Có Sự Kết Hợp Chặt Chẽ Giữa Biên Tập Viên Nội Dung Và Biên Tập Viên Kỹ

người đọc. Để thực hiện được những mục tiêu, việc biên tập kỹ - mỹ thuật giáo trình phải thỏa mãn các điều kiện sau:

2.3.1. Có sự kết hợp chặt chẽ giữa biên tập viên nội dung và biên tập viên kỹ - mỹ thuật

Trong quá trình xuất bản sách tại Nhà xuất bản Lý luận chính trị, người biên tập nội dung và người biên tập kỹ - mỹ thuật đều có vai trò vị trí nhất định. Người biên tập nội dung có trách nhiệm về nội dung của cuốn sách, bảo đảm mọi yêu cầu về chính trị, sự chính xác và nội dung khoa học, còn người biên tập kỹ - mỹ thuật có trách nhiệm về mặt hình thức, tạo thẩm mỹ cho cuốn sách. Để có một cuốn sách hay về nội dung và đẹp đảm bảo các yêu cầu về kỹ - mỹ thuật, người biên tập nội dung và người biên tập kỹ - mỹ thuật sách phải có sự kết hợp chặt chẽ, có sự bàn bạc trao đổi cụ thể về mục đích, yêu cầu của sách.

b) Thống nhất một số quy định trong trình bày sách

* Khổ sách

Trên thực tế, sách giáo trình thường sử dụng một số khổ sách thông dụng sau: Khổ 13 x 19 cm và Khổ 14,5 x 20,5 cm. Hiện nay, khổ 14,5 x 20,5 cm là khổ sách phổ biến nhất của các loại sách giáo trình.

* Khổ bát chữ

Khổ bát chữ là kích thước phần nội dung in trong trang sách (có thể toàn chữ hoặc vừa chữ, vừa hình).

Khổ bát chữ của sách 14,5 x 20,5 cm nếu tính bằng đơn vị cm sẽ là 11,5 x 17,5 cm (đến chân số trang).

* Sử dụng chữ in

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 162 trang tài liệu này.

Hiện nay trong các sách giáo trình, thường sử dụng hai loại chữ là: chữ có chân và chữ không chân. Mỗi loại chữ trên lại có rất nhiều kích cỡ và kiểu dáng khác nhau.

Việc lựa chọn kiểu chữ nhằm các mục đích sau đây:

+ Làm nổi bật sự phân chia giữa các phần, chương, mục, tiểu mục...

+ Tạo nét hài hòa và mỹ thuật cho trang sách.

+ Tạo cho người đọc cảm giác dễ chịu, thoải mái.

Các giáo trình lý luận chính trị của Học viện thường được sử dụng cỡ chữ 12 và khoảng cách giữa các dòng là 14 phân in.

* Trình bày trang sách

Thông thường các giáo trình của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh do Nhà xuất bản Lý luận chính trị xuất bản là loại sách bao gồm các trang chỉ gồm có kênh chữ (các giáo trình có phần minh họa, phụ bản không nhiều).

* Kết thúc sách

Phần này trình bày thông tin về số lượng in, nơi in, giấy phép... để ở trang cuối và xếp vào cuối bát chữ.

c) Thiết kế bìa sách

Các bộ giáo trình của Học viện có tính chất công cụ, kinh điển, lý luận nên trong việc thiết kế bìa cho giáo trình thì việc trình bày tít chữ được ưu tiên trên hết.

2.4. Tình hình và chất lượng in ấn giáo trình

Việc triển khai xuất bản sách giáo trình phục vụ năm học của Nhà xuất bản Lý luận chính trị nói riêng tính đến nay đã được gần 5 năm.... Theo các hợp đồng đặt hàng in sách giáo trình được ký giữa Nhà xuất bản với Học viện, Nhà xuất bản đã tích cực tổ chức in ấn, đảm bảo tiến độ theo hợp đồng đã ký; thậm chí có một số cuốn giáo trình phải làm gấp so với mốc thời gian yêu cầu của hợp đồng.

