Giáo dục đạo đức trong gia đình thời kỳ hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

---------------------------------

PHẠM THỊ NHUNG

GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TRONG GIA ĐÌNH THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 100 trang tài liệu này.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

---------------------------------

PHẠM THỊ NHUNG

GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TRONG GIA ĐÌNH THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Triết học Mã số: 60 22 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS DƯƠNG VĂN DUYÊN

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Dương Văn Duyên. Các tài liệu, số liệu nêu ra trong Luận văn là trung thực, đảm bảo tính khách quan, khoa học, các tài liệu tham khảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Hà Nội, ngày 10 tháng 01 năm 2016

Tác giả Luận văn

Phạm Thị Nhung

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, cô giáo trong khoa Triết học đã tận tình dạy bảo, truyền thụ kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập.

Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn đến TS. Dương văn Duyên - giảng viên hướng dẫn, người đã chỉ bảo, giúp đỡ tôi tận tình trong quá trình thực hiện và hoàn thành Luận văn.

Xin cảm ơn những người mà tôi chưa từng gặp mặt, nhưng cuộc sống, tư tưởng, công trình của họ đã tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến bản thân tôi, giúp tôi có niềm tin, động lực để hoàn thành Luận văn.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, những người luôn bên cạnh động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn của mình!

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 3

1. Lý do chọn đề tài 3

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu 4

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 6

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 6

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 7

6. Đóng góp của luận văn 7

7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 7

8. Kết cấu của luận văn 7

Chương 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TRONG GIA ĐÌNH VÀ HỘI NHẬP QUỐC TẾ 8

1.1. Đạo đức trong gia đình, giáo dục đạo đức trong gia đình ở Việt Nam8

1.1.1. Đạo đức trong gia đình Việt Nam 8

1.1.2. Giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam 17

1.1.3. Nội dung và phương pháp giáo dục đạo đức trong gia đình hiện nay 20

1.2. Hội nhập quốc tế và tác động của nó đến đạo đức Việt Nam 30

1.2.1. Hội nhập quốc tế ở Việt Nam 30

1.2.2. Những tác động của hội nhập quốc tế đến đạo đức trong gia đình Việt Nam 34

Tiểu kết chương 1 46

Chương 2. GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TRONG GIA ĐÌNH VIỆT NAM THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP 48

2.1. Thực trạng và nguyên nhân giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam thời kỳ hội nhập quốc tế 48

2.1.1. Thực trạng của giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay 48

2.1.2. Nguyên nhân của giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam hiện nay56

2.2. Một số vấn đề đặt ra đối với giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam hiện nay 64

2.2.1 Mâu thuẫn giữa yêu cầu xác định các nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội với sự dao động của các chuẩn mực đạo đức trong giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam hiện nay 65

2.2.2. Mâu thuẫn giữa yêu cầu tăng cường vai trò của gia đình đối với trẻ em và những hạn chế của năng lực giáo dục đạo đức của nhiều bậc cha mẹ 66

2.2.3. Mâu thuẫn giữa hội nhập quốc tế và những hậu quả tiêu cực, hệ luỵ xã hội của nó đối với giáo dục đạo đức trong gia đình 67

2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay 68

2.3.1.Đổi mới nhận thức, nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức trong gia đình

......................................................................................................................... 68

2.3.2 Đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục đạo đức trong gia đình 71

2.3.3. Nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước trong quản lý nhằm tạo điều kiện cải thiện hiện trạng giáo dục đạo đức trong gia đình 73

2.3.4. Xây dựng môi trường giáo dục đạo đức trong sạch lành mạnh 77

2.3.5. Phát huy tính tích cực, tự giác của trẻ em trong việc tự rèn luyện và tu dưỡng đạo đức 78

KẾT LUẬN 82

TÀI LIỆU THAM KHẢO 84

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Gia đình là tế bào của xã hội, là nơi con người sinh ra và lớn lên, nơi trẻ em được chăm sóc cả về thể chất, trí tuệ, đạo đức lẫn nhân cách để hòa nhập vào đời sống xã hội. Sự trường tồn của quốc gia, dân tộc phụ thuộc rất nhiều vào sự tồn tại và phát triển của mỗi gia đình. Gia đình không phải là nơi duy nhất có vai trò và trách nhiệm trong việc giáo dục trẻ em nhưng nó là môi trường đầu tiên tạo điều kiện tốt nhất và có vai trò quan trọng quyết định việc hình thành nhân cách trẻ em.

