Đánh Giá Du Lịch Hạ Long Trên Quan Điểm Phát Triển Bền Vững

Dịch vụ mua sắm.

Dịch vụ mua sắm ở Hạ Long những năm gần đây đã phát triển, khu trung tâm thành phố có rất nhiều dãy phố mua sắm và chợ, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách trong việc mua sắm những món đồ yêu thích. Tuy nhiên cũng giống như những điểm du lịch khác trong toàn quốc, sản phẩm hàng hóa lưu niệm ở Hạ Long rất đơn điệu, các sản phẩm thủ công truyền thống như đồ gốm, ngọc trai, than đá,… thì nghèo nàn về chủng loại sản phẩm và đơn điệu về mẫu mã.

Dịch vụ vui chơi giải trí.

Trong những năm gần đây, trên địa bàn vịnh Hạ Long đã được đầu tư một số loại hình vui chơi giải trí mới như Công viên Quốc tế Hoàng Gia, Ca- sino Hoàng Gia, Khu giải trí cao cấp Tuần Châu, Bảo tàng và thư viện, Khu vui chơi giải trí cho thanh thiếu niên Vincom,…Các công trình này đã đáp ứng một phần nhu cầu của du khách. Tuy nhiên, các khu vui chơi, giải trí trên địa bàn thành phố còn rất thiếu, đơn điệu, quy mô nhỏ, lạc hậu, phân tán, không đáp ứng được yêu cầu cho sự phát triển du lịch bền vững trên địa bàn Vịnh. Các loại hình vui chơi giải trí chưa tạo được nét đặc trưng của thành phố du lịch mang tầm cỡ quốc tế.

Dịch vụ vận chuyển.

Dịch vụ vận chuyển du lịch trên địa bàn vịnh Hạ Long phát triển khá nhanh chóng, phong phú và đa dạng. Ô tô và tàu du lịch là hai loại phương tiện chủ yếu để phục vụ khách du lịch trên Vịnh. Thành phố cũng đã có những phương tiện để vận chuyển khách du lịch từ Hạ Long sang Trung Quốc như tàu Bạch Mã, tuyến xe buýt Hạ Long – Bắc Kinh. Phương tiện vận chuyển đường bộ nội thành cũng rất phong phú như: xích lô, taxi, xe buýt,.. Du khách có thể thoải mái tự do lựa chọn phương tiện phù hợp khi tham quan Vịnh và các danh lam thắng cảnh khác.

Về dịch vụ vận chuyển khách du lịch thăm quan nghỉ dưỡng trên biển là phong phú và đặc sắc nhất. Tính đến năm 2014, số lượng tàu du lịch lên đến 535 tàu, 115 tàu lưu trú nghỉ đêm trên Vịnh. Năm 2014 đón 4,5 triệu lượt khách, trong đó 650.000 lượt khách chọn dịch vụ lưu trú trên tàu, tăng 4,1% so với cùng kỳ. Đội tàu được nâng cấp về chất lượng, kiểu dáng, kích cỡ nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách, đặc biệt đối với yêu cầu của khách có khả năng chi trả cao. Phục vụ, vận chuyển lưu trú khách du lịch trên vịnh Hạ Long là sản phẩm đặc thù của Quảng Ninh và ngày càng thu hút được nhiều khách du lịch trong nước và khách du lịch quốc tế ở mọi cấp độ khác nhau.

Cũng giống như những dịch vụ khác, dịch vụ vận chuyển khách du lịch của Hạ Long cũng vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém như: Số lượng tàu cao cấp chưa nhiều, chất lượng cũng như mẫu mã các tàu chưa thực sự thu hút, gây ấn tượng, làm hài lòng du khách.