- Năm 2003: Biên tập và in ấn theo đơn đặt hàng của Học viện: 14 đầu giáo trình với tổng số 108.000 bản.

- Năm 2004: Biên tập và xuất bản xong bộ giáo trình trung cấp lý luận chính trị (14 đầu) với tổng số 4.582 trang; in với tổng số 280.000 bản. Biên tập 22 đầu giáo trình hệ cao cấp và hệ cử nhân với tổng số 6.540 trang và số lượng in là 45.265 bản.

- Năm 2005: In ấn giáo trình do Học viện đặt hàng; 47 đầu sách với tổng số 65.590 trang, trong đó in tái bản 20 đầu sách với tổng số 29.990 bản.

- Năm 2006: Tái bản các bộ giáo trình các hệ đào tạo do Học viện đặt hàng, Nhà xuất bản đã triển khai biên tập và in ấn bộ giáo trình trung cấp lý luận chính trị (hệ ngắn hạn dùng cho cán bộ đào tạo chính trị cấp cơ sở các tỉnh Tây Nguyên) gồm 8 cuốn với số lượng in 8.400 bản.

- Năm 2007: Đã tái bản bộ giáo trình hệ cao cấp lý luận chính trị với 30 đầu sách, tổng số lượng in là 60.000 bản; bộ giáo trình hệ trung cấp lý luận chính trị gồm 14 đầu sách với tổng số hơn 28.000 bản. Triển khai biên tập, in ấn và chuyển giao nhanh chóng bộ giáo trình trung cấp lý luận chính trị (hệ ngắn hạn dùng cho cán bộ đào tạo chính trị cấp cơ sở các tỉnh miền núi phía Bắc) gồm 8 cuốn với số lượng in 11.600 bản.

Qua thực tế công việc, chúng tôi có một số nhận xét về chất lượng in giáo trình như sau:

- Về ưu điểm:

Giáo trình in và nhập kho có chất lượng in và hoàn thiện tiến bộ, năm sau tốt hơn năm trước:

+ Bìa sách, ruột sách được bình cân đối giữa đầu, chân, gáy và bụng sách.

+ Ruột sách đã được bộ phận biên tập kỹ - mỹ thuật chú trọng hơn qua khâu in can nên đã hạn chế được các phần tử in lên không đều, gai nét, đứt nét...

+ Khâu hoàn thiện: đại đa số sách giáo trình được vào bìa bằng phương pháp keo

nhiệt nên sách có gáy phẳng, không nhăn, không méo lệch, sách vuông vắn và chắc chắn, hình thức đẹp.

+ Vật tư: nhìn chung các nhà in đã sử dụng đúng chủng loại vật tư (giấy in bìa, ruột), hộp carton đúng chủng loại.

+ Tem dán đạt yêu cầu.

+ Đóng hộp đúng quy định, đảm bảo đủ số lượng bản trong hộp.

- Về nhược điểm:

+ Về vật tư: Một số nhà in sử dụng giấy in ruột có độ trắng không đồng đều, làm

ảnh hưởng đến chất lượng cuốn sách.

+ Về in: Hiện tượng in trang đậm, trang nhạt, mặt in, mặt trở có độ đen không đồng đều vẫn còn. Rải rác vẫn còn có hiện tượng chữ in gai nét, đứt nét, mờ (do bị lõm cao su máy in, hay bản kẽm). Mặt in, mặt trở không trùng khớp. Do một số nhà in chưa chú trọng đến việc lau bản thường xuyên, nên hiện tượng bột giấy còn nhiều, làm giảm chất lượng sản phẩm.

Đối với các bìa sách giáo trình in nhiều màu: một số bìa còn có độ chồng màu chưa cao, còn lệch màu, nháy màu, hình ảnh in ra không đẹp. Sách in nhiều tông màu còn bị rỗ bột giấy, trôi nước.