Cùng với những cơ hội đang thúc đẩy sự tiến bộ của gia đình Việt Nam thì sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế thị trường, mở cửa và hội nhập quốc tế với những mặt trái của nó như hiện nay cũng đang đặt ra cho gia đình Việt Nam trước rất nhiều những thử thách trong việc giáo dục đạo đức. Thực tế cho thấy, trong quá trình hội nhập quốc tế, thang giá trị đạo đức của con người có nhiều biến đổi theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực. Tại đại hội X, Đảng ta chỉ rõ: “Tình trạng suy thoái, xuống cấp về đạo đức, lối sống, sự gia tăng tệ nạn xã hội và tội phạm đáng lo ngại, nhất là trong lớp trẻ” [25, tr. 172

- 173]. Đây là một trong những thách thức lớn đang đặt ra đối với sự nghiệp giáo dục của nước nhà nói chung và giáo dục đạo đức trong gia đình nói riêng.

Cùng với gia đình, nhà trường và xã hội là môi trường giáo dục quan trọng đối với sự hình thành phẩm chất đạo đức và nhân cách cho thế hệ trẻ. Song vai trò của các thiết chế xã hội ngày nay chỉ có thể được phát huy một cách có hiệu quả khi lấy giáo dục đạo đức trong gia đình làm cơ sở. Nhiều gia đình tỏ ra lúng túng, thậm chí bất lực trong việc giáo dục đạo đức cho con cái dẫn đến phó mặc việc này cho nhà trường và xã hội. Do đó việc định hướng giá trị văn hóa và hình thành các chuẩn mực đạo đức là yêu cầu cấp bách cho trẻ hiện nay. Quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế ở Việt Nam đang đặt ra những yêu cầu bức thiết với sự nghiệp giáo dục nói chung và

giáo dục đạo đức trong gia đình nói riêng nhằm góp phần tạo ra một thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, vừa có đức vừa có tài. Không có những đảm bảo về đạo đức và giáo dục về đạo đức thì gia đình không thể trở thành một tế bào lành mạnh, do đó cũng không thể đảm bảo cho sự phát triển bền vững cho Việt Nam trong tương lai.

Nhận thức rõ vị trí và vai trò của gia đình trong giáo dục thế hệ trẻ , Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030 đã khẳng định : “Gia đình là môi trường quan trọng để hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp, tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [14, tr. 1].

Nói về xây dựng gia đình Việt Nam hiện nay trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng ta khẳng định: “ Sớm có chiến lược quốc gia về xây dựng gia đình Việt Nam, góp phần giữ gìn và phát triển những giá trị truyền thống của văn hóa, con người Việt Nam, nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ. Đúc kết và xây dựng hệ giá trị chung của người Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế” [27, tr. 223].

Vì tất cả những lý do trên đã thúc đẩy tác giả chọn vấn đề “Giáo dục đạo đức trong gia đình Việt Nam thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay” làm đề tài luận văn thạc sĩ Triết học của mình.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Vấn đề giáo dục đạo đức trong gia đình cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu theo những khía cạnh khác nhau như:

Trong cuốn sách “Gia đình Việt Nam trong bối cảnh đất nước đổi mới” của GS. Lê Thi đã cung cấp cho chúng ta bức tranh toàn cảnh về gia đình Việt Nam hiện nay. Đó là những thay đổi về cấu trúc, quy mô, chức năng, cũng như các quan hệ giữa những thành viên trong gia đình. Hơn nữa, tác giả còn đề cập tới vấn đề giáo dục trẻ em vị thành niên và những khó khăn của các bậc cha mẹ.