3.3.2. Đánh giá du lịch Hạ Long trên quan điểm phát triển bền vững

3.3.2.1. Mức độ khai thác hoạt động của các điểm du lịch

Những điểm tham quan du lịch của Hạ Long tập trung chủ yếu ở các điểm: Vịnh Hạ Long; Bãi biển Bãi Cháy; Đảo Tuần Châu; quần thể núi Bài Thơ. Số lượng du khách đến Hạ Long đã phát triển nhanh từ 2 triệu khách năm 2001 lên 7 triệu năm 2012 với tốc độ tăng trưởng lũy kế hàng năm là 12%. Khách du lịch Quốc tế đến Hạ Long để tham quan vịnh Hạ Long, Di sản thiên nhiên thế giới đã 2 lần được UNESCO công nhận.

Tổng số khách du lịch tương đối ổn định, khoảng 35% trên tổng số khách du lịch tới tham quan tỉnh. Tổng lượng khách tham quan vịnh Hạ Long năm 2012 đạt 3,1 triệu khách và con số này đã liên tục tăng từ 1,6 triệu khách du lịch năm 2002 với tốc độ tăng trưởng lũy kế là 7%. Hầu hết khách du lịch quốc tế đến Hạ Long có xuất sứ từ các nước phương Tây và châu Á khác.

Các cơ sở lưu trú

Hạ Long có một nguồn cung cấp dồi dào về nơi ăn nghỉ nhưng có rất ít khách sạn cao cấp và chất lượng của các khách sạn hiện nay rất khác nhau. Việc nâng cấp cơ sở lưu trú là yêu cầu cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường khách du lịch quốc tế. Có hai dạng cơ sở lưu trú trên địa bàn vịnh Hạ Long: khách sạn trên đất liền và tàu nghỉ đêm trên vịnh.

Tính trên toàn địa bàn Vịnh, đối với các khách sạn trên đất liền, Hạ Long hiện có nguồn cung dư thừa các khách sạn từ mức trung đến mức thấp nhưng lại rất hạn chế các khách sạn hạng sang. Các khách sạn nói chung đều nằm ở các khu vực trọng điểm như khu vực Bãi Cháy và Hòn Gai.

Bảng 3.11. Tốc độ phát triển số lượng và công suất phòng nghỉ

Chỉ tiêu

ĐVT	Năm			So sánh (%)
ĐVT	2012	2013	2014	2013/2012	2014/2013
Số buồng khách sạn	KS	13.010	14.000	15.300	107,61	109,29
Công suất phòng	(%)	62	54	58	87,09	107,41

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 132 trang tài liệu này.

Nguồn: Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Quảng Ninh

Bảng 3.11 thể hiện sự tăng đều đặn về lượng buồng khách sạn và đạt đến mức 15.300 buồng vào năm 2014. Công suất sử dụng buồng của các khách sạn khá ổn định nhưng vẫn còn ở mức thấp là 58% năm 2014, thấp hơn mức trung bình 68% của khu vực Đông Nam Á mặc dù có số lượng khách rất lớn. Hiện nay, chỉ có 11 khách sạn hạng 4 sao và 2 khách sạn 5 sao trong số 86 khách sạn trên toàn thành phố. Phần lớn các khách sạn chỉ ở mức 1 sao, 2 sao phục vụ cho nhu cầu của khách du lịch nội địa. Nhiều cơ sở lưu trú là các nhà nghỉ không xếp hạng, có chất lượng dưới mức tiêu chuẩn xếp hạng sao.

Nhiều khách sạn trong hoạt động cung cấp dịch vụ và bảo trì, chất lượng của khách sạn giảm đi sau vài năm hoạt động đầu tiên. Trang trí nội