+ Về hoàn thiện: Gấp sách số trang chưa trùng khớp, lệch, méo vẫn còn (vấn đề

này do một số nhà in gấp máy không có bấm thoát hơi nên sách gấp bị nhăn đầu nhiều).

Vào bìa lệch gáy, nhăn gáy (do vào bìa thủ công), rỗ keo, vương keo còn nhiều.

Sách đóng lồng: một số nhà in đóng chưa đẹp, chân ghim cắt quá dài hoặc quá ngắn, ghim không ép sát vào sách, lực đóng quá mạnh làm lún gáy sách.

Xén sách: xén sách còn pavia, dao mẻ, dao không sắc nên gây xước sách, vỡ gáy, việc xén chưa đứt hết vẫn còn rải rác trong các nhà in.

+ Về KCS: Nhà xuất bản đã quan tâm nhiều đến việc tổ chức KCS trên từng công đoạn sản xuất, nhưng khi nhập kho vẫn còn để lọt nhiều cuốn sách không đảm bảo chất lượng như in bị rê nét, lệch màu, bẩn, rách ruột, thấm ống, gấp góc, xén chưa dứt. Vẫn còn hiện tượng bìa 1 bị xước, bìa 4 bị lấm bẩn do vận chuyển.

2.5. Đánh giá thực trạng chất lượng giáo trình ở Học viện CTQG Hồ Chí Minh

Trong năm học 2006-2007, Nhà xuất bản Lý luận chính trị đã gửi phiếu điều tra để tìm hiểu nhu cầu thực tế. Đa số ý kiến đánh giá cho thấy về nội dung khoa học, giáo trình do Nhà xuất bản Lý luận chính trị xuất bản đã đáp ứng được nhu cầu của bạn đọc. Có 49% ý kiến đánh giá là khá. Song, có tới 27% cho rằng nội dung khoa học trong ấn phẩm của Nhà xuất bản chỉ đạt trung bình. Từ kết quả trên có thể thấy, nội dung khoa học của giáo trình còn phải được đổi mới. Kết quả điều tra này chính là một căn cứ thực tiễn thuyết phục để Nhà xuất bản kiến nghị Học viện trong quá trình điều chỉnh

nội dung, chương trình đào tạo cũng như việc biên soạn, tái bản hệ thống giáo trình.

Về hình thức ấn phẩm được đánh giá cao (tốt: 27% và khá: 55%). Đây cũng là sự ghi nhận bước đầu việc Nhà xuất bản có sự đầu tư cho vấn đề in ấn, làm bìa.

Qua điều tra, số lượng độc giả yêu cầu cao về nội dung khoa học của giáo trình chiếm tới 62%. Điều này cho thấy Nhà xuất bản cần phải chú trọng hơn nữa về vấn đề này. Đây sẽ là vấn đề sống còn của các ấn phẩm. Nó sẽ giúp thương hiệu của Nhà xuất bản Lý luận chính trị chiếm lĩnh được thị trường độc giả ngày một nâng cao về trình độ.

Qua điều tra thực tế cho thấy giá sách của Nhà xuất bản là phù hợp với nhu cầu của bạn đọc. Trong giai đoạn giá giấy công in tăng, đây là sự đánh giá những cố gắng lớn về giá thành ấn phẩm của Nhà xuất bản.

Dưới đây chúng tôi tập trung đề cập đến chất lượng giáo trình của Học viện do Nhà xuất bản Lý luận chính trị ấn hành với các vấn đề chủ yếu sau:

* Nội dung khoa học

- Ưu điểm: các bộ giáo trình của Học viện đảm bảo tính chính xác, chặt chẽ của các đơn vị kiến thức. Kiến thức được tổng kết theo vấn đề hay chuyên mục, sau đó được khái quát có tính quy luật. Nhờ vậy, học viên rèn luyện được về kỹ năng nhận thức.

