Tuổi Trở Lên 2 Quan Tiền 2 Mạch 19 Văn.

Tháng 12, lấy ngày Vọng (ngày rằm) tháng Quý đông (tức tháng Chạp) làm lễ "Lạp

tiết" (lễ cúng cuối năm).

Không chép

90a

Mùa xuân, quan Đốc học trấn Hải Dương là Nguyễn Quỳ mất.

Không chép

90a

Tháng 3, Trương Hiệu được phái đi hỏi han, dò xét các quan lại Bắc Thành.

Không chép

90b

Đổi đình Quảng Văn ở Bắc Thành thành đình

Quảng Minh.

Không chép

90b

Tháng 8, mùa thu, lụt lớn.

Không chép

91a

Tháng 10, mùa đông, thăng cho quan Hiệp quận Lê Tông Chất chức Tổng trấn Bắc Thành.

(sự kiện này được chép vào tháng 10 năm 1818)

(sự kiện này được chép vào tháng 1 năm 1819)

Chép khác

thời gian

91a

Ngày 22 tháng 10, [quan Tổng trấn] đi kinh lược các trấn thuộc Bắc Thành, đến ngày mồng 10 tháng 11, mới trở về nhiệm sở.

(sự kiện này được chép vào tháng 3 năm 1819)

Chép khác thời

gian

91a

Cho tu sửa bồi đắp Bắc Thành.

Không chép

91a

Ngụy Chiêu Nham và ngụy Ba Khoa đều đi ăn trộm.

Không chép

91b

Năm 1819, Tháng Giêng, mùa xuân, vua cho triệu vị Giám sinh nhà cựu Lê là Nguyễn Quốc Bảo giữ chức Đốc học Quốc tử giám.

(sự kiện này được chép vào tháng 3 năm 1819)

Chép khác thời

gian

91b

Nguyễn Quốc Bảo là người làng Hồi Bão, huyện Tiên Du, thi đỗ Giải nguyên khoảng giữa những năm niên hiệu Cảnh Hưng.

Nguyễn Văn Hàn là cha của Quốc Bảo. Văn Hàn thường dạy con làm những việc lớn lao. Ông ta chỉ ăn khoai và vừng, người địa phương có dâng món ăn mới, nhưng thê thiếp

của ông lại tỏ vẻ khinh bỉ. Ông răn vợ con không nên như vậy.

Không chép

92a

Ngụy Chỉ huy tên là Lục xâm phạm đất Vân Sàng.

Không chép

92b

Hiệp trấn Yên Quảng vì tội hống hách lấy của dân nên bị khép án tử hình.

Không chép

92b

Tháng 4, mùa hạ, quan Tổng trấn Bắc

Thành là Lê Tông Chất được triệu vào triều bệ kiến (cho đến tháng 9 mới trở về Bắc Thành).

Triệu tổng trấn Bắc Thành là Lê Chất về Kinh. Chất đến vua

Chép khác thời

hỏi về việc ở thành, yên ủi vỗ về giờ lâu. Chất nhân lấy cớ có mẹ già xin về thăm. Vua y cho. (sự kiện

này được chép vào tháng )

gian

93a

Tháng 8, mùa thu, tại Bắc thành có mưa lớn, lúa má chết hết.

Không chép

93a

Tháng 8, Ngày 26 Ất Mão, mặt trời xanh như lá chàm.

Không chép

93a

Tháng 9, gia phong hàm Thái sư cho Tả quân Lê Văn Duyệt, cho phục chức Tổng trấn Gia Định.

Tổng trấn Gia Định chưởng Tiền quân quận công Nguyễn Hoàng Đức chết…Lại lấy chưởng Hữu quân Nguyễn Văn Nhân làm tổng trấn

Gia Định

Chép khác nội dung

93a

Tại Bắc Thành, các tổng đều đặt chức Tổng hào. Tổng trưởng các tổng sở tại nếu không thể đi tuần phòng trong tổng thì được cho lập riêng chức Tổng hào. Mỗi tổng phải

đặt hai trạm canh để xét hỏi những người lạ mặt qua đường.