thất trong nhiều khách sạn đã trở nên rất lỗi thời cùng với sự phục vụ của những nhân viên chưa được đào tạo đầy đủ đã dẫn tình trạng chất lượng dịch vụ yếu kém. Có ba thách thức quan trọng mà ngành công nghiệp khách sạn địa phương phải đối mặt khi cung cấp dịch vụ có chất lượng. Thứ nhất, có sự hạn chế rất lớn về nguồn nhân lực, các cán bộ quản lý khách sạn chủ yếu được tuyển dụng từ những trường đại học địa phương và từ các công ty khách sạn khác nhưng trình độ tiếng Anh không đạt yêu cầu. Giám đốc kinh doanh khách sạn Novotel, một trong số ít ỏi những khách sạn có thương hiệu trong khu vực nói rằng khách sạn không thể tìm được nhân viên chất lượng cao và kể cả sinh viên tốt nghiệp đại học cũng chưa được đào tạo đầy đủ. Thứ hai, kinh doanh khách sạn chịu thiệt thòi khi ở thành phố thiếu những dịch vụ giải trí để giữ chân khách mà hiện thời gian lưu trú của khách chỉ ở khoảng từ một đến hai đêm, chủ yếu là khách tour. Nhiều khách sạn chọn cách đầu tư vào tàu của mình để tăng lợi nhuận từ dịch vụ lưu trú trên biển. Có rất ít hoạt động trong khu vực dành cho khách du lịch, ngoài chợ đêm và một số cửa hàng địa phương. Những lúc trái vụ trong mùa đông và lúc bão trong mùa hè, khách du lịch có rất ít lựa chọn trên đất liền khi thời tiết không cho phép các tàu du lịch ra vịnh. Thứ ba, sự không thống nhất về việc xếp hạng sao đã gây ra những cạnh tranh mạnh mẽ về giá cả và hạ thấp cả về tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ và lợi nhuận liên quan. Hệ thống xếp hạng sao cho các cơ sở lưu trú không có độ tin cậy cao qua thực tế có nhiều khách sạn đầu tư chi phí thấp nhưng lại dành được thứ hạng sao cao hơn so với mức dịch vụ họ cung cấp. Những khách sạn chuyên phục vụ nhóm khách mục tiêu là khách cao cấp không thể cung cấp những dịch vụ sang trọng bởi các khách sạn đầu tư chi phí thấp nhưng lại có cùng cấp độ sao, đã chào giá dịch vụ thấp hơn trên thị trường, hạ thấp chất lượng tiêu chuẩn dịch vụ. Phân khúc du lịch Hội nghị - Hội thảo (MICE) cũng góp phần quan trọng cho kinh doanh cơ sở lưu trú. Nhiều khách

sạn cung cấp dịch vụ các phòng chức năng cỡ lớn và nhỏ phục vụ cho những công việc xuất phát từ nhu cầu của các công ty trong nước và các cuộc hội họp, lễ cưới. Các cơ quan Nhà nước và các khách hàng nói chung ở Hà Nội và các tỉnh lân cận thường có nhu cầu sử dụng dịch vụ này. Đặc biệt là những cơ quan thuộc Chính phủ hay phải tổ chức nhiều hội nghị cấp bộ. Những khách hàng đến từ khối công ty, tập đoàn bao gồm các ngành dược phẩm, công nghiệp nặng và doanh nghiệp sản xuất. Phân khúc này đóng góp từ 10 đến 20% doanh thu của khách sạn. Dịch vụ đám cưới cũng phổ biến ở khắp các khách sạn trong đó có nhiều khách sạn trở thành địa điểm rất nổi tiếng cho các cặp đôi đến từ Quảng Ninh và Hà Nội.

Các điểm tham quan và hoạt động du lịch.

Nhìn chung Hạ Long có một phạm vi đa dạng các dịch vụ du lịch thiên nhiên, lịch sử và văn hóa với những chất lượng khác nhau. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận địa bàn, không được quốc tế hóa và được biết đến trên phương diện toàn cầu đã gây cản trở sự phát triển của một số điểm tham quan du lịch.

Những điểm du lịch trọng yếu trên địa bàn Vịnh mang trong mình rất nhiều tiềm năng phát triển. Những nơi này chưa có những điểm vui chơi giải trí hấp dẫn thu hút khách du lịch cao.

