Những Vấn Đề Đặt Ra Cho Phát Triển Du Lịch Bền Vững Ở Thành Phố Hồ Chí

du khách trong và ngoài nước rất nhiều, nhưng TP.HCM vẫn chưa có chiến lược hoặc bất kỳ định hướng nào về mặt văn bản thể hiện một cách chính thức lộ trình, biện pháp và cách thức phát triển du lịch bền vững. Đây là một thiếu sót vô cùng lớn từ góc độ quản lý nhà nước.

2.3.1.2. Nguyên nhân của những hạn chế

Từ những hạn chế trên, tác giả cho rằng chúng xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có bốn nguyên nhân quan trọng mà phần lớn là xuất phát từ phía nhà nước, từ góc độ quản lý nhà nước. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, TP.HCM thiếu một tầm nhìn, định hướng trong dài hạn về phát triển du lịch bền vững. Những vấn đề về phát triển bền vững chưa được đề cập và luận giải một cách khả quan và thấu đáo. Điều này làm cho các chủ thể khác liên quan đến phát triển du lịch không biết nên hành động ra sao, đi như thế nào để có được du lịch bền vững.

Thứ hai, các tiêu chuẩn về phát triển du lịch bền vững cũng chưa được xác định và xây dựng. Về mặt lý thuyết, khi nói đến du lịch bền vững là nói đến ba trụ cột quan trọng như mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương, các di sản văn hoá và lợi ích về môi trường. Nhưng làm thế nào để xác định được những lợi ích đó vẫn là một câu hỏi chưa được cơ quan nhà nước trả lời một cách thoả đáng. Hoặc các doanh nghiệp cần phải tuân thủ những quy định, tiêu chuẩn gì trong tổ chức và hoạt động để thể hiện trách nhiệm của họ đối với phát triển du lịch bền vững, chẳng hạn như tiêu chuẩn về sử dụng các nước, điện năng, khí phát thải, v.v. đều chưa được các cơ quan nhà nước quy định rõ ràng. Trên thực tế, cơ quan nhà nước hiện nay vẫn có những tiêu chuẩn để xét cấp xếp loại khách sạn, nhà hàng, xe đủ tiêu chuẩn lưu thông, nhưng những tiêu chuẩn này chưa lồng ghép những yêu cầu về phát triển du lịch bền vững.

Thứ ba, nhà nước chưa có một cơ chế phù hợp, hiệu quả để có thể gắn trách nhiệm của các doanh nghiệp du lịch đối với địa bàn mà họ tới kinh doanh du lịch. Chính vì vậy mà những doanh nghiệp du lịch thường đứng ngoài cuộc đối với điểm đến du lịch. Sự cam kết của doanh nghiệp đối với điểm đến du lịch vì vậy rất thấp.

Thứ tư, là sự tham gia của cộng đồng còn rất hạn chế nên việc thể hiện tâm tư nguyện vọng của họ đến các cơ quan nhà nước không được nhiều. Hơn nữa nhà nước thiếu hẳn cơ chế và tiêu chí để đo lường sự tham gia của người dân vào hoạt động phát triển bền vững du lịch.

2.4. Những vấn đề đặt ra cho phát triển du lịch bền vững ở Thành phố Hồ Chí Minh

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 120 trang tài liệu này.

TP.HCM có nhiều tiềm năng phát triển du lịch. Mặc dù đã gặt hái nhiều thành công nhưng những thành công ấy vẫn chưa tương xứng với tầm vóc của một Thành phố sầm uất và hào nhoáng bậc nhất ở Việt Nam. Nhiều vấn đề vẫn còn đặt ra cho du lịch của Thành phố:

- Vấn đề được xem là cốt lỏi nhất là cần thiết phải hình thành tư duy phát triển du lịch bền vững. Có được tư duy này, quản lý nhà nước về du lịch ở TP.HCM sẽ được cởi trói và giải phóng hết tiềm năng mà thành phố đang có. Tư duy phát triển du lịch bền vững sẽ tạo nên sức bền và hướng đi thống nhất trong lâu dài cho du lịch của thành phố.

- Vấn đề thứ hai cần đặt ra là chuẩn mực cho phát triển du lịch của thành phố. Chính quyền TP.HCM cần suy nghĩ về vấn đề này. Du lịch tại TP.HCM nên đáp ứng tiêu chuẩn của khu vực Đông Nam Á, Châu Á hay của thế giới. Chỉ khi xác định được như vậy thì chính quyền TP.HCM mới nghĩ tới, hướng tới việc ban hành những chính sách, quy định và mục tiêu xứng tầm hơn. Đây là thắt nút quan trọng cần tháo gỡ để giúp du lịch TP.HCM vươn tầm thế giới, không chỉ khuôn hẹp trong phạm vi những tiêu chuẩn ở phạm vi quốc gia.