Không chép

93a

Ngày 11, tháng 10, viên Trợ giáo Bắc thành là Lê Quý từ trần.

Không chép

93a

Tháng 11, miễn 2 phần 10 số thuế ruộng vụ đông cho các trấn ở Bắc Thành.

Các trấn từ Thanh Hoa ra Bắc bị lụt. Sai xét số lúa ruộng bị tổn hại, giảm thuế vụ đông theo thứ bực khác nhau. Ngoài ra những món phải nộp thì Bắc Thành lại hoãn cho 3 phần 10, Thanh Hoa, Thanh Bình đều cho nộp tiền thay (một

hộc thóc gia một quan tiền)

Chép khác nội dung

93b

Quan tham hiệp trấn Kinh Bắc tên là Quý

mất tại Quảng Bình.

Không chép

Đại Nam thực lục

Ghi chú

Trang

Nội dung

1a

Thánh tổ Nhân hoàng đế

Tên húy là Đởm, tự Hiệu

Thánh tổ, Thể Thiên Xương Vận Chí Hiếu Thuần Đức Văn Vũ Minh Đoán Sáng Thuật Đại Thành Hậu Trạch Phong Công Nhân hoàng đế, tên húy là Hiệu lại

tên Húy là Đởm

Chép khác nội dung

1a-1b

16 điều ân xá

Điều 5: Người trong tông thất chưa được làm quan thì hiệp đồng với bộ Lễ, phủ

Tông nhân tra xét gần xa, dâng tấu, đợi chỉ, cấp thêm tiền lương như đã định

Cha mẹ và các quan trong ngoài, từ tam phẩm trở lên,đều chiếu phẩm phong tặng

Chép khác nội dung

2b

Điều 6: Văn võ quan viên từ tam tứ phẩm trở lên, người đang tại ngoại từ tam phẩm trở lên, mỗi người đều được cấp thêm một bậc, đợi thành nghị định sẽ thi hành

Từ tam phẩm trở lên đều cho tập ấm một người cho con vào học ở nhà Quốc tử giám, khi tuổi trưởng thành có thể lục dụng được thì sai đại thần đề cử người mình biết rồi thứ tự dẫn lên yết

kiến, sẽ tùy tài bổ dụng

Chép khác nội dung

3a

Điều 7 : Văn võ quan viên ở kinh đô, giữ chức từ ngũ phẩm trở xuống, người tại ngoại từ tứ phẩm trở xuống, đang thực lĩnh bổng, ưu tiên cấp cho mỗi người một

tháng tiền bổng và lương thực

Các quan văn võ ở trong từ ngũ phẩm, ở ngoài từ tứ phẩm trở xuống, đã thực thụ tù chu cấp cho

lương tiền 2 tháng.

Chép khác nội dung

4a-4b

Hồi mới lập nước, văn thư từ mệnh phần nhiều dùng quốc âm, từ năm Minh Mệnh về sau mới thay dùng văn chương trường ốc đàng hoàng trang nhã [4b], bề tôi, dân chúng dùng giấy tiên để tấu, chữ viết nhất nhất theo trong tự điển Khang

Hi, không được loạn dùng các bản khác, phải viết theo đúng cách, rõ ràng.

Không chép

4b

Ban lệ các chữ miếu hiệu.

Không chép

4b

Tôn mẹ đẻ làm Thái hoàng hậu (sự kiện này được chép vào tháng 1 năm 1820)

Tháng 8, năm 1820. Bầy tôi dâng biểu xin tôn Hoàng mẫu làm Hoàng thái hậu…Vua đem biểu dâng lên, Từ cung dụ rằng: “…ta xin các lão tiên sinh cùng một đức, dôc một lòng giúp đỡ Hoàng đế những điều không biết tới để hồi lại ý trời, để cho dân vui sống thì ta mừng lắm. Còn tờ biểu xin tôn sùng bất tất cử hành”

Năm Minh Mệnh thứ 2 (1821), mùa xuân tháng 3, ngày Qúy sửu tôn Hoàng mẫu làm

Hoàng thái hậu

Chép khác thời gian

5a

Tháng 2 (1820), quan Bắc trấn Kinh Bắc đánh dẹp bọn trộm cướp ở Hữu Lũng.