Việc đánh giá những điểm tham quan du lịch bao gồm tất cả các điểm đến tự nhiên, văn hóa và lịch sử dựa vào mười phương diện, như sau:

+ Nét nổi bật về lịch sử, văn hóa hoặc vị trí địa lý;

+ Sự hấp dẫn và phong phú thu hút khách du lịch;

+ Tiềm năng phát triển du lịch tương lai;

+ Là một điểm đến du lịch bền vững;

+ Phát triển các điểm tham quan du lịch xét về sự đầu tư lắp đặt các biển chỉ dẫn, nhà vệ sinh, công tác quản lý, v.v..;

+ Vệ sinh điểm tham quan và các hoạt động xả rác;

+ Khả năng tiếp cận điểm tham quan du lịch đối với khách du lịch;

+ Quốc tế hóa thông qua phổ cập ngoại ngữ phục vụ khách du lịch quốc tế;

+ Phân khúc hấp dẫn cho các đối tượng khách du lịch khác nhau;

+ Nâng cao nhận thức cho công chúng thông qua nhiều kênh truyền thông, ví dụ như sổ tay du lịch, v.v...

Vịnh Hạ Long là một điểm tham quan du lịch đẳng cấp thế giới với số lượt khách tham quan ngày càng tăng. Vịnh nhận được những đánh giá cao trên các trang web du lịch và trong sổ tay du lịch, xếp hạng thứ nhất ở Việt Nam và thứ năm trong khu vực Đông Nam Á theo Lonely Planet và nằm trong top 25 điểm đến ở châu Á đạt giải thưởng 2013 của tạp chí Traveler’s choice (Sự lựa chọn lữ hành) trên trang web TripAdvisor nổi tiếng. Số lượng khách du lịch tiếp tục phát triển nhanh chóng với 2,5 triệu khách du lịch quốc tế năm 2014, chiếm 60% tổng lượt khách du lịch.

Tuy nhiên, vấn đề môi trường và tình trạng khai thác hoạt động du lịch quá tải đang gây ra một mối đe dọa đến khả năng tồn tại của điểm tham quan du lịch này.

3.3.2.2. Số lượng điểm du lịch được bảo tồn, tôn tạo và xếp hạng

Sản phẩm du lịch Hạ Long hiện nay được khái quát trên 4 mảng chính: Du lịch biển, du lịch nghỉ dưỡng - ẩm thực, du lịch văn hóa - tâm linh, du lịch sinh thái.

Bên cạnh việc bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch, công tác đầu tư, tôn tạo các dự án phục vụ, bảo tồn và phát huy giá trị vịnh Hạ Long cũng được nâng lên một bước. Cơ sở hạ tầng, điểm đến, bến cập tầu, đường đi, đèn chiếu sáng trong hang động,.. đã được đầu tư nâng cấp đảm bảo tham quan thuận lợi, an toàn cho du khách.

Bảng 3.12. Các điểm du lịch được bảo tồn, tôn tạo và xếp hạng trong ngành du lịch trên địa bàn vịnh Hạ Long

STT

Chỉ tiêu	Giai đoạn (Điểm DL)			So sánh (%)
Chỉ tiêu	2012	2013	2014	2013/2012	2014/2013
	Tổng số điểm DL	2.630	2.630	2.630
1	Điểm DL được bảo tồn, tôn tạo	710	920	1.025	129,5	111,4
	Du lịch tự nhiên	309	395	461	127,8	116,7
	Du lịch nhân tạo	401	525	564	130,9	107,4
2	Điểm DL được xếp hàng	534	554	575	103,5	103,79
	Du lịch tự nhiên	294	304	316	103,40	103,94
	Du lịch nhân tạo	240	249	259	103,75	104,01

