Phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nam Định

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

BÙI ANH TÚ

PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG THỦY LỢI PHỤC VỤ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2021

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

BÙI ANH TÚ

PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG THỦY LỢI PHỤC VỤ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 9.62.01.15

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Ngọc Hướng

PGS.TS. Phạm Hùng

HÀ NỘI - 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rò nguồn gốc.

Hà Nội, ngày… tháng… năm 2021

Tác giả luận án

Bùi Anh Tú

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.

Nhân dịp hoàn thành luận án, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc TS. Lê Ngọc Hướng và PGS.TS. Phạm Hùng đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Phân tích định lượng, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận án.

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ và người dân trên địa bàn tỉnh Nam Định đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận án./.

Hà Nội, ngày ... tháng ... năm 2021

Nghiên cứu sinh

Bùi Anh Tú

MỤC LỤC

Lời cam đoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục chữ viết tắt vi

Danh mục bảng vii

Danh mục hình ix

Danh mục hộp x

Trích yếu luận án xi

Thesis abstract xiii

Phần 1. Mở đầu 1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1

1.2. Câu hỏi nghiên cứu 3

1.3. Mục tiêu nghiên cứu 3

1.3.1. Mục tiêu chung 3

1.3.2. Mục tiêu cụ thể 4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu 4

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu 4

1.5. Đóng góp mới của đề tài 5

1.6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 5

Phần 2. Tổng quan nghiên cứu về phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản

xuất nông nghiệp 7

2.1. Cơ sở lý luận 7

2.1.1. Các khái niệm cơ bản 7

2.1.2. Đặc điểm của hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp 12

2.1.3. Nội dung nghiên cứu phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông

nghiệp 14

2.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất

nông nghiệp 21

2.2. Cơ sở thực tiễn 25

2.2.1. Thực trạng phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp

trên thế giới 25

2.2.2. Thực trạng phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp tại

Việt Nam 27

2.2.3. Bài học kinh nghiệm cho phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất

nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nam Định 30

2.2.4. Tổng quan một số công trình nghiên cứu liên quan và khoảng trống

nghiên cứu 31

Tóm tắt phần 2 38

Phần 3. Phương pháp nghiên cứu 39

3.1. Phương pháp tiếp cận và khung phân tích 39

3.1.1. Phương pháp tiếp cận 39

3.1.2. Khung phân tích 41

3.2. Phương pháp nghiên cứu 42

3.2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 42

3.2.2. Chọn điểm nghiên cứu 47

3.2.3. Phương pháp thu thập dữ liệu 48

3.2.4. Phương pháp xử lý dữ liệu 53

3.2.5. Phương pháp phân tích dữ liệu 54

3.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu 62

3.3.1. Nhóm chỉ tiêu thể hiện thực trạng sản xuất nông nghiệp và đặc điểm của

hộ sử dụng dịch vụ thủy lợi 62

3.3.2. Nhóm chỉ tiêu thể hiện thực trạng phát triển hệ thống thủy lợi 62

3.3.3. Nhóm chỉ tiêu thể hiện các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thống

thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp 63

Tóm tắt phần 3 64

Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận 65

4.1. Thực trạng phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp

trên địa bàn tỉnh Nam Định 65

4.1.1. Quy hoạch phát triển hệ thống thủy lợi 65

4.1.2. Phân cấp quản lý phát triển hệ thống thủy lợi 68

4.1.3. Triển khai quy hoạch phát triển hệ thống thủy lợi 73

4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất

nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nam Định 98

4.2.1. Điều kiện tự nhiên 98

4.2.2. Chính sách hỗ trợ phát triển hệ thống thủy lợi 104

4.2.3. Nguồn nhân lực vận hành hệ thống thủy lợi 114

4.2.4. Ý thức của người dân 118

4.3. Giải pháp phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp trên

địa bàn tỉnh Nam Định 120

4.3.1. Định hướng sản xuất nông nghiệp trong tương lai 120

4.3.2. Quan điểm, định hướng phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất

nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nam Định 121

4.3.3. Căn cứ đề xuất giải pháp 123

4.3.4. Các giải pháp cụ thể 131

Tóm tắt phần 4 147

Phần 5. Kết luận và kiến nghị 148

5.1. Kết luận 148

5.2. Kiến nghị 149

Danh mục các công trình đã công bố liên quan đến luận án 151

Tài liệu tham khảo 152

Phụ lục 152

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt
CBNV	Cán bộ nhân viên
CSHT	Cơ sở hạ tầng
CT	Công trình
CTTL	Công trình thủy lợi
CVM	Phương pháp đánh giá ngẫu nhiên
ĐHCQ	Đại học chính quy
ĐBSH	Đồng bằng sông Hồng
EFA	Phân tích nhân tố khám phá
GRDP	Tổng sản phẩm trên địa bàn
HĐND	Hội đồng nhân dân
HTTL	Hệ thống thủy lợi
HTX	Hợp tác xã
HTXDV	Hợp tác xã dịch vụ
HTXNN	Hợp tác xã nông nghiệp
KTCTTL	Khai thác công trình thủy lợi
NN&PTNT	Nông nghiệp và phát triển nông thôn
QĐ	Quyết định
SPDVTL	Sản phẩm dịch vụ thủy lợi
SXNN	Sản xuất nông nghiệp
TLCS	Thủy lợi cơ sở
TSCĐ	Tài sản cố định
TNHH MTV	Trách nhiệm hữu hạn một thành viên
UBND	Ủy ban nhân dân
WTP	Mức sẵn lòng chi trả