Không chép

5a

Cho Phó tướng Long Văn hầu Nguyễn Tiến Bảo trấn giữ Vị Hoàng

Không chép

5a-5b

Ngày mồng 4 tháng 3, Tổng trấn Bắc thành là Nguyễn Tông Chất, Bảo tuyền đại sứ Trương Văn Minh nhập triều[5b] yết

kiến (tháng 8 năm sau thì trở về).

Không chép

5b

Xuống chiếu cho các trấn cho dân vay thóc.

Không chép

5b

Ngày Tân Sửu [ngày 16] tháng 4, an táng [vua Gia Long] ở lăng Thiên Thụ

Ngày Tân sửu an táng ở lăng Thiên Thụ. Trước 3 ngày Mậu tuất, linh giá tiến phát, vua đi bột theo đến điện tranh ở bến sông Hương, rước linh giá lên thuyền. Ngày hôm ấy linh giá đến điện tranh ở trước hoàng đường. Giờ dậu, an táng

vào huyệt.

Chép giản lược nội dung

Lấy Lê Quý Kiệt cùng quan phụ trách

Doanh tượng coi việc sơn lăng…

Không chép

6a

Lấy Lễ bộ Hữu tham tri Lê Quý Kiệt, cùng Thái thường tự khanh, Hành [tham] Sơn Nam Thượng Hiệp trấn (Đế sư), [tuyên] chiếu vua rằng: "Những người giữ chức tam phẩm trở lên mỗi người cử một hiền tài, bất kể là người thuộc gia đình giàu có hay nhà nghèo

hèn".

Không chép

6a

Lại triệu các tiến sĩ và giám sinh triều Lê cũ, cùng các bậc văn học dồi dào, thực tài giỏi và đức hạnh đã thi đỗ, phủ huyện sở tại sửa sang lại sổ sách rồi tâu

lên. 6 người ở La Mỗ, 3 người ở Sài Sơn cùng các ông Uông Sĩ Độ đều được dự.

Không chép

6a

Sáp nhập Hàn lâm viện hiệu thảo

Không chép

6a-6b

Các ông Phan Huy Thực phụng mệnh đi sứ, [năm] Đinh Sửu từ Thanh trở về, có bộ Kinh sao tập, nói về quan chế triều Thanh, cho dùng thử. [6b] Cống sĩ phân phái về 6 bộ, học để biết điển chương thì gọi là Hành tẩu, ra chiếu nghị định thi hành. Mời tất cả Cống sĩ năm trường, thi lại "tứ lục từ hàn", người nào đỗ phân cấp cho làm Hành tẩu ở Lục bộ, người nào trượt cho về. Từ đó lấy làm lệ thường.

Không chép

6b

Tháng 6, hạn hán

Không chép

6b

Ra chiếu tìm sách cũ (sự kiện này được chép vào tháng 6 năm 1820)

(sự kiện này được chép vào tháng 5 năm 1820)

Chép khác

thời gian

6b

Ban biển trinh nữ cho họ Hà ở Lạng Giang.

Hà Thị Biên, người ở Thái Đào, Yên Thế, thủ tiết mà chết, không để bọn cường bạo làm nhục, đặc ban cho cờ biểu để làm gương trinh tiết cho phụ nữ khắp thiên hạ.