- Nhược điểm: Ở một số giáo trình, đôi chỗ cách trình bày còn chưa thống nhất; nội dung kiến thức đôi chỗ còn bị trùng lặp. Đôi chỗ giải thích còn thiếu chính xác. Vẫn còn hiện tượng chưa thống nhất về cách viết các ký hiệu, thuật ngữ khoa học, tên các nhà bác học, nhân vật lịch sử, địa danh nước ngoài trong sách cùng bộ môn, giữa các bộ môn, gây khó khăn trong việc tra cứu. Những môn khoa học thường có sự thay đổi về các chỉ số (kinh tế, chính trị, quan hệ quốc tế...) vẫn còn có số liệu chưa cập nhật, có giáo trình còn để số liệu thống kê từ nhiều năm trước. Một số giáo trình còn sai sót về kỹ thuật chế bản (thiếu dấu, sai số và từ) những chưa được đính chính kịp thời.

* Chất lượng sư phạm, mỹ thuật

- Ưu điểm: Hệ thống kiến thức ở nhiều cuốn giáo trình mang tính lôgíc cao, chặt chẽ đã giúp học viên sau khi sử dụng có thể hệ thống hóa các kiến thức cơ bản, mỗi chương, mục, phần được trình bày súc tích. Minh họa, biểu bảng, hình vẽ của một số giáo trình hợp lý. Tất cả các bìa giáo trình được in mầu, trình bày đẹp, trang nhã hợp lý. Ruột sách được in sáng sủa, rõ ràng, dung lượng chữ, cỡ chữ trong một trang vừa phải nên dễ đọc.

- Nhược điểm: Một số giáo trình còn nặng về cung cấp kiến thức, ít chú ý hướng dẫn về phương pháp (phương pháp suy luận, tìm tòi, phát hiện và giải quyết vấn đề). Một số cuốn giáo trình đôi chỗ ngôn ngữ chưa chuẩn xác, còn nặng tư duy lý thuyết, còn có nhiều câu phức hợp, câu dài làm người đọc khó hiểu, khó nhớ. Một số trích dẫn còn sai sót về số trang, tập, năm xuất bản v.v..

Chương III

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG XUẤT BẢN GIÁO TRÌNH PHỤC VỤ CHO NHU CẦU ĐÀO TẠO CỦA HỌC VIỆN CTQG HỒ CHÍ MINH TRONG TÌNH HÌNH MỚI

3.1. Phương hướng chung

Năm 2008, mục tiêu của Nhà xuất bản Lý luận chính trị là cố gắng để các bộ giáo trình chiếm được lòng tin của người dùng, có khả năng và uy tín chiếm lĩnh thị trường, nhằm đáp ứng nhu cầu học tập, cập nhật kiến thức của các học viên.

Đối với các bộ giáo trình đã ấn hành: phối hợp với các đơn vị chức năng trong Học viện và các tác giả chỉnh lý theo đúng mục đích, nội dung và cấu trúc giáo trình, cập nhật các vấn đề mới để chuẩn bị cho lần tái bản tiếp theo.

Chủ động, sẵn sàng tiếp nhận xuất bản 10 khung chương trình giáo trình mới của Học viện.

3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng xuất bản giáo trình ở Học viện CTQG Hồ Chí Minh trong tình hình mới

Thứ nhất, các giáo trình cần cập nhật tri thức mới, bổ sung, sửa đổi những tri thức đã trở nên lỗi thời, lạc hậu. Thống nhất cách viết thuật ngữ khoa học, tên người và địa danh tiếng nước ngoài.

Thứ hai, nâng cao chất lượng biên tập viên. Để nâng cao nội dung của giáo trình lý luận chính trị cần phải nâng cao trình độ lý luận chính trị và nghiệp vụ biên tập sách lý luận chính trị cho đội ngũ biên tập viên.

