng phát sóng của các chương trình điều tra này không nhiều, chủ yếu 1 tuần 1 số cho các phóng sự chuyên sâu, và chỉ chiếm từ 20 – 25% trong tổng số khung phát sóng. Nội dung điều tra kinh tế chủ yếu là nạn hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại… Những vấn đề kinh tế về chính sách, kinh tế vĩ mô là nội dung còn chưa được phản ánh nhiều trong các phóng sự điều tra kinh tế trên kênh ANTV.

Với đặc thù là ngành Công an, kênh truyền hình của Công an nên những vấn đề tiêu cực, khuất tất liên quan tới các cán bộ trong ngành không được phản ánh nhất là một số lực lượng bị người dân gửi đơn thư về lĩnh vực kinh tế.

Về cách thức thể hiện chưa có nhiều đổi mới và vẫn đi theo lối cũ. Bên cạnh đó, với nội dung chưa đa dạng, phong phú, để thu hút khán giả, cần có những đổi mới trong nội dung phản ánh và hình thức thể hiện của phóng sự điều tra kinh tế trên truyền hình ANTV nhất là những chương trình, những phóng sự điều tra có tính tương tác cao với nhân dân. Nhiều phóng sự điều tra còn tạo ra sự hụt hẫng đối với khán giả. Theo dòi phóng sự từ 15 đến 20 phút thế nhưng người xem nhiều khi đó chỉ là phản ánh, tính chất điều tra ít. Mô tả nhiều. Không đưa ra luận cứ, luận chứng, lập luận cụ thể. Lời bình kết tội “đao to, búa lớn” vẫn còn xảy ra trong một số tác phẩm. Sau quá trình điều tra, trong một số trường hợp không trả lời được câu hỏi mà vấn đề đặt ra mà chỉ dừng lại ở mức độ tổng hợp các thực trạng. Nội dung phỏng vấn dài dòng, hàm lượng thông tin trả lời câu hỏi cho vấn đề ít… Điều này sẽ được phân tích trong chương 3.

Trong phỏng vấn sâu Trung úy Nguyễn Lê Hoàng, phóng viên phòng Thời sự truyền hình ANTV cho rằng: Nội dung phản ánh về kinh tế trên ANTV còn chưa đa dạng. Vấn đề kinh tế dân sinh được điều tra nhiều, những khuất tất trên lĩnh vực kinh tế được đội ngũ phóng việc tích cực tham gia đấu tranh phát giác. Tuy nhiên đối với kinh tế vĩ mô, hoạch định chính sách, phóng viên ANTV chưa đi khai thác triệt để. Đó cũng là