(sự kiện này được chép vào tháng 6

Vua chuộng khen những người tiết hạnh…lại hạ lệnh cho các địa phương xét hỏi để tâu. Sau có người con gái ở Bình Định là Nguyễn Thị Phiếu và người con gái ở Kinh Bắc là Hà Thị

Biên đều không chịu nhơ

Chép khác thời gian

năm 1820)

mình vì kẻ cường bạo mà bị hại, sở tại tâu lên, vua sai đều ban cho biển vàng (khắc 4 chữ “Mỗ thị trinh nữ”) để nêu khen

(sự kiện này được chép

vào tháng 3 năm 1821)

7a

Mùa thu tháng 7, tuyển hoạn quan cho vào trông coi ở Nội thị..

Không chép

7b

Tháng 8 (1820) có đại dịch. Ra chiếu ban ngự dược [thuốc của nhà vua] cùng việc cấp tiền tuất.

Bấy giờ ở đô thành dịch bệnh tràn lan. Tháng 9 bệnh dịch đã lan khắp các trấn ở Bắc thành, quan và dân chết kể hàng nghìn người. Ngày 13, chiếu nói rằng vì việc dân mà trẫm rất ưu phiền, bèn sai ngự y là các ông Trịnh Hoài Đức theo Lương phương để ban cách cứu chữa. Lại ban cho thuốc và tiền tử tuất. Về sau trong dân có nhiều người khai man tới mức phải bị ra hầu kiện.

Năm nay dịch bệnh phát từ mùa thu sang mùa đông, bắt đầu từ Hà Tiên, sau rốt đến Bắc Thành. Số hộ khẩu chết tất cả là 206.835 người, không kể số nam phụ, lão ấu ở ngoài hộ tịch. Trước sau chẩn cấp 73 vạn quan tiền (sự kiện này được chép vào tháng 7 năm 1820)

Chép khác nội dung và thời gian

7b

Vua Thanh băng hà, con trai là

Huyền Trinh nối ngôi, đổi niên hiệu là Đạo Quang năm đầu.

Không chép

7b

Lấy Giám sinh họ Đinh, người Kim Khê giữ chức Tham bồi bộ Lễ [cha của

Đinh Phác].

Không chép

7b

Ngày sóc tháng 12 ra chiếu hủy bốn loại ngụy tiền (tứ ngụy tiền)..

Không chép

8a

Trùng tu chùa Thiên Mạc [Thiên Mụ

?], đúc tượng Phật, chuông đồng để trấn long mạch ở kinh thành.

Không chép

8a

Sai Tham bồi bộ Hình Trần Bá Kiên đi Thanh cầu sắc phong và ban chiếu cho các nơi ở Bắc thành tu sửa hành đài, công quán, đường xá để chuẩn bị đón tiếp sứ giả (sự kiện này được chép vào tháng 9 năm 1820)

Sai sứ nước Thanh. Lấy Hữu Tham tri Lại bộ là Ngô Vị sung chánh sứ, Thiêm sự hình bộ Trần Bá Kiên, Hàn lâm thị

độc học sĩ Hoàng Văn Thịnh sung giáp ất Phó

Chép khác nội dung và thời gian

sứ…(sự kiện này được

chép vào tháng 12 năm 1820)

8a

Hình tào họ Thiều được miễn (vợ là người quê ở Liễu Khê).

Không chép

8a

Tháng Giêng (năm 1821) mùa xuân,

chiếu cho tu sửa lại sử quán, và bộ Thực lục của liệt thánh gồm 9 quyển.

Không chép

8b

Tháng 2, dịch bệnh ở Bắc Thành lại bùng phát. Cấp ban như trước.

Không chép

8b

Đổi lánh thành binh. Cho phép cứ 3 năm

một lần được đổi áo quần

Không chép

9a

Tháng 8, lấy Trương Văn Minh làm Phó tổng trấn Bắc Thành; Câu kê họ Giao được quyền lĩnh tiền chi việc của các trường.

Không chép

9a

Chiếu cho phép, quân, dân nếu ai có bất bình gì thì kêu lên. 5 trấn trong nội

Bắc Thành hạn trong 1 tháng, 6 trấn ngoài Bắc Thành hạn trong 3 tháng.

