Nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp sử dụng bền vững lâm sản ngoài gỗ làm dược liệu và thực phẩm tại Vườn quốc gia Phia Oắc - Phia Đén, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

--------------------------------

PHẠM THỊ CẨM TÚ

NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP SỬ DỤNG BỀN VỮNG LÂM SẢN NGOÀI GỖ LÀM DƯỢC LIỆU VÀ THỰC PHẨM TẠI VƯỜN QUỐC GIA PHIA OẮC

– PHIA ĐÉN, HUYỆN NGUYÊN BÌNH, TỈNH CAO BẰNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

Thái Nguyên - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

--------------------------------

PHẠM THỊ CẨM TÚ

NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP SỬ DỤNG BỀN VỮNG LÂM SẢN NGOÀI GỖ LÀM DƯỢC LIỆU VÀ THỰC PHẨM TẠI VƯỜN

QUỐC GIA PHIA OẮC – PHIA ĐÉN, HUYỆN NGUYÊN BÌNH, TỈNH CAO BẰNG

NGÀNH: LÂM HỌC MÃ SỐ : 8.62.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

NGƯỜI HD KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN QUỐC HƯNG

Thái Nguyên - 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, đầy đủ, rò nguồn gốc và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào, Các thông tin, tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn này đều đã được ghi rò nguồn gốc, Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện cho luận văn này đã được cảm ơn,

Tôi xin chịu trách nhiệm trước Hội đồng bảo vệ luận văn, trước phòng quản lý sau đại học và nhà trường về các thông tin, số liệu trong đề tài.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Người viết cam đoan

Phạm Thị Cẩm Tú

LỜI CẢM ƠN

Xuất phát từ nguyện vọng của bản thân và được sự nhất trí của Ban chủ nhiệm khoa Lâm nghiệp, Phòng Đào tạo - Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên tác giả tiến hành thực hiện đề tài “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp sử dụng bền vững lâm sản ngoài gỗ làm dược liệu và thực phẩm tại Vườn quốc gia Phia Oắc - Phia Đén, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng”

Sau một thời gian làm việc đến nay bản luận văn của tác giả đã hoàn thành. Nhân dịp này tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo hướng dẫn PGS. TS. Trần Quốc Hưng là người tận tâm hướng dẫn tác giả trong thời gian thực hiện đề tài.

Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo phòng Đào tạo, khoa Lâm nghiệp những người đã truyền thụ cho tác giả những kiến thức và phương pháp nghiên cứu quý báu trong thời gian tác giả theo học tại trường.

Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban quản lý Vương Quốc gia Phia Oắc - Phia Đén, tỉnh Cao Băng đã nhiệt tình tạo mọi điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình nghiên cứu.

Và cuối cùng tác giả xin chân thành cảm ơn sâu sắc nhất tới cơ quan, gia đình, bạn bè và những người luôn quan tâm chia sẻ và tạo mọi điều kiện giúp đỡ trong thời gian tác giả học tập và nghiên cứu vừa qua.

Do lần đầu làm quen với nghiên cứu khoa học, nên luận văn không tránh được những thiếu sót. Vì vậy, tác giả kính mong được sự đóng góp ý kiến quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để bản luận văn của tác giả thêm phong phú và hoàn thiện hơn.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Phạm Thị Cẩm Tú

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT v

DANH MỤC CÁC BẢNG vi

MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết 1

2. Mục tiêu nghiên cứu 2

2.1. Mục tiêu chung 2

2.2. Mục tiêu cụ thể 2

3. Ý nghĩa cuả đề tài 2

3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học 2

3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất 2

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 4

1.1 Cơ sở khoa học 4

1.1.1 Một số định nghĩa về lâm sản ngoài gỗ. 4

1.1.2. Phân loại lâm sản ngoài gỗ 6

1.2 Tình hình nghiên cứu LSNG 8

1.2.1 Tình hình nghiên cứu LSNG trên thế giới 8

1.2.2. Tình hình nghiên cứu LSNG ở Việt Nam 11

1.3. Tổng quan khu vực nghiên cứu 18

1.3.1. Điều kiện tự nhiên 18

1.3.2. Điều kiện dân sinh, kinh tế - xã hội 23

1.3.3. Đánh giá nhận xét chung 26

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 28

2.2. Địa điểm và thời gian tiến hành 28

2.3. Nội dung nghiên cứu 28

2.4. Phương pháp nghiên cứu 28

2.4.1. Phương pháp thu thập và phân tích số liệu thứ cấp 28

2.4.2. Công tác ngoại nghiệp 29

2.4.3. Công tác nội nghiệp 32

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 33

3.1. Những loài lâm sản ngoài gỗ được người dân trong vùng sử dụng làm dược liệu và thực phẩm. 33

3.2. Thực trạng khai thác và sử dụng thực vật rừng làm dược liệu và thực phẩm của người dân. 35

3.2.1. Nguồn gốc của những loài LSNG được khai thác làm dược liệu, thực phẩm tại khu vực nghiên cứu 35

3.2.2. Thực trạng khai thác thực vật rừng làm dược liệu, thực phẩm tại khu vực nghiên cứu36

3.2.3. Tình hình sử dụng và tiêu thụ nguồn tài nguyên cây dược liệu, thực phẩm 45

3.3. Các nguyên nhân làm suy giảm nguồn tài nguyên cây dược liệu, thực phẩm tại khu vực nghiên cứu 47

3.4. Giải pháp bảo tồn, phát triển và sử dụng bền vững những loài LSNG làm dược liệu,

thực phẩm 50

3.4.1. Lựa chọn loài LSNG ưu tiên trong bảo tồn và phát triển 50

3.4.2. Giải pháp để bảo tồn và phát triển các sản phẩm này 51

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 53

1. Kết luận 53

2. Kiến nghị 55

TÀI LIỆU THAM KHẢO 56

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

FAO GĐGR LSNG NCCT UBND VQG

WHO

Nội dung

Tổ chức nông lương thế giới Giao đất giao rừng

Lâm sản ngoài gỗ Người cung cấp tin Úy ban nhân dân Vườn Quốc gia

Tổ chức y tế thế giới