Nguồn: UBND thành phố Hạ Long

Bảng 3.12 thể hiện sự quan tâm của UBND tỉnh, các sở ban ngành của tỉnh và thành phố trong việc đầu tư tôn tạo những điểm, giá trị của Di sản nhằm phát triển du lịch Hạ Long một cách bền vững. Theo đó đã đầu tư hàng trăm dự án, năm 2014 số điểm đã đầu tư, tôn tạo lên đến 1.025 điểm, với tổng số tiền hàng trăm tỷ đồng như: Tôn tạo động Thiên Cung, Hang Đầu Gỗ, hang Sửng sốt, bãi tắm Ti Tốp, bãi tắm Soi Sim, Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn, nâng cấp các điểm lưu trú nghỉ đêm trên Vịnh, xây dựng đề án điểm dừng chân cho khách du lịch tại khu vực Ba Hang, Hoa Cương, lập dự án xây dựng các tuyến điểm tham quan trên vịnh Bái Tử Long, xây dựng hồ sơ thiết kế và lựa chọn nhà thầu thi công dự án bến cập tầu đảo Ti Tốp,.. Chỉ tính riêng năm 2014, Ban quản lý đã đầu tư khoảng 24.115 tỷ đồng để phục vụ cho công tác đầu tư tôn tạo các dự án, công trình phục vụ bảo tồn và phát huy giá trị vịnh Hạ Long. Số điểm được sếp hạng tính đến năm 2014 cũng đã lên đến 575 điểm, trong đó có 316 điểm du lịch tự nhiên và 259 điểm du lịch nhân tạo. Nhờ đó thương hiệu Hạ Long ngày càng được khảng định sâu đậm hơn trên thị trường du lịch trong và ngoài nước.

Sản phẩm du lịch biển: Mặc dù sở hữu Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long nhưng Hạ Long chưa xây dựng được các sản phẩm, dịch vụ du lịch có thương hiệu tương xứng với vị thế, danh tiếng và đẳng cấp quốc tế của vịnh Hạ Long. Vì vậy, các sản phẩm, dịch vụ du lịch biển chưa thật sự chiếm được vị trí quan trọng, trung tâm, dài ngày và độc lập trong các chương trình du lịch Việt Nam của các hãng lữ hành quốc tế. Các sản phẩm, dịch vụ du lịch biển của Hạ Long phần lớn chỉ được lập trình như một phần nhỏ, lồng ghép hoặc nối tour trong các chương trình du lịch xuyên Việt. Trong đó, chủ yếu là các sản phẩm, dịch vụ du lịch quen thuộc, có giá rẻ và thời gian ngắn tại Hạ Long. Còn nhiều sản phẩm, dịch vụ du lịch khác, mặc dù có sức hấp dẫn, có tính mới lạ nhưng vì có quy mô nhỏ, nên chưa được các Công ty lữ hành quốc tế quan tâm khai thác.

Ngoại trừ một số hãng du thuyền có đẳng cấp và tính chuyên nghiệp, phần lớn các tàu thuyền hoạt động trên Vịnh Hạ Long thuộc sở hữu của nhiều doanh nghiệp nhỏ nên chất lượng thấp, các dịch vụ không đồng bộ, hoạt động phân tán, thiếu tính chuyên nghiệp và sự liên kết, năng lực cạnh tranh yếu, giá bán sản phẩm và dịch vụ du lịch chưa tương xứng, hiệu quả kinh doanh thấp.

Sản phẩm du lịch biển đặc trưng, điển hình và có quy mô lớn nhất tại Hạ Long là hoạt động tàu du lịch tham quan và nghỉ đêm trên Vịnh Hạ Long nhưng chưa được tổ chức quản lý chuyên nghiệp theo trình độ quốc tế nên chất lượng và hiệu quả kinh doanh thấp, không tương xứng với giá trị thương hiệu và đẳng cấp Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.

Du lịch nghỉ dưỡng - ẩm thực (lưu trú - ăn uống): Hạ Long có hệ thống cơ sở lưu trú khá tốt nhưng do phát triển tự phát và bị chia lẻ bởi quá nhiều chủ sở hữu nên không có thương hiệu mạnh.

Giá kinh doanh khách sạn tại Hạ Long thường xuyên bị cạnh tranh và thiếu sự kiểm soát nên không tương thích với chất lượng làm cho khách du