- Vấn đề thứ ba là cần tạo ra đặc thù cho du lịch TP.HCM. Phải có những sản phẩm đặc thù; những sản phẩm có thể làm nổi bật tiềm năng du lịch của TP.HCM.

- Không những vậy, loại hình sản phẩm cần phải phong phú, đa dạng để tạo ra một hệ thống sản phẩm vừa độc đáo, đa dạng, nhưng lại hết sức đặc trưng của một đô thị hào hoa và phồn thịnh.

Trong quá trình phát triển du lịch của thành phố thì vấn đề môi trường, văn hoá, và lợi ích kinh tế cần được kiểm soát, giám sát và quản lý một cách hiệu quả để có thể đạt được phát triển du lịch bền vững của thành phố.

Tóm tắt chương 2.

Trong Chương 2, tác giả tập trung làm rõ ba nội dung chính. Nội dung thứ nhất là trình bày khái quát về TP.HCM và phát triển du lịch ở TP.HCM. Nội dung thứ hai tập trung phân tích thực trạng phát triển du lịch bền vững tại TP.HCM với năm khía cạnh là tình hình quản lý bền vững, hiệu quả của doanh nghiệp; tình hình gia tăng lợi ích kinh tế xả hội cho cộng đồng địa phương và giảm thiểu những tác động; tình hình gia tăng lợi ích đối với các di sản văn hoá và giảm thiếu những tác động; tình hình tối đa hoá lợi ích đối với môi trường và giảm thiểu những tiêu cực; thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển du lịch bền vững của TP.HCM. Thực trạng này cho thấy những mặt được và chưa được. Có bốn nguyên nhân tạo nên mặt chưa được, trong đó có những nguyên nhân từ việc thiếu một định hướng chung, thiếu sự tham gia của người dân, thiếu cơ chế phù hợp để ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp và thiếu các tiêu chuẩn đo lường sự phát triển du lịch bền vững.

CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

3.1. Định hướng phát triển du lịch bền vững trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Các giải pháp phát triển du lịch bền vững tại TP.HCM đưa ra phải đáp ứng được nhu cầu, thực tiễn và tương lai phát triển du lịch của thành phố. Theo đó, những giải pháp đưa ra phải phù hợp với xu hướng phát triển du lịch của TP.HCM. Nói cách khác, trước khi đưa ra giải pháp, cần thấy được những định hướng phát triển du lịch ở TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung.

Về ở phạm vị cả nước, định hướng phát triển du lịch được thể hiện trong Nghị quyết số 08-NQ/TU. Ngày 16 tháng 1 năm 2017, Ban chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TU về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Nghị quyết xác định 05 quan điểm cho phát triển du lịch ở Việt Nam, bao gồm: “- Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hướng chiến lược

quan trọng để phát triển đất nước, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Đối với TP.HCM, phát triển du lịch bền vững góp phần tạo việc làm, phát triển ngành dịch vụ, khuyến khích tiêu dùng và tăng đóng góp vào GDP của địa phương.

- Phát triển du lịch thực sự là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, có thương hiệu và khả năng cạnh tranh cao; xã hội hóa cao và có nội dung văn hóa sâu sắc; tăng cường liên kết trong nước và quốc tế, chú trọng liên kết giữa ngành Du lịch với các ngành, lĩnh vực khác trong chuỗi giá trị hình thành nên các sản phẩm du lịch.

- Phát triển đồng thời cả du lịch quốc tế và du lịch nội địa; tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân và du khách quốc tế tham quan, tìm hiểu, khám phá cảnh quan, di sản thiên nhiên và văn hóa của đất nước; tôn trọng và đối xử bình đẳng đối với khách du lịch từ tất cả các thị trường.

- Phát triển du lịch bền vững; bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa và các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc; bảo vệ môi trường và thiên nhiên; giải quyết tốt

vấn đề lao động, việc làm và an sinh xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội.

- Phát triển du lịch là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, của toàn xã hội, có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của các cấp ủy đảng; phát huy mạnh mẽ vai trò động lực của doanh nghiệp và cộng đồng dân cư, sự quản lý thống nhất của Nhà nước; tập trung nguồn lực quốc gia cho phát triển du lịch”.