Thứ ba, nâng cao chất lượng biên tập kỹ - mỹ thuật và chất lượng in gồm: nâng cao chất lượng giấy in ruột và bìa giáo trình; chọn nhà in đạt các yêu cầu về năng lực in, kinh nghiệm in và cả về giá thành in; các bộ giáo trình phải được khâu chỉ, đóng lồng, không để tồn tại sách đóng kẹp, 100% sách được đóng thùng bảo quản và vận chuyển an toàn, thuận tiện; kiểm tra chất lượng trước khi đưa bản thảo, chế bản vào sản xuất.

Thứ tư, Học viện bổ sung nguồn nhân lực cho Nhà xuất bản, nhất là đội ngũ cán bộ biên tập các chuyên ngành cần thiết.

Thứ năm, cụ thể hóa quy trình xuất bản sách thành các văn bản quy định cụ thể của Nhà xuất bản theo từng mảng chuyên môn nghiệp vụ nhất định, trên cơ sở đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả giữa các đơn vị chức năng trong Học viện (Văn phòng Học viện, Vụ Quản lý khoa học, Vụ các trường chính trị, Vụ Quản lý đào tạo), các viện chuyên môn với Nhà xuất bản.

KẾT LUẬN

Đối với các loại xuất bản phẩm của Nhà xuất bản Lý luận chính trị, những đòi hỏi của Ban giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, của các học viên các hệ trong Học viện và đông đảo bạn đọc luôn luôn xoay quanh vấn đề nâng cao chất lượng về mặt nội dung và hình thức. Và đó cũng thực sự là điều trăn trở của tập thể cán bộ, biên tập viên Nhà xuất bản Lý luận chính trị ngay từ khi Nhà xuất bản được thành lập cho tới nay.

Những tổng kết từ lý luận và thực tiễn xuất bản và nâng cao chất lượng giáo trình của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh do Nhà xuất bản Lý luận chính trị xuất bản nhằm đóng góp một số giải pháp cần thiết để đưa chất lượng xuất bản giáo trình của Học viện ngày một cao hơn. Điều chúng tôi lưu tâm nhất ở đây là: Giáo trình của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh được xuất bản phải đáp ứng mục tiêu chủ yếu: kiến thức phải tiếp cận với đòi hỏi của thực tiễn Việt Nam, luôn mang tính thời sự (hiện đại), cho phép tạo ra hiệu quả về giáo dục và đào tạo.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương (Vụ Xuất bản): Một số suy nghĩ về thực trạng và giải pháp xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ biên tập viên sách lý luận chính trị và sách khoa học xã hội nhân văn, Hà Nội, ngày 22-5-2006.

2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (Trung tâm ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam) - Nguyễn Như Ý (Chủ biên): Đại Từ điển Tiếng Việt, Nxb. Văn hóa Thông tin, H. 1999.

3. Bộ Văn hóa - Thông tin (Cục Xuất bản): Luật Xuất bản và các văn bản hướng dẫn thi hành, Hà Nội, 2006.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2006.

5. Đường Kách mệnh - Giá trị lý luận và thực tiễn, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2007.

6. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (Vụ Quản lý khoa học): Một số văn bản và biểu mẫu phục vụ quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học và quản lý xuất bản của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

7. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2002, t. 8.

8. Một số giáo trình hệ trung cấp lý luận, cử nhân và cao cấp của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh do Nhà xuất bản Lý luận chính trị xuất bản.

9. Ngô Sĩ Liên (Chủ biên), Trần Văn Hải, Trần Đăng Hanh...: Nguyên lý hoạt

động biên tập sách, Nxb Giáo dục, H. 1998.

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

ĐỀ TÀI KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ NĂM 2007

MéT Sè GI¶I PH¸P

N¢NG CAO CHÊT L¦îNG XUÊT B¶N GI¸O TR×NH ë HäC VIÖN CHÝNH TRÞ QUèC GIA Hå CHÝ MINH

(Mã số: CS 07-46)

Cơ quan chủ trì: Nhà xuất bản Lý luận chính trị

Chủ nhiệm đề tài: PGS, TS Đường Vinh Sường

CÁC CHUYÊN ĐỀ

HÀ NỘI – 2008