Không chép

9a

Lại ban sắc cho bách thần ở Bắc

Thành (cho các thần hiển linh có sự tích và công đức).

Không chép

9b

(tháng 9 năm 1821) Ngày 21, các cụ phụ lão ở Bắc Thành ra vái chào, vua ban cho các cụ từ 70 tuổi trở lên 2 quan tiền 2 mạch 19 văn. Từ 90 tuổi trở lên ban tặng thêm một sất lụa; Các cụ từ 100 tuổi trở lên ban thêm cho một lạng bạc. Các quân trong ngũ doanh ban tiền củi, mỗi ngày 2 mạch.

Cho kỳ lão Bắc Thành 3000 quan tiền. Ai 90 tuổi trở lên, cho thêm một tấm lụa

Chép thêm nội dung

9b- 10a

Ngày 22, quân dân các trấn bái tạ chúc mừng, những người quỳ dâng tấu có đến cả ngàn trang ở ngoài Ngũ môn. Vua mệnh riêng Lễ phiên Hàn lâm nhận đọc, nếu người nào viết được 120 chương mà văn hay, có lí lẽ thì ngày hôm đó cho đi

chơi thuyền trên Tây hồ…

Không chép

10a-

[Sơn] Nam Thượng Hiệp trấn Lê

Không chép

Quý Kiệt dung túng cho gia thuộc, nhưng

được miễn xét hỏi.

11a

Chiếu cho chức Tuần ti nộp thuế (phù

thuế)

Không chép

11a

Năm nay miễn thuế dung, điệu là 5 phần 10.

Không chép

11b

Ngày mồng 2, tháng 12, phía đông nam mây trắng nổi lên như thành.

Không chép

11b

Ngày 18, nhà Thanh sai sứ là Phan Củng Chấn tới tuyên sách phong.

Giờ ngọ, sứ nhà Thanh là Phan Cung Thìn theo long đình đến điện Kính

Thiên làm lễ tuyên phong

Chép khác nội dung

11b

Ngày 18, nhà Thanh sai sứ là Phan Củng Chấn tới tuyên sách phong. Sắc do Án sát sứ giữ chức Đề hình tỉnh Giang Tây tuyên vào giờ Thân ngày hôm đó. [Lời chiếu như sau]

(không chép toàn văn bài chiếu)

Chép thêm nội dung

12b

Ngày 19, dùng một trăm sất lụa gấm tế

Thế tổ

Không chép

13a

Lấy Lê Quý Kiệt vào Nhập thị. Kiệt dâng biểu tự làm rõ [những điều bị đàn hặc] nên được miễn xét xử, cho phép giữ chức Hiệu lực ở Quảng Bình. Chưa được bao lâu thì bị triệu về làm Hình Bộ Tham tri Bắc

Thành. Sau về hưu dưỡng.

Không chép

13a

Chiếu cấm sách Tứ bình thực lục. Vì những điều ghi chép phần nhiều tô vẽ quá.

Không chép

13b

Định lại Quốc triều quan chế.

Không chép

14b

Phụ bổ: Ngày mồng 7, tháng 4, năm

Gia Long thứ 3 [1804], vua ra chiếu chế định quan chế [chế độ chức quan].

(có ghi vào tháng 4 năm 1804, tập I, trang 596)

19a

Năm đó (tức năm 1804) Năm đó ông Phạm Đăng Dư, giữ chức Thượng thư bộ Lễ khảo cứu định ra lịch pháp.

Không chép

19b

Ông Đăng Hưng và Giám phó Nguyễn Hữu Thận dâng tấu xin định thời tiết, khí hậu ở Đô thành và Bắc Thành Gia Định. Nhất loạt dựa vào kinh độ vĩ độ ở

địa đồ; việc mặt trời mọc lặn, đêm ngày dài ngắn cũng tất theo địa đồ; độ cao địa

Không chép