Ở phạm vi TP.HCM, trên cơ sở Nghị quyết trên, TP.HCM căn cứ vào điều kiện thực tế, tiềm năng phát triển du lịch của địa phương mà đưa ra đính hướng phát triển du lịch bền vững cho thành phố. Tuy là một đô thị, nhưng với những đặc điểm riêng của mình, TP.HCM có thể xây dựng được ngành du lịch phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn. Để du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp bền vững vào ngân sách của thành phố và của cả nước, trong thời gian tới Lãnh đạo TP.HCM đã đưa ra một số định hướng quan trọng cho ngành này như sau:

Thứ nhất, TP.HCM xác định du lịch sẽ trở thành ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp mang tính mũi nhọn của thành phố. Trong thời gian tới, ở TP.HCM, du lịch là một ngành kinh tế mũi nhọn, với các loại hình dịch vụ và sản phẩm du lịch tổng hợp, đa dạng để giúp tạo ra một hệ thống sản phẩm du lịch đô thị độc đáo và có khả năng thu hút du khách dừng chân ở nơi đây lâu hơn.

Thứ hai, du lịch phải vì sự phát triển của cộng đồng, đem lại lợi ích cho cộng đồng và phát triển du lịch bền vững chỉ có thể thực hiện được khi có sự tham gia của cộng đồng. Trong thời gian tới, vai trò của cộng đồng được khẳng định và phát huy để trở thành một yếu tố then chốt trong phát triển du lịch công động. Theo đó, tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào phát triển du lịch bền vững, tạo ra lợi ích thật sự cho cộng đồng giúp cộng đồng phát triển lành mạnh, góp phần xóa đói, giảm nghèo một cách bền vững.

Thứ ba là phát huy thế mạnh và tăng cường liên kết phát triển du lịch giữa các vùng, miền để có thể khai thác được tính đặc sắc và liên kết trong hoạt động du lịch của TP.HCM, làm cho du lịch trở thành một chuỗi những hoạt động liên hoàn với sự tham gia đa dạng về màu sắc, độc đáo về cách thể hiện gây hứng thú cho du khách

khi đến với TP.HCM. Nhiều sản phẩm du lịch mới mang màu sắc đô thị hiện đại được đầu tư và phát triển để không những làm phong phú thêm du lịch của TP.HCM và còn có thể khai thác hết tiềm năng về du lịch của thành phố.

Trên đây là những định hướng phát triển du lịch bền vững mà TP.HCM cần vạch ra trong thời gian tới.

3.2. Các giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Thành phố Hồ Chí Minh

Trước khi đưa ra các giải pháp về việc phát triển du lịch bền vững ở TP.HCM, ta cần đi vào phân tích SWOT để từ đó làm cơ sở đưa ra các giải pháp.

Điểm mạnh:

- TP.HCM là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục quan trọng của Việt Nam, là nơi hội tự nhiều đặc trưng văn hóa.

- Nằm ở vị trí đặc địa, là đầu mối giao thông quan trọng của Việt Nam và Đông Nam Á với hệ thống giao thông thuận lợi, có tiềm năng phát triển du lịch đường thủy.

- Có nguồn tài nguyên du lịch phong phú như: nhiều di tích lịch sử văn hóa, nhiều khu vui chơi giải trí, hệ thống chùa chiền, tiềm năng du lịch sinh thái (Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ, Vườn cò Thủ Đức,…), có nhiều làng nghề truyền thống với ưu thế phát triển du lịch làng nghề.

- Có nền ẩm thực phong phú, đa dạng các món từ Á đến Âu.

- Có cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch khá tốt, có tiềm năng phát triển du lịch MICE. Điểm yếu:

- Quản lý du lịch chưa tốt, các dịch vụ du lịch chưa phong phú. Dân số quá đông, dân nhập cư chiếm tỉ lệ lớn gây khó khăn trong quản lý, bên cạnh đó hiện tượng chèo kéo, chặt chém khách du lịch, nạn cướp giật, ma túy, mại dâm vẫn còn tồn tại.

- Cơ sở hạ tầng, các cơ sở du lịch, cảnh quan di tích chưa được nâng cấp tổng thể, hệ thống thoát nước cũ kỹ thường ngập lụt, hệ thống và ý thức giao thông công cộng còn kém.

- Môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng (quá nhiều xe máy, hệ thống xử lý rác và chất thải chưa tốt).

- Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm chưa cao.

Cơ hội:

- Các quốc gia trong khu vực có xu hướng chọn TP.HCM tổ chức du lịch MICE.

- Việt Nam gia nhập các tổ chức quốc tế. Nhiều nhà đầu tư nước ngoài mở rộng thị trường sản xuất, kinh doanh tại TP.HCM.

- Nhiều du khách quốc tế chọn Việt Nam làm điểm đến để tìm hiểu đất nước, con người và văn hóa Việt Nam.

- Tiếng Việt và ngành Việt Nam học được thế giới quan tâm, lượng người đến học tiếng Việt và Việt Nam học ngày càng tăng.

Thách thức:

- Phải cạnh tranh với các đối thủ mạnh về du lịch trong khu vực như Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc,… trong khi cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch chưa thật sự sánh bằng, dịch vụ và sản phẩm du lịch chưa phong phú, chiến lược quảng bá du lịch chưa mạnh.

- Còn nhiều thông tin và hình ảnh không đẹp trên các phương tiện truyền thông nước ngoài (an ninh trật tự, vệ sinh,…), bên cạnh đó các hoạt động chèo kéo, tệ nạn làm mất đi hình ảnh thân thiện về TP.HCM, khiến khách du lịch e ngại khi chọn du lịch tại TP.HCM.

- Các chủ thể tham gia vào hoạt động du lịch còn chưa có được định hướng và tiếng nói chung khiến các hoạt động du lịch vẫn còn chưa đồng bộ, manh mún, nhỏ l , gây khó khăn cho việc phát triển bền vững du lịch tại TP.HCM.

Từ các phân tích trên kết hợp với phân tích thực trạng và kết quả khảo sát được từ 100 doanh nghiệp hoạt động du lịch, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm khắc phục các hạn chế còn tồn tại và phát triển những mặt mà các chủ thể tham gia vào hoạt động du lịch có thể làm tốt để qua đó tạo nền tảng và định hướng phát triển bền vững du lịch tại TP.HCM.

3.2.1. Đổi mới tư duy về phát triển du lịch bền vững

Có thể nói rằng nền tảng thành công của mọi chính sách của nhà nước là có một tư duy phù hợp. Cần sắp xếp lại bộ máy tổ chức và nâng tầm cơ quan lãnh đạo ngành

du lịch của TP.HCM, mọi hoạt động du lịch đều được sự quản lý của Nhà nước, đặc biệt là có sự tham gia của các nhà khoa học để đảm bảo đạt hiệu quả cao. Đảm bảo cân đối giữa lực lượng sản xuất trực tiếp và gián tiếp, tăng cường sự phối hợp hiệu quả giữa du lịch, hàng không, khách sạn tạo thành các tam giác tăng trưởng ... để hạn chế tối đa tình trạng phá giá và ngăn ngừa hiện tượng cạnh tranh thiếu lành mạnh, tránh độc quyền, tạo mối quan hệ phụ thuộc để cùng chia s lợi ích và rủi ro. Phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các ban ngành, thể hiện rõ vai trò lãnh đạo của Nhà nước. Nhanh chóng cải cách thủ tục hành chính, đồng thời đơn giản hóa các thủ tục cho các doanh nghiệp du lịch hoặc đầu tư du lịch và cho cả du khách. Không ngừng cải tiến phương pháp kiểm soát và quản lý an ninh chặt chẽ.

Tuyên truyền và hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện các văn bản pháp luật, kiến nghị kịp thời lên cấp trên những nội dung cần bổ sung, sửa đổi. Thường xuyên tiến hành thanh tra và không ngừng giám sát các hoạt động kinh doanh du lịch luôn đảm bảo kinh doanh du lịch không được tác động xấu đến môi trường chung quanh. Thường xuyên thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, tổ chức các hội thảo có sự tham gia của các nhà khoa học để sớm có giải pháp tháo gỡ kịp thời những vướng mắc nhằm làm cho ngành du lịch TP.HCM hoạt động được trôi chảy và tiến triển.

Trong xu thế toàn cầu hóa khu vực và thế giới, để có thể đủ sức cạnh tranh với các đối thủ, việc quản lý chất lượng theo ISO được coi là điều kiện cơ bản và là giấy thông hành cho các doanh nghiệp thâm nhập và có chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài nước. Thực tế vừa qua, một số doanh nghiệp trong ngành đã áp dụng thành công quản lý chất lượng theo ISO như các Khách sạn thuộc Sài Gòn Tourist, Bến Thành Tourist, iditour…đã đem lại rất nhiều lợi ích thiết thực. Để thực hiện việc áp dụng quản lý thông tin, quản lý chất lượng theo ISO, các doanh nghiệp cần triển khai thực hiện xây dựng hệ thống thu thập và xử lý thông tin có khả năng thu thập và xử lý kịp thời các thông tin có liên quan từ nội bộ đến bên ngoài. Hệ thống xử lý thông tin này phải đáp ứng được yêu cầu của mọi thành viên trong đơn vị, từ nhân viên nghiệp vụ đến nhà quản trị cao cấp.